Hoc 6: formele
geschillenbeslechting
Juridisering van de samenleving
In week een hebben we reeds gezien dat er een toename bestaat van: het aantal juridische actoren,
afgestudeerde juristen, rechtszaken, wettelijke regels, regeldruk, verzet tegen overheidsdiensten...
1. Civiele rechtspraak in België
Toename van casussen bij Belgische rechters in de laatste 150 jaar. Betekent dit ook dat België meer
proceszoekende maatschappij is geworden? Vertekenend beeld eigenlijk komen maar weinig van de
maatschappelijke problemen bij de rechtbank terecht. The “legal iceberg” (Galanter)
Dit is bijvoorbeeld niet zo voor de VS, we spreken hier over België.
Rechtspraak kan worden geanalyseerd uit twee verschillende perspectieven: het aanbod perspectief (de
instituties) en het vraag perspectief (de rechtssubjecten).
Het vraag perspectief (rechtssubjecten)
Er is tijdens het sociologisch onderzoek vaak veel te veel aandacht gegaan naar de rol van gerechten in
conflictbeslechting. Dit gaf ons een vertekend beeld van de conflicten. Er bestond een formele reductie
van conflicten naar niets meer dan dossiers. Met het vraag perspectief wordt het anders aangepakt: we
kijken vanuit het perspectief van de burgers hoe zij met conflicten omgaan.
De dispuut Pyramide
Het is een analyse van het levenspad van een juridisch conflict en de fasen van transformatie. Dit is een
voorstelling van Galanter die rechtspraak
definieert als: ”the arrival in court of disputes
which arose at other locations in society”
Het model van Wouters en Van Loon
, 1. de baseline
Waartegen moet de rest gemeten worden ==> de baseline. Het is nodig voor het vergelijken van
verschillende landen. De baseline mag niet zomaar bestaan uit het dispuut, want dan zou je beginnen
met een basis die al beïnvloed wordt door heel veel verschillende factoren, wat problematisch is voor de
rest van de Pyramide. Als basis wordt genomen de hoeveelheid van sociale relaties waar een persoon
zich in bevindt. Dit laat ook toe dat een probleem of dispuut niet wordt gezien als iets abnormaals en
afwijkend en laat toe dat we gevallen kunnen bekijken waarin geen problemen voorkomen en deze te
vergelijken met gevallen waarin wel problemen voorkomen.
2. het dispuut analyse proces
2.1 naming (probleem)
Gepercipieerde schadelijke ervaringen (Wouters & van Loon)
Transformatie van niet-bewuste schadelijke ervaringen naar een bewust probleem
De rol van het proces van benoeming
2.2 blaming (actie initiatie)
Na de bewustwording van een probleem, is de volgende stap wat eraan gedaan gaat worden
Wordt het probleem als oplosbaar ervaren?
Hangt af van complexiteit probleem en de vaardigheid van de person
geschillenbeslechting
Juridisering van de samenleving
In week een hebben we reeds gezien dat er een toename bestaat van: het aantal juridische actoren,
afgestudeerde juristen, rechtszaken, wettelijke regels, regeldruk, verzet tegen overheidsdiensten...
1. Civiele rechtspraak in België
Toename van casussen bij Belgische rechters in de laatste 150 jaar. Betekent dit ook dat België meer
proceszoekende maatschappij is geworden? Vertekenend beeld eigenlijk komen maar weinig van de
maatschappelijke problemen bij de rechtbank terecht. The “legal iceberg” (Galanter)
Dit is bijvoorbeeld niet zo voor de VS, we spreken hier over België.
Rechtspraak kan worden geanalyseerd uit twee verschillende perspectieven: het aanbod perspectief (de
instituties) en het vraag perspectief (de rechtssubjecten).
Het vraag perspectief (rechtssubjecten)
Er is tijdens het sociologisch onderzoek vaak veel te veel aandacht gegaan naar de rol van gerechten in
conflictbeslechting. Dit gaf ons een vertekend beeld van de conflicten. Er bestond een formele reductie
van conflicten naar niets meer dan dossiers. Met het vraag perspectief wordt het anders aangepakt: we
kijken vanuit het perspectief van de burgers hoe zij met conflicten omgaan.
De dispuut Pyramide
Het is een analyse van het levenspad van een juridisch conflict en de fasen van transformatie. Dit is een
voorstelling van Galanter die rechtspraak
definieert als: ”the arrival in court of disputes
which arose at other locations in society”
Het model van Wouters en Van Loon
, 1. de baseline
Waartegen moet de rest gemeten worden ==> de baseline. Het is nodig voor het vergelijken van
verschillende landen. De baseline mag niet zomaar bestaan uit het dispuut, want dan zou je beginnen
met een basis die al beïnvloed wordt door heel veel verschillende factoren, wat problematisch is voor de
rest van de Pyramide. Als basis wordt genomen de hoeveelheid van sociale relaties waar een persoon
zich in bevindt. Dit laat ook toe dat een probleem of dispuut niet wordt gezien als iets abnormaals en
afwijkend en laat toe dat we gevallen kunnen bekijken waarin geen problemen voorkomen en deze te
vergelijken met gevallen waarin wel problemen voorkomen.
2. het dispuut analyse proces
2.1 naming (probleem)
Gepercipieerde schadelijke ervaringen (Wouters & van Loon)
Transformatie van niet-bewuste schadelijke ervaringen naar een bewust probleem
De rol van het proces van benoeming
2.2 blaming (actie initiatie)
Na de bewustwording van een probleem, is de volgende stap wat eraan gedaan gaat worden
Wordt het probleem als oplosbaar ervaren?
Hangt af van complexiteit probleem en de vaardigheid van de person
