WFT SCHADE PARTICULIER SAMENVATTING
,WFTsamenvattingen
Alphen aan den Rijn
Alle rechten voorbehouden
Deze uitgave is met veel zorg samengesteld. De juistheid van de gegevens is mede afhankelijk van
informatie die ons door derden is verstrekt. WFTsamenvattingen aanvaardt geen aansprakelijkheid
voor onjuistheden of onvolledigheden.
© Copyright: dit document is auteursrechtelijk beschermd. Het is verboden dit document te
verspreiden, te vermenigvuldigen of op een andere wijze openbaar te maken zonder schriftelijke
toestemming van WFTsamenvattingen.
,Wft Schade Particulier
SAMENVATTING (Versie: geldig tot 1 april 2023)
Inhoudsopgave
Deel 1: Verzekeren in het algemeen
1. Verzekeren in het algemeen..................................................................................................................................... 3
2. Verzekeringsproces .................................................................................................................................................. 7
3. Premiebetaling .......................................................................................................................................................10
4. Provisie / beloning voor de tussenpersoon..............................................................................................................12
5. Co-assurantie .........................................................................................................................................................12
6. Wijzigingen (mutaties) in de verzekering .................................................................................................................13
7. Einde van de verzekering ........................................................................................................................................13
8. Rol van de financieel adviseur .................................................................................................................................13
9. Verzekeringsrecht ...................................................................................................................................................15
10. Schadeafwikkeling ................................................................................................................................................17
11. Verzekeren in de deeleconomie ............................................................................................................................18
12. Europese Richtlijn Verzekeringsdistributie .............................................................................................................19
Deel 2: Brandverzekeringen
1. Brand .....................................................................................................................................................................21
2. Dekking woonverzekeringen ...................................................................................................................................22
3. Clausules woonverzekeringen .................................................................................................................................24
5. Verzekerde som en waardebepaling........................................................................................................................26
6. Aanvullende verzekeringen .....................................................................................................................................28
7. Tussentijdse mutaties .............................................................................................................................................29
8. Premie woonverzekeringen.....................................................................................................................................30
9. Advies woonverzekeringen .....................................................................................................................................31
10. Preventie ..............................................................................................................................................................31
Deel 3: Aansprakelijkheidsverzekeringen
1. Aansprakelijkheid ...................................................................................................................................................39
2. Wettelijke aansprakelijkheid ...................................................................................................................................40
3. Contractuele aansprakelijkheid ...............................................................................................................................43
4. Schade ...................................................................................................................................................................44
5. Aansprakelijkheidsverzekering voor particulieren (AVP)...........................................................................................46
Deel 4: Rechtsbijstandverzekeringen
1. Rechtsbijstand ........................................................................................................................................................49
1
,Wft Schade Particulier
SAMENVATTING (Versie: geldig tot 1 april 2023)
Deel 5: Motorrijtuigverzekeringen
1. Motorrijtuigen........................................................................................................................................................52
2. Wetten motorrijtuigen............................................................................................................................................53
3. Bedrijfsregeling 7: Schuldloze derde........................................................................................................................55
4. Overige wijzigingen ..............................................................................................................................................574
5. Motorrijtuigaansprakelijkheidsverzekering (WAM) ..................................................................................................57
6. Land- en bosbouwtrekkers......................................................................................................................................58
7. Motorrijtuigcascoverzekering..................................................................................................................................59
8. Acceptatie ..............................................................................................................................................................60
9. Premie ...................................................................................................................................................................60
10. Schade .................................................................................................................................................................63
11. Aanvullende verzekeringen ...................................................................................................................................66
12. Bromfietsverzekering ............................................................................................................................................68
13. Keyless auto’s .......................................................................................................................................................68
Deel 6: Recreatieverzekeringen
1. Reisverzekering.......................................................................................................................................................69
2. Annuleringsverzekering ..........................................................................................................................................70
3. Caravanverzekering.................................................................................................................................................71
4. Pleziervaartuigverzekering ......................................................................................................................................73
5. Overige recreatieverzekeringen ..............................................................................................................................76
Deel 7: Zorgverzekeringen
1. Zorgwetten.............................................................................................................................................................78
2. ZiNL en CAK ............................................................................................................................................................83
3. De zorgverzekering .................................................................................................................................................85
4. Beëindiging van de zorgverzekeringsovereenkomst .................................................................................................92
5. Aanvullende ziektekostenverzekering......................................................................................................................93
Deel 8: Ongevallenverzekeringen
1. Ongevallenverzekering............................................................................................................................................94
Deel 9: Advies en professioneel gedrag
1. Zorgplicht ...............................................................................................................................................................97
2. Fraude....................................................................................................................................................................98
3. Adviestraject volgens de AFM .................................................................................................................................99
Deze samenvatting is geschreven op basis van het Tekstboek Wft Schade Particulier van Consis Academie.
2
,Wft Schade Particulier
SAMENVATTING (Versie: geldig tot 1 april 2023)
Deel 1: Verzekeren in het algemeen
1. Verzekeren in het algemeen
Risico’s en risicomanagement
Soorten risico’s:
• Bezitsrisico = schade aan bezittingen (bijv. opstal, inboedel, fiets of kostbaarheden).
• Vermogensrisico = financiële schade (bijv. aansprakelijkheid, rechtshulp, annulering).
• Gezondheidsrisico = ziekte, ongeval of arbeidsongeschiktheid.
• Leven risico = overlijden en het lang- of kortlevenrisico.
Soorten schades:
• Zaakschade = schade aan materieel bezit (verlies of beschadiging van bijv. een auto of boot).
• Vermogensschade = aantasting van het vermogen (bijv. als gevolg van een verplichting een ander te
vergoeden op grond van aansprakelijkheid).
• Personenschade = aantasting van de gezondheid of leven.
Risico-inventarisatie = het in kaart brengen van de risico's. Op basis hiervan wordt besloten welke verzekeringen
afgesloten moeten worden.
Risico = de kans op schade en verlies, of wel kans x gevolg. Grote kans x klein gevolg = geen groot risico. Bijv. de kans
op vorst in de winter is vrij groot, de gevolgen zijn echter klein.
Risicomanagement = het inventariseren en beoordelen van risico's om vervolgens maatregelen vast te stellen om met
de risico’s om te gaan. Er zijn verschillende risicostrategieën, namelijk:
1. Voorkomen van risico's
2. Verminderen van risico's
3. Uitbesteden van risico's (bijv. afsluiten van verzekeringen)
4. Accepteren van risico's
De keuze voor een strategie wordt bepaald door een inschatting van de omvang (het gevolg) en de waarschijnlijkheid
van het risico (de kans).
Principe van verzekeren
Het principe van verzekeren bestaat uit het afdekken van financiële risico's waarvan het al dan niet plaatsvinden van
een gebeurtenis en/of het tijdstip van uitkering onzeker is. Voorbeelden: uitkering na inbraak / aanrijding / overlijden.
Ook worden vaak zogenaamde gevolgschaden verzekerd (opruimingskosten na brand of gemis van verwacht voordeel
(bijv. inkomensverlies)). Let op: de niet-financiële gevolgen van risico's zijn niet te verzekeren (bijv. menselijk leed).
Techniek van verzekeren
Verzekeraar kunnen risico’s dragen om de volgende principes:
• Wet van de grote aantallen: verzekeraars kunnen risico’s inschatten omdat zij op basis van een groot aantal
verzekerden een gemiddelde schadekans kunnen berekenen. De gemiddelde schadekans wordt bepaald op
basis van statistieken uit het verleden. Bijv. scooterverzekering: aantal gestolen scooters. Verzekeraars houden
een reservepotje aan voor omstandigheden (bijv. extreem stormachtig weer met veel schade tot gevolg).
• Solidariteit: alle mensen die eenzelfde risico verzekeren maken periodiek een bedrag over aan de verzekeraar.
De verzekeraar beheert dit geld en keert een bedrag uit (schadeloosstelling) aan degene die schade heeft
geleden. De groep heeft dus gezamenlijk afgesproken dat zij de schade van iemand in de groep vergoeden.
• Indemniteitsbeginsel/ schadeloosstellingsbeginsel: de uitkering van een schadeverzekering mag niet leiden
tot een hoger bedrag dan de daadwerkelijk geleden schade. De consument mag door een uitkering uit een
schadeverzekering niet in een financieel gunstigere positie komen dan het geval was voor de schade. Toch
komt dit in de praktijk wel voor, omdat verzekeraars er in hun polisvoorwaarden van mogen afwijken.
• Antiselectie / autoselectie: consumenten verzekeren risico’s waarvan men de kans op schade groot acht.
Verzekeraars moeten hier stappen op ondernemen, anders kloppen de berekeningen voor hun premies op
basis van de algemene statistieken niet. Antiselectie wordt tegengegaan door:
o Premiedifferentiatie = het onderscheiden van verschillende premies voor dezelfde verzekering voor
verschillende groepen mensen. Differentiatie kan op basis van: leeftijd / woonomgeving. Zo kan de
premie voor een scooterverzekering voor iemand van 17 jaar duurder zijn dan voor iemand van 46 jaar.
Let op: bij sociale verzekeringen spelen gezondheid, leeftijd en woonomgeving geen rol.
3
,Wft Schade Particulier
SAMENVATTING (Versie: geldig tot 1 april 2023)
Verschil schade- en sommenverzekeringen
Er zijn twee soorten verzekeringen voor particulieren:
• Schadeverzekeringen = verzekeringen die bij het ontstaan van een gedekte schade alleen (een deel van) de
werkelijk geleden schade vergoeden. Het indemniteitsbeginsel is van toepassing.
• Sommenverzekeringen = verzekeringen die een van tevoren vastgesteld bedrag uitkeren wanneer een van
tevoren afgesproken gebeurtenis plaatsvindt. Het indemniteitsbeginsel is dus niet van toepassing op
sommenverzekeringen.
Verzekeringsvormen
Er zijn in hoofdlijnen twee soorten verzekeringen voor particulieren:
1. Sociale verzekeringen = verzekeringen die door de overheid voor de hele bevolking of voor bepaalde groepen
verplicht zijn gesteld. Ook de premie wordt door de overheid vastgesteld (vaak een percentage van het
inkomen).
• Werknemersverzekeringen = verzekeringen die verplicht zijn voor werknemers in loondienst en voor hen
die daaraan zijn gelijkgesteld. Voorbeelden: Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA) en
Werkloosheidswet (WW).
• Volksverzekeringen = verzekeringen die verplicht zijn voor alle inwoners van Nederland. Voorbeelden:
Algemene Ouderdomswet (AOW), Algemene Nabestaandenwet (Anw) en Wet langdurige zorg (Wlz).
2. Particuliere verzekeringen = verzekeringen die door de particuliere verzekeringsbedrijfstak worden
aangeboden om risico's over te nemen. Zij bieden dekking voor bezits-, vermogens- en risico’s met betrekking
tot het leven en/of de gezondheid van de mens. Particuliere verzekeringen worden van oudsher ingedeeld in
twee hoofdbranches:
1. Levensverzekeringen = verzekeringen die te maken hebben met leven en dood van de mens.
o Branche Leven: hieronder vallen levensverzekeringen en pensioen.
2. Schadeverzekeringen
o Branche Brand: hieronder vallen met name bezitsverzekeringen. Bezitsverzekeringen = het
verzekeren van een object of een verzekerde zaak zoals bijv. een auto, opstal, winkelinventaris of
partij handelsgoederen.
o Branche Transport: verzekeringen die samenhangen met de risico's van transport en reizen. Bijv.
schepen, lading en aansprakelijkheid van de vervoerder. Voor particulieren kan het een reis- en
annuleringsverzekering zijn, of een pleziervaartuigverzekering.
o Branche Varia: hieronder vallen alle overige verzekeringen. Deze branche is onder te verdelen in de
volgende categorieën:
Medische variaverzekeringen: verzekeringen die met de gezondheid van de mens te maken
hebben, maar geen levensverzekering zijn. Voorbeeld: zorgverzekering.
Aansprakelijkheidsverzekeringen = verzekeringen die de schade als gevolg van fouten dekken.
Rechtsbijstandverzekeringen = verzekeringen die voorzien in juridische bijstand.
Motorrijtuigenverzekeringen: hieronder valt de wettelijke aansprakelijkheidsverzekering (WAM)
en cascoverzekering.
• Overige variaverzekeringen: reis- en annuleringsverzekering en pleziervaartuigverzekering.
Verzekeraars
Verzekeringsmaatschappij = een bedrijf dat tegen betaling financiële risico's afdekt. Naast verzekeringsproducten
bieden verzekeringsmaatschappijen vaak ook bancaire producten zoals leen- en spaarproducten aan. Verzekeraars
kennen over het algemeen de volgende activiteiten:
• Afdekken van risico's: mensen financiële zekerheid verschaffen door het overnemen van hun risico’s.
• Transformatiefunctie: ontvangen premies uitzetten op de vermogensmarkt. Verzekeraars beleggen onder
meer in aandelen en onroerend goed. Verzekeraars verstrekken ook hypothecaire leningen.
Transformatie is een afgeleide functie van de kernactiviteit (het afdekken van risico's). Om deze reden zijn het
institutionele beleggers.
Voor verzekeraars zijn er twee belangrijke risico’s die samenhangen met de hierboven genoemde activiteiten:
1. Ontvangen premies < uitkeringen = het risico dat een verzekeraar de te verzekeren risico’s verkeerd inschat,
en daardoor minder premie-inkomsten heeft dan te betalen uitkeringen. Het kan voorkomen dat een
verzekeraar het risico van een bepaalde verzekering te groot vindt. Dan kan worden overgegaan tot
risicospreiding. Mogelijkheden voor risicospreiding:
4
, Wft Schade Particulier
SAMENVATTING (Versie: geldig tot 1 april 2023)
o Coassurantie = een aantal verzekeraars neemt een percentage van de verzekering voor haar rekening.
o Pool = een zelfstandige verzekeringsmaatschappij waarbij het risico over meerdere verzekeraars wordt
gespreid. Een pool wordt gevormd bij zeer specifieke risico's waarbij de gevolgen van een eventuele
schade zeer omvangrijk zijn. Bijv. Atoompool en Milieupool.
o Herverzekeren = de verzekeraar verzekert een deel van het risico bij andere verzekeraars. Dit zijn speciale
'herverzekeraars' die internationaal opereren.
2. Beleggingsrisico = het risico dat de beleggingen in bijv. aandelen en vastgoed na verloop van tijd in waarde
dalen. Er kan sprake zijn van een verlies voor de verzekeraar.
Verzekeringsbranche
De interne organisatie van verzekeraars kan op verschillende manieren zijn ingevuld:
• Marktgerichte benadering = een indeling naar klantsegmenten: afdeling Particulieren, afdeling Midden- en
kleinbedrijf, afdeling Corporate Cliënts (grootbedrijf) etc.
• Productgerichte benadering = een indeling naar productsoort: afdeling pensioen, afdeling
rechtsbijstandverzekeringen etc.
Let op: verzekeraars zijn volgens de wet verplicht om hun schade- en levenactiviteiten in verschillende bedrijven onder
te brengen. Dit om het risico van faillietgang door onverwachts veel schade-uitkeringen te voorkomen.
Organisatievormen verzekeraars
Verzekeraars hebben meestal één van de volgende juridische organisatievormen:
• Naamloze vennootschap (NV): een onderneming waarbij het aandelenkapitaal is verdeeld in aandelen. De
aandelen zijn verhandelbaar op de beurs. Een NV is gericht op het behalen van winst.
• Onderlinge waarborgmaatschappij: niet gericht op het behalen van winst. De verzekeringnemers zijn lid van
de onderlinge waarborgmaatschappij.
Premie-inkomsten + beleggingsopbrengsten = uitkeringen aan klanten + kosten bedrijf
Uitzondering op bovenstaande organisatievormen: Lloyd's of London. Deze verzekeraar bestaat uit een aantal
syndicaten en mag alleen risico’s op het gebied van schadeverzekeringen sluiten.
• Brokers: bieden risico’s ter acceptatie aan.
• Syndicaat: specialisatie in een bepaalde doelgroep of bepaalde te verzekeren objecten.
• Members: accepteren aangeboden risico's voor eigen rekening en risico via de syndicaten. Members kunnen
individuele leden (Names) of bedrijven (Corporate members) zijn.
Verzekeringsadviseurs
Intermediairmaatschappijen / intermediairverzekeraars = verzekeraars die samenwerken met verzekeringsadviseurs of
bemiddelaars. Een aantal bijzondere intermediairs/adviseurs zijn:
• Captive:
o Een tussenpersoon (adviseur/bemiddelaar) waarbij de verzekeraar een meerderheidsbelang in het bedrijf
heeft. De verzekeraar is dus mede-eigenaar van de tussenpersoon (adviseur/bemiddelaar).
o Een verzekeraar waar de moedermaatschappij houdster is van de aandelen van de betreffende
verzekeraar. Veel multinationals hebben hun eigen verzekeringsmaatschappij.
• Loondienstagent / loondienstadviseur = een adviseur die in loondienst is bij een verzekeraar.
• Gevolmachtigd agent = een adviseur die een volmacht heeft van de verzekeraar en daarmee een deel van het
werk van de verzekeraar mag uitvoeren. Bijv. polissen verstrekken, schades behandelen en premies
incasseren.
Verenigingen
Verenigingen = rechtspersonen die zijn opgericht met een bepaald doel.
• Adfiz = een vereniging voor verzekeringsadviseurs. Zij behartigt de belangen van haar leden in de markt en
biedt hun ondersteuning in de dienstverlening. Adfiz stelt kwaliteitseisen aan haar leden. Het lidmaatschap
van de vereniging dient tevens als keurmerk.
• Verbond van Verzekeraars = een onafhankelijke vereniging van verzekeraars in Nederland. De leden besturen
en betalen de vereniging. Taken: vertegenwoordiging naar politiek, overheid en andere organisaties /
bevorderen van het imago van de bedrijfstak / bieden van een platform voor leden (bijeenkomsten en
themadagen over actuele onderwerpen).
5
,WFTsamenvattingen
Alphen aan den Rijn
Alle rechten voorbehouden
Deze uitgave is met veel zorg samengesteld. De juistheid van de gegevens is mede afhankelijk van
informatie die ons door derden is verstrekt. WFTsamenvattingen aanvaardt geen aansprakelijkheid
voor onjuistheden of onvolledigheden.
© Copyright: dit document is auteursrechtelijk beschermd. Het is verboden dit document te
verspreiden, te vermenigvuldigen of op een andere wijze openbaar te maken zonder schriftelijke
toestemming van WFTsamenvattingen.
,Wft Schade Particulier
SAMENVATTING (Versie: geldig tot 1 april 2023)
Inhoudsopgave
Deel 1: Verzekeren in het algemeen
1. Verzekeren in het algemeen..................................................................................................................................... 3
2. Verzekeringsproces .................................................................................................................................................. 7
3. Premiebetaling .......................................................................................................................................................10
4. Provisie / beloning voor de tussenpersoon..............................................................................................................12
5. Co-assurantie .........................................................................................................................................................12
6. Wijzigingen (mutaties) in de verzekering .................................................................................................................13
7. Einde van de verzekering ........................................................................................................................................13
8. Rol van de financieel adviseur .................................................................................................................................13
9. Verzekeringsrecht ...................................................................................................................................................15
10. Schadeafwikkeling ................................................................................................................................................17
11. Verzekeren in de deeleconomie ............................................................................................................................18
12. Europese Richtlijn Verzekeringsdistributie .............................................................................................................19
Deel 2: Brandverzekeringen
1. Brand .....................................................................................................................................................................21
2. Dekking woonverzekeringen ...................................................................................................................................22
3. Clausules woonverzekeringen .................................................................................................................................24
5. Verzekerde som en waardebepaling........................................................................................................................26
6. Aanvullende verzekeringen .....................................................................................................................................28
7. Tussentijdse mutaties .............................................................................................................................................29
8. Premie woonverzekeringen.....................................................................................................................................30
9. Advies woonverzekeringen .....................................................................................................................................31
10. Preventie ..............................................................................................................................................................31
Deel 3: Aansprakelijkheidsverzekeringen
1. Aansprakelijkheid ...................................................................................................................................................39
2. Wettelijke aansprakelijkheid ...................................................................................................................................40
3. Contractuele aansprakelijkheid ...............................................................................................................................43
4. Schade ...................................................................................................................................................................44
5. Aansprakelijkheidsverzekering voor particulieren (AVP)...........................................................................................46
Deel 4: Rechtsbijstandverzekeringen
1. Rechtsbijstand ........................................................................................................................................................49
1
,Wft Schade Particulier
SAMENVATTING (Versie: geldig tot 1 april 2023)
Deel 5: Motorrijtuigverzekeringen
1. Motorrijtuigen........................................................................................................................................................52
2. Wetten motorrijtuigen............................................................................................................................................53
3. Bedrijfsregeling 7: Schuldloze derde........................................................................................................................55
4. Overige wijzigingen ..............................................................................................................................................574
5. Motorrijtuigaansprakelijkheidsverzekering (WAM) ..................................................................................................57
6. Land- en bosbouwtrekkers......................................................................................................................................58
7. Motorrijtuigcascoverzekering..................................................................................................................................59
8. Acceptatie ..............................................................................................................................................................60
9. Premie ...................................................................................................................................................................60
10. Schade .................................................................................................................................................................63
11. Aanvullende verzekeringen ...................................................................................................................................66
12. Bromfietsverzekering ............................................................................................................................................68
13. Keyless auto’s .......................................................................................................................................................68
Deel 6: Recreatieverzekeringen
1. Reisverzekering.......................................................................................................................................................69
2. Annuleringsverzekering ..........................................................................................................................................70
3. Caravanverzekering.................................................................................................................................................71
4. Pleziervaartuigverzekering ......................................................................................................................................73
5. Overige recreatieverzekeringen ..............................................................................................................................76
Deel 7: Zorgverzekeringen
1. Zorgwetten.............................................................................................................................................................78
2. ZiNL en CAK ............................................................................................................................................................83
3. De zorgverzekering .................................................................................................................................................85
4. Beëindiging van de zorgverzekeringsovereenkomst .................................................................................................92
5. Aanvullende ziektekostenverzekering......................................................................................................................93
Deel 8: Ongevallenverzekeringen
1. Ongevallenverzekering............................................................................................................................................94
Deel 9: Advies en professioneel gedrag
1. Zorgplicht ...............................................................................................................................................................97
2. Fraude....................................................................................................................................................................98
3. Adviestraject volgens de AFM .................................................................................................................................99
Deze samenvatting is geschreven op basis van het Tekstboek Wft Schade Particulier van Consis Academie.
2
,Wft Schade Particulier
SAMENVATTING (Versie: geldig tot 1 april 2023)
Deel 1: Verzekeren in het algemeen
1. Verzekeren in het algemeen
Risico’s en risicomanagement
Soorten risico’s:
• Bezitsrisico = schade aan bezittingen (bijv. opstal, inboedel, fiets of kostbaarheden).
• Vermogensrisico = financiële schade (bijv. aansprakelijkheid, rechtshulp, annulering).
• Gezondheidsrisico = ziekte, ongeval of arbeidsongeschiktheid.
• Leven risico = overlijden en het lang- of kortlevenrisico.
Soorten schades:
• Zaakschade = schade aan materieel bezit (verlies of beschadiging van bijv. een auto of boot).
• Vermogensschade = aantasting van het vermogen (bijv. als gevolg van een verplichting een ander te
vergoeden op grond van aansprakelijkheid).
• Personenschade = aantasting van de gezondheid of leven.
Risico-inventarisatie = het in kaart brengen van de risico's. Op basis hiervan wordt besloten welke verzekeringen
afgesloten moeten worden.
Risico = de kans op schade en verlies, of wel kans x gevolg. Grote kans x klein gevolg = geen groot risico. Bijv. de kans
op vorst in de winter is vrij groot, de gevolgen zijn echter klein.
Risicomanagement = het inventariseren en beoordelen van risico's om vervolgens maatregelen vast te stellen om met
de risico’s om te gaan. Er zijn verschillende risicostrategieën, namelijk:
1. Voorkomen van risico's
2. Verminderen van risico's
3. Uitbesteden van risico's (bijv. afsluiten van verzekeringen)
4. Accepteren van risico's
De keuze voor een strategie wordt bepaald door een inschatting van de omvang (het gevolg) en de waarschijnlijkheid
van het risico (de kans).
Principe van verzekeren
Het principe van verzekeren bestaat uit het afdekken van financiële risico's waarvan het al dan niet plaatsvinden van
een gebeurtenis en/of het tijdstip van uitkering onzeker is. Voorbeelden: uitkering na inbraak / aanrijding / overlijden.
Ook worden vaak zogenaamde gevolgschaden verzekerd (opruimingskosten na brand of gemis van verwacht voordeel
(bijv. inkomensverlies)). Let op: de niet-financiële gevolgen van risico's zijn niet te verzekeren (bijv. menselijk leed).
Techniek van verzekeren
Verzekeraar kunnen risico’s dragen om de volgende principes:
• Wet van de grote aantallen: verzekeraars kunnen risico’s inschatten omdat zij op basis van een groot aantal
verzekerden een gemiddelde schadekans kunnen berekenen. De gemiddelde schadekans wordt bepaald op
basis van statistieken uit het verleden. Bijv. scooterverzekering: aantal gestolen scooters. Verzekeraars houden
een reservepotje aan voor omstandigheden (bijv. extreem stormachtig weer met veel schade tot gevolg).
• Solidariteit: alle mensen die eenzelfde risico verzekeren maken periodiek een bedrag over aan de verzekeraar.
De verzekeraar beheert dit geld en keert een bedrag uit (schadeloosstelling) aan degene die schade heeft
geleden. De groep heeft dus gezamenlijk afgesproken dat zij de schade van iemand in de groep vergoeden.
• Indemniteitsbeginsel/ schadeloosstellingsbeginsel: de uitkering van een schadeverzekering mag niet leiden
tot een hoger bedrag dan de daadwerkelijk geleden schade. De consument mag door een uitkering uit een
schadeverzekering niet in een financieel gunstigere positie komen dan het geval was voor de schade. Toch
komt dit in de praktijk wel voor, omdat verzekeraars er in hun polisvoorwaarden van mogen afwijken.
• Antiselectie / autoselectie: consumenten verzekeren risico’s waarvan men de kans op schade groot acht.
Verzekeraars moeten hier stappen op ondernemen, anders kloppen de berekeningen voor hun premies op
basis van de algemene statistieken niet. Antiselectie wordt tegengegaan door:
o Premiedifferentiatie = het onderscheiden van verschillende premies voor dezelfde verzekering voor
verschillende groepen mensen. Differentiatie kan op basis van: leeftijd / woonomgeving. Zo kan de
premie voor een scooterverzekering voor iemand van 17 jaar duurder zijn dan voor iemand van 46 jaar.
Let op: bij sociale verzekeringen spelen gezondheid, leeftijd en woonomgeving geen rol.
3
,Wft Schade Particulier
SAMENVATTING (Versie: geldig tot 1 april 2023)
Verschil schade- en sommenverzekeringen
Er zijn twee soorten verzekeringen voor particulieren:
• Schadeverzekeringen = verzekeringen die bij het ontstaan van een gedekte schade alleen (een deel van) de
werkelijk geleden schade vergoeden. Het indemniteitsbeginsel is van toepassing.
• Sommenverzekeringen = verzekeringen die een van tevoren vastgesteld bedrag uitkeren wanneer een van
tevoren afgesproken gebeurtenis plaatsvindt. Het indemniteitsbeginsel is dus niet van toepassing op
sommenverzekeringen.
Verzekeringsvormen
Er zijn in hoofdlijnen twee soorten verzekeringen voor particulieren:
1. Sociale verzekeringen = verzekeringen die door de overheid voor de hele bevolking of voor bepaalde groepen
verplicht zijn gesteld. Ook de premie wordt door de overheid vastgesteld (vaak een percentage van het
inkomen).
• Werknemersverzekeringen = verzekeringen die verplicht zijn voor werknemers in loondienst en voor hen
die daaraan zijn gelijkgesteld. Voorbeelden: Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA) en
Werkloosheidswet (WW).
• Volksverzekeringen = verzekeringen die verplicht zijn voor alle inwoners van Nederland. Voorbeelden:
Algemene Ouderdomswet (AOW), Algemene Nabestaandenwet (Anw) en Wet langdurige zorg (Wlz).
2. Particuliere verzekeringen = verzekeringen die door de particuliere verzekeringsbedrijfstak worden
aangeboden om risico's over te nemen. Zij bieden dekking voor bezits-, vermogens- en risico’s met betrekking
tot het leven en/of de gezondheid van de mens. Particuliere verzekeringen worden van oudsher ingedeeld in
twee hoofdbranches:
1. Levensverzekeringen = verzekeringen die te maken hebben met leven en dood van de mens.
o Branche Leven: hieronder vallen levensverzekeringen en pensioen.
2. Schadeverzekeringen
o Branche Brand: hieronder vallen met name bezitsverzekeringen. Bezitsverzekeringen = het
verzekeren van een object of een verzekerde zaak zoals bijv. een auto, opstal, winkelinventaris of
partij handelsgoederen.
o Branche Transport: verzekeringen die samenhangen met de risico's van transport en reizen. Bijv.
schepen, lading en aansprakelijkheid van de vervoerder. Voor particulieren kan het een reis- en
annuleringsverzekering zijn, of een pleziervaartuigverzekering.
o Branche Varia: hieronder vallen alle overige verzekeringen. Deze branche is onder te verdelen in de
volgende categorieën:
Medische variaverzekeringen: verzekeringen die met de gezondheid van de mens te maken
hebben, maar geen levensverzekering zijn. Voorbeeld: zorgverzekering.
Aansprakelijkheidsverzekeringen = verzekeringen die de schade als gevolg van fouten dekken.
Rechtsbijstandverzekeringen = verzekeringen die voorzien in juridische bijstand.
Motorrijtuigenverzekeringen: hieronder valt de wettelijke aansprakelijkheidsverzekering (WAM)
en cascoverzekering.
• Overige variaverzekeringen: reis- en annuleringsverzekering en pleziervaartuigverzekering.
Verzekeraars
Verzekeringsmaatschappij = een bedrijf dat tegen betaling financiële risico's afdekt. Naast verzekeringsproducten
bieden verzekeringsmaatschappijen vaak ook bancaire producten zoals leen- en spaarproducten aan. Verzekeraars
kennen over het algemeen de volgende activiteiten:
• Afdekken van risico's: mensen financiële zekerheid verschaffen door het overnemen van hun risico’s.
• Transformatiefunctie: ontvangen premies uitzetten op de vermogensmarkt. Verzekeraars beleggen onder
meer in aandelen en onroerend goed. Verzekeraars verstrekken ook hypothecaire leningen.
Transformatie is een afgeleide functie van de kernactiviteit (het afdekken van risico's). Om deze reden zijn het
institutionele beleggers.
Voor verzekeraars zijn er twee belangrijke risico’s die samenhangen met de hierboven genoemde activiteiten:
1. Ontvangen premies < uitkeringen = het risico dat een verzekeraar de te verzekeren risico’s verkeerd inschat,
en daardoor minder premie-inkomsten heeft dan te betalen uitkeringen. Het kan voorkomen dat een
verzekeraar het risico van een bepaalde verzekering te groot vindt. Dan kan worden overgegaan tot
risicospreiding. Mogelijkheden voor risicospreiding:
4
, Wft Schade Particulier
SAMENVATTING (Versie: geldig tot 1 april 2023)
o Coassurantie = een aantal verzekeraars neemt een percentage van de verzekering voor haar rekening.
o Pool = een zelfstandige verzekeringsmaatschappij waarbij het risico over meerdere verzekeraars wordt
gespreid. Een pool wordt gevormd bij zeer specifieke risico's waarbij de gevolgen van een eventuele
schade zeer omvangrijk zijn. Bijv. Atoompool en Milieupool.
o Herverzekeren = de verzekeraar verzekert een deel van het risico bij andere verzekeraars. Dit zijn speciale
'herverzekeraars' die internationaal opereren.
2. Beleggingsrisico = het risico dat de beleggingen in bijv. aandelen en vastgoed na verloop van tijd in waarde
dalen. Er kan sprake zijn van een verlies voor de verzekeraar.
Verzekeringsbranche
De interne organisatie van verzekeraars kan op verschillende manieren zijn ingevuld:
• Marktgerichte benadering = een indeling naar klantsegmenten: afdeling Particulieren, afdeling Midden- en
kleinbedrijf, afdeling Corporate Cliënts (grootbedrijf) etc.
• Productgerichte benadering = een indeling naar productsoort: afdeling pensioen, afdeling
rechtsbijstandverzekeringen etc.
Let op: verzekeraars zijn volgens de wet verplicht om hun schade- en levenactiviteiten in verschillende bedrijven onder
te brengen. Dit om het risico van faillietgang door onverwachts veel schade-uitkeringen te voorkomen.
Organisatievormen verzekeraars
Verzekeraars hebben meestal één van de volgende juridische organisatievormen:
• Naamloze vennootschap (NV): een onderneming waarbij het aandelenkapitaal is verdeeld in aandelen. De
aandelen zijn verhandelbaar op de beurs. Een NV is gericht op het behalen van winst.
• Onderlinge waarborgmaatschappij: niet gericht op het behalen van winst. De verzekeringnemers zijn lid van
de onderlinge waarborgmaatschappij.
Premie-inkomsten + beleggingsopbrengsten = uitkeringen aan klanten + kosten bedrijf
Uitzondering op bovenstaande organisatievormen: Lloyd's of London. Deze verzekeraar bestaat uit een aantal
syndicaten en mag alleen risico’s op het gebied van schadeverzekeringen sluiten.
• Brokers: bieden risico’s ter acceptatie aan.
• Syndicaat: specialisatie in een bepaalde doelgroep of bepaalde te verzekeren objecten.
• Members: accepteren aangeboden risico's voor eigen rekening en risico via de syndicaten. Members kunnen
individuele leden (Names) of bedrijven (Corporate members) zijn.
Verzekeringsadviseurs
Intermediairmaatschappijen / intermediairverzekeraars = verzekeraars die samenwerken met verzekeringsadviseurs of
bemiddelaars. Een aantal bijzondere intermediairs/adviseurs zijn:
• Captive:
o Een tussenpersoon (adviseur/bemiddelaar) waarbij de verzekeraar een meerderheidsbelang in het bedrijf
heeft. De verzekeraar is dus mede-eigenaar van de tussenpersoon (adviseur/bemiddelaar).
o Een verzekeraar waar de moedermaatschappij houdster is van de aandelen van de betreffende
verzekeraar. Veel multinationals hebben hun eigen verzekeringsmaatschappij.
• Loondienstagent / loondienstadviseur = een adviseur die in loondienst is bij een verzekeraar.
• Gevolmachtigd agent = een adviseur die een volmacht heeft van de verzekeraar en daarmee een deel van het
werk van de verzekeraar mag uitvoeren. Bijv. polissen verstrekken, schades behandelen en premies
incasseren.
Verenigingen
Verenigingen = rechtspersonen die zijn opgericht met een bepaald doel.
• Adfiz = een vereniging voor verzekeringsadviseurs. Zij behartigt de belangen van haar leden in de markt en
biedt hun ondersteuning in de dienstverlening. Adfiz stelt kwaliteitseisen aan haar leden. Het lidmaatschap
van de vereniging dient tevens als keurmerk.
• Verbond van Verzekeraars = een onafhankelijke vereniging van verzekeraars in Nederland. De leden besturen
en betalen de vereniging. Taken: vertegenwoordiging naar politiek, overheid en andere organisaties /
bevorderen van het imago van de bedrijfstak / bieden van een platform voor leden (bijeenkomsten en
themadagen over actuele onderwerpen).
5
