Ethiek de basis
Samenvatting
1.1 het intuïtief moreel oordeel
Moreel oordeel: een oordeel dat gaat over het gedrag van mensen en hoe ze met
elkaar omgaan. / een waardering van menselijk gedrag aan de hand van morele
uitgangspunten.
Een intuïtief moreel oordeel: een moreel oordeel dat kant en klaar ontstaat in je
bewustzijn zonder dat je erover na hoeft te denken en voordat je erover nagedacht
hebt.
1.2 het verschil tussen kennen, oordelen en voelen
Als je je bewust wordt van je oordeel, ga je door 3 processen:
1. Kennen / objectiveren
Je representeert een buitenwereld in je bewustzijn.
resultaat: Feiten / kennis
2. Oordelen / subjectiveren
Je verbindt jezelf met anderen.
resultaat: Morele oordelen
3. Voelen / normeren
Je ervaart een binnenwereld in je bewustzijn.
resultaat: Gevoelens
Feiten, oordelen en emoties kun je uitwisselen met elkaar.
Uitwisseling feit: je bezit dezelfde kennis
Uitwisseling emotie; je kunt nooit hetzelfde voelen, wel het je voorstellen.
Uitwisseling moreel oordeel: delen van kennis en vermeerderen emotie.
1.3 Waaraan herken je een moreel oordeel?
Kernmerken moreel oordeel:
1. Gaat over menselijk gedrag
2. Overstijgt het individuele
Universaliteitspricipe: een morele uitspraak over iemand in een bepaalde situatie
geldt voor alle mensen in die situatie.
3. Is normatief
Het gaat erom hoe je behoort te handelen.
4. Is gericht op het goede
Moreel uitgangspunt: een omschrijving van iets dat op zichzelf nastrevenswaardig is
betreffende menselijk samenleven. De handeling is goed en niet perse het resultaat
(denk aan leren)
5. Kan morele verontwaardiging veroorzaken
Dit is een gevolg van het morele oordeel (dat je immoreel behandeld wordt).
, 1.4 ethiek, moraal en het moreel vertoog
Morele oordelen zijn aan personen gebonden, niet persoonlijk.
Moraal: het geheel van morele oordelen van een groep dat ontstaat in een gesprek.
Het is het geheel van morele regels waaraan wij onszelf en anderen in redelijkheid
gehouden achten.
Elke organisatie en elk vakgebied heeft zijn eigen moraal.
Ethiek: de wetenschap die moraal bestudeert en die tracht de moraal verder te
helpen door nieuwe argumenten te ontwikkelen en te gebruiken in afwegingen.
Normen en waarden zijn universeel (vrijheid, rechtvaardigheid). Het zijn de morele
oordelen die verschillen tussen mensen.
Moreel vertoog: het geheel aan communicatie en interactie waarin mensen hun
morele oordelen, en daarmee hun moraal, vormen en op elkaar afstemmen.
1.5 morele competenties
Redenen waarom oordelen met je morele intuïtie tekortschiet in het functioneren
van een professional:
1. Je morele intuïtie is niet uit te leggen aan anderen
2. Als je alleen intuïtief oordeelt, kun je niet leren van je fouten en successen.
3. Je intuïtie bereidt je niet voor op nieuwe situaties.
Een morele vraag moet een onderzoek op gang brengen dat je verder brengt in het
begrijpen van een morele kwestie.
2.1 normen
Norm: een argument in de vorm van een regel waaraan je je houden moet.
Morele norm: een zelf opgelegde regel die gedag voorschrijft betreffende goed
samenleven.
In de grondwet en in de universele verklaring van de rechten van de mens staan
morele normen genoemd. Ze zorgen voor een goede samenleving.
Voorbeeld: ik mag een koekje pikken / je behoort koffie voor elkaar mee te brengen
2.2 waarden
Waarde:
Morele waarde: een ideaal, een principe betreffende goed samenleven dat we
proberen te realiseren door middel van ons gedrag.
Waarden: vrijheid, rechtvaardigheid, gelijkheid, solidariteit
Samenvatting
1.1 het intuïtief moreel oordeel
Moreel oordeel: een oordeel dat gaat over het gedrag van mensen en hoe ze met
elkaar omgaan. / een waardering van menselijk gedrag aan de hand van morele
uitgangspunten.
Een intuïtief moreel oordeel: een moreel oordeel dat kant en klaar ontstaat in je
bewustzijn zonder dat je erover na hoeft te denken en voordat je erover nagedacht
hebt.
1.2 het verschil tussen kennen, oordelen en voelen
Als je je bewust wordt van je oordeel, ga je door 3 processen:
1. Kennen / objectiveren
Je representeert een buitenwereld in je bewustzijn.
resultaat: Feiten / kennis
2. Oordelen / subjectiveren
Je verbindt jezelf met anderen.
resultaat: Morele oordelen
3. Voelen / normeren
Je ervaart een binnenwereld in je bewustzijn.
resultaat: Gevoelens
Feiten, oordelen en emoties kun je uitwisselen met elkaar.
Uitwisseling feit: je bezit dezelfde kennis
Uitwisseling emotie; je kunt nooit hetzelfde voelen, wel het je voorstellen.
Uitwisseling moreel oordeel: delen van kennis en vermeerderen emotie.
1.3 Waaraan herken je een moreel oordeel?
Kernmerken moreel oordeel:
1. Gaat over menselijk gedrag
2. Overstijgt het individuele
Universaliteitspricipe: een morele uitspraak over iemand in een bepaalde situatie
geldt voor alle mensen in die situatie.
3. Is normatief
Het gaat erom hoe je behoort te handelen.
4. Is gericht op het goede
Moreel uitgangspunt: een omschrijving van iets dat op zichzelf nastrevenswaardig is
betreffende menselijk samenleven. De handeling is goed en niet perse het resultaat
(denk aan leren)
5. Kan morele verontwaardiging veroorzaken
Dit is een gevolg van het morele oordeel (dat je immoreel behandeld wordt).
, 1.4 ethiek, moraal en het moreel vertoog
Morele oordelen zijn aan personen gebonden, niet persoonlijk.
Moraal: het geheel van morele oordelen van een groep dat ontstaat in een gesprek.
Het is het geheel van morele regels waaraan wij onszelf en anderen in redelijkheid
gehouden achten.
Elke organisatie en elk vakgebied heeft zijn eigen moraal.
Ethiek: de wetenschap die moraal bestudeert en die tracht de moraal verder te
helpen door nieuwe argumenten te ontwikkelen en te gebruiken in afwegingen.
Normen en waarden zijn universeel (vrijheid, rechtvaardigheid). Het zijn de morele
oordelen die verschillen tussen mensen.
Moreel vertoog: het geheel aan communicatie en interactie waarin mensen hun
morele oordelen, en daarmee hun moraal, vormen en op elkaar afstemmen.
1.5 morele competenties
Redenen waarom oordelen met je morele intuïtie tekortschiet in het functioneren
van een professional:
1. Je morele intuïtie is niet uit te leggen aan anderen
2. Als je alleen intuïtief oordeelt, kun je niet leren van je fouten en successen.
3. Je intuïtie bereidt je niet voor op nieuwe situaties.
Een morele vraag moet een onderzoek op gang brengen dat je verder brengt in het
begrijpen van een morele kwestie.
2.1 normen
Norm: een argument in de vorm van een regel waaraan je je houden moet.
Morele norm: een zelf opgelegde regel die gedag voorschrijft betreffende goed
samenleven.
In de grondwet en in de universele verklaring van de rechten van de mens staan
morele normen genoemd. Ze zorgen voor een goede samenleving.
Voorbeeld: ik mag een koekje pikken / je behoort koffie voor elkaar mee te brengen
2.2 waarden
Waarde:
Morele waarde: een ideaal, een principe betreffende goed samenleven dat we
proberen te realiseren door middel van ons gedrag.
Waarden: vrijheid, rechtvaardigheid, gelijkheid, solidariteit
