H31 32 33
H 31 Besmettelijke kinderziekten
Varicella (waterpokken)
Waterpokken is een infectieziekte die veroorzaakt wordt door het varicellazoster virus, die valt onder
de categorie herpus virussen. Besmetting verloopt aerogeen (druppelinfectie) of door direct contact
met de inhoud van de blaasjes. Varicella is zeer besmettelijk, 80/90% van de kinderen die eraan
blootgesteld worden en geen specifieke afweerstoffen hebben zal klinisch waterpokken ontwikkelen.
De incubatietijd varieert tussen de 10 en de 21 dagen. De besmettelijke periode duurt van 2 dagen
voor, tot 7 dagen na het ontwikkelen van de blaasjes, of tot ze ingedroogd zijn.
Nadat iemand waterpokken heeft gehad, is diegene de rest van zijn leven ertegen beschermd.
Symptomen van Varicella
Het kind wordt meestal plotseling ziek, krijgt koorts, is wat snotterig en hangerig.
Kenmerkende symptomen:
Roodheid van de huid
Rode (jeukende) bultjes die snel over gaan in blaasjes
Blaasjes ontstaan meestal op de romp
Zweertjes in de slijmvliezen van de mond-/keelholte
Kenmerkend: komen ook voor op het behaarde deel van de hoofdhuid
De ziekte verloopt bij baby’s heftiger en langduriger dan bij andere kinderen, omdat zij nog weinig
weerstand hebben.
Complicaties bij Varicella
In de meeste gevallen treden er geen complicaties op bij waterpokken. Bij een ernstig verloop kan er
een longontsteking ontstaan. Ook kan er een bacteriële superinfectie (infectie die optreedt bovenop
of naast een ander ziekteproces) optreden, meestal met een stafylokok of een streptokok.
Waterpokken is vooral gevaarlijk voor kinderen met een afweerstoornis (leukemie of kinderen die
chemotherapie volgen) en heel jonge baby’s. Bij deze kinderen kan het de dood als gevolg hebben.
Verpleegkundige observaties
Kinderen die opgenomen worden met waterpokken zijn de kinderen die binnen bovenstaande
risicogroepen zitten. Bij deze kinderen is een longontsteking een van de complicaties. Observaties
van de verpleegkundige zijn dan met name gericht op de frequentie en kwaliteit van de ademhaling.
Verdere observaties zijn:
Temperatuur
Observeren van de huid (vochtigheid van de blaasjes, eventuele infecties van de blaasjes
Vocht, voeding en uitscheiding
, De diagnose van waterpokken wordt gesteld na een lichamelijk onderzoek.
Over het algemeen wordt waterpokken niet behandeld. Bij kinderen met ernstige complicaties
kunnen bestreden worden met een antiviraal (Aciclovir of verwante middelen)
Verpleegkundige zorg bij waterpokken
Strikte isolatie is erg belangrijk omdat waterpokken erg belangrijk zijn
Kamer moet koel blijven, transpiratie veroorzaakt extra jeuk waardoor er meer gekrabd
wordt
Nagels kort houden i.v.m. krabben
Blaasjes insmeren met bijvoorbeeld speciale mentholgel of lotion op alcoholbasis zodat de
jeuk minder wordt en ze eerder indrogen
Goede verzorging van de mond, neus ogen en haren, omdat daar ook blaasjes kunnen zitten.
Bij ernstige uitslag (exantheem) het kind niet wassen.
Prognose
Kinderen met waterpokken zijn gemiddeld na een week tot tien dagen weer beter. Bij sommige
kinderen blijft het virus ‘slapend’ achter in het lichaam en kan het op volwassen leeftijd terugkomen
als gordelroos terugkomen. Dit gebeurt met name in een periode van een wat mindere weerstand.
Pertussis (kinkhoest)
Kinkhoest is een besmettelijke ziekte die veroorzaakt wordt door de bacterie Bordetella pertussis.
Deze bacterie bevindt zich in de mond-/keelholte. De besmetting verloopt aerogeen (druppelinfectie)
door het hoesten. Kinkhoest heeft een incubatietijd van 7-10 dagen, met een maximum van 21
dagen. Een kind is besmettelijk tot 4 weken na het begin van de ziekte. Het krijgen van kinkhoest
veroorzaakt geen levenslange immuniteit.
Een kenmerk van kinkhoest is zeer heftig hoesten. Dit wordt niet veroorzaakt door de bacterie zelf
maar door een toxine wat de bacterie produceert en dat tot schade leid aan het slijmvlies van de
luchtwegen. Pertussis kan ernstig verlopen, met name bij kinderen onder een jaar. Soms is
beademing noodzakelijk en het kind kan overlijden aan kinkhoest.
In Nederland zit het vaccin tegen kinkhoest in het rijksvaccinatieprogramma. Deze vaccinatie biedt
bescherming tegen de ziekte, maar dit loopt wel met de tijd af. Over het algemeen heeft kinkhoest
bij gevaccineerde een mild beloop.
Symptomen van kinkhoest.
Kinkhoest wordt onderverdeeld in twee stadia.
In het eerste stadium onderscheid kinkhoest zich nog niet echt van andere bovenluchtweginfecties.
Dit stadium wordt ook wel catarrale stadium of incubatietijd genoemd.
Eerste symptomen treden 7-10 dagen na de besmetting op
Begint vaak als een gewone verkoudheid
Koorts, hangerig, geen eet-/drinklust
Hoesten, dit begint met name ’s nachts (prikkelhoest) en komt later ook overdag
Na één tot twee weken begint het tweede stadium, ook wel het paroxismale (proximaal =
aanvalsgewijs) stadium genoemd. In dit stadium komen de hoestbuien op in aanvallen. Hierbij heeft
het kind hevige hoestbuien waarbij het soms wek 10 tot 15 keer achter elkaar hoest voor er een
H 31 Besmettelijke kinderziekten
Varicella (waterpokken)
Waterpokken is een infectieziekte die veroorzaakt wordt door het varicellazoster virus, die valt onder
de categorie herpus virussen. Besmetting verloopt aerogeen (druppelinfectie) of door direct contact
met de inhoud van de blaasjes. Varicella is zeer besmettelijk, 80/90% van de kinderen die eraan
blootgesteld worden en geen specifieke afweerstoffen hebben zal klinisch waterpokken ontwikkelen.
De incubatietijd varieert tussen de 10 en de 21 dagen. De besmettelijke periode duurt van 2 dagen
voor, tot 7 dagen na het ontwikkelen van de blaasjes, of tot ze ingedroogd zijn.
Nadat iemand waterpokken heeft gehad, is diegene de rest van zijn leven ertegen beschermd.
Symptomen van Varicella
Het kind wordt meestal plotseling ziek, krijgt koorts, is wat snotterig en hangerig.
Kenmerkende symptomen:
Roodheid van de huid
Rode (jeukende) bultjes die snel over gaan in blaasjes
Blaasjes ontstaan meestal op de romp
Zweertjes in de slijmvliezen van de mond-/keelholte
Kenmerkend: komen ook voor op het behaarde deel van de hoofdhuid
De ziekte verloopt bij baby’s heftiger en langduriger dan bij andere kinderen, omdat zij nog weinig
weerstand hebben.
Complicaties bij Varicella
In de meeste gevallen treden er geen complicaties op bij waterpokken. Bij een ernstig verloop kan er
een longontsteking ontstaan. Ook kan er een bacteriële superinfectie (infectie die optreedt bovenop
of naast een ander ziekteproces) optreden, meestal met een stafylokok of een streptokok.
Waterpokken is vooral gevaarlijk voor kinderen met een afweerstoornis (leukemie of kinderen die
chemotherapie volgen) en heel jonge baby’s. Bij deze kinderen kan het de dood als gevolg hebben.
Verpleegkundige observaties
Kinderen die opgenomen worden met waterpokken zijn de kinderen die binnen bovenstaande
risicogroepen zitten. Bij deze kinderen is een longontsteking een van de complicaties. Observaties
van de verpleegkundige zijn dan met name gericht op de frequentie en kwaliteit van de ademhaling.
Verdere observaties zijn:
Temperatuur
Observeren van de huid (vochtigheid van de blaasjes, eventuele infecties van de blaasjes
Vocht, voeding en uitscheiding
, De diagnose van waterpokken wordt gesteld na een lichamelijk onderzoek.
Over het algemeen wordt waterpokken niet behandeld. Bij kinderen met ernstige complicaties
kunnen bestreden worden met een antiviraal (Aciclovir of verwante middelen)
Verpleegkundige zorg bij waterpokken
Strikte isolatie is erg belangrijk omdat waterpokken erg belangrijk zijn
Kamer moet koel blijven, transpiratie veroorzaakt extra jeuk waardoor er meer gekrabd
wordt
Nagels kort houden i.v.m. krabben
Blaasjes insmeren met bijvoorbeeld speciale mentholgel of lotion op alcoholbasis zodat de
jeuk minder wordt en ze eerder indrogen
Goede verzorging van de mond, neus ogen en haren, omdat daar ook blaasjes kunnen zitten.
Bij ernstige uitslag (exantheem) het kind niet wassen.
Prognose
Kinderen met waterpokken zijn gemiddeld na een week tot tien dagen weer beter. Bij sommige
kinderen blijft het virus ‘slapend’ achter in het lichaam en kan het op volwassen leeftijd terugkomen
als gordelroos terugkomen. Dit gebeurt met name in een periode van een wat mindere weerstand.
Pertussis (kinkhoest)
Kinkhoest is een besmettelijke ziekte die veroorzaakt wordt door de bacterie Bordetella pertussis.
Deze bacterie bevindt zich in de mond-/keelholte. De besmetting verloopt aerogeen (druppelinfectie)
door het hoesten. Kinkhoest heeft een incubatietijd van 7-10 dagen, met een maximum van 21
dagen. Een kind is besmettelijk tot 4 weken na het begin van de ziekte. Het krijgen van kinkhoest
veroorzaakt geen levenslange immuniteit.
Een kenmerk van kinkhoest is zeer heftig hoesten. Dit wordt niet veroorzaakt door de bacterie zelf
maar door een toxine wat de bacterie produceert en dat tot schade leid aan het slijmvlies van de
luchtwegen. Pertussis kan ernstig verlopen, met name bij kinderen onder een jaar. Soms is
beademing noodzakelijk en het kind kan overlijden aan kinkhoest.
In Nederland zit het vaccin tegen kinkhoest in het rijksvaccinatieprogramma. Deze vaccinatie biedt
bescherming tegen de ziekte, maar dit loopt wel met de tijd af. Over het algemeen heeft kinkhoest
bij gevaccineerde een mild beloop.
Symptomen van kinkhoest.
Kinkhoest wordt onderverdeeld in twee stadia.
In het eerste stadium onderscheid kinkhoest zich nog niet echt van andere bovenluchtweginfecties.
Dit stadium wordt ook wel catarrale stadium of incubatietijd genoemd.
Eerste symptomen treden 7-10 dagen na de besmetting op
Begint vaak als een gewone verkoudheid
Koorts, hangerig, geen eet-/drinklust
Hoesten, dit begint met name ’s nachts (prikkelhoest) en komt later ook overdag
Na één tot twee weken begint het tweede stadium, ook wel het paroxismale (proximaal =
aanvalsgewijs) stadium genoemd. In dit stadium komen de hoestbuien op in aanvallen. Hierbij heeft
het kind hevige hoestbuien waarbij het soms wek 10 tot 15 keer achter elkaar hoest voor er een
