College 1
Hoofdstuk 1
Abnormaal gedrag
- als het significant afwijkt van de normale standaard van bepaald gedrag
- kan positief en negatief zijn, in beide gevallen is het abnormaal → IQ van
130)
- bij psychopathologie zijn de abnormale gedragingen schadelijk voor het individu
Er kunnen allerlei normen zijn om je aan vast te houden als het gaat om het classificeren
van iets als abnormaal:
- Ontwikkelingsnorm
- dient als maatstaf als de ontwikkeling van een kind wordt bekeken op
allerlei gebieden (compulsief, fobieën, taal, sociale vaardigheden,
hoge/lage frequentie van een gedrag)
- Cultuurnorm (met verwachtingen en waarden)
- hetgeen wat normaal is in de ene cultuur kan abnormaal zijn in een
andere cultuur
Etniciteit → gedeelde waarden, overtuigingen, taal van mensen in een
geografisch gebied
Ras → onderscheiding dat gebaseerd is op uiterlijke kenmerken
- Geslachts- en situationele norm
- bepaalde gedragingen bij een meisje frequenter dan bij jongens (of
andersom)
- gedragingen in een bepaalde situatie kunnen afwijkend zijn als het niet
in de situatie past
- Rol van anderen
- de kijk van iemand op het gedrag van iemand
- hangt af van een verschil in houding, sensitiviteit, tolerantie, coping
- Veranderende kijk op abnormaliteit
- met de tijd heen ontwikkelt de classificatie voor abnormaliteit zich, dus
wat vroeger abnormaal was, hoeft nu niet meer abnormaal te zijn
Sommige stoornissen ontwikkelen zich pas later op leeftijd
- hierdoor ontstaat er een onderscheid tussen stoornissen die zich bij de
geboorte al laten zien (invloeden van genetica) en stoornissen die pas bv. in de
adolescentie optreden (invloeden van de omgeving)
Veel stoornissen komen meer voor bij mannen dan bij vrouwen
- mannen zijn gevoeliger voor neurologische ontwikkelingsstoornissen, terwijl
vrouwen meer emotionele problemen krijgen
, - komt door verschillen in de biologische aanleg, hersenfuncties en
sekshormonen
Er zijn historische ontwikkelingen geweest bij de oorzaken van mentale stoornissen, in de
19e eeuw waren dit de oorzaken:
- demonologie
- volwassene is bezeten door een duivel of kwade geest
- somatogenese
- mentale problemen ontwikkelen zich door het slecht functioneren van
het lichaam
Kraeplin ontwikkelde een moderne classificatiesysteem om stoornissen te
groeperen
- ieder syndroom bevat symptomen
- elk stoornis heeft zijn eigen oorzaak, eigen symptomen, eigen ontwikkeling en
eigen specifieke gevolgen (verschilt dus per persoon)
Freud is de grondlegger van de psychoanalytische theorie
- mentale problemen zijn het gevolg van psychologische problemen en -factoren
De mens heeft een ID, ego en superego
- zijn constant in conflict met elkaar
Het psychoanalytische perspectief gaat samen met de psychoseksuele stadiumtheorie
- een crisis in de eerste drie fasen is cruciaal voor de ontwikkeling
- het bestaat uit vijf fasen, waarbij bij ieder fase de focus op een ander
lichaamsdeel is:
- orale fase → alles wordt in de mond gestopt
- anale fase → getraind om op de wc te poepen bv.
- fallische fase → oedipus- en elektracomplex (kind wilt ouder van ander geslacht
voor zich hebben)
- latente fase
- genitale fase
Persoonlijkheid wordt gevormd door de manier waarop de crisissen in de eerste drie fasen
worden opgelost
Behaviorisme
- het meeste gedrag wordt verklaard door ervaringen met leren
- klassieke- en operante conditionering
Bij observationeel leren ligt de nadruk voor op de sociale context en op de cognitie
- spiegelneuronen spelen belangrijke rol
In de huidige wereld van psychopathologie staan er twee begrippen centraal:
- Interdisciplinaire inspanningen
- vaak zijn er meer dan een professionals betrokken bij de behandeling
van een kind
, Het verkrijgen van therapeutische alliantie verhoogt kans op resultaat
- creëren van een persoonlijke band met het kind waardoor goed wordt
samengewerkt
- Rol van de ouders
- kunnen informatie geven over het kind dat niemand weet zodat de
behandeling bijgestuurd kan worden
Hoofdstuk 2
Paradigma (gedeeld door onderzoekers)
- een soort cognitief referentiekader dat bestaat uit aannames en concepten van
een bepaald fenomeen
- biedt richtlijnen voor benaderingen en interpretatie van problemen
- kan echter ook voor beperking van perspectief zorgen (tunnelvisie)
Theorie
- formele, geïntegreerde set van principes die een verklaring geven voor
fenomenen
- ondersteund door bewijs
Interactioneel model
- model waarin meerdere variabelen samen tot één uitkomst leiden
Een voorbeeld hiervan is het kwetsbaarheid-stressmodel
- meerdere kwetsbaarheidsfactoren (biologisch) en stressfactoren (omgeving)
veroorzaken samen psychopathologie
Bijv. de biologische kwetsbaarheid van een kind kan, in combinatie van de stress van de
echtscheiding van zijn ouders, psychologische problemen veroorzaken
Transactioneel model
- model dat aanneemt dat ontwikkeling het gevolg is van voortdurende
interacties tussen het individu en de omgeving
- vroegere ervaringen vormen de mens
Developmental psychopathology perspectief
- combineert onderzoek naar de normale ontwikkelingsprocessen met
onderzoek naar psychopathologie van kinderen en adolescenten
- helpt om abnormaal gedrag in relatie met normale ontwikkelingen te bekijken
- geeft dus geen specifieke theoretische benadering
Medisch model
- model dat stelt dat stoornissen het gevolg zijn van de biologische factoren in
de persoon zelf
Er zijn verschillende manieren om causale verbanden te bestuderen, maar er moet
onderscheid gemaakt worden tussen de onderliggende processen van causale factoren:
- Direct effect → X is een directe oorzaak dat meteen leidt tot Y
- Indirect effect → X beïnvloedt een andere variabele dat op zijn beurt weer
leidt tot Y
, - het variabele tussen X en Y in wordt meestal de mediator genoemd
- Moderator → beïnvloedt de sterkte tussen de relatie tussen X en Y
Hoofdstuk 1
Abnormaal gedrag
- als het significant afwijkt van de normale standaard van bepaald gedrag
- kan positief en negatief zijn, in beide gevallen is het abnormaal → IQ van
130)
- bij psychopathologie zijn de abnormale gedragingen schadelijk voor het individu
Er kunnen allerlei normen zijn om je aan vast te houden als het gaat om het classificeren
van iets als abnormaal:
- Ontwikkelingsnorm
- dient als maatstaf als de ontwikkeling van een kind wordt bekeken op
allerlei gebieden (compulsief, fobieën, taal, sociale vaardigheden,
hoge/lage frequentie van een gedrag)
- Cultuurnorm (met verwachtingen en waarden)
- hetgeen wat normaal is in de ene cultuur kan abnormaal zijn in een
andere cultuur
Etniciteit → gedeelde waarden, overtuigingen, taal van mensen in een
geografisch gebied
Ras → onderscheiding dat gebaseerd is op uiterlijke kenmerken
- Geslachts- en situationele norm
- bepaalde gedragingen bij een meisje frequenter dan bij jongens (of
andersom)
- gedragingen in een bepaalde situatie kunnen afwijkend zijn als het niet
in de situatie past
- Rol van anderen
- de kijk van iemand op het gedrag van iemand
- hangt af van een verschil in houding, sensitiviteit, tolerantie, coping
- Veranderende kijk op abnormaliteit
- met de tijd heen ontwikkelt de classificatie voor abnormaliteit zich, dus
wat vroeger abnormaal was, hoeft nu niet meer abnormaal te zijn
Sommige stoornissen ontwikkelen zich pas later op leeftijd
- hierdoor ontstaat er een onderscheid tussen stoornissen die zich bij de
geboorte al laten zien (invloeden van genetica) en stoornissen die pas bv. in de
adolescentie optreden (invloeden van de omgeving)
Veel stoornissen komen meer voor bij mannen dan bij vrouwen
- mannen zijn gevoeliger voor neurologische ontwikkelingsstoornissen, terwijl
vrouwen meer emotionele problemen krijgen
, - komt door verschillen in de biologische aanleg, hersenfuncties en
sekshormonen
Er zijn historische ontwikkelingen geweest bij de oorzaken van mentale stoornissen, in de
19e eeuw waren dit de oorzaken:
- demonologie
- volwassene is bezeten door een duivel of kwade geest
- somatogenese
- mentale problemen ontwikkelen zich door het slecht functioneren van
het lichaam
Kraeplin ontwikkelde een moderne classificatiesysteem om stoornissen te
groeperen
- ieder syndroom bevat symptomen
- elk stoornis heeft zijn eigen oorzaak, eigen symptomen, eigen ontwikkeling en
eigen specifieke gevolgen (verschilt dus per persoon)
Freud is de grondlegger van de psychoanalytische theorie
- mentale problemen zijn het gevolg van psychologische problemen en -factoren
De mens heeft een ID, ego en superego
- zijn constant in conflict met elkaar
Het psychoanalytische perspectief gaat samen met de psychoseksuele stadiumtheorie
- een crisis in de eerste drie fasen is cruciaal voor de ontwikkeling
- het bestaat uit vijf fasen, waarbij bij ieder fase de focus op een ander
lichaamsdeel is:
- orale fase → alles wordt in de mond gestopt
- anale fase → getraind om op de wc te poepen bv.
- fallische fase → oedipus- en elektracomplex (kind wilt ouder van ander geslacht
voor zich hebben)
- latente fase
- genitale fase
Persoonlijkheid wordt gevormd door de manier waarop de crisissen in de eerste drie fasen
worden opgelost
Behaviorisme
- het meeste gedrag wordt verklaard door ervaringen met leren
- klassieke- en operante conditionering
Bij observationeel leren ligt de nadruk voor op de sociale context en op de cognitie
- spiegelneuronen spelen belangrijke rol
In de huidige wereld van psychopathologie staan er twee begrippen centraal:
- Interdisciplinaire inspanningen
- vaak zijn er meer dan een professionals betrokken bij de behandeling
van een kind
, Het verkrijgen van therapeutische alliantie verhoogt kans op resultaat
- creëren van een persoonlijke band met het kind waardoor goed wordt
samengewerkt
- Rol van de ouders
- kunnen informatie geven over het kind dat niemand weet zodat de
behandeling bijgestuurd kan worden
Hoofdstuk 2
Paradigma (gedeeld door onderzoekers)
- een soort cognitief referentiekader dat bestaat uit aannames en concepten van
een bepaald fenomeen
- biedt richtlijnen voor benaderingen en interpretatie van problemen
- kan echter ook voor beperking van perspectief zorgen (tunnelvisie)
Theorie
- formele, geïntegreerde set van principes die een verklaring geven voor
fenomenen
- ondersteund door bewijs
Interactioneel model
- model waarin meerdere variabelen samen tot één uitkomst leiden
Een voorbeeld hiervan is het kwetsbaarheid-stressmodel
- meerdere kwetsbaarheidsfactoren (biologisch) en stressfactoren (omgeving)
veroorzaken samen psychopathologie
Bijv. de biologische kwetsbaarheid van een kind kan, in combinatie van de stress van de
echtscheiding van zijn ouders, psychologische problemen veroorzaken
Transactioneel model
- model dat aanneemt dat ontwikkeling het gevolg is van voortdurende
interacties tussen het individu en de omgeving
- vroegere ervaringen vormen de mens
Developmental psychopathology perspectief
- combineert onderzoek naar de normale ontwikkelingsprocessen met
onderzoek naar psychopathologie van kinderen en adolescenten
- helpt om abnormaal gedrag in relatie met normale ontwikkelingen te bekijken
- geeft dus geen specifieke theoretische benadering
Medisch model
- model dat stelt dat stoornissen het gevolg zijn van de biologische factoren in
de persoon zelf
Er zijn verschillende manieren om causale verbanden te bestuderen, maar er moet
onderscheid gemaakt worden tussen de onderliggende processen van causale factoren:
- Direct effect → X is een directe oorzaak dat meteen leidt tot Y
- Indirect effect → X beïnvloedt een andere variabele dat op zijn beurt weer
leidt tot Y
, - het variabele tussen X en Y in wordt meestal de mediator genoemd
- Moderator → beïnvloedt de sterkte tussen de relatie tussen X en Y
