Duitsland in Europa 1918-1991
1. Zwakke plekken van de Republiek van Weimar
De democratie van de RvW was wankel door het tekenen van de wapenstilstand van de
Sociaaldemocratische regering, grote delen van de bevolking hadden weinig vertrouwen in de leiders
van de Republiek en de economie van Duitsland kreeg sterk te lijden door herstelbetalingen en het
verlies van grondstofrijke gebieden.
De regering krijgt te maken met tegenstand
De communisten deden alleen mee aan de propaganda voor eigen ideaal en alle macht
De KPD hoopte op een revolutie en namen deel aan verkiezingen. De democratie zagen ze als
vijandig maar het parlement zagen ze als goed middel voor propaganda en alle macht.
De nationalisten en conservatieven wilden het keizerrijk terug met minder macht voor de
politiek en meer macht voor hun
Ze verwachten meer invloed te hebben dan in de democratie van de RvW. Ze hadden een grote
afkeer van angst voor het communisme dat werd volgens hen niet goed bestreden door de RvW. Ook
vonden ze dat de oorlog was verloren door de val van het keizerrijk door de socialisten.
Ex-soldaten sloten zich aan bij communistische, conservatieve of fascistische groepen
Na de WO1 keerde teleurgestelde soldaten terug. Ze gaven de parlementaire democratie en
vertegenwoordigers de schuld van alles. Ze sloten zich aan bij verschillende groepen en waren de
parlementariërs democratie vijandig gezind.
De regering krijgt dr schuld van alles: de nederlaag, de VvV en de economische toestand
De leiders van de RvW probeerden door vreedzame politiek weer aanzien te krijgen maar door het
VvV zorgden ervoor dat dit niet lukten. De Duitsers hadden als verliezers niet mee mogen
onderhandelen. Ze moesten hoge herstelbetalingen voldoen, ze kregen de schuld van de oorlog, ze
moesten verschillende gebieden afstaand (België, Polen, Frankrijk) en Duitsland mocht alleen nog
maar kleine oorlogsschepen en een klein beroepsleger hebben.
Achterstand in herstelbetalingen leidt tot bezetting Ruhrgebied en economische problemen
Door achterstand van betalingen bezette Belgische en Franse troepen in 1923 het Ruhrgebied.
Arbeiders gingen staken, Duisters betaalde hun door en lieten geld bijdrukken wat leidde tot inflatie.
Opbloei van Duitse halverwege de jaren ‘20
Duitsland bloeide in de jaren ’20 weer op een beetje op door een verzoeningspolitiek met Frankrijk.
Ook het Dawesplan speelden hierbij een rol. De afspraken hielden in dat de jaarlijkse aflossing van de
herstelbetalingen werd gekoppeld aan de economische draagkracht van Duitsland. Ook ging de VS
vanaf 1925 leningen verstrekken aan Duitsland. Het leidde tot vertrek vanaf de bezetters en een
tijdelijk herstel. Tussen 1924 en 1929 kon er een stabiele regering worden gevormd.
2. De nazi’s profiteren van de economische crisis in 1929
Crisis van het wereldkapitalisme treft in Europa vooral Duitsland
Door de daling van de aandelen op de beurs in New York leidde dit tot de Amerikaanse Beurskrach.
Het gevolg was de economische crisis door faillissement van bedrijven en banken, daling van de
productie en handel, grote werkloosheid. Duitsland was een land dat nauwe banden had met de VS
en werden de dupe van de crisis. De VS gingen leningen terugvragen aan Europeanen. Duisters
kwamen net op gang maar door deze maatregel gingen er veel bedrijven failliet dit leidde tot een
grote werkloosheid in 1930.
, De crisis is gunstig voor de nazi’s
De economische crisis wordt ook een politieke crisis
Na de oorlog ontstond er een politieke instabiliteit. Het lukten de Rijkspresident niet om een nieuwe
regering te vinden waardoor er een noodtoestand kwam met een noodverordening. Dit hield in dat
de macht in handen kwam van de Rijkskanselier en de president samen.
Vooral de NSDAP profiteert van de crisis
Aanhangers van fascistische partijen sloten zich hierbij aan als alternatief voor de parlementaire
democratie. Hitler beloofde dat hij het land zou leiden naar welvaart en nationale eenheid en het
VvV ongedaan zou maken. Na de mislukte staatsgreep in 1923 kwam Hitler na een gevangenisstraf
opnieuw in 1925.
Het fascisme van de nazi’s: nationaalsocialisme
Het fascisme is een totalitaire ideologie (= regeringsvorm waarbij een leider of meerdere de hele
maatschappij beheerst en geen andere meningen toelaat). Gemeenschappelijk kenmerk van het
fascisme is dat het negatief is er wordt namelijk veel aandacht besteed aan zaken waar men tegen is
(parlementaire democratie, persoonlijke vrijheid etc).
Het belang van de eigen groep vooropgesteld
Het fascisme is ultranationalistisch
Zij vinden dat zij de beste zijn en anderen kunnen overheersen.
Mensen zijn niet gelijk, ‘hogeren’ moeten het volk leiden
Zij moeten zich in een politieke partij verleningen om leiding te geven aan het volk.
Aan het hoofd staan één leider
De fascistische partij beheerst alle uitingen van cultuur in de staat (goed/slecht)
Verstand als basis voor handelen minder geschikt dan het gevoel
Het fascisme verheerlijkt de daad
Daden waarbij kracht en geweld gebruikt worden staan hoog aangeschreven
Vrouwen moeten veel kinderen voortbrengen en zorgen voor hun gezin (Arische ras)
Minderwaardige rassen (slaven en gekleurde bevolking)
Verderfelijke rassen (zigeuners en joden)
‘Lebensraum’ in Oost-Europa
Het eerste doel van Hitler was om alle Duisters in één land te verenigen. Zijn tweede doel was het
veroveren van Lebensraum voor het Germaanse ras. Hitler had Oost-Europa en de SU op het oog. De
Slaven in OE kwamen in dienst voor het Germaanse ras.
3. De nazi’s grijpen de macht
Hitler wordt Rijkskanselier in een coalitiekabinet
In 1932 haalt de NSDAP 37% van de stemmen en is daarmee de grootste partij in de Rijksdag. Hitler
eist het Rijkskanselierschap op alleen dit vonden Von Papen en Von Hindenburg te ver gaan dus
besloten ze dat er geen kabinet gevormd kon worden en er in november 1932 nieuwe verkiezingen
kwamen. De uitslag veranderde weinig en op 30 januari 1933 werd Hitler Rijkskanselier en de
conservatieven hadden de meerderheid.
Rijksdaggebouw in brand: communistische partij wordt uitgeschakeld
Hitler schreef op 1 februari nieuwe verkiezingen uit. Dit moest door terreur gedaan worden zodat
keizers niet op socialisten of communisten stemmen. De nazi’s geven de communisten de schuld van
de brand in de avond op 27 februari 1933 en arresteren de KPD en Komintern. Ze dachten dat ze een
communistische revolutie wilde starten. Vervolgens ontnemen de Nazi’s de burgerrechten van de
communisten. Er kwam op 28 februari een noodverordening (‘noodverordening ter bescherming van
volk en staat’), dit maakte een einde aan de burgerrechten van de communisten en politie had
1. Zwakke plekken van de Republiek van Weimar
De democratie van de RvW was wankel door het tekenen van de wapenstilstand van de
Sociaaldemocratische regering, grote delen van de bevolking hadden weinig vertrouwen in de leiders
van de Republiek en de economie van Duitsland kreeg sterk te lijden door herstelbetalingen en het
verlies van grondstofrijke gebieden.
De regering krijgt te maken met tegenstand
De communisten deden alleen mee aan de propaganda voor eigen ideaal en alle macht
De KPD hoopte op een revolutie en namen deel aan verkiezingen. De democratie zagen ze als
vijandig maar het parlement zagen ze als goed middel voor propaganda en alle macht.
De nationalisten en conservatieven wilden het keizerrijk terug met minder macht voor de
politiek en meer macht voor hun
Ze verwachten meer invloed te hebben dan in de democratie van de RvW. Ze hadden een grote
afkeer van angst voor het communisme dat werd volgens hen niet goed bestreden door de RvW. Ook
vonden ze dat de oorlog was verloren door de val van het keizerrijk door de socialisten.
Ex-soldaten sloten zich aan bij communistische, conservatieve of fascistische groepen
Na de WO1 keerde teleurgestelde soldaten terug. Ze gaven de parlementaire democratie en
vertegenwoordigers de schuld van alles. Ze sloten zich aan bij verschillende groepen en waren de
parlementariërs democratie vijandig gezind.
De regering krijgt dr schuld van alles: de nederlaag, de VvV en de economische toestand
De leiders van de RvW probeerden door vreedzame politiek weer aanzien te krijgen maar door het
VvV zorgden ervoor dat dit niet lukten. De Duitsers hadden als verliezers niet mee mogen
onderhandelen. Ze moesten hoge herstelbetalingen voldoen, ze kregen de schuld van de oorlog, ze
moesten verschillende gebieden afstaand (België, Polen, Frankrijk) en Duitsland mocht alleen nog
maar kleine oorlogsschepen en een klein beroepsleger hebben.
Achterstand in herstelbetalingen leidt tot bezetting Ruhrgebied en economische problemen
Door achterstand van betalingen bezette Belgische en Franse troepen in 1923 het Ruhrgebied.
Arbeiders gingen staken, Duisters betaalde hun door en lieten geld bijdrukken wat leidde tot inflatie.
Opbloei van Duitse halverwege de jaren ‘20
Duitsland bloeide in de jaren ’20 weer op een beetje op door een verzoeningspolitiek met Frankrijk.
Ook het Dawesplan speelden hierbij een rol. De afspraken hielden in dat de jaarlijkse aflossing van de
herstelbetalingen werd gekoppeld aan de economische draagkracht van Duitsland. Ook ging de VS
vanaf 1925 leningen verstrekken aan Duitsland. Het leidde tot vertrek vanaf de bezetters en een
tijdelijk herstel. Tussen 1924 en 1929 kon er een stabiele regering worden gevormd.
2. De nazi’s profiteren van de economische crisis in 1929
Crisis van het wereldkapitalisme treft in Europa vooral Duitsland
Door de daling van de aandelen op de beurs in New York leidde dit tot de Amerikaanse Beurskrach.
Het gevolg was de economische crisis door faillissement van bedrijven en banken, daling van de
productie en handel, grote werkloosheid. Duitsland was een land dat nauwe banden had met de VS
en werden de dupe van de crisis. De VS gingen leningen terugvragen aan Europeanen. Duisters
kwamen net op gang maar door deze maatregel gingen er veel bedrijven failliet dit leidde tot een
grote werkloosheid in 1930.
, De crisis is gunstig voor de nazi’s
De economische crisis wordt ook een politieke crisis
Na de oorlog ontstond er een politieke instabiliteit. Het lukten de Rijkspresident niet om een nieuwe
regering te vinden waardoor er een noodtoestand kwam met een noodverordening. Dit hield in dat
de macht in handen kwam van de Rijkskanselier en de president samen.
Vooral de NSDAP profiteert van de crisis
Aanhangers van fascistische partijen sloten zich hierbij aan als alternatief voor de parlementaire
democratie. Hitler beloofde dat hij het land zou leiden naar welvaart en nationale eenheid en het
VvV ongedaan zou maken. Na de mislukte staatsgreep in 1923 kwam Hitler na een gevangenisstraf
opnieuw in 1925.
Het fascisme van de nazi’s: nationaalsocialisme
Het fascisme is een totalitaire ideologie (= regeringsvorm waarbij een leider of meerdere de hele
maatschappij beheerst en geen andere meningen toelaat). Gemeenschappelijk kenmerk van het
fascisme is dat het negatief is er wordt namelijk veel aandacht besteed aan zaken waar men tegen is
(parlementaire democratie, persoonlijke vrijheid etc).
Het belang van de eigen groep vooropgesteld
Het fascisme is ultranationalistisch
Zij vinden dat zij de beste zijn en anderen kunnen overheersen.
Mensen zijn niet gelijk, ‘hogeren’ moeten het volk leiden
Zij moeten zich in een politieke partij verleningen om leiding te geven aan het volk.
Aan het hoofd staan één leider
De fascistische partij beheerst alle uitingen van cultuur in de staat (goed/slecht)
Verstand als basis voor handelen minder geschikt dan het gevoel
Het fascisme verheerlijkt de daad
Daden waarbij kracht en geweld gebruikt worden staan hoog aangeschreven
Vrouwen moeten veel kinderen voortbrengen en zorgen voor hun gezin (Arische ras)
Minderwaardige rassen (slaven en gekleurde bevolking)
Verderfelijke rassen (zigeuners en joden)
‘Lebensraum’ in Oost-Europa
Het eerste doel van Hitler was om alle Duisters in één land te verenigen. Zijn tweede doel was het
veroveren van Lebensraum voor het Germaanse ras. Hitler had Oost-Europa en de SU op het oog. De
Slaven in OE kwamen in dienst voor het Germaanse ras.
3. De nazi’s grijpen de macht
Hitler wordt Rijkskanselier in een coalitiekabinet
In 1932 haalt de NSDAP 37% van de stemmen en is daarmee de grootste partij in de Rijksdag. Hitler
eist het Rijkskanselierschap op alleen dit vonden Von Papen en Von Hindenburg te ver gaan dus
besloten ze dat er geen kabinet gevormd kon worden en er in november 1932 nieuwe verkiezingen
kwamen. De uitslag veranderde weinig en op 30 januari 1933 werd Hitler Rijkskanselier en de
conservatieven hadden de meerderheid.
Rijksdaggebouw in brand: communistische partij wordt uitgeschakeld
Hitler schreef op 1 februari nieuwe verkiezingen uit. Dit moest door terreur gedaan worden zodat
keizers niet op socialisten of communisten stemmen. De nazi’s geven de communisten de schuld van
de brand in de avond op 27 februari 1933 en arresteren de KPD en Komintern. Ze dachten dat ze een
communistische revolutie wilde starten. Vervolgens ontnemen de Nazi’s de burgerrechten van de
communisten. Er kwam op 28 februari een noodverordening (‘noodverordening ter bescherming van
volk en staat’), dit maakte een einde aan de burgerrechten van de communisten en politie had
