HC 9: etische juridische basis voor de ergotherapeutische praktijk
1. BEROEPSGEHEIM
A) ETHIEK VAN BEROEPSGEHEIM
- Vertrouwen staat centraal in de zorgrelatie (vertrouwensrelatie)
- Privacy en respect ten aanzien vd cliënt
- Afgewogen tov andere waarden zoals samenwerking, veiligheid, collegialiteit
B) BEROEPSGEHEIM IN STRAFWETBOEK
- Te onderscheiden v discretieplicht
- = niet strafrechtelijk bepaalde eis tot discretie en geheimhouding (tav personen buiten de organisatie
waar je tewerkgesteld bent)
WETGEVING BEROEPSGEHEIM
- Zwijgplicht: de geheimhouder heeft principieel plicht te zwijgen over de inhouden die hij in kader v zijn
beroepsuitoefening of functie vernomen of vastgesteld heeft
- Zwijgrecht: de geheimhouder kan niet gedwongen worden om de geheimhouding te verbreken
o Er ET zorgt ervoor dat anderen geen kennis ku nemen v wat er in de behandelruimte
plaatsvind/gezegd w in vertrouwelijkheid
C) VOOR WIE GELDT HET BEROEPSGEHEIM
Geen eenduidige kwestie, tenzij voor beroepen die expliciet in de wet vermeld zijn, en enkele andere die in de
loop der jaren (door rechtspraak) hieraan zijn toegevoegd
wet
- Voor alle beroepen, sectoren, of taken die niet expliciet vernoemd w in wet geldt criterium
o Is er een wettelijke basis waaruit blijkt dat het beroep een vertrouwensfunctie vervult?
o Besluit
Juridische spitstechnologie
In veel gevallen ergotherapeut wel strafrechtelijk beroepsgeheim, omwille v sector
en taak
In andere gevallen geldt vaak geheimhoudingsplicht via arbeidsreglement
(arbeidsrechtbank)
D) UITZONDERINGEN BEROEPSGEHEIM MELDRECHT
- Elke melding v vertrouwelijke info over cliënt aan een derde, is in principe strafbaar. Maar er zijn
uitzonderingen …
1
, - De cliënt kan zelf het recht tot speken verlenen. Voorwaarden: cliënt moet goed geïnformeerd zijn en
het moet een uitdrukkelijke beslissing zijn. Cliënt geeft best zelf de informatie door.
- Bij getuigenis voor de rechtbank: zwijgrecht blijft behouden
- Als bekendmaking van geheimen noodzakelijk is voor begeleiding of hulpverlening, in beperkte mate
spreekrecht
- Meldingsplicht wanneer iemand in groot gevaar verkeert (anders: schuldig verzuim)
- Wanneer de geheimhouder weet heeft van bepaalde misdrijven, zoals aanranding van de eerbaarheid
of verkrachting…, bij kwetsbare personen (vb. minderjarigen)
- Bij dreigend gevaar of aanhoudende schade, is het het recht van de cliënt (minderjarig of
meerderjarig) en zijn omgeving om te worden beschermd tegen iedere vorm van geweld, misbruik en
verwaarlozing
- Voorwaardelijk gedeeld beroepsgeheim (onder bepaalde voorwaarden, zie verder)
- De cliënt wordt op de hoogte gebracht van deze uitzonderingen.
E) SAMENWERKEN VIA GEDEELD BEROEPSGEHEIM
Samenwerken is belangrijk in kader v goede zorgverlening en continuïteit v zorg. Dat ontstaat ons echter niet
vd verplichting om zorgvuldig om te gaan met ons beroepsgeheim
F) BESLUIT
- Beroepsgeheim vormt de hoekstaan v goede zorg- en hulpverlening
- Dit wordt door de samenleving, in de ethiek en in het recht als zeer belangrijk erkend
- Enkel in uitzonderlijke situaties kan dit beroepsgeheim doorbroken worden!
- Ook indien beroepsgeheim niet wettelijk geldt (bijvoorbeeld ergotherapeut in bedrijf), geldt vaak nog
discretieplicht of geheimhouding via arbeidsreglement
- Het is een BASIS voor zorgvuldig professioneel handelen en ethische reflectie in de praktijk.
2
1. BEROEPSGEHEIM
A) ETHIEK VAN BEROEPSGEHEIM
- Vertrouwen staat centraal in de zorgrelatie (vertrouwensrelatie)
- Privacy en respect ten aanzien vd cliënt
- Afgewogen tov andere waarden zoals samenwerking, veiligheid, collegialiteit
B) BEROEPSGEHEIM IN STRAFWETBOEK
- Te onderscheiden v discretieplicht
- = niet strafrechtelijk bepaalde eis tot discretie en geheimhouding (tav personen buiten de organisatie
waar je tewerkgesteld bent)
WETGEVING BEROEPSGEHEIM
- Zwijgplicht: de geheimhouder heeft principieel plicht te zwijgen over de inhouden die hij in kader v zijn
beroepsuitoefening of functie vernomen of vastgesteld heeft
- Zwijgrecht: de geheimhouder kan niet gedwongen worden om de geheimhouding te verbreken
o Er ET zorgt ervoor dat anderen geen kennis ku nemen v wat er in de behandelruimte
plaatsvind/gezegd w in vertrouwelijkheid
C) VOOR WIE GELDT HET BEROEPSGEHEIM
Geen eenduidige kwestie, tenzij voor beroepen die expliciet in de wet vermeld zijn, en enkele andere die in de
loop der jaren (door rechtspraak) hieraan zijn toegevoegd
wet
- Voor alle beroepen, sectoren, of taken die niet expliciet vernoemd w in wet geldt criterium
o Is er een wettelijke basis waaruit blijkt dat het beroep een vertrouwensfunctie vervult?
o Besluit
Juridische spitstechnologie
In veel gevallen ergotherapeut wel strafrechtelijk beroepsgeheim, omwille v sector
en taak
In andere gevallen geldt vaak geheimhoudingsplicht via arbeidsreglement
(arbeidsrechtbank)
D) UITZONDERINGEN BEROEPSGEHEIM MELDRECHT
- Elke melding v vertrouwelijke info over cliënt aan een derde, is in principe strafbaar. Maar er zijn
uitzonderingen …
1
, - De cliënt kan zelf het recht tot speken verlenen. Voorwaarden: cliënt moet goed geïnformeerd zijn en
het moet een uitdrukkelijke beslissing zijn. Cliënt geeft best zelf de informatie door.
- Bij getuigenis voor de rechtbank: zwijgrecht blijft behouden
- Als bekendmaking van geheimen noodzakelijk is voor begeleiding of hulpverlening, in beperkte mate
spreekrecht
- Meldingsplicht wanneer iemand in groot gevaar verkeert (anders: schuldig verzuim)
- Wanneer de geheimhouder weet heeft van bepaalde misdrijven, zoals aanranding van de eerbaarheid
of verkrachting…, bij kwetsbare personen (vb. minderjarigen)
- Bij dreigend gevaar of aanhoudende schade, is het het recht van de cliënt (minderjarig of
meerderjarig) en zijn omgeving om te worden beschermd tegen iedere vorm van geweld, misbruik en
verwaarlozing
- Voorwaardelijk gedeeld beroepsgeheim (onder bepaalde voorwaarden, zie verder)
- De cliënt wordt op de hoogte gebracht van deze uitzonderingen.
E) SAMENWERKEN VIA GEDEELD BEROEPSGEHEIM
Samenwerken is belangrijk in kader v goede zorgverlening en continuïteit v zorg. Dat ontstaat ons echter niet
vd verplichting om zorgvuldig om te gaan met ons beroepsgeheim
F) BESLUIT
- Beroepsgeheim vormt de hoekstaan v goede zorg- en hulpverlening
- Dit wordt door de samenleving, in de ethiek en in het recht als zeer belangrijk erkend
- Enkel in uitzonderlijke situaties kan dit beroepsgeheim doorbroken worden!
- Ook indien beroepsgeheim niet wettelijk geldt (bijvoorbeeld ergotherapeut in bedrijf), geldt vaak nog
discretieplicht of geheimhouding via arbeidsreglement
- Het is een BASIS voor zorgvuldig professioneel handelen en ethische reflectie in de praktijk.
2