STAATSRECHT
INHOUD
intro ......................................................................................................................................................................... 3
Basisbeginselen van de Belgische staat .................................................................................................................. 3
Het beginsel van de scheiding der machten ....................................................................................................... 4
België is een democratische rechtsstaat ............................................................................................................. 5
België is een monarchie ...................................................................................................................................... 5
België is een federale staat ................................................................................................................................. 6
CASES .............................................................................................................................................................. 8
HOOFDSTUK 2. De hiërarchie van de rechtsnormen .............................................................................................. 9
Een veelheid aan regels....................................................................................................................................... 9
De hiërarchie van de rechtsnormen.................................................................................................................... 9
De grondwet als hoogste norm in de hiërarchie van de rechtsnormen ........................................................... 10
case ............................................................................................................................................................... 11
HOOFDSTUK 3. Rechten en vrijheden ................................................................................................................... 12
Wetgeving ter bescherming van rechten en vrijheden ..................................................................................... 12
Drie generaties rechten en vrijheden ............................................................................................................... 12
De afdwingbaarheid van rechten en vrijheden ................................................................................................. 12
Samenloop en botsende rechten en vrijheden ................................................................................................. 13
CASES ............................................................................................................................................................ 14
HOOFDSTUK 4. De federale overheid ................................................................................................................... 15
De wetgevende macht ...................................................................................................................................... 15
Samenstelling van de Kamer van volksvertegenwoordigers na de verkiezingen van 2019 .......................... 15
De bevoegdheden van de wetgevende macht .............................................................................................. 16
Voorbeeld 1 ................................................................................................................................................... 18
Voorbeeld 2 ................................................................................................................................................... 18
Het statuut van de parlementsleden ............................................................................................................ 23
CASES ............................................................................................................................................................ 26
CASES ............................................................................................................................................................ 26
CASES ............................................................................................................................................................ 26
case ............................................................................................................................................................... 26
case ............................................................................................................................................................... 27
HOOFDSTUK 5. De gemeenschappen en gewesten .............................................................................................. 27
Algemene bespreking van de gemeenschappen en gewesten ......................................................................... 27
De WM van de gemeenschappen en gewesten ................................................................................................ 29
1
,De uitvoerende macht van de gemeenschappen en de gewesten ................................................................... 33
case ............................................................................................................................................................... 36
CASES ............................................................................................................................................................ 37
2
,STAATSRECHT
Federale staat opgedeeld in gewesten
Bestuursrecht ; andere term is administratief recht bv onderwijsrecht milieurecht etc valt daaronder
INTRO
Privaatrecht : horizontale verhouding
Publiek : verticale verhouding OH vs persoon
Dia 6 verkeersongeval, typisch voorbeeld van privaat recht
De essentie die je wil als burger is een schadevergoeding
Straf, en strafprocesrecht is ook publiek recht omdat
Bv iemand overvalt jou je mag het recht niet in eigen handen nemen, je moet de politie inlichten klacht
indienen en het gerecht zijn werk laten doen.
Gemengde rechtstakken; 10
Bv sociaalrecht ; bv arbeidsrecht
Sociale zekerheid, ondernemingsrecht
Burgerlijk procesrecht burgerlijk recht is privaat maar bv trouwen je moet je tot de OH wenden
BASISBEGINSELEN VAN DE BELGISCHE STAAT
14 Scheiding der machten ontstaan om misbruik te vermijden. Een belangrijk element is de opkomst van de 4e
macht. De media voert eigenlijk al een proces nog voor het eigenlijke proces gevoerd is.
De wetgevende macht ligt bij het parlement. Spreek nooit over “het parlement” altijd vermelden welk bv
Vlaams parlement.
Uitvoerende macht ; de koning en de ministers.
Rechterlijke macht; rechtbanken en hoven.
Regionaal niveau; gemeenschappen en gewesten.
17
Decreten
Ordonnanties ; BXL
Grondwettelijk hof kan bv controleren of een wet niet in strijd is met het gelijkheidsbeginsel.
Democratie van het Grieks betekend letterlijk het volk heerst.
23 rechtstaat; de OH heeft heel veel macht maar zij moeten ook de regels respecteren.
3
, HET BEGINSEL VAN DE SCHEIDING DER MACHTEN
Het begrip scheiding der machten
o 3machten hebben evenveel macht en ze controleren elkaar
o Toewijzing van macht
o Montesquieu: ‘De l’esprit des lois’
o Wetgevende macht
o Uitvoerende macht
o Rechterlijke macht
o Federaal en regionaal niveau
Art. 33. Alle machten gaan uit van de Natie.
Zij worden uitgeoefend op de wijze bij de Grondwet bepaald.
Het begrip scheiding der machten (federaal niveau)
o Art. 36. De federale wetgevende macht wordt gezamenlijk uitgeoefend door de Koning, de
Kamer van volksvertegenwoordigers en de Senaat.
o Art. 37. De federale uitvoerende macht, zoals zij door de Grondwet is geregeld, berust bij de
Koning.
o Art. 40. De rechterlijke macht wordt uitgeoefend door de hoven en rechtbanken. De arresten
en vonnissen worden in naam des Konings ten uitvoer gelegd.
o Art. 105. De Koning heeft geen andere macht dan die welke de Grondwet en de bijzondere
wetten, krachtens de Grondwet zelf uitgevaardigd, hem uitdrukkelijk toekennen
o Art. 146. Geen rechtbank, geen met eigenlijke rechtspraak belast orgaan kan worden
ingesteld dan krachtens een wet. Geen buitengewone rechtbanken of commissies kunnen,
onder welke benaming ook, in het leven worden geroepen.
Het begrip scheiding der machten (regionaal niveau)
o Art. 115.§ 1. Er is een (Parlement) van de Vlaamse Gemeenschap, (Vlaams (Parlement)
genoemd, en een (Parlement) van de Franse Gemeenschap, waarvan de samenstelling en de
werking worden bepaald door de wet, aangenomen met de in artikel 4, laatste lid, bepaalde
meerderheid. Er is een (Parlement) van de Duitstalige Gemeenschap, waarvan de
samenstelling en de werking door de wet worden bepaald.
Het begrip scheiding der machten (regionaal niveau)
o Art. 121. § 1. Er is een Regering van de Vlaamse Gemeenschap en een Regering van de Franse
Gemeenschap, waarvan de samenstelling en de werking worden bepaald door de wet,
aangenomen met de in artikel 4, laatste lid, bepaalde meerderheid.
4
INHOUD
intro ......................................................................................................................................................................... 3
Basisbeginselen van de Belgische staat .................................................................................................................. 3
Het beginsel van de scheiding der machten ....................................................................................................... 4
België is een democratische rechtsstaat ............................................................................................................. 5
België is een monarchie ...................................................................................................................................... 5
België is een federale staat ................................................................................................................................. 6
CASES .............................................................................................................................................................. 8
HOOFDSTUK 2. De hiërarchie van de rechtsnormen .............................................................................................. 9
Een veelheid aan regels....................................................................................................................................... 9
De hiërarchie van de rechtsnormen.................................................................................................................... 9
De grondwet als hoogste norm in de hiërarchie van de rechtsnormen ........................................................... 10
case ............................................................................................................................................................... 11
HOOFDSTUK 3. Rechten en vrijheden ................................................................................................................... 12
Wetgeving ter bescherming van rechten en vrijheden ..................................................................................... 12
Drie generaties rechten en vrijheden ............................................................................................................... 12
De afdwingbaarheid van rechten en vrijheden ................................................................................................. 12
Samenloop en botsende rechten en vrijheden ................................................................................................. 13
CASES ............................................................................................................................................................ 14
HOOFDSTUK 4. De federale overheid ................................................................................................................... 15
De wetgevende macht ...................................................................................................................................... 15
Samenstelling van de Kamer van volksvertegenwoordigers na de verkiezingen van 2019 .......................... 15
De bevoegdheden van de wetgevende macht .............................................................................................. 16
Voorbeeld 1 ................................................................................................................................................... 18
Voorbeeld 2 ................................................................................................................................................... 18
Het statuut van de parlementsleden ............................................................................................................ 23
CASES ............................................................................................................................................................ 26
CASES ............................................................................................................................................................ 26
CASES ............................................................................................................................................................ 26
case ............................................................................................................................................................... 26
case ............................................................................................................................................................... 27
HOOFDSTUK 5. De gemeenschappen en gewesten .............................................................................................. 27
Algemene bespreking van de gemeenschappen en gewesten ......................................................................... 27
De WM van de gemeenschappen en gewesten ................................................................................................ 29
1
,De uitvoerende macht van de gemeenschappen en de gewesten ................................................................... 33
case ............................................................................................................................................................... 36
CASES ............................................................................................................................................................ 37
2
,STAATSRECHT
Federale staat opgedeeld in gewesten
Bestuursrecht ; andere term is administratief recht bv onderwijsrecht milieurecht etc valt daaronder
INTRO
Privaatrecht : horizontale verhouding
Publiek : verticale verhouding OH vs persoon
Dia 6 verkeersongeval, typisch voorbeeld van privaat recht
De essentie die je wil als burger is een schadevergoeding
Straf, en strafprocesrecht is ook publiek recht omdat
Bv iemand overvalt jou je mag het recht niet in eigen handen nemen, je moet de politie inlichten klacht
indienen en het gerecht zijn werk laten doen.
Gemengde rechtstakken; 10
Bv sociaalrecht ; bv arbeidsrecht
Sociale zekerheid, ondernemingsrecht
Burgerlijk procesrecht burgerlijk recht is privaat maar bv trouwen je moet je tot de OH wenden
BASISBEGINSELEN VAN DE BELGISCHE STAAT
14 Scheiding der machten ontstaan om misbruik te vermijden. Een belangrijk element is de opkomst van de 4e
macht. De media voert eigenlijk al een proces nog voor het eigenlijke proces gevoerd is.
De wetgevende macht ligt bij het parlement. Spreek nooit over “het parlement” altijd vermelden welk bv
Vlaams parlement.
Uitvoerende macht ; de koning en de ministers.
Rechterlijke macht; rechtbanken en hoven.
Regionaal niveau; gemeenschappen en gewesten.
17
Decreten
Ordonnanties ; BXL
Grondwettelijk hof kan bv controleren of een wet niet in strijd is met het gelijkheidsbeginsel.
Democratie van het Grieks betekend letterlijk het volk heerst.
23 rechtstaat; de OH heeft heel veel macht maar zij moeten ook de regels respecteren.
3
, HET BEGINSEL VAN DE SCHEIDING DER MACHTEN
Het begrip scheiding der machten
o 3machten hebben evenveel macht en ze controleren elkaar
o Toewijzing van macht
o Montesquieu: ‘De l’esprit des lois’
o Wetgevende macht
o Uitvoerende macht
o Rechterlijke macht
o Federaal en regionaal niveau
Art. 33. Alle machten gaan uit van de Natie.
Zij worden uitgeoefend op de wijze bij de Grondwet bepaald.
Het begrip scheiding der machten (federaal niveau)
o Art. 36. De federale wetgevende macht wordt gezamenlijk uitgeoefend door de Koning, de
Kamer van volksvertegenwoordigers en de Senaat.
o Art. 37. De federale uitvoerende macht, zoals zij door de Grondwet is geregeld, berust bij de
Koning.
o Art. 40. De rechterlijke macht wordt uitgeoefend door de hoven en rechtbanken. De arresten
en vonnissen worden in naam des Konings ten uitvoer gelegd.
o Art. 105. De Koning heeft geen andere macht dan die welke de Grondwet en de bijzondere
wetten, krachtens de Grondwet zelf uitgevaardigd, hem uitdrukkelijk toekennen
o Art. 146. Geen rechtbank, geen met eigenlijke rechtspraak belast orgaan kan worden
ingesteld dan krachtens een wet. Geen buitengewone rechtbanken of commissies kunnen,
onder welke benaming ook, in het leven worden geroepen.
Het begrip scheiding der machten (regionaal niveau)
o Art. 115.§ 1. Er is een (Parlement) van de Vlaamse Gemeenschap, (Vlaams (Parlement)
genoemd, en een (Parlement) van de Franse Gemeenschap, waarvan de samenstelling en de
werking worden bepaald door de wet, aangenomen met de in artikel 4, laatste lid, bepaalde
meerderheid. Er is een (Parlement) van de Duitstalige Gemeenschap, waarvan de
samenstelling en de werking door de wet worden bepaald.
Het begrip scheiding der machten (regionaal niveau)
o Art. 121. § 1. Er is een Regering van de Vlaamse Gemeenschap en een Regering van de Franse
Gemeenschap, waarvan de samenstelling en de werking worden bepaald door de wet,
aangenomen met de in artikel 4, laatste lid, bepaalde meerderheid.
4
