Welzijnszorg
Sociale instituties
Hoofdstuk 3: Welzijnszorg
Welzijnszorg:
Zorgt ervoor dat mensen met een bepaalde problematiek de nodige hulp krijgen.
Curatief en preventief
Organisatoren:
- Publieke sector: Openbare initiatieven die door de overheid of publieke sector wordt
georganiseerd.
- Private sector: Vrije initiatieven
Non profit: Vermarketing, winstbeogend welzijn
Profit: Zonder winstdoelen
Regels door: overheden
Georganiseerd door: professionelen en vrijwilligers
Tendens naar samenwerking en integraal werken
Vlaams of federaal?
- Meeste voorzieningen: Vlaams welzijnsbeleid
- Soms federaal: sociale diensten bij de politie
Zelfhulpgroepen:
Aanvulling op professionele welzijnszorg waarbij groepen van mensen met gelijkaardige problemen
zich verenigen om elkaar steun te geven of info uit te wisselen.
Verschillende sectoren binnen de welzijnszorg:
- Jongerenwelzijn
- OCMW’s
- Algemeen Welzijnswerk
- Thuis- en ouderenzorg
- Gezinszorg
- Ondersteuning van personen met een handicap
- Samenlevingsopbouw
- Diversiteitssector (etnisch-culturele minderheden)
1. Integrale jeugdhulp
Van hulp uit verschillende sectoren naar integrale jeugdhulp
Voor 2014: verschillende sectoren met eigen opdracht
- Algemeen Welzijnswerk
- Centra voor Leerlingenbegeleiding (CLB)
- Kind en Gezin
- Agentschap Jongerenwelzijn (vroeger ‘bijzondere jeugdbijstand’)
- Vlaams Agentschap Personen met een Handicap
- Centra voor Geestelijke Gezondheidszorg
1
,Welzijnszorg
Problemen:
- Verschillende instanties waardoor er gebrek was aan samenhang
- Ondoorzichtig
- Kregen vaak niet de juiste begeleiding
- Overlapping tussen organisaties
De laatste jaren nam de nood aan ondersteuning van minderjarigen toe. Enkele redenen: stijgende
armoede, minder stabiele gezinssituatie, stress…
Doelen:
- Meer integraal werken: samenwerking van alle diensten voor minderjarigen.
- Meer vraaggericht werken.
- Zo snel mogelijk en in zo weinig mogelijk stappen hulp aan minderjarigen bieden.
- Vertrekken van de mogelijkheden van het kind en het gezin.
- Steeds keuze voor de minst ingrijpende maatregel.
Hoe ziet de integrale jeugdhulp eruit
2
,Welzijnszorg
Rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp
Brede instap:
Elke minderjarige en zijn ouders kan voor een ondersteuningsvraag vlot terecht bij laagdrempelige
eerstelijnsdiensten.
Bv: CAW, JAC, huisarts… gemakkelijk toegankelijk, rechtstreeks bereikbaar, cliënt kan kiezen welke
hulp hij wil.
Voorbeelden rechtstreeks toegankelijke hulp:
Jeugdpsychiatrie, drughulpverlening…
Doorverwijzing indien nodig
Ook rechtstreeks toegankelijk, maar gespecialiseerd: Centrum Geestelijke Gezondheidszorg (CGG) en
Centrum voor kinderzorg en gezinsondersteuning (CKG).
Niet-rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp via de intersectorale
toegangspoort
- Meer ingrijpende hulp
- Aanvraag via hulpverlener
- Pas als er geen andere mogelijkheid zijn
Toegang krijgen:
Eerst via intersectorale toegangspoort
Eventueel eerst diagnose door een multidisciplinair team (MDT)
Team indicatiestelling: diagnose stellen en nagaan welke hulp nodig is, alsook hoeveel
Team jeugdhulpregie: welke module(s) sluit(en) best aan bij de noden van de minderjarige
Crisisjeugdhulp
- Bij nood- of crisissituatie
- Melding is 24/24 mogelijk
Duur en intensiteit kan verschillen:
- Crisisinterventie: Max 3 dagen intensieve begeleiding aan huis.
Doel: Veiligheid binnen gezin terug te herstellen
- Crisisbegeleiding: Max 28 dagen 3 à 5 keer per week aan huis.
Minder intensief
- Crisisopvang: max 7 dagen residentiële opname
Daarna naar huis, of er wordt een oplossing gezocht.
Het is in eerste instantie de bedoeling dat de minderjarige thuis kan blijven, tenzij het in een gevaar
is.
3
, Welzijnszorg
Jeugdhulp in verontrustende situaties (VOS)
Situaties waarbij hulpverleners zich zorgen maken over de ontwikkeling van een minderjarige.
- Hulpverlener kan beroep doen op gemandateerde voorzieningen.
Vertrouwenscentrum Kindermishandeling (VK)
Bij kennis van of vermoeden van kindermishandeling
Melding, hulp, advies, doorverwijzing
Ondersteuningscentrum Jeugdzorg (OCJ)
Advies geven bij problematische leefsituatie
Onderzoeken of hulp noodzakelijk is, zo ja
o Vrijwillige hulpverlening
o Doorverwijzen naar parken (rechter kan overgaan tot gedwongen hulpverlening)
Gerechtelijk of gedwongen jeugdhulp
Je komt er terecht bij:
- Bij MOF - Jeugddelict
- Bij VOS en geen vrijwillige hulp mogelijk
- Bij hoogdringendheid
- Als ouders niet doen wat verwacht wordt
Jeugdrechter neemt maatregelen (uit RTH of NRTH)
- T.a.v. de minderjarige en/of de ouders
- Bij NRTH legt sociale dienst voor gerechtelijke jeugdhulp dossier voor aan team
‘jeugdhulpregie’ + volgt hulp verder op
- Kan ook zonder tussenkomst van de toegangspoort
Bv. Gemeenschapsinstelling: Enkel voor jongeren die een jeugddelict gepleegd hebben.
o Bv. De Grubbe in Everberg: Jongens die ouder dan 14 zijn en een ernstig misdrijf
hebben gepleegd.
Kan max 2 maand en 5 dagen verblijven
o Bv. Gesloten Federaal Centrum in Tongeren: Jongeren vanaf 16 die een MOF hebben
gepleegd en uit handen zijn gegeven. Zijn jongeren die voor de eerste keer in een
gevangenisregime geplaatst worden.
Maatregelen aan ouders:
Soms worden er maatregelen aan de ouders opgelegd, zoals ontzegging uit het ouderlijk gezag of het
innen van sociale uitkeringen om die voor het kind te gebruiken.
Historiek
- Tot en met 19e eeuw: strafrecht volwassenen ook voor minderjarigen
- 1912: minderjarigen tot 16 jaar zijn niet toerekeningsvatbaar, dus geen misdrijf mogelijk
Dus andere benadering van minderjarigen
MOF als term
Mogelijkheid tot ontzetting uit ouderlijke macht
- 1965: minderjarigen zijn niet toerekeningsvatbaar
- 2006: jeugdsanctierecht
- 2019: jeugddelinquentierecht aanpassing, jeugdsantierecht door overheveling naar
Vlaanderen.
4
Sociale instituties
Hoofdstuk 3: Welzijnszorg
Welzijnszorg:
Zorgt ervoor dat mensen met een bepaalde problematiek de nodige hulp krijgen.
Curatief en preventief
Organisatoren:
- Publieke sector: Openbare initiatieven die door de overheid of publieke sector wordt
georganiseerd.
- Private sector: Vrije initiatieven
Non profit: Vermarketing, winstbeogend welzijn
Profit: Zonder winstdoelen
Regels door: overheden
Georganiseerd door: professionelen en vrijwilligers
Tendens naar samenwerking en integraal werken
Vlaams of federaal?
- Meeste voorzieningen: Vlaams welzijnsbeleid
- Soms federaal: sociale diensten bij de politie
Zelfhulpgroepen:
Aanvulling op professionele welzijnszorg waarbij groepen van mensen met gelijkaardige problemen
zich verenigen om elkaar steun te geven of info uit te wisselen.
Verschillende sectoren binnen de welzijnszorg:
- Jongerenwelzijn
- OCMW’s
- Algemeen Welzijnswerk
- Thuis- en ouderenzorg
- Gezinszorg
- Ondersteuning van personen met een handicap
- Samenlevingsopbouw
- Diversiteitssector (etnisch-culturele minderheden)
1. Integrale jeugdhulp
Van hulp uit verschillende sectoren naar integrale jeugdhulp
Voor 2014: verschillende sectoren met eigen opdracht
- Algemeen Welzijnswerk
- Centra voor Leerlingenbegeleiding (CLB)
- Kind en Gezin
- Agentschap Jongerenwelzijn (vroeger ‘bijzondere jeugdbijstand’)
- Vlaams Agentschap Personen met een Handicap
- Centra voor Geestelijke Gezondheidszorg
1
,Welzijnszorg
Problemen:
- Verschillende instanties waardoor er gebrek was aan samenhang
- Ondoorzichtig
- Kregen vaak niet de juiste begeleiding
- Overlapping tussen organisaties
De laatste jaren nam de nood aan ondersteuning van minderjarigen toe. Enkele redenen: stijgende
armoede, minder stabiele gezinssituatie, stress…
Doelen:
- Meer integraal werken: samenwerking van alle diensten voor minderjarigen.
- Meer vraaggericht werken.
- Zo snel mogelijk en in zo weinig mogelijk stappen hulp aan minderjarigen bieden.
- Vertrekken van de mogelijkheden van het kind en het gezin.
- Steeds keuze voor de minst ingrijpende maatregel.
Hoe ziet de integrale jeugdhulp eruit
2
,Welzijnszorg
Rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp
Brede instap:
Elke minderjarige en zijn ouders kan voor een ondersteuningsvraag vlot terecht bij laagdrempelige
eerstelijnsdiensten.
Bv: CAW, JAC, huisarts… gemakkelijk toegankelijk, rechtstreeks bereikbaar, cliënt kan kiezen welke
hulp hij wil.
Voorbeelden rechtstreeks toegankelijke hulp:
Jeugdpsychiatrie, drughulpverlening…
Doorverwijzing indien nodig
Ook rechtstreeks toegankelijk, maar gespecialiseerd: Centrum Geestelijke Gezondheidszorg (CGG) en
Centrum voor kinderzorg en gezinsondersteuning (CKG).
Niet-rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp via de intersectorale
toegangspoort
- Meer ingrijpende hulp
- Aanvraag via hulpverlener
- Pas als er geen andere mogelijkheid zijn
Toegang krijgen:
Eerst via intersectorale toegangspoort
Eventueel eerst diagnose door een multidisciplinair team (MDT)
Team indicatiestelling: diagnose stellen en nagaan welke hulp nodig is, alsook hoeveel
Team jeugdhulpregie: welke module(s) sluit(en) best aan bij de noden van de minderjarige
Crisisjeugdhulp
- Bij nood- of crisissituatie
- Melding is 24/24 mogelijk
Duur en intensiteit kan verschillen:
- Crisisinterventie: Max 3 dagen intensieve begeleiding aan huis.
Doel: Veiligheid binnen gezin terug te herstellen
- Crisisbegeleiding: Max 28 dagen 3 à 5 keer per week aan huis.
Minder intensief
- Crisisopvang: max 7 dagen residentiële opname
Daarna naar huis, of er wordt een oplossing gezocht.
Het is in eerste instantie de bedoeling dat de minderjarige thuis kan blijven, tenzij het in een gevaar
is.
3
, Welzijnszorg
Jeugdhulp in verontrustende situaties (VOS)
Situaties waarbij hulpverleners zich zorgen maken over de ontwikkeling van een minderjarige.
- Hulpverlener kan beroep doen op gemandateerde voorzieningen.
Vertrouwenscentrum Kindermishandeling (VK)
Bij kennis van of vermoeden van kindermishandeling
Melding, hulp, advies, doorverwijzing
Ondersteuningscentrum Jeugdzorg (OCJ)
Advies geven bij problematische leefsituatie
Onderzoeken of hulp noodzakelijk is, zo ja
o Vrijwillige hulpverlening
o Doorverwijzen naar parken (rechter kan overgaan tot gedwongen hulpverlening)
Gerechtelijk of gedwongen jeugdhulp
Je komt er terecht bij:
- Bij MOF - Jeugddelict
- Bij VOS en geen vrijwillige hulp mogelijk
- Bij hoogdringendheid
- Als ouders niet doen wat verwacht wordt
Jeugdrechter neemt maatregelen (uit RTH of NRTH)
- T.a.v. de minderjarige en/of de ouders
- Bij NRTH legt sociale dienst voor gerechtelijke jeugdhulp dossier voor aan team
‘jeugdhulpregie’ + volgt hulp verder op
- Kan ook zonder tussenkomst van de toegangspoort
Bv. Gemeenschapsinstelling: Enkel voor jongeren die een jeugddelict gepleegd hebben.
o Bv. De Grubbe in Everberg: Jongens die ouder dan 14 zijn en een ernstig misdrijf
hebben gepleegd.
Kan max 2 maand en 5 dagen verblijven
o Bv. Gesloten Federaal Centrum in Tongeren: Jongeren vanaf 16 die een MOF hebben
gepleegd en uit handen zijn gegeven. Zijn jongeren die voor de eerste keer in een
gevangenisregime geplaatst worden.
Maatregelen aan ouders:
Soms worden er maatregelen aan de ouders opgelegd, zoals ontzegging uit het ouderlijk gezag of het
innen van sociale uitkeringen om die voor het kind te gebruiken.
Historiek
- Tot en met 19e eeuw: strafrecht volwassenen ook voor minderjarigen
- 1912: minderjarigen tot 16 jaar zijn niet toerekeningsvatbaar, dus geen misdrijf mogelijk
Dus andere benadering van minderjarigen
MOF als term
Mogelijkheid tot ontzetting uit ouderlijke macht
- 1965: minderjarigen zijn niet toerekeningsvatbaar
- 2006: jeugdsanctierecht
- 2019: jeugddelinquentierecht aanpassing, jeugdsantierecht door overheveling naar
Vlaanderen.
4
