,Vraag 1
Definieer die begrip “misdaad” en verduidelik waarom hierdie begrip
problematies is in die Suid-Afrikaanse konteks.
Misdaad kan beskryf word as ‘n oortreding wat in die oë van die wet onwettig is, met
‘n boete of gevangenisstraf. Volgens die Handwoordeboek van die Afrikaans taal, Is
misdaad ‘n handeling wat in stryd is met die wet en strafbaar is deur die staat (2015).
Volgens Warnes, kan die begrip “misdaad” baie problematies wees, veral in die Suid
Afrikaanse konteks, waar die ganse geskiedenis van die land veral met waar
kolonialisme en apartheid begin het. Hy se dit is gesien as “the history of criminality
or the response to it” (2012:982).
Misdaad is ‘n dubbele standaard in Suid-Africa. In die verlede, veral apartheid, is
mense se grond sonder toestemming geneem. Niemand is daarvoor gearresteer
nie, met ander woorde, dit word nie as ‘n misdaad beskou vir die mense wat dit doen
nie. Vandag kan jy nie net iemand anders se grond of eiendom net gaan neem nie,
jy sal opgesluit word. Daarom is misdaad problematies in Suid-Afrika, aangesien ons
land ‘n geskiedenis van misdaad het, en mense op hede op hul eie manier daarop
reageer, byvoorbeeld ‘looting’.
Vraag 2
Bespreek die konvensionele verskille tussen die klassieke speurverhaal en die
hardgebakte speurverhaal ten opsigte van elkeen van die volgende
verhaalelement:
a)Die speurder:
Die klassieke speurder word gewoonlik aan die verhaal bekendgestel deur ‘n taak uit
te voer wat sy intelligensie en vermoëns openbaar. Anders as die hardgekookte
speurder, is hy koud, objektief en nie so kwesbaar en emosioneel betrokke by die
ondersoek nie. Die fokus is op die speurder se reis om die raaisel op te los eerder as
om geregtigheid te soek, en daarom word sy intelligensie en vermoëns vroeg in die
verhaal bekendgestel, wat daartoe lei dat die misdaad me groot vaardigheid en
talent opgelos word. Die klem val dus op die speurder en sy ondersoek (studiegids,
bladsy 45).
Die hardgebakte speurder is gewoonlik ‘n privaat speurder wat persoonlik en
emosioneel betrokke raak by sy ondersoek as gevolg van sy kwesbaarheid. Vir hom
is die soeke na antwoorde ‘n middel tot ‘n doel, wat geregtigheid is, sodat hy as
speurder en regter kan optree. Hy is dus ‘n man met groot eer, gedryf deur
geregtigheid wat as ‘n held beskou word. Aan die begin van die verhaal word sy
lewe egter gewoonlik as ‘n mislukking beskou. Dit maak dit baie makliker vir lesers
om met die speurder te identifiseer, aangesien hy nie as ‘n supergene soos die
klassieke beskou word nie. gedurende die hele verhaal moet die speurder talle
struikelblokke en dreigemente oorkom om sy doelwitte te bereik, wat die verhaal
nogal ‘n avontuur maak vir hom en die lesers (studiegids, bladsy 57).
b)Die slagoffer(s):
, Die slagoffer in die klassieke speurverhaal is die karakter waarom die verhaal
sentraal staan. Die slagoffer word min geag om te voorkom dat lesers te diep geraak
word deur die verlies van die slagoffer. Terselfdertyd moet die slagoffer egter nie van
onskatbare waarde gemaak word nie, sodat die speurder se ondersoek nie ter sake
is nie. daarom moet ‘n goeie balans tussen die twee gevind word (studiegids, bladsy
55).
Die slagoffer in ‘n hardgebakte speurverhaal is daar dikwels ‘n string slagoffers
eerder as net een. Die leser word ook aangemoedig om te treur oor die moontlike
uitkomste waarmee die slagoffer te kampe het. Dit roep emosies by die leser op,
sulke simpatie, besorgdheid en deernis vir sowel die speurders as die slagoffers en
vyandigheid vir die booswigte (studiegids, bladsy 60).
c)Die misdadiger(s):
Die misdadiger in ‘n klassieke speurverhaal moet nie te interessant gemaak word
nie, om te verhoed dat die leser die fokus van die speurder en sy ondersoek verskuif
nie. Die misdadiger is oor die algemeen boos en daarom die teenoorgestelde van
die speurder wat goed is. Dikwels word die misdadiger in hierdie verhaal die minste
vermoed dat hy die misdaad gepleeg het, wat daartoe lei dat die verhaal uiteindelik
‘n wending kry as lesers verbaas is (studiegids, bladsy 56).
Die misdadiger in die hardgebakte speurverhaal speel gewoonlik ‘n sentrale rol en
word uitgebeeld as boosaardig, korrup en hoogs betrokke by die wêreld van
misdaad. Die skurk is dikwels as ‘n vriend of rumatiese vennoot nou gekoppel aan
die speurder, en die hoogtepunt van die verhaal vind plaas wanneer die skurk
blootgestel word (studiegids, bladsy 60).
d)Ander karakters:
die ander karakter betrokke by ‘n klassieke speurverhaal is diegene wat deur die
misdaad geraak word, maar kan nie die misdaad oplos nie. Byvoorbeeld, die
speurder se vriend, ‘m dom assistent, die mislukte polisiediens en verskeie
verdagtes onskuldig blyk te wees. Al hierdie karakter het die speurder nodig om hul
onskuld te bewys, om te verhoed dat hulle tronk toe gaan (studiegids, bladsy 56).
In ‘n hardgebakte speurverhaal word die ander karakters in twee kategories verdeel:
persone wat vir of teen die speurder is. Persone wat teen die speurder is, is dus
karakters wat in ‘n oogopslag goeie bedoelings blyk te wees, maar later ontdek word
dat hulle sleg is. Hulle belemmer dus die speurders se pogings om geregtigheid te
bewerkstelling. Persone wat vir die speurder is, word beskou as ware helpers vir die
speurder, soos vriende, ‘n polisieman, joernalis en ander persone wat vir die
speurder is (studiegids, bladsy 61).
e)verhaal ruimte:
In ‘n klassieke speurverhaal is die verhaal ruimte afgesluit. Byvoorbeeld, as die
verhaal in die stad voorkom, is dit gewoonlik ‘n geslote kamer of landhuis. Dit dui
aan dat die instelling gewoonlik afgesonder is of in ‘n afgeleë gebied is. Dit is
effektief, aangesien die fokus bly op die raaisel en die oplossing van die raaisel deur
die speurder.
Definieer die begrip “misdaad” en verduidelik waarom hierdie begrip
problematies is in die Suid-Afrikaanse konteks.
Misdaad kan beskryf word as ‘n oortreding wat in die oë van die wet onwettig is, met
‘n boete of gevangenisstraf. Volgens die Handwoordeboek van die Afrikaans taal, Is
misdaad ‘n handeling wat in stryd is met die wet en strafbaar is deur die staat (2015).
Volgens Warnes, kan die begrip “misdaad” baie problematies wees, veral in die Suid
Afrikaanse konteks, waar die ganse geskiedenis van die land veral met waar
kolonialisme en apartheid begin het. Hy se dit is gesien as “the history of criminality
or the response to it” (2012:982).
Misdaad is ‘n dubbele standaard in Suid-Africa. In die verlede, veral apartheid, is
mense se grond sonder toestemming geneem. Niemand is daarvoor gearresteer
nie, met ander woorde, dit word nie as ‘n misdaad beskou vir die mense wat dit doen
nie. Vandag kan jy nie net iemand anders se grond of eiendom net gaan neem nie,
jy sal opgesluit word. Daarom is misdaad problematies in Suid-Afrika, aangesien ons
land ‘n geskiedenis van misdaad het, en mense op hede op hul eie manier daarop
reageer, byvoorbeeld ‘looting’.
Vraag 2
Bespreek die konvensionele verskille tussen die klassieke speurverhaal en die
hardgebakte speurverhaal ten opsigte van elkeen van die volgende
verhaalelement:
a)Die speurder:
Die klassieke speurder word gewoonlik aan die verhaal bekendgestel deur ‘n taak uit
te voer wat sy intelligensie en vermoëns openbaar. Anders as die hardgekookte
speurder, is hy koud, objektief en nie so kwesbaar en emosioneel betrokke by die
ondersoek nie. Die fokus is op die speurder se reis om die raaisel op te los eerder as
om geregtigheid te soek, en daarom word sy intelligensie en vermoëns vroeg in die
verhaal bekendgestel, wat daartoe lei dat die misdaad me groot vaardigheid en
talent opgelos word. Die klem val dus op die speurder en sy ondersoek (studiegids,
bladsy 45).
Die hardgebakte speurder is gewoonlik ‘n privaat speurder wat persoonlik en
emosioneel betrokke raak by sy ondersoek as gevolg van sy kwesbaarheid. Vir hom
is die soeke na antwoorde ‘n middel tot ‘n doel, wat geregtigheid is, sodat hy as
speurder en regter kan optree. Hy is dus ‘n man met groot eer, gedryf deur
geregtigheid wat as ‘n held beskou word. Aan die begin van die verhaal word sy
lewe egter gewoonlik as ‘n mislukking beskou. Dit maak dit baie makliker vir lesers
om met die speurder te identifiseer, aangesien hy nie as ‘n supergene soos die
klassieke beskou word nie. gedurende die hele verhaal moet die speurder talle
struikelblokke en dreigemente oorkom om sy doelwitte te bereik, wat die verhaal
nogal ‘n avontuur maak vir hom en die lesers (studiegids, bladsy 57).
b)Die slagoffer(s):
, Die slagoffer in die klassieke speurverhaal is die karakter waarom die verhaal
sentraal staan. Die slagoffer word min geag om te voorkom dat lesers te diep geraak
word deur die verlies van die slagoffer. Terselfdertyd moet die slagoffer egter nie van
onskatbare waarde gemaak word nie, sodat die speurder se ondersoek nie ter sake
is nie. daarom moet ‘n goeie balans tussen die twee gevind word (studiegids, bladsy
55).
Die slagoffer in ‘n hardgebakte speurverhaal is daar dikwels ‘n string slagoffers
eerder as net een. Die leser word ook aangemoedig om te treur oor die moontlike
uitkomste waarmee die slagoffer te kampe het. Dit roep emosies by die leser op,
sulke simpatie, besorgdheid en deernis vir sowel die speurders as die slagoffers en
vyandigheid vir die booswigte (studiegids, bladsy 60).
c)Die misdadiger(s):
Die misdadiger in ‘n klassieke speurverhaal moet nie te interessant gemaak word
nie, om te verhoed dat die leser die fokus van die speurder en sy ondersoek verskuif
nie. Die misdadiger is oor die algemeen boos en daarom die teenoorgestelde van
die speurder wat goed is. Dikwels word die misdadiger in hierdie verhaal die minste
vermoed dat hy die misdaad gepleeg het, wat daartoe lei dat die verhaal uiteindelik
‘n wending kry as lesers verbaas is (studiegids, bladsy 56).
Die misdadiger in die hardgebakte speurverhaal speel gewoonlik ‘n sentrale rol en
word uitgebeeld as boosaardig, korrup en hoogs betrokke by die wêreld van
misdaad. Die skurk is dikwels as ‘n vriend of rumatiese vennoot nou gekoppel aan
die speurder, en die hoogtepunt van die verhaal vind plaas wanneer die skurk
blootgestel word (studiegids, bladsy 60).
d)Ander karakters:
die ander karakter betrokke by ‘n klassieke speurverhaal is diegene wat deur die
misdaad geraak word, maar kan nie die misdaad oplos nie. Byvoorbeeld, die
speurder se vriend, ‘m dom assistent, die mislukte polisiediens en verskeie
verdagtes onskuldig blyk te wees. Al hierdie karakter het die speurder nodig om hul
onskuld te bewys, om te verhoed dat hulle tronk toe gaan (studiegids, bladsy 56).
In ‘n hardgebakte speurverhaal word die ander karakters in twee kategories verdeel:
persone wat vir of teen die speurder is. Persone wat teen die speurder is, is dus
karakters wat in ‘n oogopslag goeie bedoelings blyk te wees, maar later ontdek word
dat hulle sleg is. Hulle belemmer dus die speurders se pogings om geregtigheid te
bewerkstelling. Persone wat vir die speurder is, word beskou as ware helpers vir die
speurder, soos vriende, ‘n polisieman, joernalis en ander persone wat vir die
speurder is (studiegids, bladsy 61).
e)verhaal ruimte:
In ‘n klassieke speurverhaal is die verhaal ruimte afgesluit. Byvoorbeeld, as die
verhaal in die stad voorkom, is dit gewoonlik ‘n geslote kamer of landhuis. Dit dui
aan dat die instelling gewoonlik afgesonder is of in ‘n afgeleë gebied is. Dit is
effektief, aangesien die fokus bly op die raaisel en die oplossing van die raaisel deur
die speurder.
