Samenvatting Treasury Management
Week 1
Financiële markt
Financiële markt = geheel van vraag naar en aanbod van vermogenstitels.
Vermogenstitel = recht dat iemand heeft na aanschaf van die titel (product) op het vooraf
vastgestelde bedrag, dan wel recht op bedrag waarvan hoogte vooraf nog niet bekend is.
Functie financiële markt
Eigenlijk hetzelfde als de functie van het bankwezen, maar dan op grotere schaal.
De transformatie van geld naar
Omvang (hoeveelheid)
Plaats
Looptijd
Risico
Indelingscriteria deelmarkten waarop verschillende producten worden aangeboden
Plaats waar product wordt aangeboden
Risicograad van product voor koper
Looptijd van product
Prijsvorming
Plaats
Officiële beurzen (bijv. Euronext)
- Handel openbaar en gereglementeerd wordt gevoerd
- Productomschrijving en rechten & plichten gestandaardiseerd
- Onder toezicht van AFM
- Effecten worden verhandeld = aandelen, obligaties, opties en futures
Effecten = verzamelnaam voor waardepapieren die verhandeld kunnen worden
Onderhandse markt (OTC)
- Vrager en aanbieder bepalen voorwaarden (naar eigen wens; er zijn wel
standaardcontracten)
- Bankkrediet en kapitaalinjectie door informal investor (rijke mensen op zoek naar
interessante bedrijven om in te investeren). Ook onderlinge leningen tussen
familie
Risicograad
Kredietrisico = risico dat verkrijger van vermogen failliet gaat.
Aandeelhouders hebben pas recht op terugbetaling ná vreemd vermogen
verschaffers
- Vreemd vermogen verschaffers = organisaties/personen die leningen verstrekken
aan organisaties
- Zekerheden vreemd vermogen garantiestelling, hypotheek of verpanding
debiteurenportefeuille
Looptijd
Permanent beschikbaar gesteld vermogen
- Perpetual = obligaties met eeuwigdurende looptijd
- Aandelen, tenzij verhandelen op beurs omzetten in geld
Langer dan één jaar
- Kapitaalmarkt
- Normaal: langere looptijd, hogere rente
1
, Korter dan één jaar
- Geldmarkt
- Leningen en deposito’s verhandeld max 12 maanden
- Euribor = interbancair rentetarief = basis om te gebruiken voor kredietverlening
Euribor is tarief dat banken onderling bij elkaar in rekening moeten brengen.
Rentetarieven die op geld- en kapitaalmarkt tot stand komen, wordt als basis gebruikt voor
tarieven die ze bij klanten in rekening brengen.
Indeling geld- en kapitaalmarkt volgens ECB schuldtitels korter dan 2 jaar = geldmarkt.
Prijsvorming
De factoren op basis waarvan de prijs tot stand komt.
Waarde product is contante waarde van verwachte kasstromen.
Als winstverwachting stijgt bereid meer te betalen voor een aandeel.
Derivaten = prijs van product is afhankelijk van prijs van ander product
Opties
Recht om gedurende een afgesproken periode een onderliggende waarde tegen
afgesproken prijs (uitoefenprijs) te mogen kopen (call) of te mogen verkopen (put)
- Aandelen
- Obligaties
- Rentebestanddelen
- Vreemde valuta
Voordeel: investering beperkt en wél profiteren van koersontwikkelingen.
Afdekken van risico’s; koersdaling aandeel of ongewenste ontwikkeling valuta.
Termijncontract
Overeenkomst tussen 2 partijen waarbij ene partij zich verplicht om onderliggende
waarde op termijn te leveren (of juist te kopen) tegen vooraf afgesproken prijs
- Verschil met optie: verplichting bij termijncontract, optie heeft recht
Partijen op financiële markten
Ondernemingen en particulieren
- Vrijwillig geld op spaarrekening
- Rechtstreeks/direct op effectenbeurs aandelen/obligaties kopen om met de
verkoop een winst te behalen
Beleggingsinstellingen
- Mogelijkheid tot deelneming in vermogen ter collectieve belegging teneinde de
deelnemers in de opbrengsten van beleggingen te doen delen
- Voordeel: expertise (beleggen wordt voor je gedaan door experts)
Spreiding over verschillende beleggingsvormen mogelijk
Pensioenfondsen
- Meer verplichte vorm
- Betalen pensioenpremies
Verzekeringsmaatschappijen
- Innen premies, soms vrijwillig (aanvullende levensverzekering
Soms verplicht (ziektekostenverzekering)
- Wordt tijdelijk belegd
Institutionele beleggingsinstellingen =
- Beleggingsinstellingen, pensioenfondsen en verzekeringsmaatschappijen samen
Financiële instellingen =
- Bank die zijn bedrijf maakt van buiten besloten kring ter beschikking verkrijgen
van opvorderbare gelden van anderen dan professionele marktpartijen en van het
voor eigen rekening verrichten van kredietuitzettingen
2
, Participatiemaatschappij (private equity)
- Organisatie die private equity voor niet-beursgenoteerde bedrijven verschaft
- Doel: creëren van aandeelhouderswaarde (tijdelijke investering in eigen
vermogen en na aantal jaar met winst verkopen)
- Verstrekken van risicodragend vermogen, maar gaan ook meer richting het ter
beschikking stellen van vreemd vermogen
Vreemd vermogen
Bestaat uit vermogen dat tijdelijk door vermogensverschaffers aan de onderneming is
verstrekt.
Schulden
- Geïnduceerd vermogen: betalingsverplichtingen uit normale bedrijfsactiviteiten
door goederen en diensten op krediet te kopen
- Autonoom vermogen: aangetrokken eigen vermogen en ingehouden winsten,
meestal uit geldovereenkomst (hier gaan we vooral dieper op inzoomen!)
Geldleenovereenkomst = overeenkomst tussen minimaal 2 partijen, waarbij geldgever de
hoofdsom ter beschikking stelt aan geldnemer gedurende een (on)bepaalde looptijd en
andere partij aan het einde van looptijd de hoofdsom of meer, moet hebben terugbetaald aan
geldgever.
Looptijd = contractuele looptijd
Vergoeding lening gekoppeld aan periode waarvoor rente vastligt = rente typische looptijd.
Ook worden er andere dingen geregeld bij leningen
Zekerheden
- Verstrekken van onderpand
- Hypotheek, voorraden, debiteuren
- Achterstelling = houder van obligatie krijgt pas geld als overige schuldeisers zijn
betaald bij faillissement
Overige zaken
- Aflossingen: geen aflossing, recht op vervroegd aflossen
- Recht op winstuitdeling
Indeling vreemd vermogen
Openbare lening
- Geldmarkt (commercial paper)
- Kapitaalmarkt (obligaties)
Onderhandse lening (OTC)
- Bankkrediet, institutionele beleggers
Geïnduceerd
- Leverancierskrediet
Obligaties
Obligatie = verhandelbaar bewijs van deelneming in totale geldlening met een vaste
nominale waarde (dat tegen die tijd wordt afgelost & waarover rentebedrag wordt berekend),
waarover een vaste rente wordt betaald.
Kenmerken obligaties
Nominale waarde = bedrag per schuldbewijs dat aan het einde wordt terugbetaald.
Couponrente = rente van de nominale waarde. (1,375%)
Marktwaarde = prijs die je voor obligatie moet betalen (in procenten genoteerd).
(103,75)
Couponrendement = couponrente/beurswaarde = 1,375/103,75 = 1,33%
3
, - O.b.v. geïnvesteerde vermogen (beurswaarde)
couponrendement couponrendement +aflossing
Effectief rendement (i) = +
(1+i)1 (1+i)2
- Bij 2 jarige obligatie
Beurskoers berekenen
P=
couponrendement couponrendement couponrendement (couponrendement+ aflossing)
1
+ 2
+ …+ +
( 1+i ) ( 1+i ) ( 1+ i )t ( 1+i )t
Voorbeeld beurskoers berekenen
Gegevens
Nominale waarde = €1.000
Couponrente = 6%
Effectief rendement = 4%
Resterende looptijd = 4 jaar
Uitwerking
Couponrendement = 0,06 * €1.000 = €60
60 60 60 (60+1.000)
P= 1
+ 2
+ 3
+ = €1.072,60, dus beurkoers van 107,26%
( 1+ 0,04 ) ( 1+0,04 ) ( 1+0,04 ) ( 1+0,04 )4
Stel het effectief rendement was 6%
60 60 60 (60+ 1.000)
P= 1
+ 2
+ 3
+ = €1.000, dus beurskoers van 100%
( 1+ 0,06 ) ( 1+0,06 ) ( 1+0,06 ) ( 1+ 0,06 )4
Stel het effectief rendement was 8%
60 60 60 (60+1.000)
P= 1
+ 2
+ 3
+ = €933,76, dus beurskoers van 93,38%
( 1+ 0,08 ) ( 1+0,08 ) ( 1+0,08 ) ( 1+0,08 )4
Stijging van effectief rendement beurskoers bestaande obligaties daalt.
Daling van effectief rendement beurskoers bestaande obligaties stijgt.
Modified duration
De maatstaf voor de rentegevoeligheid van een obligatie.
1. Berekenen duration
A.d.h.v. een voorbeeld wordt de berekening van de duration uitgelegd.
Gegevens
Nominale waarde = €1.000
Couponrente = 6%
Marktrente = 5%
Resterende looptijd = 4 jaar
60 60 60 (60+1.000)
P= 1
+ 2
+ 3
+ = €1.035,46
( 1+ 0,05 ) ( 1+0,05 ) ( 1+0,05 ) ( 1+0,05 )4
4
Week 1
Financiële markt
Financiële markt = geheel van vraag naar en aanbod van vermogenstitels.
Vermogenstitel = recht dat iemand heeft na aanschaf van die titel (product) op het vooraf
vastgestelde bedrag, dan wel recht op bedrag waarvan hoogte vooraf nog niet bekend is.
Functie financiële markt
Eigenlijk hetzelfde als de functie van het bankwezen, maar dan op grotere schaal.
De transformatie van geld naar
Omvang (hoeveelheid)
Plaats
Looptijd
Risico
Indelingscriteria deelmarkten waarop verschillende producten worden aangeboden
Plaats waar product wordt aangeboden
Risicograad van product voor koper
Looptijd van product
Prijsvorming
Plaats
Officiële beurzen (bijv. Euronext)
- Handel openbaar en gereglementeerd wordt gevoerd
- Productomschrijving en rechten & plichten gestandaardiseerd
- Onder toezicht van AFM
- Effecten worden verhandeld = aandelen, obligaties, opties en futures
Effecten = verzamelnaam voor waardepapieren die verhandeld kunnen worden
Onderhandse markt (OTC)
- Vrager en aanbieder bepalen voorwaarden (naar eigen wens; er zijn wel
standaardcontracten)
- Bankkrediet en kapitaalinjectie door informal investor (rijke mensen op zoek naar
interessante bedrijven om in te investeren). Ook onderlinge leningen tussen
familie
Risicograad
Kredietrisico = risico dat verkrijger van vermogen failliet gaat.
Aandeelhouders hebben pas recht op terugbetaling ná vreemd vermogen
verschaffers
- Vreemd vermogen verschaffers = organisaties/personen die leningen verstrekken
aan organisaties
- Zekerheden vreemd vermogen garantiestelling, hypotheek of verpanding
debiteurenportefeuille
Looptijd
Permanent beschikbaar gesteld vermogen
- Perpetual = obligaties met eeuwigdurende looptijd
- Aandelen, tenzij verhandelen op beurs omzetten in geld
Langer dan één jaar
- Kapitaalmarkt
- Normaal: langere looptijd, hogere rente
1
, Korter dan één jaar
- Geldmarkt
- Leningen en deposito’s verhandeld max 12 maanden
- Euribor = interbancair rentetarief = basis om te gebruiken voor kredietverlening
Euribor is tarief dat banken onderling bij elkaar in rekening moeten brengen.
Rentetarieven die op geld- en kapitaalmarkt tot stand komen, wordt als basis gebruikt voor
tarieven die ze bij klanten in rekening brengen.
Indeling geld- en kapitaalmarkt volgens ECB schuldtitels korter dan 2 jaar = geldmarkt.
Prijsvorming
De factoren op basis waarvan de prijs tot stand komt.
Waarde product is contante waarde van verwachte kasstromen.
Als winstverwachting stijgt bereid meer te betalen voor een aandeel.
Derivaten = prijs van product is afhankelijk van prijs van ander product
Opties
Recht om gedurende een afgesproken periode een onderliggende waarde tegen
afgesproken prijs (uitoefenprijs) te mogen kopen (call) of te mogen verkopen (put)
- Aandelen
- Obligaties
- Rentebestanddelen
- Vreemde valuta
Voordeel: investering beperkt en wél profiteren van koersontwikkelingen.
Afdekken van risico’s; koersdaling aandeel of ongewenste ontwikkeling valuta.
Termijncontract
Overeenkomst tussen 2 partijen waarbij ene partij zich verplicht om onderliggende
waarde op termijn te leveren (of juist te kopen) tegen vooraf afgesproken prijs
- Verschil met optie: verplichting bij termijncontract, optie heeft recht
Partijen op financiële markten
Ondernemingen en particulieren
- Vrijwillig geld op spaarrekening
- Rechtstreeks/direct op effectenbeurs aandelen/obligaties kopen om met de
verkoop een winst te behalen
Beleggingsinstellingen
- Mogelijkheid tot deelneming in vermogen ter collectieve belegging teneinde de
deelnemers in de opbrengsten van beleggingen te doen delen
- Voordeel: expertise (beleggen wordt voor je gedaan door experts)
Spreiding over verschillende beleggingsvormen mogelijk
Pensioenfondsen
- Meer verplichte vorm
- Betalen pensioenpremies
Verzekeringsmaatschappijen
- Innen premies, soms vrijwillig (aanvullende levensverzekering
Soms verplicht (ziektekostenverzekering)
- Wordt tijdelijk belegd
Institutionele beleggingsinstellingen =
- Beleggingsinstellingen, pensioenfondsen en verzekeringsmaatschappijen samen
Financiële instellingen =
- Bank die zijn bedrijf maakt van buiten besloten kring ter beschikking verkrijgen
van opvorderbare gelden van anderen dan professionele marktpartijen en van het
voor eigen rekening verrichten van kredietuitzettingen
2
, Participatiemaatschappij (private equity)
- Organisatie die private equity voor niet-beursgenoteerde bedrijven verschaft
- Doel: creëren van aandeelhouderswaarde (tijdelijke investering in eigen
vermogen en na aantal jaar met winst verkopen)
- Verstrekken van risicodragend vermogen, maar gaan ook meer richting het ter
beschikking stellen van vreemd vermogen
Vreemd vermogen
Bestaat uit vermogen dat tijdelijk door vermogensverschaffers aan de onderneming is
verstrekt.
Schulden
- Geïnduceerd vermogen: betalingsverplichtingen uit normale bedrijfsactiviteiten
door goederen en diensten op krediet te kopen
- Autonoom vermogen: aangetrokken eigen vermogen en ingehouden winsten,
meestal uit geldovereenkomst (hier gaan we vooral dieper op inzoomen!)
Geldleenovereenkomst = overeenkomst tussen minimaal 2 partijen, waarbij geldgever de
hoofdsom ter beschikking stelt aan geldnemer gedurende een (on)bepaalde looptijd en
andere partij aan het einde van looptijd de hoofdsom of meer, moet hebben terugbetaald aan
geldgever.
Looptijd = contractuele looptijd
Vergoeding lening gekoppeld aan periode waarvoor rente vastligt = rente typische looptijd.
Ook worden er andere dingen geregeld bij leningen
Zekerheden
- Verstrekken van onderpand
- Hypotheek, voorraden, debiteuren
- Achterstelling = houder van obligatie krijgt pas geld als overige schuldeisers zijn
betaald bij faillissement
Overige zaken
- Aflossingen: geen aflossing, recht op vervroegd aflossen
- Recht op winstuitdeling
Indeling vreemd vermogen
Openbare lening
- Geldmarkt (commercial paper)
- Kapitaalmarkt (obligaties)
Onderhandse lening (OTC)
- Bankkrediet, institutionele beleggers
Geïnduceerd
- Leverancierskrediet
Obligaties
Obligatie = verhandelbaar bewijs van deelneming in totale geldlening met een vaste
nominale waarde (dat tegen die tijd wordt afgelost & waarover rentebedrag wordt berekend),
waarover een vaste rente wordt betaald.
Kenmerken obligaties
Nominale waarde = bedrag per schuldbewijs dat aan het einde wordt terugbetaald.
Couponrente = rente van de nominale waarde. (1,375%)
Marktwaarde = prijs die je voor obligatie moet betalen (in procenten genoteerd).
(103,75)
Couponrendement = couponrente/beurswaarde = 1,375/103,75 = 1,33%
3
, - O.b.v. geïnvesteerde vermogen (beurswaarde)
couponrendement couponrendement +aflossing
Effectief rendement (i) = +
(1+i)1 (1+i)2
- Bij 2 jarige obligatie
Beurskoers berekenen
P=
couponrendement couponrendement couponrendement (couponrendement+ aflossing)
1
+ 2
+ …+ +
( 1+i ) ( 1+i ) ( 1+ i )t ( 1+i )t
Voorbeeld beurskoers berekenen
Gegevens
Nominale waarde = €1.000
Couponrente = 6%
Effectief rendement = 4%
Resterende looptijd = 4 jaar
Uitwerking
Couponrendement = 0,06 * €1.000 = €60
60 60 60 (60+1.000)
P= 1
+ 2
+ 3
+ = €1.072,60, dus beurkoers van 107,26%
( 1+ 0,04 ) ( 1+0,04 ) ( 1+0,04 ) ( 1+0,04 )4
Stel het effectief rendement was 6%
60 60 60 (60+ 1.000)
P= 1
+ 2
+ 3
+ = €1.000, dus beurskoers van 100%
( 1+ 0,06 ) ( 1+0,06 ) ( 1+0,06 ) ( 1+ 0,06 )4
Stel het effectief rendement was 8%
60 60 60 (60+1.000)
P= 1
+ 2
+ 3
+ = €933,76, dus beurskoers van 93,38%
( 1+ 0,08 ) ( 1+0,08 ) ( 1+0,08 ) ( 1+0,08 )4
Stijging van effectief rendement beurskoers bestaande obligaties daalt.
Daling van effectief rendement beurskoers bestaande obligaties stijgt.
Modified duration
De maatstaf voor de rentegevoeligheid van een obligatie.
1. Berekenen duration
A.d.h.v. een voorbeeld wordt de berekening van de duration uitgelegd.
Gegevens
Nominale waarde = €1.000
Couponrente = 6%
Marktrente = 5%
Resterende looptijd = 4 jaar
60 60 60 (60+1.000)
P= 1
+ 2
+ 3
+ = €1.035,46
( 1+ 0,05 ) ( 1+0,05 ) ( 1+0,05 ) ( 1+0,05 )4
4
