Samenvatting De bestuurlijke kaart van Nederland, ISBN: 9789046907344 Recht En Bestuur

Integrale veiligheid
Periode 1, werkcollege
2021

Recht & Bestuur theorie

1 september 2021
Privaat recht (civiel recht)

- De rechtsverhouding tussen burgers

Publiek recht

- Strafrecht valt onder publiekrecht omdat de overheid ook burgers van elkaar moet
beschermen
- De rechts houding tussen burger en overheid

SDU Wetbundel Deel A. Staats-en bestuursrecht
A2. Grondwet (tap GW)

Opbouw van een wet (werken met de wetbundel)

Voorbeeld
Artikel 28 van de Grondwet is bijvoorbeeld opgebouwd uit 3 leden:
art. 28, lid GW, art 28, lid 2, GW en art. 28, lid 3

Soms bevat een artikel een opsomming. Een dergelijke opsomming wordt aangeduid met ‘sub’.
Artikelen en leden worden aangegeven met cijfers; subs worden aangegeven met letters.

Voorbeeld
artikel 37, lid 1, GW dat een opsomming van 5 letters bevat.

Een van deze letters wordt aangegeven met art. 37, lid 1, sub c, GW.

Artikelen, leden en subs dienen altijd te worden aangegeven. Je kunt ze altijd arceren met een
viltstift.

8 september ’21
Kenmerken van een staat:

- Grondgebied.
- Gemeenschap van mensen, waarop gezag wordt uitgeoefend.
- Moeten erkend worden door andere staten.

De staat der Nederlander is een juridische benamen voor de Nederlandse overheid.

,Integrale veiligheid
Periode 1, werkcollege
2021
Samenvatting Periode 1
Hoofdstuk 1. De bestuurlijke kaart van Nederland en de Nederlandse Staat

1.1 Wat is openbaar bestuur?

In bestuurskunde spreken we vaker over het ‘openbaar bestuur’ maar de inhoudt kan variëren. Dit
leid tot definitieproblemen.

Juridisch gezien vallen alle organisaties met een publiekrechtelijke grondslag tot openbaar bestuur:
bestaan is wettelijk vastgelegd (gemeente- gemeentewet).
Al dit hangt af van de invalshoek.

1.2 Kenmerken Nederlands openbaar bestuur
 NL is een constitutionele monarchie; koning is het staatshoofd.
 Nl is een rechtsstaat: handelingen op grond van wettelijke bevoegdheid (legaliteitsbeginsel).
Burgers hebben grondrecht: vrijheid, godsdienst etc.
 Scheiding der machten: wetgevende, uitvoerende en rechtsprekende macht afhankelijk zijn
van elkaar/controleren.
 Scheiding van kerk en staat: geen kerkstaat
 NL heeft *parlementair Stelstel: bevolking kiest hoogste besluitvormende orgaan (Tweede
Kamer).  indirecte democratie: bevolking kiest vertegenwoordiger, die mag besluiten
nemen
 *Beginstel van ministeriele verantwoordelijkheid; ministers zijn verantwoordelijk; optreden
staatshoofd & acties van rijksambtenaren.
 *Vertrouwensregel: ministers moeten afreden na ontrouw bij bevolking



 Parlementaire stelstel= dualistisch:
- Volksvertegenwoordiging is onafhankelijk van de regering en ministers kunnen geen deel
uitmaken van de Staten-Generaal

 NL-bevolking kiest GEEN bestuur:
- Leden van gemeenteraden en Provinciale Staten benoemen respectievelijk wethouders en
gedeputeerden.
- De Kroon benoemt de ministers, burgemeesters en commissarissen van de Koning.

 NL kiesstelsel – evenredige vertegenwoordiging: aantal zetels partij in overeenstemming met
aanhang bevolking.
Geen kiesdrempel- geen percentage van stemmen nodig
 Nl is een gedecentraliseerde eenheidstaat: rijksoverheid zaken die
aan lagere overheden kan doorgegeven worden.

Gelaagdheid van het openbaar bestuur: PP
Wereld  Europa  Rijk (staat&Land)  provincies  gemeente

Kenmerken komen vanuit de wetgeving: Thorbeckes Grondwet (1848)

, Integrale veiligheid
Periode 1, werkcollege
2021


Hoofdstuk 2. De Nederlandse Staat

Het begrip staat heeft vier kenmerken:

 Specifieke grondgebied (territorium)
 Er is een bevolking
 Wettelijke ordening
 Erkende door andere Staten

De Staat der Nederlanden is een rechtspersoon (art. 2, lid 1, BW). Het is bevoegd rechtshandelingen
te verrichten: koopovereenkomst met burger etc.

NL maakt uit van de *Koninkrijke der Nederlanden: + Aruba, Curaçao & Sint Maarten

De Nederlandse koning is een staatshoofd van gehele *KdN:
- Regering van het koninkrijk bestaat uit;
- Koning & Raad van ministers (Rijksministerraad)  RvM bestaat uit (benoemd door koning) alle
ministers en 3 volmachtige ministers.

Nederland is sinds GW 1815 een constitutionele monarchie: Koning is staatshoofd; staat dus niet
boven de wet, maar ondergeschikt.

2.1 Parlementair Stelsel

Nederland is een democratie: bevolking mag hoogste besluitvormde orgaan kiezen; Tweede Kamer.
- Dit is de kern van het P. Stelsel. Dit stelsel kent 2 principes:

1. Koning is onschendbaar; ministers zijn verantwoordelijk; (artikel 42, lid 2, GW);
Ministeriele verantwoordelijkheid:
Verantwoording uitleggen voor: - Handeling vanuit koningshuis
- Functioneren van ambtenarenapparaat namens de
regering beleid uitvoert.
- Nationaal niveau bestuursmacht bij ministers =
gecontroleerd door het parlement.
2. Vertrouwensregel: Kabinet moet vertrouwen hebben door meerderheid van de Tweede
kamer. Geldt ook voor individuele minister en staatssecretaris.


Blauwe vak

De koninklijke familie: familie van Oranje-Nassau
Het Koninklijke Huis:
Leden van de koninklijke familie (ministeriele verantwoordelijkheid)

Sinds 2019 uit:

- Koning Willem-Alexander & koningin Maxima
- Prinses Beatrix
- Prises van Oranje (Catharina-Amalia), prinses Alexia, prinses Ariana
- Prins Constantijn & prinses Laurentien