Kindzorg DEEL I: Moeder en pasgeborene
De zorg voor de pasgeborene na de bevalling
1. Voorkomen warmteverlies
- Evenwicht warmteproductie en warmteverlies bij pasgeborene =
snel verstoord
o Verschil intra-uteriene omgeving en kamerT° = 15°
Niet snel maatregelen = dalen T° met 0,1-0,3°/min
1.1. Warmteproductie
- Baby zal zelf warmte produceren om T° te gaan handhaven
o Energievoorraden pasgeborene = beperkt
- Belangrijke bron van warmte = verbranding bruin vet rond nieren en
tussen schouderbladen
o Onvoldoende aanwezig bij prematuren en pasgeborenen
- Pasgeborene = zelf mogelijkheid om warmtehuishouding te reguleren
o Vasoconstrictie
o Zich via foetale houding zo klein mogelijk maken
o Isolatie dankzij onderhuids vet
- Rillen/ klappertanden is onmogelijk
- Daling T° na bevalling = altijd aanwezig = Koude stress
o Speelt positieve rol bij op gang komen AH
o Voorkomen dat T° onder 36,5° daalt
- Basale stofwisseling (energieverbruik in rust) risico: leidt tot
hypothermie. Dit is gevaarlijk omdat deze tot een verhoogde
zuurstofbehoefte en anaerobe stofwisseling leidt, waardoor
melkzuurproductie en metabole acidose ontstaan.
1.2. Warmteverlies
- ‘Koude pasgeborene’ hebben:
hoge zuurstofverbruik
hogere kans op ademdepressie
hypoglykemie
acidose
verhoogde mortaliteit
- Het meeste warmteverlies = door verdamping
- 4 manieren:
Radiatie (straling): warmteverlies door straling als gevolg van
het tempratuurverschil tussen het lichaam en de koudere
omgeving. Geen direct contact!
, Evaporatie (verdamping): de warmte gaat verloren via de huid
en de slijmvliezen (meeste verlies van warmte)
Convectie (stroming): de warmte gaat verloren van het
lichaamsopp naar de omgevende lucht. Naarmate luchtT°
lager is en luchtstroomsnelheid hoger (tocht) neemt
warmteverlies toe.
Conductie (geleiding): dit is de afgifte van warmte via de huid
aan daaraan grenzend materiaal (matras, kleding)
1.3. Interventies warmteverlies voorkomen
- Onmiddellijk afdrogen
- Wikkelen in een voorverwarmde droge doek
- Geen koude omgeving
- Geen ventilatoren
- Warmtebron
- Bedekken het hoofd -> muts
- Folie bij transport
2. Vrijmaken van de luchtwegen
- Vrije luchtwegen gekenmerkt door huilen
- Indien niet direct AH = stimuleren door hem/haar goed
droog te wrijven
- Vroeger = standaard aspiratie mond-keelholte
o Nu niet meer = noodzaak = niet bewezen + ervaring
onnodige pijnlijke prikkels
DUS enkel nog wanneer slijmen AH belemmeren
- Aspiratie (! Reflexbradycarie door prikkeling nervus vagus)
- Houding (naar plafond)
- Acties bij het na halve minuut niet op gang komen van de ademhaling
3. De navelstreng
- Kort na de geboorte afgebonden met klem/navelveter
- De navel wordt direct na de geboorte beoordeeld op aanwezigheid van
twee arteriën en één vene.
- De gelei van Warton heeft een glazig gele kleur (kan groen gekleurd
worden door meconiumhoudend vruchtwater
,4. Beoordeling van de toestand van de pasgeborene
- De apgarscore: wordt na 1,5 – 10 min
- 5 aspecten beoordeelt:
- De maximale Apgarscore - 10 punten.
- De score na 1 minuut is zelden 10
- De score 7 – 10 na 1 en 5 minuut - geen problemen
- De Apgarscore -> de mate van asfyxie (= AHstoring/ tijdelijk O2 tekort):
- Een score van 3 tot 6 – verontrustend en de tussenkomst van een
kinderarts is dan noodzakelijk
- Een score onder 3 – een ernstige asfyxie (actieve reanimatie nodig)
- De evolutie van de score is zeer belangrijk.
- “Samen met de waarde van de navelstreng-pH geeft de Apgarscore een
indicatie van de ernst van de problemen van de pasgeborene” (Mul,
Sprij 2014
5. Adaptatie aan het extra uteriene leven
5.1. Verandering in de circulatie
De foetale BELANGRIJKSTE KENMERKEN FOETALE CIRC.:
circulatie Aanwezigheid placentacirculatie
Minimale longcirculatie
Openingen tussen de long- en
lichaamscirculatie:
• Open foramen ovale
• Open ductus Botalli (ductus arteriosus)
, De vena umbilicalis - zuurstofrijk bloed, de
arteriae umbilicales - zuurstofarm bloed.
• Het zuurstofrijke bloed komt door de v.
umbilicalis (in de navelstreng) en de ductus
venosus (het bloedvat onder de lever) via de
onderste holle ader (v. cava inferior) naar het
rechteratrium en via het foramen ovale naar de
linkerventrikel (het gemengde bloed).
• Het zuurstofarme bloed uit de onderste holle
ader(v. cava inferior) en de bovenste holle ader
(v. cava superior) stroomt via de
rechterventrikel naar de longslagader (a.
pulmonalis). Door te hoge vaatweerstand in de
longen stroomt het grootste deel van dit bloed
via de ductus arteriosus (ductus Botalli) naar de
aorta (het gemengde bloed).
• Via de twee slagaders in de navelstreng (a.
umbilicales) stroomt een deel van het
zuurstofarme (het gemengde bloed) naar
de placenta.
Verandering in de Zuurstof bereikt de longen, de alveolen
circulatie na de ontplooien
geboorte Weerstand in de longvaten daalt; de
longciruculatie neemt toe
Druk in rechter atrium neemt af
Druk in linker atrium neemt toe
Ductus arteriosus sluit
Formanen ovale sluit
Navelvaten trekken samen - bloedstroom in
navelvaten stopt
De zorg voor de pasgeborene na de bevalling
1. Voorkomen warmteverlies
- Evenwicht warmteproductie en warmteverlies bij pasgeborene =
snel verstoord
o Verschil intra-uteriene omgeving en kamerT° = 15°
Niet snel maatregelen = dalen T° met 0,1-0,3°/min
1.1. Warmteproductie
- Baby zal zelf warmte produceren om T° te gaan handhaven
o Energievoorraden pasgeborene = beperkt
- Belangrijke bron van warmte = verbranding bruin vet rond nieren en
tussen schouderbladen
o Onvoldoende aanwezig bij prematuren en pasgeborenen
- Pasgeborene = zelf mogelijkheid om warmtehuishouding te reguleren
o Vasoconstrictie
o Zich via foetale houding zo klein mogelijk maken
o Isolatie dankzij onderhuids vet
- Rillen/ klappertanden is onmogelijk
- Daling T° na bevalling = altijd aanwezig = Koude stress
o Speelt positieve rol bij op gang komen AH
o Voorkomen dat T° onder 36,5° daalt
- Basale stofwisseling (energieverbruik in rust) risico: leidt tot
hypothermie. Dit is gevaarlijk omdat deze tot een verhoogde
zuurstofbehoefte en anaerobe stofwisseling leidt, waardoor
melkzuurproductie en metabole acidose ontstaan.
1.2. Warmteverlies
- ‘Koude pasgeborene’ hebben:
hoge zuurstofverbruik
hogere kans op ademdepressie
hypoglykemie
acidose
verhoogde mortaliteit
- Het meeste warmteverlies = door verdamping
- 4 manieren:
Radiatie (straling): warmteverlies door straling als gevolg van
het tempratuurverschil tussen het lichaam en de koudere
omgeving. Geen direct contact!
, Evaporatie (verdamping): de warmte gaat verloren via de huid
en de slijmvliezen (meeste verlies van warmte)
Convectie (stroming): de warmte gaat verloren van het
lichaamsopp naar de omgevende lucht. Naarmate luchtT°
lager is en luchtstroomsnelheid hoger (tocht) neemt
warmteverlies toe.
Conductie (geleiding): dit is de afgifte van warmte via de huid
aan daaraan grenzend materiaal (matras, kleding)
1.3. Interventies warmteverlies voorkomen
- Onmiddellijk afdrogen
- Wikkelen in een voorverwarmde droge doek
- Geen koude omgeving
- Geen ventilatoren
- Warmtebron
- Bedekken het hoofd -> muts
- Folie bij transport
2. Vrijmaken van de luchtwegen
- Vrije luchtwegen gekenmerkt door huilen
- Indien niet direct AH = stimuleren door hem/haar goed
droog te wrijven
- Vroeger = standaard aspiratie mond-keelholte
o Nu niet meer = noodzaak = niet bewezen + ervaring
onnodige pijnlijke prikkels
DUS enkel nog wanneer slijmen AH belemmeren
- Aspiratie (! Reflexbradycarie door prikkeling nervus vagus)
- Houding (naar plafond)
- Acties bij het na halve minuut niet op gang komen van de ademhaling
3. De navelstreng
- Kort na de geboorte afgebonden met klem/navelveter
- De navel wordt direct na de geboorte beoordeeld op aanwezigheid van
twee arteriën en één vene.
- De gelei van Warton heeft een glazig gele kleur (kan groen gekleurd
worden door meconiumhoudend vruchtwater
,4. Beoordeling van de toestand van de pasgeborene
- De apgarscore: wordt na 1,5 – 10 min
- 5 aspecten beoordeelt:
- De maximale Apgarscore - 10 punten.
- De score na 1 minuut is zelden 10
- De score 7 – 10 na 1 en 5 minuut - geen problemen
- De Apgarscore -> de mate van asfyxie (= AHstoring/ tijdelijk O2 tekort):
- Een score van 3 tot 6 – verontrustend en de tussenkomst van een
kinderarts is dan noodzakelijk
- Een score onder 3 – een ernstige asfyxie (actieve reanimatie nodig)
- De evolutie van de score is zeer belangrijk.
- “Samen met de waarde van de navelstreng-pH geeft de Apgarscore een
indicatie van de ernst van de problemen van de pasgeborene” (Mul,
Sprij 2014
5. Adaptatie aan het extra uteriene leven
5.1. Verandering in de circulatie
De foetale BELANGRIJKSTE KENMERKEN FOETALE CIRC.:
circulatie Aanwezigheid placentacirculatie
Minimale longcirculatie
Openingen tussen de long- en
lichaamscirculatie:
• Open foramen ovale
• Open ductus Botalli (ductus arteriosus)
, De vena umbilicalis - zuurstofrijk bloed, de
arteriae umbilicales - zuurstofarm bloed.
• Het zuurstofrijke bloed komt door de v.
umbilicalis (in de navelstreng) en de ductus
venosus (het bloedvat onder de lever) via de
onderste holle ader (v. cava inferior) naar het
rechteratrium en via het foramen ovale naar de
linkerventrikel (het gemengde bloed).
• Het zuurstofarme bloed uit de onderste holle
ader(v. cava inferior) en de bovenste holle ader
(v. cava superior) stroomt via de
rechterventrikel naar de longslagader (a.
pulmonalis). Door te hoge vaatweerstand in de
longen stroomt het grootste deel van dit bloed
via de ductus arteriosus (ductus Botalli) naar de
aorta (het gemengde bloed).
• Via de twee slagaders in de navelstreng (a.
umbilicales) stroomt een deel van het
zuurstofarme (het gemengde bloed) naar
de placenta.
Verandering in de Zuurstof bereikt de longen, de alveolen
circulatie na de ontplooien
geboorte Weerstand in de longvaten daalt; de
longciruculatie neemt toe
Druk in rechter atrium neemt af
Druk in linker atrium neemt toe
Ductus arteriosus sluit
Formanen ovale sluit
Navelvaten trekken samen - bloedstroom in
navelvaten stopt
