PSYCHOLOGIE
2019-2020
Psychologie
,INHOUDSTABEL
Hoofdstuk 1: Wat is psychologie? (4-50)
1.1 Een definitie van psychologie
1.2 Ontwikkelingen die de psychologie mogelijk gemaakt hebben
1.3 Het ontstaan van de psychologie
1.4 Onderzoeksmethoden in de psychologie
1.5 Het belang van biologische factoren voor de verklaring van menselijk
gedrag
1.6 De onmisbaarheid van cognities
1.7 De mens maakt deel uit van een groep
1.8 Het biopsychosociale model
1.9 De plaats van de psychologie in de samenleving
Hoofstuk 2: De biologische basis van het gedrag (54-91)
2.1 De bouwsteen van het zenuwstel
2.2 Overzicht van het zenuwstelsel
2.3 De hersenen
2.4 Het brein in actie
2.5 Het endocriene systeem
2.6 Erfelijkheid en prenatale invloeden
Hoofdstuk 4: De waarneming (132-169)
4.1 Van zintuigelijke gewaarwording naar waarneming
4.2 Van de retina naar de hersnen: bottom-upprocessen
4.3 De perceptie verbeteren door de informatieopname te sturen: top-
downprocessen
4.4 Waarneming van diepte en beweging
4.5 Waarneming en actie
4.6 Hoe belangrijk is leren bij de waarneming
Hoofdstuk 7: Onthouden en vergeten (252-299)
7.1 Achtergrond
7.2 Het geheugenmodel van Atkinson en Shiffrin
7.3 Verdere ontwikkelingen in de geheugentheorieen
7.4 Informatie verwerven
7.5 Informatie opslaan en bewaren
7.6 Informatie oproepen
7.7 Herinnering is reconstructie
7.8 Amnesie en het impliciete geheugen
Hoofdstuk 11: Intelligentie (440-485)
11.1 Wat verstaan mensen onder intelligentie
11.2 Analytische intelligentie
11.3 Praktische intelligentie
11.4 Sociale en emtionele intelligentie
11.5 Abnormale intelligentie
Psychologie 2
,Hoofdstuk 12: De persoonlijkheid (488-532)
12.1 Drie klasieke visies op de persoonlijkheid
12.2 Het meten van persoonlijkheidsverschillen en de trekbenadering
12.3 Hudig onderzoek naar persoonlijkheidsverschillen
12.4 Persoonlijkheidsstoornissen
Hoofdstuk 13: Psychopathologie (536-579)
13.1 Wat zijn mentale stoornissen
13.2 Stoornissen in de kinderleeftijd
13.3 Aan een middel gebonden stoornissen
13.4 Psychotische stoornissen
13.5 Stemmingsstoornissen
13.6 Angststoornissen en obsessieve – compulsieve stoornissen
13.7 Preoccupatie met somatische symptomen
13.8 Dissociatieve stoornissen
13.9 De prevalentie van mentale stoornissen
Hoofdstuk 14: Therapieen (582-624)
14.1 De behandeling van mental stoornissen
14.2 Biologische therapieen
14.3 Psychologische therapieen
14.4 Psychoanalystische therapieen
14.5 Humanitsche therapieen
14.6 Gedragstherapieen
14.7 Cognitieve gedragstherapieen
14.8 Huwelijks – en gezinstherapie, groepstherapie en
gemeenschapvoorzieningen
14.9 De effectiviteit van pychotherapieen
Hoofdstuk 16: Sociale Pyschologie (664-709)
16.1 Sociale beinvloeding
16.2 Aantrekking en hechting relaties
16.3 Het gedrag van anderen beinvloeden
16.4 Persoonsperceptie
16.5 Groepsperceptie
16.6 Zelfperceptie
Psychologie 3
, H1: Wat is psychologie?
1.1 EEN DEFINITIE VAN PSYCHOLOGIE
= een wetenschap waarbij het gedrag bestudeerd wordt en waarbij die gedragsevidentie
gebruikt wordt om de interne processen te begrijpen die aan dat gedrag ten grondslag liggen.
Psychologen proberen het menselijk gedrag te begrijpen door op een systematische manier te
observeren. ‘observeerbaar’ is een relatief begrip. Wat op een bepaald moment niet waar te
nemen is, kan het later wel worden. Net als andere wetenschappers proberen psychologen dus
door systematische observatie van meetbare kenmerken (het gedrag) inzicht te krijgen in de
processen die niet rechtstreeks kunnen worden geobserveerd (de interne processen).
Gebaseerd op empirische evidentie ipv persoonlijke overtuigingen.
Hermann Ebbingshaus – 1885 – uber das gedachtnis
Van het oudste onderwerp zullen wij de nieuwste wetenschap maken.
Psychologie is inderdaad een oud onderwerp. Mensen hebben zich al altijd afgevraagd
hoe hun geest werkt en wat het gedrag bepaalt.
1.2 ONTWIKKELINGEN DIE DE PSYCHOLOGIE MOGELIJK HEBBEN GEMAAKT
SPONTANE IDEEËN OVER DE WERELD EN DE MENS
In alle culturen bestaan twee soorten opvattingen over de wereld en de mens
1. Animistische/ religieuze: bestaan wordt beheerst door onzichtbare, levende krachten
2. Filosofische: mensen kunnen dingen begrijpen door erover na te denken
Klassieke oudheid: het oude Griekenland
▪ Plato: De ziel krijgt kennis mee van de kosmos. Mensen kunnen die kennis bereiken
door gebruik te maken van de rede (en zo in hun ziel te kijken). Perceptie leidt niet tot
ware kennis, want we kunnen dromen of hallucineren en dieren kunnen ook dingen
waarnemen.
▪ Aristoteles: Hij hechte meer belang aan observatie dan Plato, maar ook voor hem kon
ware kennis niet op observatie gebaseerd zijn. (demonstraties en axioma’s)
Na de val van het West-Romeinse rijk
▪ De katholieke kerk vertaalde de geschriften van Plato en Aristoteles naar de kerkelijke
leer. Plato’s wereld van onveranderlijke, ideale vormen waaruit de ziel kwam stemde
overeen met de hemel en de demonstraties van Aristoteles konden perfect gezien
worden als goddelijke ingevingen.
▪ Ook groeide de overtuiging dat de mens veel van haar kennis had verloren en dat
geleerden op zoek moesten gaan naar oude geschriften.
DE WETENSCHAPPELIJKE REVOLUTIE
= In Europa groeide in de 16de – 17de eeuw echter een andere vorm van kennisvergaring, uniek
in de wereld, namelijk de overtuiging dat ware kennis gebaseerd is op systematische observatie
en actief ingrijpen in de wereld. (=> proberen verloren kennis terug te winnen)
Psychologie 4
2019-2020
Psychologie
,INHOUDSTABEL
Hoofdstuk 1: Wat is psychologie? (4-50)
1.1 Een definitie van psychologie
1.2 Ontwikkelingen die de psychologie mogelijk gemaakt hebben
1.3 Het ontstaan van de psychologie
1.4 Onderzoeksmethoden in de psychologie
1.5 Het belang van biologische factoren voor de verklaring van menselijk
gedrag
1.6 De onmisbaarheid van cognities
1.7 De mens maakt deel uit van een groep
1.8 Het biopsychosociale model
1.9 De plaats van de psychologie in de samenleving
Hoofstuk 2: De biologische basis van het gedrag (54-91)
2.1 De bouwsteen van het zenuwstel
2.2 Overzicht van het zenuwstelsel
2.3 De hersenen
2.4 Het brein in actie
2.5 Het endocriene systeem
2.6 Erfelijkheid en prenatale invloeden
Hoofdstuk 4: De waarneming (132-169)
4.1 Van zintuigelijke gewaarwording naar waarneming
4.2 Van de retina naar de hersnen: bottom-upprocessen
4.3 De perceptie verbeteren door de informatieopname te sturen: top-
downprocessen
4.4 Waarneming van diepte en beweging
4.5 Waarneming en actie
4.6 Hoe belangrijk is leren bij de waarneming
Hoofdstuk 7: Onthouden en vergeten (252-299)
7.1 Achtergrond
7.2 Het geheugenmodel van Atkinson en Shiffrin
7.3 Verdere ontwikkelingen in de geheugentheorieen
7.4 Informatie verwerven
7.5 Informatie opslaan en bewaren
7.6 Informatie oproepen
7.7 Herinnering is reconstructie
7.8 Amnesie en het impliciete geheugen
Hoofdstuk 11: Intelligentie (440-485)
11.1 Wat verstaan mensen onder intelligentie
11.2 Analytische intelligentie
11.3 Praktische intelligentie
11.4 Sociale en emtionele intelligentie
11.5 Abnormale intelligentie
Psychologie 2
,Hoofdstuk 12: De persoonlijkheid (488-532)
12.1 Drie klasieke visies op de persoonlijkheid
12.2 Het meten van persoonlijkheidsverschillen en de trekbenadering
12.3 Hudig onderzoek naar persoonlijkheidsverschillen
12.4 Persoonlijkheidsstoornissen
Hoofdstuk 13: Psychopathologie (536-579)
13.1 Wat zijn mentale stoornissen
13.2 Stoornissen in de kinderleeftijd
13.3 Aan een middel gebonden stoornissen
13.4 Psychotische stoornissen
13.5 Stemmingsstoornissen
13.6 Angststoornissen en obsessieve – compulsieve stoornissen
13.7 Preoccupatie met somatische symptomen
13.8 Dissociatieve stoornissen
13.9 De prevalentie van mentale stoornissen
Hoofdstuk 14: Therapieen (582-624)
14.1 De behandeling van mental stoornissen
14.2 Biologische therapieen
14.3 Psychologische therapieen
14.4 Psychoanalystische therapieen
14.5 Humanitsche therapieen
14.6 Gedragstherapieen
14.7 Cognitieve gedragstherapieen
14.8 Huwelijks – en gezinstherapie, groepstherapie en
gemeenschapvoorzieningen
14.9 De effectiviteit van pychotherapieen
Hoofdstuk 16: Sociale Pyschologie (664-709)
16.1 Sociale beinvloeding
16.2 Aantrekking en hechting relaties
16.3 Het gedrag van anderen beinvloeden
16.4 Persoonsperceptie
16.5 Groepsperceptie
16.6 Zelfperceptie
Psychologie 3
, H1: Wat is psychologie?
1.1 EEN DEFINITIE VAN PSYCHOLOGIE
= een wetenschap waarbij het gedrag bestudeerd wordt en waarbij die gedragsevidentie
gebruikt wordt om de interne processen te begrijpen die aan dat gedrag ten grondslag liggen.
Psychologen proberen het menselijk gedrag te begrijpen door op een systematische manier te
observeren. ‘observeerbaar’ is een relatief begrip. Wat op een bepaald moment niet waar te
nemen is, kan het later wel worden. Net als andere wetenschappers proberen psychologen dus
door systematische observatie van meetbare kenmerken (het gedrag) inzicht te krijgen in de
processen die niet rechtstreeks kunnen worden geobserveerd (de interne processen).
Gebaseerd op empirische evidentie ipv persoonlijke overtuigingen.
Hermann Ebbingshaus – 1885 – uber das gedachtnis
Van het oudste onderwerp zullen wij de nieuwste wetenschap maken.
Psychologie is inderdaad een oud onderwerp. Mensen hebben zich al altijd afgevraagd
hoe hun geest werkt en wat het gedrag bepaalt.
1.2 ONTWIKKELINGEN DIE DE PSYCHOLOGIE MOGELIJK HEBBEN GEMAAKT
SPONTANE IDEEËN OVER DE WERELD EN DE MENS
In alle culturen bestaan twee soorten opvattingen over de wereld en de mens
1. Animistische/ religieuze: bestaan wordt beheerst door onzichtbare, levende krachten
2. Filosofische: mensen kunnen dingen begrijpen door erover na te denken
Klassieke oudheid: het oude Griekenland
▪ Plato: De ziel krijgt kennis mee van de kosmos. Mensen kunnen die kennis bereiken
door gebruik te maken van de rede (en zo in hun ziel te kijken). Perceptie leidt niet tot
ware kennis, want we kunnen dromen of hallucineren en dieren kunnen ook dingen
waarnemen.
▪ Aristoteles: Hij hechte meer belang aan observatie dan Plato, maar ook voor hem kon
ware kennis niet op observatie gebaseerd zijn. (demonstraties en axioma’s)
Na de val van het West-Romeinse rijk
▪ De katholieke kerk vertaalde de geschriften van Plato en Aristoteles naar de kerkelijke
leer. Plato’s wereld van onveranderlijke, ideale vormen waaruit de ziel kwam stemde
overeen met de hemel en de demonstraties van Aristoteles konden perfect gezien
worden als goddelijke ingevingen.
▪ Ook groeide de overtuiging dat de mens veel van haar kennis had verloren en dat
geleerden op zoek moesten gaan naar oude geschriften.
DE WETENSCHAPPELIJKE REVOLUTIE
= In Europa groeide in de 16de – 17de eeuw echter een andere vorm van kennisvergaring, uniek
in de wereld, namelijk de overtuiging dat ware kennis gebaseerd is op systematische observatie
en actief ingrijpen in de wereld. (=> proberen verloren kennis terug te winnen)
Psychologie 4
