Gemeenterecht leerdoelen K1
Week 1
Leerdoelen:
De student kan:
het verschil tussen autonomie en medebewind uitleggen aan de hand van de Grondwet,
de Gemeentewet en bijzondere wetten;
twee vormen van decentralisatie;
1. autonomie
2. medebewind
Autonomie; artikel 124 lid 1 GW. Voor provincies en gemeente wordt de bevoegdheid tot
regeling en bestuur inzake hun huishouding aan hun besturen overgelaten.
Bijvoorbeeld; regelen van vuilophaal, subsidies, APV. Alles in de gemeentewet is autonomie.
Eigen huishouding heeft iets te maken met de openbare orde en veiligheid. Hondenuitlaat is
er om te zorgen dat alles netjes blijft en dit valt dus onder de openbare orde en is dus de
huishouding van de gemeente artikel 108 lid 1 Gmw
Artikel 149 gemeentewet (autonome verordende bevoegdheid); de raad maakt de
verordeningen die hij in het belang van de gemeente nodig oordeelt.
Artikel 108 lid 1 Gmw (autonomie)
Medebewind; artikel 124 lid 2 GW. Regeling en bestuur kunnen van het besturen van
provincies en gemeenten worden gevorderd bij of krachtens de wet. Wetgever
gedecentraliseerde lichamen opdraagt een bepaalde taak te behartigen. Een ander hoger
bestuursorgaan geeft opdracht aan de gemeente om mee te werken.
er wordt medewerking gevraagd door een hogere wetgever
Artikel 108 lid 2 Gmw
Artikel 8 woningwet, bouwverordening berust op medebewind.
Bijvoorbeeld; artikel 3 lid 2 Wet op de veiligheidsregio’s. Denk aan Wabo, jeugdwet,
participatie.
95% van de taken van de gemeente wordt door medebewind gedaan.
de burgemeester is krachtens de paspoortwet belast met het afgeven van paspoorten, wat
duidelijk een nationaal belang betreft en geen gemeentelijk belang. echter is het voor veel
Nederlanders handiger om naar een loket in eigen gemeente te kunnen stappen dan om
voor een paspoort helemaal naar Den Haag te moeten reizen.
voorbeeld van Medebewind.
zelf voorbeelden geven van autonomie en medebewind en deze begrippen koppelen aan
het begrip beleidsvrijheid;
het is niet zo dat de gemeenteraad zelf helemaal niets meer mag bepalen. De
gemeenteraad is vrij om de inrichting van bijvoorbeeld bestemmingsplan te regelen.
Medebewind staat niet synoniem aan geen beleidsvrijheid. Medebewind wil dus niet
zeggen dat er geen autonomie meer is. de gemeenteraad is bijvoorbeeld verplicht om
, een verordening te maken, maar de gemeenteraad is wel vrij om deze verordening zelf in
te vullen, je hebt dus beleidsvrijheid.
Autonomie staat niet synoniem aan volledige beleidsvrijheid. Gemeenten zijn altijd
nog sterk afhankelijk van de intensiteit en het bereik van de regels van de centrale
overheid. Gemeenten worden op alle beleidsterreinen beperkt, doordat er sprake is van
medebewindswetgeving of rijksregels.
de verschillende wijzen waarop er binnen de gedecentraliseerde eenheidstaat controle
en toezicht wordt uitgeoefend op gemeenten uitleggen aan de hand van de wet;
het risico dat de organen van de lagere lichamen allerhande regels uitvaardigen en
bestuurlijke besluiten nemen die hogere regelgeving doorkruisen en belangen van het rijk
frustreren. Om dit gevaar tegen te gaan wordt er toezicht gehouden, door hogere lichamen
op die van lagere lichamen.
Dit toezicht kan preventief (artikel 132 lid 3 Gw) of repressief (artikel 132 lid 4 GW) zijn. in het
eerste geval eist de wet voor bepaalde daden van lagere lichamen goedkeuring door een
orgaan van een hoger lichaam. Het repressieve toezicht bestaat uit de mogelijkheid van
vernietiging van bepaalde besluiten van lagere lichamen door organen van hogere lichamen
wegens strijdigheid van die besluiten met het recht of het algemeen belang. vooral het
preventieve toezicht kan de zelfstandigheid ondermijnen.
Of het preventief of repressief toezicht is staat bijvoorbeeld in de, provinciewet, gemeentewet
en Waterschapswet.
De meest strikte vorm van toezicht is het eisen van hogere goedkeuring voor bepaalde
besluiten van lagere lichamen. De goedkeuring is dan een voorwaarde voor het in werking
treden van betrokken besluit artikel 10:25 Awb. Artikel 132 lid 3 Gw bepaalt dat besluiten van
besturen van provincies en gemeente alleen aan voorafgaand toezicht kunnen worden
onderworpen in bij of krachtens de wet te bepalen gevallen. Bijvoorbeeld artikel 158
provinciewet. Artikel 259 gemeentewet gaat over goedkeuring van beslissingen van
gemeentebesturen.
aan de hand van een voorbeeld uitleggen wat spontane vernietiging inhoudt;
de regering mag besluiten die in strijd zijn met het recht of het algemeen belang vernietigen
(artikel 132 lid 4 Gw) als iets spoed heeft kun je het besluit ook schorsen.
de bevoegdheid om besluiten te schorsen of te vernietiging kan de regering op eigen initiatief
uitoefenen; daarom spreekt men van het ‘spontane’ vernietigingsrecht.
Twee gronden spontane vernietigingsrecht;
1. algemeen belang
2. in strijd met het recht artikel 132 lid 4 Gw.
De voordracht tot vernietiging wordt gedaan door de minister van Binnenlandse zaken en
koninkrijksrelaties, terwijl de voordracht tot schorsing wordt gedaan door de minister wie het
aangaat.
, De provinciewet en de gemeentewet openen de mogelijkheid om tegen een
vernietigingsbesluit bij de afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State beroep in te
stellen. Artikel 274a provinciewet en artikel 281a Gemeentewet. Er hoeft dan niet eerst een
bezwaarschrift te worden ingediend.
Vernietiging van een provinciaal of gemeentelijk besluit wegens strijd met het algemeen
belang is mogelijk als geen geschreven of ongeschreven recht geschonden is, maar het
regeringsbeleid wordt doorkruist.
uitleggen waarom de begrippen gedecentraliseerd en eenheidsstaat met elkaar op
gespannen voet kunnen staan.
De wet zegt dat er zoveel mogelijk decentralisatie moet zijn, maar de hogere organen
controleren de lagere organen toch wel en mogen zelfs besluiten afkeuren of vernietigen.
Week 2
De student kan:
de autonome en medebewindsbevoegdheden van de raad aan de hand van de
Grondwet, Gemeentewet en bijzondere wetten uitleggen;
alle bestuursbevoegdheden die tot de ‘eigen huishouding’ van de gemeente behoren
(autonome bevoegdheden), tot bevoegdheden van de raad gerekend moeten worden, voor
zover de gemeentewet deze niet toekent aan een ander gemeentelijk orgaan (artikel 147 lid
1 Gmw)
de besluiten over de bouw van een groot sportcentrum of de aanleg van een
parkeergarage moeten in beginsel door de raad worden genomen.
Bestuursbevoegdheden die niet tot de eigen huishouding van de gemeente horen, maar
waarvan de uitoefening door andere wetten dan de gemeentewet wordt opgelegd, komen in
beginsel niet toe aan de gemeenteraad (artikel 147 lid 3 Gmw). Er bestaan hier
uitzonderingen op.
Deze uitzonderingen betreffen vaak de zwaardere politieke gevoelige bestuur beslissingen ,
zoals besluitvorming over de vestiging van casino’s of vaststelling van de grenzen van de
bebouwde kom. Uitstel over de precieze toedeling van bestuursbevoegdheid in medebewind
kan alleen worden gevonden door de betreffende wet te raadplegen.
uitleggen wat de verordenende bevoegdheid van de raad inhoudt;
met de verordende bevoegdheid bedoelen we; het vaststellen van algemeen verbindende
voorschriften.
De bevoegdheid verordeningen vast te stellen, zowel in autonomie als medebewind, komt in
de provincie in beginsel aan provinciale staten toe (artikel 143 provinciewet) en in de
gemeente aan de raad (artikel 147 Gemeentewet). Verder mag worden verwacht dat de
opdrachtgever er ook wel op zal toezien dat de verordeningen die in medebewind tot stand
Week 1
Leerdoelen:
De student kan:
het verschil tussen autonomie en medebewind uitleggen aan de hand van de Grondwet,
de Gemeentewet en bijzondere wetten;
twee vormen van decentralisatie;
1. autonomie
2. medebewind
Autonomie; artikel 124 lid 1 GW. Voor provincies en gemeente wordt de bevoegdheid tot
regeling en bestuur inzake hun huishouding aan hun besturen overgelaten.
Bijvoorbeeld; regelen van vuilophaal, subsidies, APV. Alles in de gemeentewet is autonomie.
Eigen huishouding heeft iets te maken met de openbare orde en veiligheid. Hondenuitlaat is
er om te zorgen dat alles netjes blijft en dit valt dus onder de openbare orde en is dus de
huishouding van de gemeente artikel 108 lid 1 Gmw
Artikel 149 gemeentewet (autonome verordende bevoegdheid); de raad maakt de
verordeningen die hij in het belang van de gemeente nodig oordeelt.
Artikel 108 lid 1 Gmw (autonomie)
Medebewind; artikel 124 lid 2 GW. Regeling en bestuur kunnen van het besturen van
provincies en gemeenten worden gevorderd bij of krachtens de wet. Wetgever
gedecentraliseerde lichamen opdraagt een bepaalde taak te behartigen. Een ander hoger
bestuursorgaan geeft opdracht aan de gemeente om mee te werken.
er wordt medewerking gevraagd door een hogere wetgever
Artikel 108 lid 2 Gmw
Artikel 8 woningwet, bouwverordening berust op medebewind.
Bijvoorbeeld; artikel 3 lid 2 Wet op de veiligheidsregio’s. Denk aan Wabo, jeugdwet,
participatie.
95% van de taken van de gemeente wordt door medebewind gedaan.
de burgemeester is krachtens de paspoortwet belast met het afgeven van paspoorten, wat
duidelijk een nationaal belang betreft en geen gemeentelijk belang. echter is het voor veel
Nederlanders handiger om naar een loket in eigen gemeente te kunnen stappen dan om
voor een paspoort helemaal naar Den Haag te moeten reizen.
voorbeeld van Medebewind.
zelf voorbeelden geven van autonomie en medebewind en deze begrippen koppelen aan
het begrip beleidsvrijheid;
het is niet zo dat de gemeenteraad zelf helemaal niets meer mag bepalen. De
gemeenteraad is vrij om de inrichting van bijvoorbeeld bestemmingsplan te regelen.
Medebewind staat niet synoniem aan geen beleidsvrijheid. Medebewind wil dus niet
zeggen dat er geen autonomie meer is. de gemeenteraad is bijvoorbeeld verplicht om
, een verordening te maken, maar de gemeenteraad is wel vrij om deze verordening zelf in
te vullen, je hebt dus beleidsvrijheid.
Autonomie staat niet synoniem aan volledige beleidsvrijheid. Gemeenten zijn altijd
nog sterk afhankelijk van de intensiteit en het bereik van de regels van de centrale
overheid. Gemeenten worden op alle beleidsterreinen beperkt, doordat er sprake is van
medebewindswetgeving of rijksregels.
de verschillende wijzen waarop er binnen de gedecentraliseerde eenheidstaat controle
en toezicht wordt uitgeoefend op gemeenten uitleggen aan de hand van de wet;
het risico dat de organen van de lagere lichamen allerhande regels uitvaardigen en
bestuurlijke besluiten nemen die hogere regelgeving doorkruisen en belangen van het rijk
frustreren. Om dit gevaar tegen te gaan wordt er toezicht gehouden, door hogere lichamen
op die van lagere lichamen.
Dit toezicht kan preventief (artikel 132 lid 3 Gw) of repressief (artikel 132 lid 4 GW) zijn. in het
eerste geval eist de wet voor bepaalde daden van lagere lichamen goedkeuring door een
orgaan van een hoger lichaam. Het repressieve toezicht bestaat uit de mogelijkheid van
vernietiging van bepaalde besluiten van lagere lichamen door organen van hogere lichamen
wegens strijdigheid van die besluiten met het recht of het algemeen belang. vooral het
preventieve toezicht kan de zelfstandigheid ondermijnen.
Of het preventief of repressief toezicht is staat bijvoorbeeld in de, provinciewet, gemeentewet
en Waterschapswet.
De meest strikte vorm van toezicht is het eisen van hogere goedkeuring voor bepaalde
besluiten van lagere lichamen. De goedkeuring is dan een voorwaarde voor het in werking
treden van betrokken besluit artikel 10:25 Awb. Artikel 132 lid 3 Gw bepaalt dat besluiten van
besturen van provincies en gemeente alleen aan voorafgaand toezicht kunnen worden
onderworpen in bij of krachtens de wet te bepalen gevallen. Bijvoorbeeld artikel 158
provinciewet. Artikel 259 gemeentewet gaat over goedkeuring van beslissingen van
gemeentebesturen.
aan de hand van een voorbeeld uitleggen wat spontane vernietiging inhoudt;
de regering mag besluiten die in strijd zijn met het recht of het algemeen belang vernietigen
(artikel 132 lid 4 Gw) als iets spoed heeft kun je het besluit ook schorsen.
de bevoegdheid om besluiten te schorsen of te vernietiging kan de regering op eigen initiatief
uitoefenen; daarom spreekt men van het ‘spontane’ vernietigingsrecht.
Twee gronden spontane vernietigingsrecht;
1. algemeen belang
2. in strijd met het recht artikel 132 lid 4 Gw.
De voordracht tot vernietiging wordt gedaan door de minister van Binnenlandse zaken en
koninkrijksrelaties, terwijl de voordracht tot schorsing wordt gedaan door de minister wie het
aangaat.
, De provinciewet en de gemeentewet openen de mogelijkheid om tegen een
vernietigingsbesluit bij de afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State beroep in te
stellen. Artikel 274a provinciewet en artikel 281a Gemeentewet. Er hoeft dan niet eerst een
bezwaarschrift te worden ingediend.
Vernietiging van een provinciaal of gemeentelijk besluit wegens strijd met het algemeen
belang is mogelijk als geen geschreven of ongeschreven recht geschonden is, maar het
regeringsbeleid wordt doorkruist.
uitleggen waarom de begrippen gedecentraliseerd en eenheidsstaat met elkaar op
gespannen voet kunnen staan.
De wet zegt dat er zoveel mogelijk decentralisatie moet zijn, maar de hogere organen
controleren de lagere organen toch wel en mogen zelfs besluiten afkeuren of vernietigen.
Week 2
De student kan:
de autonome en medebewindsbevoegdheden van de raad aan de hand van de
Grondwet, Gemeentewet en bijzondere wetten uitleggen;
alle bestuursbevoegdheden die tot de ‘eigen huishouding’ van de gemeente behoren
(autonome bevoegdheden), tot bevoegdheden van de raad gerekend moeten worden, voor
zover de gemeentewet deze niet toekent aan een ander gemeentelijk orgaan (artikel 147 lid
1 Gmw)
de besluiten over de bouw van een groot sportcentrum of de aanleg van een
parkeergarage moeten in beginsel door de raad worden genomen.
Bestuursbevoegdheden die niet tot de eigen huishouding van de gemeente horen, maar
waarvan de uitoefening door andere wetten dan de gemeentewet wordt opgelegd, komen in
beginsel niet toe aan de gemeenteraad (artikel 147 lid 3 Gmw). Er bestaan hier
uitzonderingen op.
Deze uitzonderingen betreffen vaak de zwaardere politieke gevoelige bestuur beslissingen ,
zoals besluitvorming over de vestiging van casino’s of vaststelling van de grenzen van de
bebouwde kom. Uitstel over de precieze toedeling van bestuursbevoegdheid in medebewind
kan alleen worden gevonden door de betreffende wet te raadplegen.
uitleggen wat de verordenende bevoegdheid van de raad inhoudt;
met de verordende bevoegdheid bedoelen we; het vaststellen van algemeen verbindende
voorschriften.
De bevoegdheid verordeningen vast te stellen, zowel in autonomie als medebewind, komt in
de provincie in beginsel aan provinciale staten toe (artikel 143 provinciewet) en in de
gemeente aan de raad (artikel 147 Gemeentewet). Verder mag worden verwacht dat de
opdrachtgever er ook wel op zal toezien dat de verordeningen die in medebewind tot stand
