Kritisch denken binnen het verpleegkundig proces
Judith M. Wilkinson
Vijfde editie
Samenvatting van hoofdstukken 1 tot en met 9
HBO-Verpleegkunde
Groningen 2014 - 2015
,Hoofdstuk 1
Vakbekwaamheid is niet zozeer wat je weet of doet, maar hoe je het doet.
Florence Nightingale’s omschrijving van wat verpleegkundige doen komt overeen
met het holistisch idee dat metsen het aangeboren vermogen bezitten tot groei
en zelfgenezing en dat de verpleegkundige deze vermogens moet voeden en
ondersteunen.
Verpleegkundigen diagnosticeren, behandelen en voorkomen de reacties van de
patiënt op ziekten in plaats van de ziekte zelf.
Interdisciplinaire samenwerking: verpleegkundigen, artsen en andere
beroepsbeoefenaars werken samen om patiëntenzorg te plannen en te verlenen.
Het verpleegkundig proces:
- bevordert samenwerking
- kosteneffectief
- helpt de mensen te begrijpen wat verpleegkundigen doen,
- is nodig voor de professionele standaard
- verhoogt cliëntenparticipatie in de zorg en bevordert de autonomie van de
cliënt
- bevordert individuele zorg
- bevordert efficiëntie
- ondersteunt continuïteit en coördinatie van zorg
- vergroot de arbeidssatisfactie
De professionele standaard: het geheel van regels en normen waarmee een
verpleegkundige bij het uitoefenen van haar werkzaamheden rekening mee moet
houden.
Verpleegkunde is meer dan het verpleegkundig proces
Verpleegkundig proces: dynamisch en cyclisch, cliënt centraal, holistisch,
planmatig en resultaatgericht, evidence based, flexibel, algemeen toepasbaar,
gericht op de gezondheidstoestand, cognitief (denk)proces.
Huidige toestand wenselijke toestand hoe kan de VPK helpen? heeft het
geholpen?
Anamnese, diagnose, planning van de resultaten, planning van de interventies,
uitvoering, evaluatie.
Probleemoplossing: het proces van het vaststellen van een probleem om daarna
maatregelen te plannen en te namen om het probleem op te lossen.
Wetenschappelijke methode: systematische en logische methode voor het
oplossen van problemen en is gebaseerd op onderzoeksgegevens en hypothesen.
Besluitvorming: proces waarmee je bepaalt wat de beste actie is.
Kritisch denken: zorgvuldige, doelgerichte en vastberaden manier van denken die
veel mentale vaardigheden vergt, zoals bepalen van relevante gegevens,
beoordelen van geloofwaardigheid en bronnen en het trekken van conclusies.
Intermenselijke vaardigheden: hebben betrekking op de communicatie met
mensen.
, Hoofdstuk 2
Kritische denken is zowel een houding als een redeneringsproces waarvoor
bepaalde intellectuele vaardigheden vereist zijn. Het is gedisciplineerd, op jezelf
gericht en rationeel.
Conceptualiseren: het intellectuele proces van het vormen van een begrip.
‘Begrip’ is de mentale voorstelling die wij ons van de werkelijkheid maken.
Eigenschappen verwijzen naar dingen hoe ze zijn en processen verwijzen naar de
dingen zoals ze gebeuren.
Kritisch denken vereist reflectie.
Kritisch denken omvat zowel cognitieve (denk)vaardigheden als gedragingen
(gevoelens).
Kritisch denken omvat creatief denken.
Kritisch denken vereist kennis.
Soorten verpleegkundige kennis:
- Verplegingswetenschappelijke kennis. (kennis die nodig is om gebruik te
kunnen maken van wetenschappelijke feiten e.d. binnen de verpleegkunde
– evidence based practice)
- Vakbekwaamheid. De manier waarom verpleegkundigen hun kennis
gebruiken. Bevat attitude, opvattingen en waarden.
- Ethische kennis. De kennis die nodig is om een relatie te kunnen leggen
tussen de beroepsverantwoordelijkheid, de na te leven kwaliteitseisen die
opgesteld zijn, en de algemeen geldende morele principes.
- Zelfkennis. Kennis die je bezit over de wijze waarop je jezelf als individueel
verpleegkundige verhoudt tot anderen en tot je vakgebied.
Cognitie: het vermogen om kennis op te doen.
Denken: is een actief, georganiseerd en doelgericht mentaal proces dat ideeën
samenbrengt door het leggen van logische verbanden.
Cognitieve denkvaardigheden: zijn de intellectuele activiteiten die je verricht
tijdens complexe denkprocessen, zoals het maken van kritische analyses,
oplossen van problemen en nemen van besluiten.
Jargon: bestaat uit uitdrukkingen en technische begrippen die gebruikt worden
door een bepaalde groep.
Eufemisme: een zogenaamd verzachtend of verbloemend en minder objectief
begrip dat de plaats inneemt van een directe en misplaatste uitdrukking.
Logische conclusies: conclusies die gebaseerd zijn op feitelijke informatie, maar
die verder gaan dan deze informatie door het geven van verklaringen over nog
onbekende zaken.
Oordeel: is een evaluatie van de informatie die waarden of andere criteria
reflecteert.
Mening: zijn overtuigingen of inzichten en zijn niet op feiten gebaseerd.
Langdurige opvatting die over langere tijd ontstaan zijn uit het oordeel, terwijl het
oordeel ter plekke wordt gegeven en een eenmalig iets kan zijn.
Feit: een verklaring dat geverifieerd kan worden.
Analogie: is een speciaal soort vergelijking die aangeeft hoe zaken uit
verschillende zaken met elkaar overeenkomen.
Judith M. Wilkinson
Vijfde editie
Samenvatting van hoofdstukken 1 tot en met 9
HBO-Verpleegkunde
Groningen 2014 - 2015
,Hoofdstuk 1
Vakbekwaamheid is niet zozeer wat je weet of doet, maar hoe je het doet.
Florence Nightingale’s omschrijving van wat verpleegkundige doen komt overeen
met het holistisch idee dat metsen het aangeboren vermogen bezitten tot groei
en zelfgenezing en dat de verpleegkundige deze vermogens moet voeden en
ondersteunen.
Verpleegkundigen diagnosticeren, behandelen en voorkomen de reacties van de
patiënt op ziekten in plaats van de ziekte zelf.
Interdisciplinaire samenwerking: verpleegkundigen, artsen en andere
beroepsbeoefenaars werken samen om patiëntenzorg te plannen en te verlenen.
Het verpleegkundig proces:
- bevordert samenwerking
- kosteneffectief
- helpt de mensen te begrijpen wat verpleegkundigen doen,
- is nodig voor de professionele standaard
- verhoogt cliëntenparticipatie in de zorg en bevordert de autonomie van de
cliënt
- bevordert individuele zorg
- bevordert efficiëntie
- ondersteunt continuïteit en coördinatie van zorg
- vergroot de arbeidssatisfactie
De professionele standaard: het geheel van regels en normen waarmee een
verpleegkundige bij het uitoefenen van haar werkzaamheden rekening mee moet
houden.
Verpleegkunde is meer dan het verpleegkundig proces
Verpleegkundig proces: dynamisch en cyclisch, cliënt centraal, holistisch,
planmatig en resultaatgericht, evidence based, flexibel, algemeen toepasbaar,
gericht op de gezondheidstoestand, cognitief (denk)proces.
Huidige toestand wenselijke toestand hoe kan de VPK helpen? heeft het
geholpen?
Anamnese, diagnose, planning van de resultaten, planning van de interventies,
uitvoering, evaluatie.
Probleemoplossing: het proces van het vaststellen van een probleem om daarna
maatregelen te plannen en te namen om het probleem op te lossen.
Wetenschappelijke methode: systematische en logische methode voor het
oplossen van problemen en is gebaseerd op onderzoeksgegevens en hypothesen.
Besluitvorming: proces waarmee je bepaalt wat de beste actie is.
Kritisch denken: zorgvuldige, doelgerichte en vastberaden manier van denken die
veel mentale vaardigheden vergt, zoals bepalen van relevante gegevens,
beoordelen van geloofwaardigheid en bronnen en het trekken van conclusies.
Intermenselijke vaardigheden: hebben betrekking op de communicatie met
mensen.
, Hoofdstuk 2
Kritische denken is zowel een houding als een redeneringsproces waarvoor
bepaalde intellectuele vaardigheden vereist zijn. Het is gedisciplineerd, op jezelf
gericht en rationeel.
Conceptualiseren: het intellectuele proces van het vormen van een begrip.
‘Begrip’ is de mentale voorstelling die wij ons van de werkelijkheid maken.
Eigenschappen verwijzen naar dingen hoe ze zijn en processen verwijzen naar de
dingen zoals ze gebeuren.
Kritisch denken vereist reflectie.
Kritisch denken omvat zowel cognitieve (denk)vaardigheden als gedragingen
(gevoelens).
Kritisch denken omvat creatief denken.
Kritisch denken vereist kennis.
Soorten verpleegkundige kennis:
- Verplegingswetenschappelijke kennis. (kennis die nodig is om gebruik te
kunnen maken van wetenschappelijke feiten e.d. binnen de verpleegkunde
– evidence based practice)
- Vakbekwaamheid. De manier waarom verpleegkundigen hun kennis
gebruiken. Bevat attitude, opvattingen en waarden.
- Ethische kennis. De kennis die nodig is om een relatie te kunnen leggen
tussen de beroepsverantwoordelijkheid, de na te leven kwaliteitseisen die
opgesteld zijn, en de algemeen geldende morele principes.
- Zelfkennis. Kennis die je bezit over de wijze waarop je jezelf als individueel
verpleegkundige verhoudt tot anderen en tot je vakgebied.
Cognitie: het vermogen om kennis op te doen.
Denken: is een actief, georganiseerd en doelgericht mentaal proces dat ideeën
samenbrengt door het leggen van logische verbanden.
Cognitieve denkvaardigheden: zijn de intellectuele activiteiten die je verricht
tijdens complexe denkprocessen, zoals het maken van kritische analyses,
oplossen van problemen en nemen van besluiten.
Jargon: bestaat uit uitdrukkingen en technische begrippen die gebruikt worden
door een bepaalde groep.
Eufemisme: een zogenaamd verzachtend of verbloemend en minder objectief
begrip dat de plaats inneemt van een directe en misplaatste uitdrukking.
Logische conclusies: conclusies die gebaseerd zijn op feitelijke informatie, maar
die verder gaan dan deze informatie door het geven van verklaringen over nog
onbekende zaken.
Oordeel: is een evaluatie van de informatie die waarden of andere criteria
reflecteert.
Mening: zijn overtuigingen of inzichten en zijn niet op feiten gebaseerd.
Langdurige opvatting die over langere tijd ontstaan zijn uit het oordeel, terwijl het
oordeel ter plekke wordt gegeven en een eenmalig iets kan zijn.
Feit: een verklaring dat geverifieerd kan worden.
Analogie: is een speciaal soort vergelijking die aangeeft hoe zaken uit
verschillende zaken met elkaar overeenkomen.
