Samenvatting Fysiologie: hoofdstuk 1,2,3 en 4
HOOFDSTUK 1: SITUERING VAN FYSIOLOGIE ALS WETENSCHAP
WAT IS FYSIOLOGIE?
• Anatomie (‘opensnijden’)
o Studie van inwendige en uitwendige structuren en fysieke relaties tussen lichaamsdelen
• Fysiologie: Psysis (natuur) + logos (studie)
De studie van de natuur en de manier waarop levende organismen hun vitale functies verrichten.
o Fysiologie (levende natuur) vs. Fysica/biologie (levenloos)
o Fysiologie (lichamelijk) vs. Psychologie (geestelijk)
o Fysiologie (functie) vs. Anatomie (vorm)
• Soorten fysiologie (volgens organisme)
o Plantenfysiologie
o Vergelijkende fysiologie (dieren/mens)
o Patho(logische)-fysiologie = als het lichaam niet doet wat het moet doen, wat is er dan
fout? Men gaat de oorzaak van ziektes onderzoeken
MODERNE FYIOLOGIE IS ONTSTAAN IN DE 19 D E EEUW
• Grieken: Erasistratus, Galenus, Aristoteles
o Waar zitten en ontstaan de gedachten en de emoties van de mens? In het hart?
▪ Hippocrates: emoties zitten in het brein
▪ Aristoteles: emoties zitten in het hart en hersenen dienen alleen om de passiesvan
het hart af te koelen
o Theorieën over het lichaam waren meestal niet correct
• 16de – 17de eeuw (renaissance)
o Vesalius: moderne anatomie van de mens
▪ Lijken open snijden en tekenen hoe het menselijk lichaam eruit ziet: hij deed heel
eenvoudige observaties, maar het heeft de basis gevormd van de anatomie
o William Harvey: werking bloedsomloop
▪ Hij ontdekte dat het bloed maar in 1 richting stroomt: het bloed gaat van het hart
naar de weefsels en komt dan via de aders terug naar het hart = circulatie
• Grondlegger van de moderne fysiologie: Claude Bernard (1813-1878)
o Sneed in levende organismen: experimentele onderzoeksmethode om de functies van
organen te achterhalen
o Functie van de lever, alvleesklier, glycogeen
▪ Vb. diabetes: welke stof maakt de alvleesklier die je dan gaat missen? (Insuline)
o 1920: nobelprijs voor de ontdekking van insuline
o Kort nadien komt insuline op de markt voor diabetespatiënten
▪ Inzicht in de werking van het menselijk lichaam is de voorwaarde geweest voor het
begrijpen van ziekten
1
,Samenvatting Fysiologie: hoofdstuk 1,2,3 en 4
o ‘Milieu interieur’
▪ De samenstelling van extracellulaire vloeistoffen in het lichaam
o Fysiologie onderzoeksmethodes
Fysiologie is de basiswetenschap van de geneeskunde: als je weet hoe organen werken kan je je
ook beginnen afvragen wat er wel of niet goed werkt, en hoe we dit kunnen herstellen of kunnen
vervangen
2
,Samenvatting Fysiologie: hoofdstuk 1,2,3 en 4
GEDRAGSNEUROWETENSCHAPPEN (P36-38)
SOORTEN GEDRAGSNEUROWETENSCHAPPEN
• Biologische of fysiologische psychologie
o Als gevolg van het groeiend inzicht in de fysiologie en de anatomie: inzicht over wat er in
het menselijk lichaam gebeurt
• Fysiologie van gedrag
o Het inzicht in de werking van de hersenen werd heel lang geremd door het dualisme
• Materialistische en monistische visie (<-> dualisme)
o Ons gedrag wordt volledig bepaald door onze hersenen, cellen en moleculen
HISTORIEK VAN GEDRAGSNEUROWETENSCHAPPEN
• Descartes
o Reflexen zijn pneumatische reacties op uitwendige stimuli via het zenuwstelsel
▪ Fout: elektrisch
o Dualist: hij zag de pijnappelklier als contact tussen lichaam en geest
▪ Fout: maakt slaaphormoon aan
• Galvani: elektrische prikkels
o Vanaf men inzicht kreeg in de werking van elektriciteit, begon men alles te elektrocuteren in
onderzoek naar werking van de spieren
▪ Men ontdekte dat er exciterende weefsels zijn (bv. skeletspieren, hartspier), dus dat dit
voor een deel elektrisch gestuurd wordt
▪ Onderzoek met kikkers onder stroom
o Hoe weten de hersenen welk signaal het is??
• Müller: doctrine van specifieke zenuwenergie (!!!)
De vorm van overdracht van elektrische signalen in de zenuwcellen is hetzelfde, maar de soort
informatie verschilt naargelang de plaats waar ze vandaan komen en naartoe gaan.
• Flourens: experimentele ablatie
Hij maakte bepaalde delen van de hersenen stuk om te kijken welke invloed dit heeft op hun
functioneren. Dit kon je ook ontdekken door de postmortale hersenen van een persoon met een
beperking te onderzoeken.
De laatste jaren kwamen we veel te weten over ons lichaam, maar er zijn nog steeds veel
onduidelijkheden. We moeten ons er van bewust zijn dat de fysiologie geen zuivere wetenschap is en
niet alles kan verklaren.
ORGANISATIENIVEAUS VAN HET LEVEN
Niveau van organisme Menselijk lichaam
Niveau van orgaanstelsel 11 soorten (zie verder)
3
Orgaanniveau Hart, lever
, Samenvatting Fysiologie: hoofdstuk 1,2,3 en 4
Weefselniveau Vier soorten:
Chemisch of moleculair niveau Eiwitfilamenten > moleculen > atomen
CHEMISCH OF MOLECULAIR NIVEAU (CYTOLOGIE)
BASISELEMENTEN/ ATOMEN
De vier basiselementen:
C, H, O en N
De lichter gekleurde elementen komen ook vaak voor in
ons lichaam
ORGANISCHE VERDELINGEN: BASISMOLECULEN (=MONOMEREN)
Alle moleculen in ons lichaam zijn organisch (bevatten koolstofelement), behalve water
EIWITTEN
• Unieke sequentie van 20 soorten aminozuren → grote polypeptideketens → eiwitten met elk
een specifieke functie 4
HOOFDSTUK 1: SITUERING VAN FYSIOLOGIE ALS WETENSCHAP
WAT IS FYSIOLOGIE?
• Anatomie (‘opensnijden’)
o Studie van inwendige en uitwendige structuren en fysieke relaties tussen lichaamsdelen
• Fysiologie: Psysis (natuur) + logos (studie)
De studie van de natuur en de manier waarop levende organismen hun vitale functies verrichten.
o Fysiologie (levende natuur) vs. Fysica/biologie (levenloos)
o Fysiologie (lichamelijk) vs. Psychologie (geestelijk)
o Fysiologie (functie) vs. Anatomie (vorm)
• Soorten fysiologie (volgens organisme)
o Plantenfysiologie
o Vergelijkende fysiologie (dieren/mens)
o Patho(logische)-fysiologie = als het lichaam niet doet wat het moet doen, wat is er dan
fout? Men gaat de oorzaak van ziektes onderzoeken
MODERNE FYIOLOGIE IS ONTSTAAN IN DE 19 D E EEUW
• Grieken: Erasistratus, Galenus, Aristoteles
o Waar zitten en ontstaan de gedachten en de emoties van de mens? In het hart?
▪ Hippocrates: emoties zitten in het brein
▪ Aristoteles: emoties zitten in het hart en hersenen dienen alleen om de passiesvan
het hart af te koelen
o Theorieën over het lichaam waren meestal niet correct
• 16de – 17de eeuw (renaissance)
o Vesalius: moderne anatomie van de mens
▪ Lijken open snijden en tekenen hoe het menselijk lichaam eruit ziet: hij deed heel
eenvoudige observaties, maar het heeft de basis gevormd van de anatomie
o William Harvey: werking bloedsomloop
▪ Hij ontdekte dat het bloed maar in 1 richting stroomt: het bloed gaat van het hart
naar de weefsels en komt dan via de aders terug naar het hart = circulatie
• Grondlegger van de moderne fysiologie: Claude Bernard (1813-1878)
o Sneed in levende organismen: experimentele onderzoeksmethode om de functies van
organen te achterhalen
o Functie van de lever, alvleesklier, glycogeen
▪ Vb. diabetes: welke stof maakt de alvleesklier die je dan gaat missen? (Insuline)
o 1920: nobelprijs voor de ontdekking van insuline
o Kort nadien komt insuline op de markt voor diabetespatiënten
▪ Inzicht in de werking van het menselijk lichaam is de voorwaarde geweest voor het
begrijpen van ziekten
1
,Samenvatting Fysiologie: hoofdstuk 1,2,3 en 4
o ‘Milieu interieur’
▪ De samenstelling van extracellulaire vloeistoffen in het lichaam
o Fysiologie onderzoeksmethodes
Fysiologie is de basiswetenschap van de geneeskunde: als je weet hoe organen werken kan je je
ook beginnen afvragen wat er wel of niet goed werkt, en hoe we dit kunnen herstellen of kunnen
vervangen
2
,Samenvatting Fysiologie: hoofdstuk 1,2,3 en 4
GEDRAGSNEUROWETENSCHAPPEN (P36-38)
SOORTEN GEDRAGSNEUROWETENSCHAPPEN
• Biologische of fysiologische psychologie
o Als gevolg van het groeiend inzicht in de fysiologie en de anatomie: inzicht over wat er in
het menselijk lichaam gebeurt
• Fysiologie van gedrag
o Het inzicht in de werking van de hersenen werd heel lang geremd door het dualisme
• Materialistische en monistische visie (<-> dualisme)
o Ons gedrag wordt volledig bepaald door onze hersenen, cellen en moleculen
HISTORIEK VAN GEDRAGSNEUROWETENSCHAPPEN
• Descartes
o Reflexen zijn pneumatische reacties op uitwendige stimuli via het zenuwstelsel
▪ Fout: elektrisch
o Dualist: hij zag de pijnappelklier als contact tussen lichaam en geest
▪ Fout: maakt slaaphormoon aan
• Galvani: elektrische prikkels
o Vanaf men inzicht kreeg in de werking van elektriciteit, begon men alles te elektrocuteren in
onderzoek naar werking van de spieren
▪ Men ontdekte dat er exciterende weefsels zijn (bv. skeletspieren, hartspier), dus dat dit
voor een deel elektrisch gestuurd wordt
▪ Onderzoek met kikkers onder stroom
o Hoe weten de hersenen welk signaal het is??
• Müller: doctrine van specifieke zenuwenergie (!!!)
De vorm van overdracht van elektrische signalen in de zenuwcellen is hetzelfde, maar de soort
informatie verschilt naargelang de plaats waar ze vandaan komen en naartoe gaan.
• Flourens: experimentele ablatie
Hij maakte bepaalde delen van de hersenen stuk om te kijken welke invloed dit heeft op hun
functioneren. Dit kon je ook ontdekken door de postmortale hersenen van een persoon met een
beperking te onderzoeken.
De laatste jaren kwamen we veel te weten over ons lichaam, maar er zijn nog steeds veel
onduidelijkheden. We moeten ons er van bewust zijn dat de fysiologie geen zuivere wetenschap is en
niet alles kan verklaren.
ORGANISATIENIVEAUS VAN HET LEVEN
Niveau van organisme Menselijk lichaam
Niveau van orgaanstelsel 11 soorten (zie verder)
3
Orgaanniveau Hart, lever
, Samenvatting Fysiologie: hoofdstuk 1,2,3 en 4
Weefselniveau Vier soorten:
Chemisch of moleculair niveau Eiwitfilamenten > moleculen > atomen
CHEMISCH OF MOLECULAIR NIVEAU (CYTOLOGIE)
BASISELEMENTEN/ ATOMEN
De vier basiselementen:
C, H, O en N
De lichter gekleurde elementen komen ook vaak voor in
ons lichaam
ORGANISCHE VERDELINGEN: BASISMOLECULEN (=MONOMEREN)
Alle moleculen in ons lichaam zijn organisch (bevatten koolstofelement), behalve water
EIWITTEN
• Unieke sequentie van 20 soorten aminozuren → grote polypeptideketens → eiwitten met elk
een specifieke functie 4
