Langdurige zorg
1. Acute versus langdurige zorg
Acuut VS chronisch
ACUUT CHRONISCH
Plots beginnend Sluipend
Direct Lange duur
Dringend Slepend
Scherp/helder Niet meteen duidelijk
Praktisch altijd volledig herstel mogelijk Aanhoudend
Manifesteren zich vaak fel Wordt vaak erger vb dementie
Soms tijdelijke mantelzorg/prof zorg Langdurige zorg
/ Vaak sprake van kortere levensverwachting
Verwerking: vaak tijdelijk uit evenwicht (bang Het bang en onzeker zijn blijft aanhouden
en onzeker)
Leven wordt even beïnvloed Leven wordt langdurig sterk beïnvloed
Acute aandoeningen kunnen zorgen voor chronische gevolgen
1.1.Wat is chronisch ziek zijn?
- Omgaan met patiënt met langdurige aandoening(en) = uitdaging van de toekomst
- Wie is chronisch zieke?
o Niet iets maar iemand
o Grote verscheidenheid van aandoeningen met uiteenlopende gevolgen voor
kwaliteit van leven en ermee samenhangende behoeften
o Met soms verregaande en individuele consequenties
o DE chronisch zieke een chronisch zieke moet door vpl altijd gezien worden in
context van zijn netwerk (zieke wordt gesteund en beïnvloed door netwerk)
ELK HEEFT ZIJN/HAAR VERHAAL EN CONTEXT!
o Niet elke patiënt heeft ondersteuning van professionelen nodig
DEFINITIE CHRONISCHE ZIEKTE
Een persoon met een chronische ziekte die een belangrijke impact heeft op de voor zijn leeftijd en
geslacht gewone dagelijkse bezigheden (kunnen toepassen op verhaal EX)
1.1.1. Leven met een chronische ziekte
- Spreken over zorgontvanger met dementie ipv de demente zorgontvanger
- Zorgontvanger met diabetes ipv diabetespatiënt
Men is meer dan zijn ziekte
Ziekte mag niet meer ruimte innemen dan noodzakelijk
NIET DE AANDOENING MAAR DE MENS EN ZIJN FUNCTIONEREN STAAN CENTRAAL!
1.1.2. Omgaan met mensen met chronische ziekte(n) en mantelzorger(s) als hulpverlener
- Verwevenheid gezondheidsproblemen en maatschappelijke problemen bij chronisch zieken
moeilijk te ontwarren
- Verbroken balans/moeilijke balans tss eigen vermogens en omgevingsfactoren
- Een chronische ziekte gaat niet over en vraagt dus steeds om (nieuwe) aanpassingen
- Genezen is geen doel meer maar streven naar een zo hoog mogelijke kwaliteit van leven
, Voor hulpverleners
- Accentverschuiving naar ondersteuning bij leren leven met ziekte ipv diagnosestelling en
behandeling
- Vergroten ziekte-inzicht
- Ondersteuning therapietrouw
- Bevordering en ondersteuning zelfzorg
Hoe ga ik ermee
om???
Situatie/ziekte
Vb. gebroken pols
Wat moeten we
Kan ik me doen?
aanpassen???
Vb. kan iemand mij
voeren aangezien ik
dat zelf niet kan ???
Schema toont aan hoe verpleegkundigen aan de slag gaan samen met de
zorgontvanger
Anders omgaan met de situ?, Nood aan ondersteuning?, Welk
soort interventie is nodig?,…
, EX!!!
- Aangeven,
tekenen en
aanvullen
- Toepassen:
waar bevindt
patiënt zich in
piramide en
waarom?
- Chronisch zieken met grote zelfzorg: grootste aandeel (70-80%)
o Zorgen voor zichzelf deze periode wordt vaak voorafgegaan door tijdelijke
ondersteuning van een professional
- Chronisch zieken met groter wordende kwetsbaarheid
o Bijkomende problemen/verslechtering toestand
- Nood aan intensieve ondersteuning: kleinste aandeel
o Zeer beperkt aantal cases
o Gaat vaak om mensen met meerdere (chronische) aandoeningen
o Deze uitdagingen vragen om integrale, kritische en creatieve benadering van de
professional
1.1.3. Vijf centrale uitgangspunten in de omgang met mensen met een chronische ziekte
1) Uitgaan van de patiënt
- Wie is de patiënt?
o Wat zijn de behoeften van de zorgontv.? (aanbod)
o Wat denkt de zorgontv.?
o Wat wil zorgontv.? Vertrekpunt!!!
o Wat kan zorgontv. Aan?
o Wat is hij/zij bereid te doen?
2) Echt zijn
- Er wordt veronderstelt dat je niet uitgaat van standaarden
- Geen enkele situatie is dezelfde
- Geen aannames zonder te verifiëren met zorgontv.
3) Interdisciplinair(= samenwerkend tss verschillende disciplines)
- Soms nood aan andere disciplines (zeker bij meerdere aandoeningen)
- Complexiteit zorg voor nood aan samenwerking
- Samenwerking, onderlinge afstemming en goede coördinatie zijn cruciaal en
noodzakelijk
, - Effectieve communicatie met alle betrokkene(vpl, sociaal werkers,
psychologen, kinesitherapeuten, diëtisten,…) is noodzakelijk
4) Kritisch
- Alles verandert! (behoeften zorgontv., inzichten on wat wel en niet werkt,…)
o Vraagt om een professional die kritisch naar het eigen handelen kijkt
en dat waar nodig ook kan aanpassen/bijsturen
o Proactief en niet reactief te werk gaan
Op lange termijn denken: klachten/ongemakken tegengaan,
vermijden of beperken
5) Creatief
- Aangezien het plan continu bijgestuurd wordt is creativiteit cruciaal
- Zorgtechnologie zorgt voor nieuwe mogelijkheden
- Doel: zorgafhankelijkheid verminderen en autonomie verhogen
2. Prevalentie en multimorbiditeit van chronische aandoeningen
2.1.Prevalentie
= de prevalentie van een aandoening is het aantal gevallen per duizend of per
honderdduizend personen en dit op een specifiek moment in de bevolking
- 25% v/d bevolking heeft minstens 1 chronische aandoening
- ½ mensen die hun huisarts bezoeken, wordt geconfronteerd met een
chronische aandoening die hijzelf heeft of waaraan één van de gezinsleden
lijdt
- Toenemende levensverwachting zorgt voor toename chronische
aandoeningen
- In komende 20 jaar
o 30-40% stijging van cardiovasculaire aandoeningen, chronisch
longlijden en astma, degeneratieve aandoeningen zoals artrose en
dementie
2.2.Risicofactoren om een chronische ziekte te ontwikkelen
Een aantal groepen hebben meer risico op het ontwikkelen van één of meerdere chronische
aandoeningen
Risicofactoren:
- Overgewicht: 47% van de bevolking heeft overgewicht (BMI > 25)
- Geen lichaamsbeweging: 26% van de bevolking heeft minder dn 30 min per
dag effectief extra beweging
- Roken: 25% van de Belgische bevolking rookt
- Alcoholgebruik: 10% van alle mannen drinken meer dan 21 porties per week
en 6% van alle vrouwen drinken meer dan 14 porties per week
Uit onderzoek blijkt dat mensen met een lagere sociale status meer kans hebben om dergelijke
leefstijlgebonden risicofactoren te vertonen
Andere niet-leefstijlgebonden risicofactoren zijn genetische voorbeschiktheid, origine of leeftijd
1. Acute versus langdurige zorg
Acuut VS chronisch
ACUUT CHRONISCH
Plots beginnend Sluipend
Direct Lange duur
Dringend Slepend
Scherp/helder Niet meteen duidelijk
Praktisch altijd volledig herstel mogelijk Aanhoudend
Manifesteren zich vaak fel Wordt vaak erger vb dementie
Soms tijdelijke mantelzorg/prof zorg Langdurige zorg
/ Vaak sprake van kortere levensverwachting
Verwerking: vaak tijdelijk uit evenwicht (bang Het bang en onzeker zijn blijft aanhouden
en onzeker)
Leven wordt even beïnvloed Leven wordt langdurig sterk beïnvloed
Acute aandoeningen kunnen zorgen voor chronische gevolgen
1.1.Wat is chronisch ziek zijn?
- Omgaan met patiënt met langdurige aandoening(en) = uitdaging van de toekomst
- Wie is chronisch zieke?
o Niet iets maar iemand
o Grote verscheidenheid van aandoeningen met uiteenlopende gevolgen voor
kwaliteit van leven en ermee samenhangende behoeften
o Met soms verregaande en individuele consequenties
o DE chronisch zieke een chronisch zieke moet door vpl altijd gezien worden in
context van zijn netwerk (zieke wordt gesteund en beïnvloed door netwerk)
ELK HEEFT ZIJN/HAAR VERHAAL EN CONTEXT!
o Niet elke patiënt heeft ondersteuning van professionelen nodig
DEFINITIE CHRONISCHE ZIEKTE
Een persoon met een chronische ziekte die een belangrijke impact heeft op de voor zijn leeftijd en
geslacht gewone dagelijkse bezigheden (kunnen toepassen op verhaal EX)
1.1.1. Leven met een chronische ziekte
- Spreken over zorgontvanger met dementie ipv de demente zorgontvanger
- Zorgontvanger met diabetes ipv diabetespatiënt
Men is meer dan zijn ziekte
Ziekte mag niet meer ruimte innemen dan noodzakelijk
NIET DE AANDOENING MAAR DE MENS EN ZIJN FUNCTIONEREN STAAN CENTRAAL!
1.1.2. Omgaan met mensen met chronische ziekte(n) en mantelzorger(s) als hulpverlener
- Verwevenheid gezondheidsproblemen en maatschappelijke problemen bij chronisch zieken
moeilijk te ontwarren
- Verbroken balans/moeilijke balans tss eigen vermogens en omgevingsfactoren
- Een chronische ziekte gaat niet over en vraagt dus steeds om (nieuwe) aanpassingen
- Genezen is geen doel meer maar streven naar een zo hoog mogelijke kwaliteit van leven
, Voor hulpverleners
- Accentverschuiving naar ondersteuning bij leren leven met ziekte ipv diagnosestelling en
behandeling
- Vergroten ziekte-inzicht
- Ondersteuning therapietrouw
- Bevordering en ondersteuning zelfzorg
Hoe ga ik ermee
om???
Situatie/ziekte
Vb. gebroken pols
Wat moeten we
Kan ik me doen?
aanpassen???
Vb. kan iemand mij
voeren aangezien ik
dat zelf niet kan ???
Schema toont aan hoe verpleegkundigen aan de slag gaan samen met de
zorgontvanger
Anders omgaan met de situ?, Nood aan ondersteuning?, Welk
soort interventie is nodig?,…
, EX!!!
- Aangeven,
tekenen en
aanvullen
- Toepassen:
waar bevindt
patiënt zich in
piramide en
waarom?
- Chronisch zieken met grote zelfzorg: grootste aandeel (70-80%)
o Zorgen voor zichzelf deze periode wordt vaak voorafgegaan door tijdelijke
ondersteuning van een professional
- Chronisch zieken met groter wordende kwetsbaarheid
o Bijkomende problemen/verslechtering toestand
- Nood aan intensieve ondersteuning: kleinste aandeel
o Zeer beperkt aantal cases
o Gaat vaak om mensen met meerdere (chronische) aandoeningen
o Deze uitdagingen vragen om integrale, kritische en creatieve benadering van de
professional
1.1.3. Vijf centrale uitgangspunten in de omgang met mensen met een chronische ziekte
1) Uitgaan van de patiënt
- Wie is de patiënt?
o Wat zijn de behoeften van de zorgontv.? (aanbod)
o Wat denkt de zorgontv.?
o Wat wil zorgontv.? Vertrekpunt!!!
o Wat kan zorgontv. Aan?
o Wat is hij/zij bereid te doen?
2) Echt zijn
- Er wordt veronderstelt dat je niet uitgaat van standaarden
- Geen enkele situatie is dezelfde
- Geen aannames zonder te verifiëren met zorgontv.
3) Interdisciplinair(= samenwerkend tss verschillende disciplines)
- Soms nood aan andere disciplines (zeker bij meerdere aandoeningen)
- Complexiteit zorg voor nood aan samenwerking
- Samenwerking, onderlinge afstemming en goede coördinatie zijn cruciaal en
noodzakelijk
, - Effectieve communicatie met alle betrokkene(vpl, sociaal werkers,
psychologen, kinesitherapeuten, diëtisten,…) is noodzakelijk
4) Kritisch
- Alles verandert! (behoeften zorgontv., inzichten on wat wel en niet werkt,…)
o Vraagt om een professional die kritisch naar het eigen handelen kijkt
en dat waar nodig ook kan aanpassen/bijsturen
o Proactief en niet reactief te werk gaan
Op lange termijn denken: klachten/ongemakken tegengaan,
vermijden of beperken
5) Creatief
- Aangezien het plan continu bijgestuurd wordt is creativiteit cruciaal
- Zorgtechnologie zorgt voor nieuwe mogelijkheden
- Doel: zorgafhankelijkheid verminderen en autonomie verhogen
2. Prevalentie en multimorbiditeit van chronische aandoeningen
2.1.Prevalentie
= de prevalentie van een aandoening is het aantal gevallen per duizend of per
honderdduizend personen en dit op een specifiek moment in de bevolking
- 25% v/d bevolking heeft minstens 1 chronische aandoening
- ½ mensen die hun huisarts bezoeken, wordt geconfronteerd met een
chronische aandoening die hijzelf heeft of waaraan één van de gezinsleden
lijdt
- Toenemende levensverwachting zorgt voor toename chronische
aandoeningen
- In komende 20 jaar
o 30-40% stijging van cardiovasculaire aandoeningen, chronisch
longlijden en astma, degeneratieve aandoeningen zoals artrose en
dementie
2.2.Risicofactoren om een chronische ziekte te ontwikkelen
Een aantal groepen hebben meer risico op het ontwikkelen van één of meerdere chronische
aandoeningen
Risicofactoren:
- Overgewicht: 47% van de bevolking heeft overgewicht (BMI > 25)
- Geen lichaamsbeweging: 26% van de bevolking heeft minder dn 30 min per
dag effectief extra beweging
- Roken: 25% van de Belgische bevolking rookt
- Alcoholgebruik: 10% van alle mannen drinken meer dan 21 porties per week
en 6% van alle vrouwen drinken meer dan 14 porties per week
Uit onderzoek blijkt dat mensen met een lagere sociale status meer kans hebben om dergelijke
leefstijlgebonden risicofactoren te vertonen
Andere niet-leefstijlgebonden risicofactoren zijn genetische voorbeschiktheid, origine of leeftijd
