Samenvatting Cognitieve psychologie I

Cognitieve psychologie I 2019-2020 N. Deroost


Hoofdstuk 1 – Inleiding
1. Introductie tot de cognitieve psychologie
 Wat is cognitieve psychologie?
Bestudeert basismechanismen van menselijke cognities = alles dat we nodig hebben om
dingen te kunnen vatten/interpreteren
= wetenschappelijke studie van mentale denkprocessen
 verschillende domeinen:
- Perceptie
- Aandacht Meerdere domeinen dus ook
- Geheugen meerdere deeltheorieën
- Taal
- Redeneren Soms verbanden tussen
- … deeldomeinen

 Wat zijn cognitieve wetenschappen?
= interdisciplinair onderzoek van de cognitie, breder dan de cognitieve psychologie
Deelgebieden:
- Neurowetenschappen
- Psychologie
- Linguïstiek
- Computerwetenschappen
- Filosofie

 Welke wetenschappelijke methode wordt toegepast?
 Experimentele methode
= onderzoeksvragen beantwoorden adhv experimenten waarbij men onafhankelijke
variabelen manipuleert en het effect bekijkt op de afhankelijke variabelen
Controlevariabele = variabele in onderzoek die ervoor zorgt dat het experiment niet
onderhevig is aan een bias
- Afhankelijke variabelen via
 Reactietijden (meest gebruikt bij onderzoeken)
 Nauwkeurigheid (van bv. herinneringen)
 Breinactivatie (ERP, fMRI, PET) Typisch
 Klinische testen
 Vragenlijsten
 Verbale rapportage (interviews)
Andere
 Oogbewegingen
- Populaties experimenten
 Gezonde volwassenen, meestal studenten
 Patiënten met laesies Typisch
 Kinderen en baby’s
 Ouderen
 Dieren Andere
 Theorie
 obv experimenteel onderzoek theorieën vormen zodat
- Data kan worden samengevat: theorie dient om overzicht te bewaren

,Cognitieve psychologie I 2019-2020 N. Deroost


Bv. Power law of practice




Hoe meer oefening, hoe meer daling van reactietijd  uiteindelijk weinig
progressie/vooruitgang, je zit nl op je maximum
- Data wordt verklaard
- Data wordt voorspeld
 Nadeel experimentele methode: lage externe validiteit!
 Zonder goede theorie is zelfs beste data waardeloos  verband onderzoek-
theorievorming
 Onderzoekscyclus: theorie enkel via data en data enkel verklaard door theorie =
wisselwerking

,Cognitieve psychologie I 2019-2020 N. Deroost


Hoofdstuk 2 – Geschiedenis
1. Eerste cognitieve psychologen




 De psychologische scholen
- Onderzoek naar bewustzijn
 Structuralisme (Duitsland): onderzoek naar structuur van bewustzijn
 Functionalisme (VS): onderzoek naar functie van bewustzijn

 Pioniers
- Donders (1868): vader mentale chronometrie
= hoeveel tijd elke stap in informatieproces inneemt
 Adhv reactietijden = tijd tussen aanbieden van stimulus en geven van respons
 Enkelvoudige RTtaak

Doel: lichtje brandt  knop indrukken
DUS Stimulus 1 leidt tot Respons 1
= a-reactie: je reageert of je reageert niet




 Keuze RTtaak
Doel: rood lichtje brandt  Ene knop
indrukken, schip groen lichtje
brandt  Andere knop indrukken
DUS Stimulus 1 leidt tot Respons 1 en
Stimulus 2 leidt tot Respons 2
= b-reactie: a-reactie EN
stimulusdiscriminatie(onderscheiden)- en
identificatie(wat staat voor wat) EN
responsselectie(juiste respons selecteren)
= selectie

 Go-no Go RTtaak

Doel: rood lichtje brandt  Knop
indrukken
Schip groen lichtje brandt  Niets doen
DUS Stimulus 1 leidt tot Respons 1 en
Stimulus 2 leidt tot geen respons

, Cognitieve psychologie I 2019-2020 N. Deroost


= c-reactie: a-reactie EN stimulusdiscriminatie- en identificatie


 Substractiemethode
= verschillende reactietijden van elkaar aftrekken om zo te bekijken wat de
stapjes zijn om van prikkel tot respons te komen




= volledig proces



- Ebbinghaus (1885): eerste geheugenexperimenten
 Besparingsmethode
1) Lijst met zinloze lettergrepen aanleren
2) Lijst met zinloze lettergrepen herleren
3) Formule besparing toepassen:
(Beurten leren – beurten herleren)/beurten herleren
X 100 = procent dat je niet moet herleren

 Vergeetcurve
 Hoe meer tijd erover, hoe minder besparing
 Veel vergeten in begin, daarna afvlakking
 Vergeetcurve en besparingsmethode lieten toe om
geheugenfuncties te kwantificeren, curve
insinueert KTG en LTG




2. Opkomst behaviorisme
 Behaviorisme
- Geen vage concepten zoals mentale processen en bewustzijn
- Objectieve gegevensverzameling om wetmatigheden in S-R relaties te definiëren