3. Kansarmoede en multiprobleemgezinnen
MULTIPROBLEEMGEZINNEN
= gezinnen met meervoudige en complexe problemen
Inleiding
• Vaak combinatie van armoede, slechte huisvesting en gebrek aan orde en
hygiëne gekoppeld aan een apathische moeder en een werkschuwe vader
• Deze gezinnen worden in ogen van vele hulpverleners verblind en verleid door
de luxegoederen van de consumptiemaatschappij, zonder hun budget te
kunnen beheren en in de noodzakelijke basisbehoeften te voorzien voor de
kinderen
• Cliché beeld: we herkennen een aantal zaken in het verhaal van
multiprobleemgezinnen maar dit algemene beeld is onjuist
® Eenzijdig en negatief beeld van multiprobleemgezinnen
Casus: het gezin van Jessica
Jessica, 13j • Agressie op school
• Geschorst
• Moeder in de clinch met directie
• Moeder bij politie
• Neemt rol van moeder over
• Doet haar zin
• Ruzie met vader
• Problemen op school
Vader Tim, 45j • Rugproblemen, werkloos
• Vrijwilliger in de bar voetbalclub
• Alcoholprobleem → financiële gevolgen
• Kan weinig verdragen van de kinderen
Moeder Janny, 33j • Schoonmaakster
• Zoon Gerrit uit stukgelopen (spanningen & conflict) huwelijk
• Ook spanningen binnen huidige relatie
Gerrit, 15j • Escalatie ruzie met Tim
• Vandalisme & diefstal → uit huis geplaatst (internaat)
• Moeder geeft vader de schuld & zoekt troost bij de meisjes
Emily, 12j • Kinderlijk gedrag
• bedplassen
, Oorsprong/historiek en definitie
Oorsprong/historiek
Studie: 6% van de gezinnen nemen meer dan
50% van de hulpverleningstijd in beslag
= ‘multi-problem family’
"multi-problem family"
1950, VS St.Paul Family Report Study
"problem-family"
jaren ‘50, Engeland Women’s Group on Public Welfare
"multiprobleemgezin"
voorlopers veel problemen binnen het
jaren ’80, Nederland &
“onmaatschappelijke” of gezin + problemen eigen
Vlaanderen
“kansarme” gezinnen aan het HV-systeem
"gezin met meervoudige en complexe problemen"
Multiprobleemgezin =
Knot-Dickscheit, 2020 resultaat van sociaal Minder stigmatiseren
constructproces
‘onmaatschappelijk’ = levenswijze van gezinnen wijkt af vd
bestaande maatschappelijke normen
‘kansarm’ = oorzaak van situatie niet langer in constitutionele,
psychische of morele tekorten maar in de maatschappij zelf
, • Vandaag worden de begrippen multiprobleemgezin en gezin in kansarmoede
beiden gebruikt
• We sluiten ons aan bij de oorspronkelijke betekenis van de termen
‘multiproblem family’ in de V.S. en ‘problem family’ in Engeland
• Begrip ‘multiprobleemgezin’
- Suggereert dat het bij multiprobleemgezinnen om een bepaald gezinstype
gaat: gezinnen die kampen met een chronisch en complex netwerk van
allerlei problemen
- Verwijst naar problemen eigen aan het hulpverleningssysteem: falende
hulpverleningsrelatie = problematische relatie tussen gezinnen in kwestie
en de hulpverleners (ligt aan de basis van het gebruik van de term)
- Is het resultaat van een sociaal constructieproces en is eerder
stigmatiserend
Vandaag meer en meer de voorkeur naar term ‘Gezinnen met meervoudige en
complexe problemen
Definitie multiprobleemgezin
“Een multiprobleemgezin is een gezin dat kampt met een chronisch complex van
ernstige socio-economische en psychosociale problemen waarvan de betrokken
hulpverleners vinden dat het weerbarstig is voor hulp.”
Inhoudelijke typering van de term “multiprobleemgezin”
Inhoudelijke typering = soorten problemen en bijhorend functioneren
= problemen eigen aan het gezin en problemen langs de
kant van het hulpverleningssysteem
Kenmerken van de problemen van het gezin
• Veelvoudig (meerdere problemen tegelijk)
• Verscheiden van aard en op verschillende levensdomeinen
• Complex: problemen onderling verweven
• Ernstig
• Chronisch: moeilijkheden slepen lang aan of verschillende crisissen volgen
elkaar op
• Transgenerationeel karakter (niet altijd!): ouders zelf afkomstig uit zeer
problematische gezinnen
• Weerbarstig: verbetering wordt moeizaam bereikt
® Vandaag onvoldoende zicht op hoe de problemen in een multiprobleemgezin
ontstaan
MULTIPROBLEEMGEZINNEN
= gezinnen met meervoudige en complexe problemen
Inleiding
• Vaak combinatie van armoede, slechte huisvesting en gebrek aan orde en
hygiëne gekoppeld aan een apathische moeder en een werkschuwe vader
• Deze gezinnen worden in ogen van vele hulpverleners verblind en verleid door
de luxegoederen van de consumptiemaatschappij, zonder hun budget te
kunnen beheren en in de noodzakelijke basisbehoeften te voorzien voor de
kinderen
• Cliché beeld: we herkennen een aantal zaken in het verhaal van
multiprobleemgezinnen maar dit algemene beeld is onjuist
® Eenzijdig en negatief beeld van multiprobleemgezinnen
Casus: het gezin van Jessica
Jessica, 13j • Agressie op school
• Geschorst
• Moeder in de clinch met directie
• Moeder bij politie
• Neemt rol van moeder over
• Doet haar zin
• Ruzie met vader
• Problemen op school
Vader Tim, 45j • Rugproblemen, werkloos
• Vrijwilliger in de bar voetbalclub
• Alcoholprobleem → financiële gevolgen
• Kan weinig verdragen van de kinderen
Moeder Janny, 33j • Schoonmaakster
• Zoon Gerrit uit stukgelopen (spanningen & conflict) huwelijk
• Ook spanningen binnen huidige relatie
Gerrit, 15j • Escalatie ruzie met Tim
• Vandalisme & diefstal → uit huis geplaatst (internaat)
• Moeder geeft vader de schuld & zoekt troost bij de meisjes
Emily, 12j • Kinderlijk gedrag
• bedplassen
, Oorsprong/historiek en definitie
Oorsprong/historiek
Studie: 6% van de gezinnen nemen meer dan
50% van de hulpverleningstijd in beslag
= ‘multi-problem family’
"multi-problem family"
1950, VS St.Paul Family Report Study
"problem-family"
jaren ‘50, Engeland Women’s Group on Public Welfare
"multiprobleemgezin"
voorlopers veel problemen binnen het
jaren ’80, Nederland &
“onmaatschappelijke” of gezin + problemen eigen
Vlaanderen
“kansarme” gezinnen aan het HV-systeem
"gezin met meervoudige en complexe problemen"
Multiprobleemgezin =
Knot-Dickscheit, 2020 resultaat van sociaal Minder stigmatiseren
constructproces
‘onmaatschappelijk’ = levenswijze van gezinnen wijkt af vd
bestaande maatschappelijke normen
‘kansarm’ = oorzaak van situatie niet langer in constitutionele,
psychische of morele tekorten maar in de maatschappij zelf
, • Vandaag worden de begrippen multiprobleemgezin en gezin in kansarmoede
beiden gebruikt
• We sluiten ons aan bij de oorspronkelijke betekenis van de termen
‘multiproblem family’ in de V.S. en ‘problem family’ in Engeland
• Begrip ‘multiprobleemgezin’
- Suggereert dat het bij multiprobleemgezinnen om een bepaald gezinstype
gaat: gezinnen die kampen met een chronisch en complex netwerk van
allerlei problemen
- Verwijst naar problemen eigen aan het hulpverleningssysteem: falende
hulpverleningsrelatie = problematische relatie tussen gezinnen in kwestie
en de hulpverleners (ligt aan de basis van het gebruik van de term)
- Is het resultaat van een sociaal constructieproces en is eerder
stigmatiserend
Vandaag meer en meer de voorkeur naar term ‘Gezinnen met meervoudige en
complexe problemen
Definitie multiprobleemgezin
“Een multiprobleemgezin is een gezin dat kampt met een chronisch complex van
ernstige socio-economische en psychosociale problemen waarvan de betrokken
hulpverleners vinden dat het weerbarstig is voor hulp.”
Inhoudelijke typering van de term “multiprobleemgezin”
Inhoudelijke typering = soorten problemen en bijhorend functioneren
= problemen eigen aan het gezin en problemen langs de
kant van het hulpverleningssysteem
Kenmerken van de problemen van het gezin
• Veelvoudig (meerdere problemen tegelijk)
• Verscheiden van aard en op verschillende levensdomeinen
• Complex: problemen onderling verweven
• Ernstig
• Chronisch: moeilijkheden slepen lang aan of verschillende crisissen volgen
elkaar op
• Transgenerationeel karakter (niet altijd!): ouders zelf afkomstig uit zeer
problematische gezinnen
• Weerbarstig: verbetering wordt moeizaam bereikt
® Vandaag onvoldoende zicht op hoe de problemen in een multiprobleemgezin
ontstaan
