Onderzoek Periode 1
Week 1
- Student weet wat praktijkgericht onderzoek is
- Student weet hoe de modules OND3.1 en OND3.2 zijn opgebouwd
Onderzoek doe je als je iets (nieuws) te weten wilt komen: je hebt vragen over een verschijnsel, maar
(nog) geen antwoorden. Als je bewust via een bepaalde systematiek antwoord probeert te krijgen op
je vragen, heet dat intentioneel leren.
Visies op wat een onderzoekende beroepshouding is en hoe die beschreven kan worden (Losse en
Nahuis):
De open houding: de professional staat open voor nieuwe indrukken, is bereid tot
perspectiefwisseling, wil begrijpen en wil delen
De kritische houding: de professional wil nagaan of iets klopt, wil onderbouwen en wil
verantwoorden
De creatieve houding: de professional is gericht op vernieuwing en wil voortbouwen en
toevoegen.
Wanneer het accent van het onderzoek op de ontwikkeling en toetsing van theorie ligt, wordt ook
wel van fundamenteel onderzoek gesproken. Wanneer het accent op kennis ligt die tot de oplossing
van generieke problemen moet bijdragen, dan gaat het om toegepast onderzoek. Dit onderzoek
moet nieuwe kennis leveren. Wanneer professionals in hun eigen beroepspraktijk onderzoek doen
met als doel deze praktijk beter te leren begrijpen of te verbeteren, dan spreek je van
praktijkonderzoek.
Fundamenteel onderzoek kennis is generaliseerbaar
Toegepast onderzoek Kennis is probleemgebonden
Praktijkonderzoek Kennis is probleemgebonden in een specifieke context
Er bestaan verschillende opvattingen over wat goed onderzoek is, deze noemen we
onderzoeksbenaderingen.
- De positivistische onderzoeksbenadering volgens deze benadering is kennis gebaseerd op
dat wat direct waarneembaar is; er is één bestaande werkelijkheid. Hieruit volgt dat deze
werkelijkheid beschreven kan worden aan de hand van algemene wetmatigheden.
Bijvoorbeeld de duur van de behandeling, de inrichting van ruimtes, de beschikbare
ondersteuning voor cliënten. Kenmerkend voor een positivistische benadering is dat je
probeert je onderzoek zo in te richten dat de ‘vertroebeling’ geminimaliseerd wordt,
waardoor je ondanks die factoren in staat bent uitspraken te doen over de werkelijkheid.
Voorbeelden van vertroebeling zijn het nieuws van de dag, het humeur van een zorgverlener,
de sfeer in de groep, etc. Vertroebeling minimaliseren doe je door bijvoorbeeld meerdere
cliëntgroepen te volgen of op verschillende tijdstippen onderzoeken.
- De constructivistische of interpretatieve onderzoeksbenadering volgens deze benadering
kunnen er meerdere interpretaties van de werkelijkheid naast elkaar bestaan. Zo kan de ene
cliënt het ziekenhuis zien als een veilige omgeving, terwijl de andere cliënt er liever niet meer
komt. Interpretaties worden gekleurd door persoonlijkheden en ervaringen. Je zoekt dus niet
zozeer naar algemene wetmatigheden, maar naar interpretaties van gebeurtenissen die zich
in specifieke beroepssituaties voordoen.
- De kritisch-emancipatorische onderzoeksbenadering deze benadering is gebaseerd op de
opvatting dat kennis niet waardevrij is en dat deze bepaald wordt door mensen met macht.
Het gaat met name om het versterken van de capaciteiten van maatschappelijk kwetsbare
personen en groepen en inclusie van mensen die sociaal dreigen uit te vallen (personen of
groepen in een minderhedenpositie of afhankelijkheidssituatie). In deze benadering staat de
dialoog centraal, er is veel aandacht voor het perspectief van de belanghebbenden zelf en er
worden bestaande structuren ter discussie gesteld.
, Het verschil tussen EBP en PBE is dat evidence bij EBP onder wetenschappelijke condities verkregen
wordt en dan vertaald wordt naar de praktijk, terwijl bij PBE evidence onder realistische condities
verkregen wordt en dan eventueel in een volgende stap verder onderzocht kan worden. Bij
praktijkonderzoek ligt het accent op de verwerving van PBE.
Twee vormen praktijkonderzoek:
Kennisgericht praktijkonderzoek = waarbij je indirect werkt aan verbetering van je eigen
beroepspraktijk door je grondig te verdiepen in een praktijkprobleem
Ontwerponderzoek = waarbij je direct werkt aan verbetering van je eigen beroepspraktijk
door je te verdiepen in zowel het praktijkprobleem als de oplossing ervan om op basis
daarvan een ontwerp te maken en dit doelgericht te testen en in te voeren.
De onderzoekscyclus is iteratief van aard. Dat wil zeggen dat het geregeld voor zal komen dat de
uitkomst van een bepaalde kernactiviteit je als onderzoeker dwingt een eerdere kernactiviteit
opnieuw uit te voeren (herhalend).
De kernactiviteiten van praktijkonderzoek:
Oriënteren je probeert in beeld te brengen welke praktijkproblemen er zijn, voor wie deze
belangrijk zijn, wat erover bekend is en wat het belang van je onderzoek kan zijn
Richten je zoomt in en probeert het probleem af te bakenen om tot een onderzoeksvraag
te komen. Dit leidt ook tot de probleemstelling
Plannen je verkent verschillende manieren van dataverzameling en maakt op basis
hiervan keuzes voor de vormgeving van je onderzoeksproces.
Verzamelen je voert de geplande activiteiten uit en verzamelt data die je nodig hebt
Analyseren en concluderen op basis van je analyseresultaten formuleer je een conclusie
Rapporteren en presenteren wanneer je onderzoek leidt tot nieuwe kennis en inzichten,
verspreid je deze resultaten door te rapporteren en te presenteren.
Nog meer verschillende praktijkonderzoeken:
- Definiërend praktijkonderzoek hierbij probeer je de verschillen en overeenkomsten in
denkbeelden van mensen over bepaalde begrippen in kaart te brengen
- Beschrijvend praktijkonderzoek het doel van deze onderzoeksfunctie is zorgen voor een
beschrijving: het in kaart brengen van een thema of praktijksituatie. Je gaat op zoek naar hoe
iets in elkaar zit
- Vergelijkend praktijkonderzoek het doel is om overeenkomsten en verschillen te bepalen
tussen twee of meer praktijken of tussen theorie en praktijk.
- Evaluerend praktijkonderzoek wanneer je meer zekerheid wilt, kun je je eigen handelen
evalueren, of het functioneren als team of organisatieontwikkelingen.
- Verklarend praktijkonderzoek als je onderzoekt of zaken daadwerkelijk met elkaar
verband houden
- Ontwerponderzoek praktijkonderzoek waarbij je direct werkt aan verbetering van je eigen
beroepspraktijk door doelbewust een ontwerp in te voeren en te testen
Om de relatie tussen het uitvoeren van praktijkonderzoek en ervaringsleren duidelijk te maken,
presenteren we de leercyclus van Kolb. Kolb beschrijft een cyclisch proces bestaande uit vier fasen
die doorlopen worden bij het ervaringsleren. Het startpunt kan variëren, maar alle fasen moeten
doorlopen worden. De vier stappen:
1. Concrete ervaring opdoen
2. Observeren van en reflecteren op opgedane ervaringen
3. Ervaringen waarover is nagedacht in een theoretisch kader plaatsen en integreren, en van
daaruit conclusies trekken voor het eigen handelen
4. De conclusies actief omzetten in nieuw gedrag en experimenteren met nieuwe situaties
Week 1
- Student weet wat praktijkgericht onderzoek is
- Student weet hoe de modules OND3.1 en OND3.2 zijn opgebouwd
Onderzoek doe je als je iets (nieuws) te weten wilt komen: je hebt vragen over een verschijnsel, maar
(nog) geen antwoorden. Als je bewust via een bepaalde systematiek antwoord probeert te krijgen op
je vragen, heet dat intentioneel leren.
Visies op wat een onderzoekende beroepshouding is en hoe die beschreven kan worden (Losse en
Nahuis):
De open houding: de professional staat open voor nieuwe indrukken, is bereid tot
perspectiefwisseling, wil begrijpen en wil delen
De kritische houding: de professional wil nagaan of iets klopt, wil onderbouwen en wil
verantwoorden
De creatieve houding: de professional is gericht op vernieuwing en wil voortbouwen en
toevoegen.
Wanneer het accent van het onderzoek op de ontwikkeling en toetsing van theorie ligt, wordt ook
wel van fundamenteel onderzoek gesproken. Wanneer het accent op kennis ligt die tot de oplossing
van generieke problemen moet bijdragen, dan gaat het om toegepast onderzoek. Dit onderzoek
moet nieuwe kennis leveren. Wanneer professionals in hun eigen beroepspraktijk onderzoek doen
met als doel deze praktijk beter te leren begrijpen of te verbeteren, dan spreek je van
praktijkonderzoek.
Fundamenteel onderzoek kennis is generaliseerbaar
Toegepast onderzoek Kennis is probleemgebonden
Praktijkonderzoek Kennis is probleemgebonden in een specifieke context
Er bestaan verschillende opvattingen over wat goed onderzoek is, deze noemen we
onderzoeksbenaderingen.
- De positivistische onderzoeksbenadering volgens deze benadering is kennis gebaseerd op
dat wat direct waarneembaar is; er is één bestaande werkelijkheid. Hieruit volgt dat deze
werkelijkheid beschreven kan worden aan de hand van algemene wetmatigheden.
Bijvoorbeeld de duur van de behandeling, de inrichting van ruimtes, de beschikbare
ondersteuning voor cliënten. Kenmerkend voor een positivistische benadering is dat je
probeert je onderzoek zo in te richten dat de ‘vertroebeling’ geminimaliseerd wordt,
waardoor je ondanks die factoren in staat bent uitspraken te doen over de werkelijkheid.
Voorbeelden van vertroebeling zijn het nieuws van de dag, het humeur van een zorgverlener,
de sfeer in de groep, etc. Vertroebeling minimaliseren doe je door bijvoorbeeld meerdere
cliëntgroepen te volgen of op verschillende tijdstippen onderzoeken.
- De constructivistische of interpretatieve onderzoeksbenadering volgens deze benadering
kunnen er meerdere interpretaties van de werkelijkheid naast elkaar bestaan. Zo kan de ene
cliënt het ziekenhuis zien als een veilige omgeving, terwijl de andere cliënt er liever niet meer
komt. Interpretaties worden gekleurd door persoonlijkheden en ervaringen. Je zoekt dus niet
zozeer naar algemene wetmatigheden, maar naar interpretaties van gebeurtenissen die zich
in specifieke beroepssituaties voordoen.
- De kritisch-emancipatorische onderzoeksbenadering deze benadering is gebaseerd op de
opvatting dat kennis niet waardevrij is en dat deze bepaald wordt door mensen met macht.
Het gaat met name om het versterken van de capaciteiten van maatschappelijk kwetsbare
personen en groepen en inclusie van mensen die sociaal dreigen uit te vallen (personen of
groepen in een minderhedenpositie of afhankelijkheidssituatie). In deze benadering staat de
dialoog centraal, er is veel aandacht voor het perspectief van de belanghebbenden zelf en er
worden bestaande structuren ter discussie gesteld.
, Het verschil tussen EBP en PBE is dat evidence bij EBP onder wetenschappelijke condities verkregen
wordt en dan vertaald wordt naar de praktijk, terwijl bij PBE evidence onder realistische condities
verkregen wordt en dan eventueel in een volgende stap verder onderzocht kan worden. Bij
praktijkonderzoek ligt het accent op de verwerving van PBE.
Twee vormen praktijkonderzoek:
Kennisgericht praktijkonderzoek = waarbij je indirect werkt aan verbetering van je eigen
beroepspraktijk door je grondig te verdiepen in een praktijkprobleem
Ontwerponderzoek = waarbij je direct werkt aan verbetering van je eigen beroepspraktijk
door je te verdiepen in zowel het praktijkprobleem als de oplossing ervan om op basis
daarvan een ontwerp te maken en dit doelgericht te testen en in te voeren.
De onderzoekscyclus is iteratief van aard. Dat wil zeggen dat het geregeld voor zal komen dat de
uitkomst van een bepaalde kernactiviteit je als onderzoeker dwingt een eerdere kernactiviteit
opnieuw uit te voeren (herhalend).
De kernactiviteiten van praktijkonderzoek:
Oriënteren je probeert in beeld te brengen welke praktijkproblemen er zijn, voor wie deze
belangrijk zijn, wat erover bekend is en wat het belang van je onderzoek kan zijn
Richten je zoomt in en probeert het probleem af te bakenen om tot een onderzoeksvraag
te komen. Dit leidt ook tot de probleemstelling
Plannen je verkent verschillende manieren van dataverzameling en maakt op basis
hiervan keuzes voor de vormgeving van je onderzoeksproces.
Verzamelen je voert de geplande activiteiten uit en verzamelt data die je nodig hebt
Analyseren en concluderen op basis van je analyseresultaten formuleer je een conclusie
Rapporteren en presenteren wanneer je onderzoek leidt tot nieuwe kennis en inzichten,
verspreid je deze resultaten door te rapporteren en te presenteren.
Nog meer verschillende praktijkonderzoeken:
- Definiërend praktijkonderzoek hierbij probeer je de verschillen en overeenkomsten in
denkbeelden van mensen over bepaalde begrippen in kaart te brengen
- Beschrijvend praktijkonderzoek het doel van deze onderzoeksfunctie is zorgen voor een
beschrijving: het in kaart brengen van een thema of praktijksituatie. Je gaat op zoek naar hoe
iets in elkaar zit
- Vergelijkend praktijkonderzoek het doel is om overeenkomsten en verschillen te bepalen
tussen twee of meer praktijken of tussen theorie en praktijk.
- Evaluerend praktijkonderzoek wanneer je meer zekerheid wilt, kun je je eigen handelen
evalueren, of het functioneren als team of organisatieontwikkelingen.
- Verklarend praktijkonderzoek als je onderzoekt of zaken daadwerkelijk met elkaar
verband houden
- Ontwerponderzoek praktijkonderzoek waarbij je direct werkt aan verbetering van je eigen
beroepspraktijk door doelbewust een ontwerp in te voeren en te testen
Om de relatie tussen het uitvoeren van praktijkonderzoek en ervaringsleren duidelijk te maken,
presenteren we de leercyclus van Kolb. Kolb beschrijft een cyclisch proces bestaande uit vier fasen
die doorlopen worden bij het ervaringsleren. Het startpunt kan variëren, maar alle fasen moeten
doorlopen worden. De vier stappen:
1. Concrete ervaring opdoen
2. Observeren van en reflecteren op opgedane ervaringen
3. Ervaringen waarover is nagedacht in een theoretisch kader plaatsen en integreren, en van
daaruit conclusies trekken voor het eigen handelen
4. De conclusies actief omzetten in nieuw gedrag en experimenteren met nieuwe situaties
