Notities Spijsvertering fysiologie

Notities spijsvertering
Les 1 (10/2/2021):
Inleiding
1 lange buis met verschillende compartimenten

- Zijn van elkaar gescheiden

Mond

- Voedsel opnemen
o Verschillende samenstellingen
o Speeksel
- Slikbeweging

Slokdarm

- Slikbeweging
- Voedsel naar maag

Maag

- Vermengen met maagsecreten

Dunne darm

- Voedsel als chymus
- Toevoer van secreten
o Darm
o Pancreas
o Lever
- Opname mogelijk maken
- Nutriënten komen in portale systeem terecht = onttrekken
o Worden via cardiovasculair systeem rondgevoerd
o Vocht
o Elektrolyten
o Substraten

Dikke darm

- Vocht en elektrolyten
- Afvoer van stoelgang
- Bacteriën

Sfincters

, - Continentie
- Defecatie

Speekselsecretie
Functies speeksel

- Forensische rol
- Rol in reflexen

Speekselklieren

- Parotisklieren
o Wang
o ‘oorspeekselklier’
o Waterig secreet
- Sublinguale klieren
o Onder tong
o Mucoproteïnen zijn aanwezig
- Submandibulaire klier
o Onderkaak
o Zowel slijm als water aanwezig  seromuceus
 Mond beschermen tegen agressieve bewegingen
 Glijden van tong over gehemelte
 Tanden op elkaar
- Buccale klieren
o Binnenkant van mond
o Vrij klein in volume
o Vocht en mucus
- <-> pancreas is 1 klier

Speekselsecretie

- Rode draad: heel veel vocht wordt geproduceerd in spijsverteringsysteem
- Uitdroging vermijden
- Bloeddrukval kan voorkomen  in shock
- Cholera  uitdroging  veel water verliezen  sterven
- Nuchtere fase
o Tussen de maaltijden
o Geen voedsel opnemen en verteren
o = interprandiaal
o = interdigestief
o Submandibulaire klier is belangrijk
- Prandiale fase
o = digestief
o Tijdens de maaltijden
o Parotisklier is belangrijk

,  Weinig mucus, water kan letterlijk uit de mond lopen
 Veel verteringsmechanismen aanwezig

Vorming en samenstelling
Vocht en ionensecretie
Actieve secretie in acini

- Schematische figuur
- Eilandjes van cellen = acini
- Afvoerwegen
- Speekselklieren moeten goed bevloeid zijn, want alles moet uit de bloedbaan komen
o Parotis zeer sterk producerende klier
- Afkooksel vanuit de bloedbaan = ultrafiltraat
o Speekselklier een actief proces ipv ultrafiltraat
 Gelijkt erop, maar is dit niet
 Vrijzetten in centraal lumen van acini
o Individuele cellen die in een groepje gelokaliseerd zijn en kringvormig
- Prikkels
o Parasympatisch ZS
 M3 receptor
 Muscarine3: cholinerge prikkeling
 Inname van voedsel
o Orthosympatisch ZS
 Alfa 1-adrenerge stimulatie
 Mucus aanmaken
 Stresssituatie
o Intrinsiek zenuwstelsel
 Basale activatie door neuropeptiden
 Peptiden komen vrij uit neuronen
 Tijdens maar ook buiten de maaltijd
- Calcium is sec boodschapper
- Basolaterale zijde: naar bloedbaan toe
- Apicale membraan: naar lumen toe
- Inzoomen cel
o Gebruiken van ATP
 Drijvende kracht om Na/Cl-symporter
 Na via Na-pomp naar buiten
 K via K-kanalen naar buiten
 Geopend door Ca
o Apicale zijde
 Openen van Cl-kanalen
 Cl naar lumen van acinus lekken, volgens gradiënt
 Drijvende kracht is de Na/K-pomp
 Door stijging van cAMP
 Kationen worden aangezogen

,  Vocht in lumen terechtkomen via lekjunctie
 Kation-gevoelige kanalen
 Passieve aanvoer
 Aquaporine 5 water doorheen acineuze cel voeren

Modificatie in de afvoerwegen

- Uitwisseling van kationen
- Uitwisseling van anionen
- Afvalstoffen kunnen worden vrijgezet
- Bepaalde medicaties of gemodificeerde afvalstoffen kunnen gedetecteerd worden in
speeksel
o Metabolieten
o Alcohol
o Verdovende middelen
- Na opnemen, absorberen
o Verminderd van de afvoerwegen gezien
 Beter naarmate we een beperkt debiet hebben
 Minder tijd om Na te reabsorberen tijdens een maaltijd in vgl met tussen
maaltijden in
o Aldosterone
 Meer Na-kanalen opengaan
 Gedreven door Na/K-pomp
 Actieve processen
- K secreteren in de afvoerwegen
o Neemt toe van de afvoerwegen gezien
- Cl reabsorberen
- HCO3 vrijzetten
- Daling osmolaliteit
o Zwakke permeabiliteit voor water in membraan
o Speeksel wordt hypotoon

Proteïnesecretie
- Dynamische samenstelling met secundaire boodschappers:
o cAMP
 VIP (vasoactive intestinal peptide)
 Aanmaak van proteïnen
 Cholinerge prikkeling zorgt voor vrijzetting van VIP
 Bèta2
o Ca
 Cholinerge prikkeling of
 Alfa1
 M3
- Alfa-amylase gaat de binding doorbreken
o pH bijna neutraal
 Werking optimaal in de mond