hoorcolleges 1 tm 6 leerkracht 1

Leerkracht 1
Ontwerpen van rijke leersituaties
Bijeenkomst 1 – Het onderwijs, het kind en ik

Doelen:
 Je ontwerpt en organiseert rijke leersituaties die aansluiten bij de doelgroep, de lesdoelen en
de beginsituatie.
 Je analyseert hoe de maatschappij en het onderwijs verandert en wat de gevolgen zijn voor
lesontwerpen en de rollen van de leerkracht.
 Je verantwoord je keuzes en handelen als ontwerper met wetenschappelijke literatuur.
 Je toont aan de je vanuit verschillende rollen actief bijdraagt aan het (groeps)leerproces met
inzet van reflectie, dialoog en feedback.

Drie functies van onderwijs:
1. Het onderwijs rust kinderen toe voor participatie in de samenleving. (rekenen, taal, ict.
Samen werken, samen leven.)
2. Het onderwijs draagt bij aan de persoonlijke ontwikkeling van kinderen.
3. Het onderwijs zorgt voor culturele overdracht van maatschappelijke en culturele
verworvenheden.

Het veranderende onderwijs
Waardoor verandert het onderwijs? Hoe zien we dit terug in het onderwijs?
Veranderende maatschappij Vaardigheden, attitude en kennisgebieden leren
Nieuwe wetenschappelijke inzichten over leren Leren door te doen, te onderzoeken, bewegen,
variatie en leren leren
Meer verschillen tussen leerlingen Afstemmen op onderwijsbehoeften
Nieuwe mogelijkheden door ICT Tablets, onderzoek doen, programmeren,
mediawijsheid, serious gaming en produceren

Basisbehoeften van ieder mens – Stevens
 Relatie: het gevoel dat ik er mag zijn, ik hoor erbij.
 Competentie: het vertrouwen dat ik het kan of zal
kunnen leren.
 Autonomie: de ruimte voor eigen keuzes, inspraak en
invloed. (vrijheid en verantwoordelijkheid)

Als leerkracht moet je bekwaam, betrokken en bevlogen zijn.

Rollen van de leerkracht
 Model
o Voorbeeld voor de kinderen
o Je bent authentiek, echt
o Zet waarden om in voorbeeld- en omkeerbaar gedrag
o Legt eigen handelen en keuzes uit
o Communiceert helder en positief met kinderen
o Reflecteert
o Initiatief nemen en ruimte geven

,  Expert
o Past kennis van het vakgebied toe
o Past kennis van de leerpsychologie toe
o Past kennis van de (vak)didactiek toe
o Leert van alles  achtergronden
 Ontwerper
o Formuleert heldere doelen
o Ontwerpt betekenisvolle activiteiten (die passen bij de omgeving)
o Stimuleert onderwijsleerprocessen
o Kiest uitnodigende materialen en werkvormen
o Verwerkt het uitlokken van initiatief nemen en experimenteren in zijn ontwerp
 Coach
o Kinderen begeleiden in de zone van de naaste ontwikkeling
o Richt zich op het leerproces
o Ontwikkeling van een positief zelfbeeld stimuleren
o Helpt kinderen door de leerstof heen
o Situaties creëren waarin kinderen zelf tot oplossingen kunnen komen: leren leren
vanuit eigen sturing
 Onderzoeker
o Heeft een constant onderzoekende houding, is nieuwsgierig, kritisch en sensitief
o Bezit onderzoeksvaardigheden
o Blijft zoeken naar wat werkt
o Bekijkt verschillende mogelijkheden
o Reflectie

Kenmerken van rijke leersituaties
 Betekenisvolle contexten en authentieke taken passend bij de interesse
 Doelgerichtheid
 Zelfsturing/autonomie  ruimte voor eigen wensen, wijzen en behoeften van de leerling
 Samenwerken
 Variatie in en leren met diverse materialen of bronnen
 Reflectie, feedback en beoordeling passend bij de taken, leerdoelen en vaardigheden

, Leerkracht 1
Ontwerpen van rijke leersituaties
Bijeenkomst 2 – ontwikkelingspsychologie

Motorische ontwikkeling
Cognitieve ontwikkeling
Sociale ontwikkeling

Doelen:
 De student kan de belangrijkste kenmerken van de motorische, cognitieve en sociaal-
emotionele ontwikkeling van kinderen in de basisschoolleeftijden uitleggen.
 De student kan ontwikkelingspsychologische aspecten uit de theorie herkennen in de
praktijk.
 De student kan de beginsituatie van een groep beschrijven op basis van
ontwikkelingskenmerken.
 De student kan een vertaling maken van de beginsituatie naar passende en uitdagende
leeractiviteiten binnen de zone van de naaste ontwikkeling.

Motorische ontwikkeling: loopt in kleine stapjes
 Grove motoriek: het hele lichaam is betrokken.
o Baby’s  leren zitten, het hoofd rechthouden en uiteindelijk leren staan en lopen.
o Kleuters  traplopen met 1 been tegelijk, leert fietsen.
o Basisschoolkind  leert niet meer zoveel nieuwe dingen maar wordt steeds beter in
bijvoorbeeld evenwicht, rennen etc.
 Fijne motoriek
o Baby  leert om iets te pakken met zijn hele hand en na een aantal maanden kan hij
iets met duim en wijsvinger pakken.
o 1-3 jaar (peuter)  letters op papier krijgen.
o 3-6 jaar (kleuter)  hand-oogcoördinatie
o 6-9 jaar (jong basisschoolkind)
o 9-12 jaar (oud basisschoolkind)

Riping: theorie die ervan uit gaat dat kinderen vanzelf dingen leren zoals lopen. Als opvoeder moet je
kinderen in de juiste omgeving brengen waar ze dit kunnen leren.

Cognitieve ontwikkeling: hoe ontwikkelt het denken zich?
 Ontwikkeling van het de denken, de waarneming en de fantasie.
 Intelligentie en geheugen
 Breinleren (hoe werken onze hersenen en wat is de relatie met leren?)
 Denkschema’s (jouw beelden die je hebt van de wereld en hoe bepaalde dingen werken.)
 Taalontwikkeling
 Zone van naaste ontwikkeling