Samenvatting algemene psychologie

Algemene psychologie 1 e BaMV




1 ALGEMENE PSYCHOLOGIE

HOOFDSTUK 1: KENNISMAKING MET DE PSYCHOLOGIE

2 INLEIDING: KENNISMAKING MET DE PSYCHOLOGIE

PSYCHOLOGIE Kunnen we omschrijven als de wetenschappelijke studie van het gedrag en
de mentale activiteiten van het individu.

 Een gedragswetenschap
o Bestudeerd in wezen elk gedrag dat mensen (of dieren) kunnen stellen

2.1 EEN DEFINITIE VAN DE PSYCHOLOGIE

Invalshoek van de psychologie

 Ze bestudeerd gedrag op het niveau van een individu
o Factoren binnen de persoon of in zijn omgeving staan centraal

2.2 WETENSCHAPPELIJKE PSYCHOLOGIE EN INTUÏTIEVE MENSENKENNIS

Intuïtieve mensenkennis Dit zijn vele inzichten die in de loop van het leven ontstaan uit de
ervaringen die we opdoen met anderen en onszelf.

 Die inzichten halen we uit ervaring
o Sommige hebben we verworven in onze directe omgang met mensen en andere
worden van generatie op generatie doorgegeven
o Beperkt aantal individuele ervaringen
 Intuïtieve kennisverwerving
o Ontdekken hoe de gebeurtenissen onderling samenhangen, om ze daaruit te
begrijpen of te voorspellen
o Leidt tot foute of eenzijdige voorspellingen
o Grove generaliseringen

Intuïtie vs wetenschap (verschilpunten)

 Soort ervaringen waarop ze zich baseren
 Wijze waarop uit die gegevens inzichten werden gehaald




1

,Algemene psychologie 1 e BaMV




2.2.1 VERSCHILLEN IN HET VERZAMELEN VAN GEGEVENS

IN DE WETENSCHAPPELIJKE PSYCHOLOGIE

 Objectieve vaststellingen
o Observaties
 Waarop men zich baseert kunnen door iedere onderzoeker herhaald en
gecontroleerd worden
o Objectiviteitsbeginsel
 = Wetenschap dient steeds te vertrekken van objectieve gegevens, van
vaststellingen die uit feiten zelf voortvloeien
o Intersubjectiviteit
 = Dat wetenschappen zullen nagaan in hoeverre verschillende waarnemers
onafhankelijk van elkaar tot eenzelfde appreciatie komen
 Systematische observaties
o Accurate metingen
o Representatieve steekproeven
 In gecontroleerde situaties
o Men moeten storende invloeden vermijden (kunnen voor vertekening zorgen)


2.2.2 VERSCHILLEN IN HET ZOEKEN NAAR SAMENHANGEN

 Zoeken naar diepere samenhangen: 3 methoden om te zoeken naar samenhangen
o Begrijpende methode
o Correctionele methode
o Experimentele methode

1 BEGRIJPENDE METHODE

 Is kwalitatief van aard
o Beperkt zich tot verbale beschrijvingen van de fenomenen die ze wil onderzoeken
 Gevalstudies
 Zwakheid van deze methode  subjectiviteit

2 CORRELATIONELE METHODE

 Men verzamelt bij een relatief grote groep individuen een aantal gegevens over de
variabelen die men wil onderzoeken
o Variabele = een kenmerk dat verschillende verschijningsvormen kan aannemen (bv.
leeftijd, geslacht…)
 Vervolgens worden statische correlaties berekend



2

,Algemene psychologie 1 e BaMV



o Correlatie= drukt uit hoe de veranderingen in de ene variabele samenhangen met
veranderingen in de andere variabele
 Is er geen verband tussen beide variabelen = NULcorrelatie
3 EXPERIMENTELE METHODE
 Experimenteel onderzoek
o Wanneer we willen weten of de ene variabele de andere veroorzaakt
 AV: afhankelijke variabele
 OV: onafhankelijke variabele
 Bekijk bladzijde 22-24 boek


2.2.2.1 INKADEREN IN EEN BREDERE THEORIE

 Diepere verklaring
o Hoe komt het dat beide gebeurtenissen samenhangen?
 Theorie
o Is een netwerk van relaties waarin aangegeven wordt hoe verschillende
gebeurtenissen met elkaar in verband staan
 Hypothesen = veronderstelde samenhangen
o Deze worden later gebruikt om een theorie te toetsen


2.2.2.2 EMPIRISCHE TOETSING

 Strikt genomen kun je nooit zeggen dat iets definitief bewezen is
o Alle uitspraken dienen herhaaldelijk getoetst te worden
 Falsificatie
 De valsheid van een theorie aantonen
 Verificatie
 Aantonen dat ze in alle omstandigheden waar is
 Wetten
 = hypothesen die een groot aantal toetsingen met succes doorstaan
hebben

EMPIRISCHE CYCLUS

 Empirische of observatiefase
o Alles begint met 1 of enkele vaststellingen
 Inductiefase
o Die vaststellingen kunnen aanleiding geven tot het formuleren van een mogelijke
verklaring of hypothese, die deel kan uitmaken van een meer omvattende theorie
 Om meer zekerheid te krijgen dienen uit die hypothese toetsbare voorspellingen afgeleid te
worden
 Deductiefase


3

, Algemene psychologie 1 e BaMV



o Het confronteren van die concrete voorspelling met nieuw feitenmateriaal
 Met die 2de empirische of observatiefase wordt de cyclus gesloten
o Hieruit zal blijken of de hypothese al dan niet houdbaar is
 Nu kan men ze bevestigen, verwerpen of moeten opnieuw toetsbare voorspellingen worden
afgeleid
 Een gezonde intuïtie kans ons een antwoord geven op vragen waarvoor nog geen
wetenschappelijke uitleg is.

2.3 GESCHIEDENIS VAN DE PSYCHOLOGIE

DE VERRRE VOORGESCHIEDENIS

 Opkomst van de filosofie betekende een vooruitgang in het zoeken naar kennis en inzicht
o Rond de 4e eeuw voor Christus in het oude Griekenland
o Bekendste filosofen: Socrates, Plato en Aristoteles
 Emoties kunnen ons denken verstoren
o Oedipus-complex: De kleuter heeft seksuele verlangens ten opzichte van de ouder
van het andere geslacht en vijandige gevoelens ten opzichte van de als rivaal ervaren
ouder van hetzelfde geslacht.
 Waarnemingen zijn altijd interpretaties: iedereen creëert zijn eigen wereld
o Wat we zien ≠ van de werkelijkheid
o Cfr het glas is halfvol of het glas is halfleeg
 Onderscheid tussen ratio en emotie
 Legden een verband tussen geest en lichamelijke eigenschappen
o Emoties komen voort uit hart, lever, milt…
o Psychische stoornissen uit gal (“zwartgallige stemming”)
 Dit laatste beweerden de Grieken, maar later kwam men tot het inzicht dat dit niet klopt

MIDDELEEUWEN

 Geest en ziel staan los van de natuurwetten
 God heeft de mens naar zijn evenbeeld geschapen
 De geest is dus een onoplosbaar mysterie

RENÉ DESCARTES

 Hij had de uitdaging om een filosofie uit te bouwen die dezelfde precisie zou hebben als
wiskunde
 Belang van de ‘methodische twijfel’ en ‘rationalisme’
 Men moet aan alles twijfelen, behalve aan het feit dat men twijfelt
 ‘Ik denk dus ik ben” (“cogito ergo sum”): men weet niet waar de geest zich bevindt, maar wel
dat die zich ergens bevindt
 Dualisme: geest leent zich niet tot onderzoek


4