Samenvatting aardrijkskunde systeem aarde de Geo h1

Samenvatting ak hoofdstuk 1 actieve aarde

1.1:
Het verleden van de aarde:
 Om het ontstaan van de aarde te onderzoeken, moeten geologische wetenschappers
technieken gebruiken.
 Actualiteitsbeginsel: de processen die we nu op aarde zien, hebben vroeger ook zo
gewerkt.
- Bijvoorbeeld een rivier die zich dieper in een dal heeft ingesleten, zal vroeger onder
gelijke omstandigheden hetzelfde hebben gedaan in eenzelfde tijdsbestek.
 Ook onder invloed van catastrofes worden landschappen verklaard. De catastrofes
hebben langzame geologische cycli doorbroken.

De kraamkamer van de aarde:
 4,6 miljard jaar geleden ontstonden in een kleine nevel van heet gas en stof, door
samentrekking en zwaartekracht, concentraties van deeltjes. Die met de zwaarste
massa werd een ster (de zon)
- Nevel vormden zich om de planeetachtige lichamen en deze lichamen werden groter
doordat zij tegen elkaar aanbotsten. → er ontstond zonnestelsel

Schillen:
 Onze aarde heeft twee belangrijke eigenschappen die een grote rol spelen in de
vorming van de continenten, oceanen en alle landschappen, zoals bergen en dalen.
1. Er is op het landoppervlak vloeibaar water
2. De aarde heeft een inwendige gelaagdheid.
- Het binnenste van de aarde ziet er niet overal hetzelfde uit. De aarde bestaat uit
verschillende schillen met specifieke eigenschappen.
- Bij het bestuderen van de eigenschappen uit schillen kijk je naar de chemische
samenstellingen (waaruit bestaat het?) en een van de de fysische eigenschappen
(hoe hard is het?)
 De chemische samenstelling:
 Inslagen van meteorieten zorgden voor warmte, die zich ophoopte in de aarde. In de
gesmolten aarde zakten zware elementen (ijzer/nikkel) naar de diepte → kern van
ijzer en nikkel en mantel ontstaan.
 De buitenkant van de mantel vormde een dunne, harde laag van lichter gesteente .
 Door de grote inslag van een meteoriet is veel gesteente de ruimte in geslingerd→ de
maan ontstond hier uit.
- Ook smolt de aarde opnieuw door deze klap. De aarde was weer vloeibaar → het
proces van scheiding van verschillende mineralen trad bij afkoeling weer op → de
aarde is opgebouwd uit verschillende chemische samenstellingen:

 Aardkern:
- Bestaat voornamelijk uit ijzer
- Temperatuur liggen tussen de 5000 en 6000 graden Celsius.
 Aardmantel:
- Bestaat vooral uit magnesium en ijzer
- Iets minder warm (tussen de 2800 en 1800 graden Celcius)

,  Aardkorst:
- Gemaakt van vast gesteente en is er in twee verschillende vormen:
1. Oceanische korst
- Onder de oceaan
- Dikte vanaf 7 km
- Bestaat uit basalt (zwaar gesteente)
2. Continentale korst:
- Dikte van 20 tot 70 km
- Bestaat uit vrij licht gesteente, graniet.

 De fysische opbouw:
 De hardheid van de schillen is een fysische eigenschap.
1. Lithosfeer:
- Vaste buitenlaag van de aarde.
- Bestaat uit de aardkorst en het bovenste harde gedeelde van de aardmantel.
- Onder oceanen is de lithosfeer dunner.
2. Athenosfeer:
- Zit onder de lithosfeer.
- Dit is een zachtere laag
- Het grootste gedeelte van deze laag is plastisch gesteente, maar op sommige plekken
is deze laag bij magmahaarden gesmolten.
- De athenosfeer rust op een harder deel van de mantel, de binnenmantel. → hoge
druk → gesteente hier harder dan in de athenosfeer.
3. Vloeibare kern:
- Buitenste laag van de kern is vloeibaar, maar de binnenkern bestaat weer uit hard
gesteente.

Inwendige warmte:
 De aarde krijgt haar warmte van inwendige of uitwendige bronnen.
1. Bij het ontstaan van de aarde uit hete nevelgassen kreeg de planeet al warmte mee.
Deze warmte hoopte zich op. (inwendige bron)
2. Ook haalt de aarde haar warmte uit de radioactiviteit van sommige gesteenten. Deze
geven warmte af door het vervallen van radioactiviteit. (inwendig)
3. De zon geeft de aarde uitwenige warmte. Dit geeft meer warmte dan de inwendige
bronnen → gevolgen voor de uitwendige processen en exogene krachten die zich aan
het aardoppervlak afspelen.