Jeugd(bescherming
s) recht
PROF. JOHAN PUT
HANNELORE BRULEZ / SCHAKELPROGRAMMA CRIMINOLOGISCHE WETENSCHAPPEN /
SCHOOLJAAR 2020-2021
0
, DEEL I:
BEGRIP EN
BEGINSELEN
1
,Cursusmateriaal:
- Manuscriptversie voor uitgave: Handboek Jeugdbeschermingsrecht
- Wetboek Jeugdrecht 2019
HOOFDSTUK 1: JEUGDBESCHERMINGSRECHT: BEGRIP (P
1-6)
Als we jeugdbeschermingsrecht in brede definitie bekijken, dan kunnen we het als volgt definiëren:
“Geheel van juridische regels die het welzijn en de ontplooiing van jongeren beogen te bevorderen en
te waarborgen.”
- Burgerrechtelijk statuut
- Welzijnsrecht
- Sociaal recht
- Onderwijs
- Strafrechtelijke bescherming
- …
Als we jeugdbeschermingsrecht in smallere definitie bekijken, dan kunnen we het als volgt
definiëren:
“Het geheel van juridische regels betreffende de overheidsinterventie, d.m.v. specifieke instellingen of
voorzieningen, met het oog op bijstand aan jongeren wier welzijn of ontplooiing onvoldoende wordt
gewaarborgd door het gezinsmilieu en de algemeen-maatschappelijke voorzieningen.”
Het moet dus gaan om rechtsregels, manier waarop overheid/maatschappij omgaat met jongeren die
problemen hebben / waarborg vanuit het gezin / maatschappij moet voorzieningen voorzien om het
gezin te ondersteunen.
Het jeugdbeschermingsrecht onderscheidt zich dus van het algemeen jeugdrecht, door de specifieke
doelgroep of interventies. Het jeugdbeschermingsrecht komt in beeld wanneer de ontwikkelings-of
welzijnsnoden van minderjarigen gebaat zijn met bijkomende of specifieke interventies.
Jeugdbescherming is toto stand gekomen met betrekking tot de bevoegdheidsverdeling in twee
stappen:
1980 – 1988: jeugdhulprecht en het uitvoeringsniveau van de
jeugdbeschermingsmaatregelen
2014: jeugddelinquentierecht
We kunnen twee soorten hulpverlening onderscheiden van elkaar:
- Vrijwillige, buitengerechtelijke of sociale hulpverlening
Hulpverlening op vrijwillige basis verleend door of via jeugdhulporganen. Deze worden
momenteel verricht door de jeugdhulpaanbieders, de intersectorale toegangspoort en de
gemandateerde voorzieningen.
- Gerechtelijke gedwongen hulpverlening
Vanuit een rechterlijke beslissing en is weggelegd voor de jeugdrechtbank, samen met het
Openbaar Ministerie en de sociale dienst bij de jeugdrechtbank. Dit is zowel mogelijk in een
probleemsituatie als ook wanneer een minderjarige een strafbaar feit pleegt.
2
, We kunnen ook twee soorten doelgroepen van elkaar onderscheiden; belangrijk hierbij is dat dit niet
mag verward worden met de twee soorten hulpverlening!
- VOS’sers (Verontrustende Situatie)
Dit zijn jongeren in een probleemsituatie. Vroeger noemde men dit ook wel POS
(problematische opvoedingssituatie). Vanaf heden noemen we het VOS (Verontrustende
situatie). Dit is een situatie die de ontwikkeling van een minderjarige bedreigt doordat zijn
psychische, fysieke of seksuele integriteit of die van een of meer leden van zijn gezin wordt
aangetast of doordat zijn affectieve, morele, intellectuele of sociale ontplooiingskansen in
het gedrag komen, waardoor het aanbieden van maatschappelijk noodzakelijk kan zijn.
- MOF’ers (Als misdrijf omschreven feit)
Dit omvat de jongeren die worden vervolgt wegens een jeugddelict.
- (geesteszieken)
Het is dus niet zo dat vrijwillige hulpverlening enkel betrekking heeft op bijvoorbeeld de VOSSERS en
de gerechtelijke interventies enkel op de MOFFERS. De vrijwillige hulpverlening is zeker ook
toegankelijk voor jongeren die een misdrijf hebben gepleegd. (niet voor het delict maar voor het
onderliggende probleem). Alsook kan de jeugdrechtbank op dwingende wijze maatregelen opleggen
wegens een verontrustende situatie.
!!! Dit zijn indelingen van de doelgroep; maar het is ook zeker mogelijk dat jongeren bij beide
groepen behoren. !!!
Door tal van ontwikkelingen en aanpassingen van wetten zijn er verscheidende termen aan bod
gekomen zoals jeugdbescherming, jeugdrecht, jeugdsanctierecht, jeugdstrafrecht etc.
(Gehanteerde termen: zie p 6)
Alsook heersen er twee bevoegdheidsniveaus:
- Op Federaal niveau
- Op de gemeenschapsniveaus
3
s) recht
PROF. JOHAN PUT
HANNELORE BRULEZ / SCHAKELPROGRAMMA CRIMINOLOGISCHE WETENSCHAPPEN /
SCHOOLJAAR 2020-2021
0
, DEEL I:
BEGRIP EN
BEGINSELEN
1
,Cursusmateriaal:
- Manuscriptversie voor uitgave: Handboek Jeugdbeschermingsrecht
- Wetboek Jeugdrecht 2019
HOOFDSTUK 1: JEUGDBESCHERMINGSRECHT: BEGRIP (P
1-6)
Als we jeugdbeschermingsrecht in brede definitie bekijken, dan kunnen we het als volgt definiëren:
“Geheel van juridische regels die het welzijn en de ontplooiing van jongeren beogen te bevorderen en
te waarborgen.”
- Burgerrechtelijk statuut
- Welzijnsrecht
- Sociaal recht
- Onderwijs
- Strafrechtelijke bescherming
- …
Als we jeugdbeschermingsrecht in smallere definitie bekijken, dan kunnen we het als volgt
definiëren:
“Het geheel van juridische regels betreffende de overheidsinterventie, d.m.v. specifieke instellingen of
voorzieningen, met het oog op bijstand aan jongeren wier welzijn of ontplooiing onvoldoende wordt
gewaarborgd door het gezinsmilieu en de algemeen-maatschappelijke voorzieningen.”
Het moet dus gaan om rechtsregels, manier waarop overheid/maatschappij omgaat met jongeren die
problemen hebben / waarborg vanuit het gezin / maatschappij moet voorzieningen voorzien om het
gezin te ondersteunen.
Het jeugdbeschermingsrecht onderscheidt zich dus van het algemeen jeugdrecht, door de specifieke
doelgroep of interventies. Het jeugdbeschermingsrecht komt in beeld wanneer de ontwikkelings-of
welzijnsnoden van minderjarigen gebaat zijn met bijkomende of specifieke interventies.
Jeugdbescherming is toto stand gekomen met betrekking tot de bevoegdheidsverdeling in twee
stappen:
1980 – 1988: jeugdhulprecht en het uitvoeringsniveau van de
jeugdbeschermingsmaatregelen
2014: jeugddelinquentierecht
We kunnen twee soorten hulpverlening onderscheiden van elkaar:
- Vrijwillige, buitengerechtelijke of sociale hulpverlening
Hulpverlening op vrijwillige basis verleend door of via jeugdhulporganen. Deze worden
momenteel verricht door de jeugdhulpaanbieders, de intersectorale toegangspoort en de
gemandateerde voorzieningen.
- Gerechtelijke gedwongen hulpverlening
Vanuit een rechterlijke beslissing en is weggelegd voor de jeugdrechtbank, samen met het
Openbaar Ministerie en de sociale dienst bij de jeugdrechtbank. Dit is zowel mogelijk in een
probleemsituatie als ook wanneer een minderjarige een strafbaar feit pleegt.
2
, We kunnen ook twee soorten doelgroepen van elkaar onderscheiden; belangrijk hierbij is dat dit niet
mag verward worden met de twee soorten hulpverlening!
- VOS’sers (Verontrustende Situatie)
Dit zijn jongeren in een probleemsituatie. Vroeger noemde men dit ook wel POS
(problematische opvoedingssituatie). Vanaf heden noemen we het VOS (Verontrustende
situatie). Dit is een situatie die de ontwikkeling van een minderjarige bedreigt doordat zijn
psychische, fysieke of seksuele integriteit of die van een of meer leden van zijn gezin wordt
aangetast of doordat zijn affectieve, morele, intellectuele of sociale ontplooiingskansen in
het gedrag komen, waardoor het aanbieden van maatschappelijk noodzakelijk kan zijn.
- MOF’ers (Als misdrijf omschreven feit)
Dit omvat de jongeren die worden vervolgt wegens een jeugddelict.
- (geesteszieken)
Het is dus niet zo dat vrijwillige hulpverlening enkel betrekking heeft op bijvoorbeeld de VOSSERS en
de gerechtelijke interventies enkel op de MOFFERS. De vrijwillige hulpverlening is zeker ook
toegankelijk voor jongeren die een misdrijf hebben gepleegd. (niet voor het delict maar voor het
onderliggende probleem). Alsook kan de jeugdrechtbank op dwingende wijze maatregelen opleggen
wegens een verontrustende situatie.
!!! Dit zijn indelingen van de doelgroep; maar het is ook zeker mogelijk dat jongeren bij beide
groepen behoren. !!!
Door tal van ontwikkelingen en aanpassingen van wetten zijn er verscheidende termen aan bod
gekomen zoals jeugdbescherming, jeugdrecht, jeugdsanctierecht, jeugdstrafrecht etc.
(Gehanteerde termen: zie p 6)
Alsook heersen er twee bevoegdheidsniveaus:
- Op Federaal niveau
- Op de gemeenschapsniveaus
3
