Voorbereiding les week 1
Welk onderdeel komt aan bod?
WEEK 1 tot 3
Wat is ontwikkelingspsychologie
Welke gezonde ontwikkelingen maakt een - Cognitieve ontwikkeling (IQ, cognities,
mens o.a. door taal> gericht op adaptie/aanpassing)
- Sociaal emotionele ontwikkeling in de
baby en peuterfase
- Morele ontwikkeling (goed en kwaad
onderscheiden, ook rekening leren
houden met anderen)
- Psychosociale ontwikkeling en
identiteitsontwikkeling (hoe kijk ik naar
mezelf en anderen en wie ben ik in
relatie tot anderen?)
WEEK 4 tot 6
Ontwikkelingen kunnen ook verstoord raken of - Aandacht tekort- en gedragsstoornissen
achter blijven, waardoor
ontwikkelingsstoornissen kunnen ontstaan
- Autismespectrumstoornis
- Verstandelijke beperking
WEEK 7
Extra les: Hoe kijken we als samenleving naar
mensen met een handicap/ kwetsbare groepen
en hoe is dat terug te zien in de zorg die hen
geboden wordt?
Leerdoelen les week 1
• kan beschrijven hoe de ontwikkelingspsychologie zich vanuit historisch perspectief ontwikkeld
heeft;
• kan beschrijven waar de ontwikkelingspsychologie zich mee bezig houdt, inclusief de verschillende
ontwikkelingsgebieden en ontwikkelingsfasen, en weet waarom kennis van dit relevant is voor een
verpleegkundige;
• begrijpt de invloed van onderdeel uitmaken van een cohort op de ontwikkeling;
• begrijpt de visie óp en de belangrijkste uitgangspunten ván het cognitieve ontwikkelingsmodel van
Piaget;
• kan het belang van adaptatie uitleggen en kan de verwante begrippen accommodatie en assimilatie
omschrijven en met voorbeelden concretiseren;
• kent de verschillende stadia van het cognitieve ontwikkelingsmodel van Piaget, inclusief de
verschillende begrippen per stadium en deze begrippen illustreren aan de hand van voorbeelden
,Ontwikkelingspsychologie/ levensloop psychologie
De wetenschappelijke studie naar de patronen van groei, verandering en stabiliteit die zich voordoen
bij toenemende leeftijd, dus vanaf de geboorte via de babyjaren, peuterjaren, kleuterjaren,
schoolperiode adolescentie, volwassenheid en ouderdom.
Zij vragen zich niet alleen af wat de manier is, waarop mensen tijdens hun leven groeien en
veranderen, maar ook naar stabiliteit (op welke gebieden en in welke perioden veranderen en
groeien mensen)
De psychologie van de ontwikkeling van de mens, van de geboorte tot aan de ouderdom, maar met
een accent op de jaren tot de volwassenheid. De kinderpsychologie is onderdeel geworden van de
moderne ontwikkelingspsychologie. Ze doen onderzoek naar:
- Levensfasen
- Invloed van opvoeding of levenservaringen op individu
- Invloed van culturele of etnische verschillen
- Universele overeenkomsten (tussen mensen)
- Ontwikkelfasen en stabiele fasen?
Onderzoek naar kinderen is onder te verdelen in 5 thema’s
1. Fysieke ontwikkeling (word niet besproken)
2. Cognitieve ontwikkeling Zij proberen te begrijpen hoe het gedrag van mensen wordt
beïnvloed door groei en veranderingen in hun intellectuele vermogens
3. Sociale/ sociaal- emotionele ontwikkeling Zij kijken naar de manier waarop interacties
van mensen met elkaar en hun sociale relaties in de loop van hun leven groeien, veranderen
en stabiel blijven
4. Persoonlijkheidsontwikkeling Zij kijken naar stabiliteit en verandering in de
eigenschappen die de ene persoon de andere onderscheiden
5. Morele ontwikkeling
Ontwikkelingsfase voorbeeld
Cognitieve ontwikkeling Wat zijn de vroegste herinneringen die we
van onze babytijd kunnen hebben?
Wat zijn de consequenties van TV kijken?
Heeft twee taligheid voordelen?
Welke invloed heeft het egocentrisme van
een adolescent op zijn wereldbeeld?
Sociale en persoonlijke ontwikkelingen Reageren pasgeborenen anders op hun
moeder dan op andere mensen?
Wat is de beste manier oom kinderen op te
voeden?
Wanneer wordt een kind zich bewust van een
sekse?
Wat zijn de oorzaken van zelfmoord bij
adolescenten?
,Ontwikkelingspsychologen verdelen de kindertijd en adolescentie meestal in:
- De prenatale periode (periode van conceptie tot geboorte)
- De baby en peutertijd (geboorte tot 3 jaar)
- De kleutertijd (3 tot 6 jaar)
- Basisschooltijd (6 tot 12 jaar)
- De adolescentie (12 tot 20 jaar)
! de tijdstippen waarop gebeurtenissen zich in het leven van mensen voltrekken, kunnen aanzienlijk
variëren. Dat heeft deels een biologische oorzaak: De een is sneller volgroeid dan de ander en bereikt
sneller bepaalde mijlpalen in de ontwikkeling. Maar ook de omgevingsfactoren spelen een
belangrijke rol. De leeftijd waarop mensen meestal liefdesrelaties aangaan, varieert bijvoorbeeld per
cultuur en is afhankelijk van de manier waarop men in die cultuur aankijkt tegen relaties.
Over ontwikkelingspsychologie
Vroegere denkbeelden: geen aparte status/ behandeling kind
- Middeleeuwen: kinderen zijn miniatuur volwassenen
- Reformatie: kinderen zo nodig en moet geciviliseerd (ontwikkeld) worden
- Verlichting: bijv. tabula rasa: kind komt leeg op de wereld, ouders vormen het met liefde en
kennis
Vanaf 20e eeuw: opkomst kinder- en jeugdpsychiatrie
- Een kind kan systematisch bestudeerd kan worden (bv. Per levensfasen, wat kan een kleuter
wat een peuter niet kan?)
- Een kind is in ontwikkeling en daarbij afhankelijk van omgeving
- Ontwikkeling kan verstoord raken
- Veel verschillen tussen kinderen en volwassen, zoals communicatie
Invloed van cohorten op ontwikkeling
Elk mens is in te delen in een bepaalde cohort, dat is een verzameling mensen die op hetzelfde
moment en op dezelfde plaats zijn geboren. Tussen de diverse cohorten bestaan (generatie)
verschillen.
Als je onderdeel bent van een cohort, krijg je te maken met invloeden die betrekking hebben op
historische gebeurtenissen, leeftijdsgebonden gebeurtenissen, socioculturele gebeurtenissen en niet-
normatieve gebeurtenissen. Of terwijl, belangrijke sociale gebeurtenissen zoals oorlogen,
economische oplevingen en depressies, hongersnoden en epidemieën hebben een bepaalde invloed
op alle leden van een cohort
*De cohorten zijn ook te vergelijken met elkaar
Cohort effect: Een effect die optreed als gevolg van een historische gebeurtenis (bijvoorbeeld de
komst van het internet of de vuurwerkramp in Enschede). Dit is vaak terug te zien in onderzoeken.
, Voorbeeld: Naar onderzoek blijkt dat iemand uit 2001 meer open staat voor transgenders dan
iemand uit 1940. Maar dit kan ook komen doordat dit rond de 40 e jaren niet veel voor kwam. Om te
voorkomen dat het verschil te zien is vanwege veroudering in plaats van een cohort kan er gebruik
worden gemaakt van langere onderzoeken. Hiermee bedoel ik dat je een kind van 10 jaar een
onderzoek laat afnemen en hetzelfde kind na 20 jaar enz. weer een onderzoek laat afnemen.
Leeftijdsgebonden invloeden: Biologische en omgevingsinvloeden die gelijk zijn voor mensen in een
bepaalde leeftijdsgroep, ongeacht waar of wanneer ze op groeien (voorbeeld is de menopauze) of
eindexamen op de leeftijd van 18 jaar
Normatieve invloeden: De Normatieve sociale invloed is de invloed die anderen op ons uitoefenen
die ervoor zorgt dat wij ons conformeren, om aardig gevonden en geaccepteerd te worden
Voorbeeld: roken om er bij te horen
Niet normatieve gebeurtenissen: specifieke gebeurtenissen die plaatsvinden in het leven van een
specifiek persoon op een tijdstip dat zulke gebeurtenissen de meeste andere mensen niet
overkomen (overlijden van een zus en de moeder)
Normatieve gebeurtenissen: Gebeurtenissen die zich voor de meeste individuen binnen een groep
op dezelfde manier voltrekken. Deze kunnen biologisch, sociaal of cultureel bepaald zijn.
Voorbeeld: het bereiken van de puberteit
Belang van verpleegkundige in de ontwikkelingspsychologie
- Zorg voor verschillende doelgroep, jong en oud
- Verschil zien tussen gezond en afwijkend
- Vergroot inlevingsvermogen
De les zelf hierin staat de cognitieve ontwikkelingspsychologie van piget
Uitgangspunten cognitieve ontwikkelingsmodel piaget
Gedrag weerspiegelt denk- en kennisniveau, afhankelijk van de leeftijd
Voorbeeld: Iemand die niet heel intelligent is zal anderen snel achter na lopen, ook op het moment
dat iemand iets doet wat tegen de regels in is
Iemand met een hoog denk- en kennisniveau zal eerst goed overwegen om dit te doen
Leren is een interactief (vanuit verschillende richtingen) proces: Al doende (en door rijping)
worden cognitieve schema’s gevormd
- Afstand, materiaaleigenschappen etc. (fysische realiteit)
- Veiligheid, vriendschap, etc. (sociale realiteit)
- Verdriet, woede etc. (emotionele realiteit)
Schema’s worden geleidelijk aangeleerd
Een kind heeft aangeboren reflexen en de neiging om actief met de omgeving om te gaan
Kinderen hebben de neiging tot adaptie (aanpassen aan de omgeving)
Welk onderdeel komt aan bod?
WEEK 1 tot 3
Wat is ontwikkelingspsychologie
Welke gezonde ontwikkelingen maakt een - Cognitieve ontwikkeling (IQ, cognities,
mens o.a. door taal> gericht op adaptie/aanpassing)
- Sociaal emotionele ontwikkeling in de
baby en peuterfase
- Morele ontwikkeling (goed en kwaad
onderscheiden, ook rekening leren
houden met anderen)
- Psychosociale ontwikkeling en
identiteitsontwikkeling (hoe kijk ik naar
mezelf en anderen en wie ben ik in
relatie tot anderen?)
WEEK 4 tot 6
Ontwikkelingen kunnen ook verstoord raken of - Aandacht tekort- en gedragsstoornissen
achter blijven, waardoor
ontwikkelingsstoornissen kunnen ontstaan
- Autismespectrumstoornis
- Verstandelijke beperking
WEEK 7
Extra les: Hoe kijken we als samenleving naar
mensen met een handicap/ kwetsbare groepen
en hoe is dat terug te zien in de zorg die hen
geboden wordt?
Leerdoelen les week 1
• kan beschrijven hoe de ontwikkelingspsychologie zich vanuit historisch perspectief ontwikkeld
heeft;
• kan beschrijven waar de ontwikkelingspsychologie zich mee bezig houdt, inclusief de verschillende
ontwikkelingsgebieden en ontwikkelingsfasen, en weet waarom kennis van dit relevant is voor een
verpleegkundige;
• begrijpt de invloed van onderdeel uitmaken van een cohort op de ontwikkeling;
• begrijpt de visie óp en de belangrijkste uitgangspunten ván het cognitieve ontwikkelingsmodel van
Piaget;
• kan het belang van adaptatie uitleggen en kan de verwante begrippen accommodatie en assimilatie
omschrijven en met voorbeelden concretiseren;
• kent de verschillende stadia van het cognitieve ontwikkelingsmodel van Piaget, inclusief de
verschillende begrippen per stadium en deze begrippen illustreren aan de hand van voorbeelden
,Ontwikkelingspsychologie/ levensloop psychologie
De wetenschappelijke studie naar de patronen van groei, verandering en stabiliteit die zich voordoen
bij toenemende leeftijd, dus vanaf de geboorte via de babyjaren, peuterjaren, kleuterjaren,
schoolperiode adolescentie, volwassenheid en ouderdom.
Zij vragen zich niet alleen af wat de manier is, waarop mensen tijdens hun leven groeien en
veranderen, maar ook naar stabiliteit (op welke gebieden en in welke perioden veranderen en
groeien mensen)
De psychologie van de ontwikkeling van de mens, van de geboorte tot aan de ouderdom, maar met
een accent op de jaren tot de volwassenheid. De kinderpsychologie is onderdeel geworden van de
moderne ontwikkelingspsychologie. Ze doen onderzoek naar:
- Levensfasen
- Invloed van opvoeding of levenservaringen op individu
- Invloed van culturele of etnische verschillen
- Universele overeenkomsten (tussen mensen)
- Ontwikkelfasen en stabiele fasen?
Onderzoek naar kinderen is onder te verdelen in 5 thema’s
1. Fysieke ontwikkeling (word niet besproken)
2. Cognitieve ontwikkeling Zij proberen te begrijpen hoe het gedrag van mensen wordt
beïnvloed door groei en veranderingen in hun intellectuele vermogens
3. Sociale/ sociaal- emotionele ontwikkeling Zij kijken naar de manier waarop interacties
van mensen met elkaar en hun sociale relaties in de loop van hun leven groeien, veranderen
en stabiel blijven
4. Persoonlijkheidsontwikkeling Zij kijken naar stabiliteit en verandering in de
eigenschappen die de ene persoon de andere onderscheiden
5. Morele ontwikkeling
Ontwikkelingsfase voorbeeld
Cognitieve ontwikkeling Wat zijn de vroegste herinneringen die we
van onze babytijd kunnen hebben?
Wat zijn de consequenties van TV kijken?
Heeft twee taligheid voordelen?
Welke invloed heeft het egocentrisme van
een adolescent op zijn wereldbeeld?
Sociale en persoonlijke ontwikkelingen Reageren pasgeborenen anders op hun
moeder dan op andere mensen?
Wat is de beste manier oom kinderen op te
voeden?
Wanneer wordt een kind zich bewust van een
sekse?
Wat zijn de oorzaken van zelfmoord bij
adolescenten?
,Ontwikkelingspsychologen verdelen de kindertijd en adolescentie meestal in:
- De prenatale periode (periode van conceptie tot geboorte)
- De baby en peutertijd (geboorte tot 3 jaar)
- De kleutertijd (3 tot 6 jaar)
- Basisschooltijd (6 tot 12 jaar)
- De adolescentie (12 tot 20 jaar)
! de tijdstippen waarop gebeurtenissen zich in het leven van mensen voltrekken, kunnen aanzienlijk
variëren. Dat heeft deels een biologische oorzaak: De een is sneller volgroeid dan de ander en bereikt
sneller bepaalde mijlpalen in de ontwikkeling. Maar ook de omgevingsfactoren spelen een
belangrijke rol. De leeftijd waarop mensen meestal liefdesrelaties aangaan, varieert bijvoorbeeld per
cultuur en is afhankelijk van de manier waarop men in die cultuur aankijkt tegen relaties.
Over ontwikkelingspsychologie
Vroegere denkbeelden: geen aparte status/ behandeling kind
- Middeleeuwen: kinderen zijn miniatuur volwassenen
- Reformatie: kinderen zo nodig en moet geciviliseerd (ontwikkeld) worden
- Verlichting: bijv. tabula rasa: kind komt leeg op de wereld, ouders vormen het met liefde en
kennis
Vanaf 20e eeuw: opkomst kinder- en jeugdpsychiatrie
- Een kind kan systematisch bestudeerd kan worden (bv. Per levensfasen, wat kan een kleuter
wat een peuter niet kan?)
- Een kind is in ontwikkeling en daarbij afhankelijk van omgeving
- Ontwikkeling kan verstoord raken
- Veel verschillen tussen kinderen en volwassen, zoals communicatie
Invloed van cohorten op ontwikkeling
Elk mens is in te delen in een bepaalde cohort, dat is een verzameling mensen die op hetzelfde
moment en op dezelfde plaats zijn geboren. Tussen de diverse cohorten bestaan (generatie)
verschillen.
Als je onderdeel bent van een cohort, krijg je te maken met invloeden die betrekking hebben op
historische gebeurtenissen, leeftijdsgebonden gebeurtenissen, socioculturele gebeurtenissen en niet-
normatieve gebeurtenissen. Of terwijl, belangrijke sociale gebeurtenissen zoals oorlogen,
economische oplevingen en depressies, hongersnoden en epidemieën hebben een bepaalde invloed
op alle leden van een cohort
*De cohorten zijn ook te vergelijken met elkaar
Cohort effect: Een effect die optreed als gevolg van een historische gebeurtenis (bijvoorbeeld de
komst van het internet of de vuurwerkramp in Enschede). Dit is vaak terug te zien in onderzoeken.
, Voorbeeld: Naar onderzoek blijkt dat iemand uit 2001 meer open staat voor transgenders dan
iemand uit 1940. Maar dit kan ook komen doordat dit rond de 40 e jaren niet veel voor kwam. Om te
voorkomen dat het verschil te zien is vanwege veroudering in plaats van een cohort kan er gebruik
worden gemaakt van langere onderzoeken. Hiermee bedoel ik dat je een kind van 10 jaar een
onderzoek laat afnemen en hetzelfde kind na 20 jaar enz. weer een onderzoek laat afnemen.
Leeftijdsgebonden invloeden: Biologische en omgevingsinvloeden die gelijk zijn voor mensen in een
bepaalde leeftijdsgroep, ongeacht waar of wanneer ze op groeien (voorbeeld is de menopauze) of
eindexamen op de leeftijd van 18 jaar
Normatieve invloeden: De Normatieve sociale invloed is de invloed die anderen op ons uitoefenen
die ervoor zorgt dat wij ons conformeren, om aardig gevonden en geaccepteerd te worden
Voorbeeld: roken om er bij te horen
Niet normatieve gebeurtenissen: specifieke gebeurtenissen die plaatsvinden in het leven van een
specifiek persoon op een tijdstip dat zulke gebeurtenissen de meeste andere mensen niet
overkomen (overlijden van een zus en de moeder)
Normatieve gebeurtenissen: Gebeurtenissen die zich voor de meeste individuen binnen een groep
op dezelfde manier voltrekken. Deze kunnen biologisch, sociaal of cultureel bepaald zijn.
Voorbeeld: het bereiken van de puberteit
Belang van verpleegkundige in de ontwikkelingspsychologie
- Zorg voor verschillende doelgroep, jong en oud
- Verschil zien tussen gezond en afwijkend
- Vergroot inlevingsvermogen
De les zelf hierin staat de cognitieve ontwikkelingspsychologie van piget
Uitgangspunten cognitieve ontwikkelingsmodel piaget
Gedrag weerspiegelt denk- en kennisniveau, afhankelijk van de leeftijd
Voorbeeld: Iemand die niet heel intelligent is zal anderen snel achter na lopen, ook op het moment
dat iemand iets doet wat tegen de regels in is
Iemand met een hoog denk- en kennisniveau zal eerst goed overwegen om dit te doen
Leren is een interactief (vanuit verschillende richtingen) proces: Al doende (en door rijping)
worden cognitieve schema’s gevormd
- Afstand, materiaaleigenschappen etc. (fysische realiteit)
- Veiligheid, vriendschap, etc. (sociale realiteit)
- Verdriet, woede etc. (emotionele realiteit)
Schema’s worden geleidelijk aangeleerd
Een kind heeft aangeboren reflexen en de neiging om actief met de omgeving om te gaan
Kinderen hebben de neiging tot adaptie (aanpassen aan de omgeving)
