Probleem 1
Leerdoelen:
1. Wat is een verdachte?
2. Hoe is een strafbepaling opgebouwd?
3. Wanneer is iets een strafbaar feit?
4. Welke soort delicten zijn er?
Bronnen:
- H2 Kronenberg, excl. par. 2.3 & 2.7
- H7.3.2 Kronenberg
Jurisprudentie:
- Hollende kleurling arrest
- Stormsteeg arrest
Leerdoel 1 Wat is een verdachte?
Een verdachte is geen dader voordat een onderzoek heeft plaatsgevonden kan niet
worden gezegd wie de dader van een strafbaar feit is
Iedere vermoedelijke dader is onschuldig totdat het tegendeel bewezen is in een
strafrechtelijke procedure = onschuldpresumptie (art. 6 lid 2 EVRM)
Extensieve interpretatie van verdachte begrip: hanteer je een heel breed begrip
iemand is heel snel heel makkelijk als verdachte kan worden aangemerkt.
- Makkelijker opsporingsmiddelen inzetten (fouilleren)
- Nadeel: veel gedoe bij rechters en politie/ juridisch: onschuldpresumptie
Art. 27 Sv bepaalt wie als verdachte kan worden aangemerkt:
Lid 1 Als verdachte wordt voordat de vervolging is aangevangen, aangemerkt degene te
wiens aanzien uit feiten of omstandigheden een redelijk vermoeden van schuld
aan een strafbaar feit voortvloeit
Lid 2 Daarna wordt als verdachte aangemerkt degene tegen wie de vervolging is gericht
De wet geeft 2 criteria ter bepaling van het begrip ‘verdachte’. Het moment van aanvang
van de vervolging bepaalt welk criteria van toepassing is.
- Tweede lid: wanneer de vervolging eenmaal is aangevangen (wanneer de rechter
bij de zaak betrokken is) wordt de persoon tegen wie de vervolging is gericht als
verdachte beschouwd = formeel criterium, dat eenvoudig kan worden toegepast
- Eerste lid: voordat de vervolging is aangevangen moet op grond van inhoudelijke
overwegingen worden beoordeeld of een persoon als verdachte kan worden
aangemerkt = materieel criterium
Het is niet altijd makkelijk om vast te stellen of iemand een verdachte is in de zin van art.
27 lid 1 Sv. Een politieagent op straat heeft bijv. weinig tijd om na te denken of iemand
wel of niet voldoet aan het verdachte-criterium
Er moet sprake zijn van een redelijk vermoeden dat de persoon in kwestie een
strafbaar feit heeft gepleegd. Er is geen zekerheid nodig dat dit het geval is. Het redelijke
vermoeden mag niet gebaseerd zijn op een voorgevoel, maar moet volgen uit feiten of
omstandigheden.
Het kan dat een verdenking ontstaat zonder dat er een verdachte kan worden
aangewezen.
Vb: iemand kan aangifte doen van de diefstal van zijn auto, terwijl nog geen enkel
vermoeden bestaat wie dat zou kunnen hebben gedaan. Wordt er de volgende dag
iemand achter het stuur van de gestolen auto aangetroffen, dan zal er op dat
moment uit dat feit een redelijk vermoeden kunnen ontstaan dat de bestuurder de
auto gestolen heeft.
Soms valt het moment waarop een verdenking ontstaat samen met het moment waarop
iemand verdachte wordt = ontdekking van een strafbaar feit op heterdaad
Vb: wanneer een politieagent iemand betrapt die bezig is het kettingslot van een
fiets door te knippen
1
,Niet eenvoudig om het onderscheid te maken tussen verdachte en niet-verdachte
personen. Op grond van welke feiten en omstandigheden is het redelijk om aan te nemen
dat iemand vermoedelijk een strafbaar feit heeft begaan?
Twee arresten waarvan de feiten op elkaar lijken, maar in de ene zaak was er sprake van
een verdachte en in de andere zaak niet.
Hollende kleurling arrest
Casus
Twee agenten surveilleren in de buurt van de Warmoesstraat in het centrum van
Amsterdam. Ze zien een man met donkere huidskleur op hen af komen lopen uit de
richting van het café Caribian Nights. Dit café stond bij de politie bekend als een
verzamelplaats voor handelaren in en gebruikers van verdovende middelen. De man, op
wie de ogen van de agenten gericht zijn, houdt zijn hand stevig in zijn linker jaszak. De
agenten vermoeden op grond hiervan, dat de man verdovende middelen bij zich draagt.
Ze houden hem staande en vragen om zijn legitimatie. Omdat hij weigert zich te
legitimeren, besluiten de agenten hem te fouilleren. De man verzet zich hiertegen.
Tijdens de schermutseling haalt de man zijn hand uit de jaszak en valt een wikkel
heroïnen op de grond. De man wordt vervolgd wegens heroïnebezit (strafbaar gesteld in
de Opiumwet) en wegens wederspannigheid (art. 180 Sr).
Rechtsvraag
Is het bewijs rechtmatig verkregen?
Rechtsoverweging
Voor wederspannigheid is vereist dat iemand zich met geweld tegen een ambtenaar
werkzaam in de rechtmatige uitoefening van zijn bediening (art. 180 Sr). De man verzette
zich tegen zijn fouillering de vraag is of die fouillering rechtmatig plaatsvond.
Voor een onderzoek aan kleding (fouillering) is vereist dat er sprake is van ‘ernstige
bezwaren’ (art. 56 Sv). Hiermee wordt bedoeld dat er meer dan een redelijk vermoeden
moet zijn van schuld aan een strafbaar feit. ‘Ernstige bezwaren’ is een zwaardere graad
van ‘verdenking’. Het gaat er daarom eerst om of de man verdachte was in de zin van
art. 27 Sv.
Rechtsregel
De feiten en omstandigheden die tot de fouillering aanleiding gaven (art. 27 Sv), waren
niet voldoende om er een verdenking op te funderen. Het enige wat de agenten hadden
waargenomen, was dat een donkere man aan kwam rennen uit de richting van een
bepaald café waarvan bekend was dat er drugs werden verhandeld, terwijl hij zijn hand in
zijn linkerjaszak hield. Dit levert op zichzelf geen grond voor verdenking op, laat staan
voor ernstige bezwaren.
Vrijspraak van de ten laste gelegde wederspannigheid (art. 180 Sr) en van het
heroïnebezit omdat het bewijsmateriaal op onrechtmatige wijze verkregen was en
daarom werd uitgesloten als bewijsmiddel.
Stormsteegarrest
Casus
Een man liep door de Stormsteeg wat bekend stond als een plaats waar veelvuldig
verdovende middelen werden gebruikt en verhandeld. Hij had zijn had stevig in zijn
rechterjaszak. Hij schrok bij het zien van de agenten, waarop hij bleef stilstaan en
vervolgens wegrende. De man werd tegengehouden en gefouilleerd, tijdens de fouillering
werd 3,3 gram heroïne gevonden.
Rechtsvraag
Was er sprake van ernstige bezwaren en dus een rechtmatige fouillering?
Rechtsoverweging/rechtsregel
2
, Volgens de Hoge Raad
waren de plotselinge
schrikreactie van de man
toen hij de politie zag met
de
loopversnelling die daarop
volgde en de algemene
bekendheid dat rond de
Stormsteeg veel
opiumdelicten werden
gepleegd voldoende grond
voor ernstige bezwaren
tegen de verdachte dat
deze zich schuldig had
gemaakt aan een
opiumdelict. De fouillering
in de zin van art. 9 lid 5
3
Leerdoelen:
1. Wat is een verdachte?
2. Hoe is een strafbepaling opgebouwd?
3. Wanneer is iets een strafbaar feit?
4. Welke soort delicten zijn er?
Bronnen:
- H2 Kronenberg, excl. par. 2.3 & 2.7
- H7.3.2 Kronenberg
Jurisprudentie:
- Hollende kleurling arrest
- Stormsteeg arrest
Leerdoel 1 Wat is een verdachte?
Een verdachte is geen dader voordat een onderzoek heeft plaatsgevonden kan niet
worden gezegd wie de dader van een strafbaar feit is
Iedere vermoedelijke dader is onschuldig totdat het tegendeel bewezen is in een
strafrechtelijke procedure = onschuldpresumptie (art. 6 lid 2 EVRM)
Extensieve interpretatie van verdachte begrip: hanteer je een heel breed begrip
iemand is heel snel heel makkelijk als verdachte kan worden aangemerkt.
- Makkelijker opsporingsmiddelen inzetten (fouilleren)
- Nadeel: veel gedoe bij rechters en politie/ juridisch: onschuldpresumptie
Art. 27 Sv bepaalt wie als verdachte kan worden aangemerkt:
Lid 1 Als verdachte wordt voordat de vervolging is aangevangen, aangemerkt degene te
wiens aanzien uit feiten of omstandigheden een redelijk vermoeden van schuld
aan een strafbaar feit voortvloeit
Lid 2 Daarna wordt als verdachte aangemerkt degene tegen wie de vervolging is gericht
De wet geeft 2 criteria ter bepaling van het begrip ‘verdachte’. Het moment van aanvang
van de vervolging bepaalt welk criteria van toepassing is.
- Tweede lid: wanneer de vervolging eenmaal is aangevangen (wanneer de rechter
bij de zaak betrokken is) wordt de persoon tegen wie de vervolging is gericht als
verdachte beschouwd = formeel criterium, dat eenvoudig kan worden toegepast
- Eerste lid: voordat de vervolging is aangevangen moet op grond van inhoudelijke
overwegingen worden beoordeeld of een persoon als verdachte kan worden
aangemerkt = materieel criterium
Het is niet altijd makkelijk om vast te stellen of iemand een verdachte is in de zin van art.
27 lid 1 Sv. Een politieagent op straat heeft bijv. weinig tijd om na te denken of iemand
wel of niet voldoet aan het verdachte-criterium
Er moet sprake zijn van een redelijk vermoeden dat de persoon in kwestie een
strafbaar feit heeft gepleegd. Er is geen zekerheid nodig dat dit het geval is. Het redelijke
vermoeden mag niet gebaseerd zijn op een voorgevoel, maar moet volgen uit feiten of
omstandigheden.
Het kan dat een verdenking ontstaat zonder dat er een verdachte kan worden
aangewezen.
Vb: iemand kan aangifte doen van de diefstal van zijn auto, terwijl nog geen enkel
vermoeden bestaat wie dat zou kunnen hebben gedaan. Wordt er de volgende dag
iemand achter het stuur van de gestolen auto aangetroffen, dan zal er op dat
moment uit dat feit een redelijk vermoeden kunnen ontstaan dat de bestuurder de
auto gestolen heeft.
Soms valt het moment waarop een verdenking ontstaat samen met het moment waarop
iemand verdachte wordt = ontdekking van een strafbaar feit op heterdaad
Vb: wanneer een politieagent iemand betrapt die bezig is het kettingslot van een
fiets door te knippen
1
,Niet eenvoudig om het onderscheid te maken tussen verdachte en niet-verdachte
personen. Op grond van welke feiten en omstandigheden is het redelijk om aan te nemen
dat iemand vermoedelijk een strafbaar feit heeft begaan?
Twee arresten waarvan de feiten op elkaar lijken, maar in de ene zaak was er sprake van
een verdachte en in de andere zaak niet.
Hollende kleurling arrest
Casus
Twee agenten surveilleren in de buurt van de Warmoesstraat in het centrum van
Amsterdam. Ze zien een man met donkere huidskleur op hen af komen lopen uit de
richting van het café Caribian Nights. Dit café stond bij de politie bekend als een
verzamelplaats voor handelaren in en gebruikers van verdovende middelen. De man, op
wie de ogen van de agenten gericht zijn, houdt zijn hand stevig in zijn linker jaszak. De
agenten vermoeden op grond hiervan, dat de man verdovende middelen bij zich draagt.
Ze houden hem staande en vragen om zijn legitimatie. Omdat hij weigert zich te
legitimeren, besluiten de agenten hem te fouilleren. De man verzet zich hiertegen.
Tijdens de schermutseling haalt de man zijn hand uit de jaszak en valt een wikkel
heroïnen op de grond. De man wordt vervolgd wegens heroïnebezit (strafbaar gesteld in
de Opiumwet) en wegens wederspannigheid (art. 180 Sr).
Rechtsvraag
Is het bewijs rechtmatig verkregen?
Rechtsoverweging
Voor wederspannigheid is vereist dat iemand zich met geweld tegen een ambtenaar
werkzaam in de rechtmatige uitoefening van zijn bediening (art. 180 Sr). De man verzette
zich tegen zijn fouillering de vraag is of die fouillering rechtmatig plaatsvond.
Voor een onderzoek aan kleding (fouillering) is vereist dat er sprake is van ‘ernstige
bezwaren’ (art. 56 Sv). Hiermee wordt bedoeld dat er meer dan een redelijk vermoeden
moet zijn van schuld aan een strafbaar feit. ‘Ernstige bezwaren’ is een zwaardere graad
van ‘verdenking’. Het gaat er daarom eerst om of de man verdachte was in de zin van
art. 27 Sv.
Rechtsregel
De feiten en omstandigheden die tot de fouillering aanleiding gaven (art. 27 Sv), waren
niet voldoende om er een verdenking op te funderen. Het enige wat de agenten hadden
waargenomen, was dat een donkere man aan kwam rennen uit de richting van een
bepaald café waarvan bekend was dat er drugs werden verhandeld, terwijl hij zijn hand in
zijn linkerjaszak hield. Dit levert op zichzelf geen grond voor verdenking op, laat staan
voor ernstige bezwaren.
Vrijspraak van de ten laste gelegde wederspannigheid (art. 180 Sr) en van het
heroïnebezit omdat het bewijsmateriaal op onrechtmatige wijze verkregen was en
daarom werd uitgesloten als bewijsmiddel.
Stormsteegarrest
Casus
Een man liep door de Stormsteeg wat bekend stond als een plaats waar veelvuldig
verdovende middelen werden gebruikt en verhandeld. Hij had zijn had stevig in zijn
rechterjaszak. Hij schrok bij het zien van de agenten, waarop hij bleef stilstaan en
vervolgens wegrende. De man werd tegengehouden en gefouilleerd, tijdens de fouillering
werd 3,3 gram heroïne gevonden.
Rechtsvraag
Was er sprake van ernstige bezwaren en dus een rechtmatige fouillering?
Rechtsoverweging/rechtsregel
2
, Volgens de Hoge Raad
waren de plotselinge
schrikreactie van de man
toen hij de politie zag met
de
loopversnelling die daarop
volgde en de algemene
bekendheid dat rond de
Stormsteeg veel
opiumdelicten werden
gepleegd voldoende grond
voor ernstige bezwaren
tegen de verdachte dat
deze zich schuldig had
gemaakt aan een
opiumdelict. De fouillering
in de zin van art. 9 lid 5
3
