Psychopathologie en psychofarmacologie
Middelen bij depressie
Diagnostiek
Gebruik van antidepressiva vereist goede diagnostiek
- Basis voor die diagnose: depressieve episode
Depressieve episode
Aanwezigheid van vijf of meer symptomen gedurende twee weken
- Depressieve stemming
- Verlies in interesse of plezier
- Gewichtsvermindering of toename
- Slapeloosheid of juist veel slapen
- Verlies van energie
- Gevoelens van waardeloosheid
- Verminderd vermogen tot nadenken
Maar de diagnose is complexer
- Daardoor blijven vele mensen met depressie on-gediagnosticeerd
- Slechts een klein deel zoekt hulp bij depressie
o En een deel van deze mensen krijgt zelf geen correcte behandeling
Pathologie
Ontstaan van depressie
- Genetisch en het voorkomen van stressoren
o Geen kwetsbare genen en wel stressoren: geen depressie ontwikkelen
o Hoe groter aantal kwetsbare genen en hoe zwaarder stressor: meer kans
Stressoren
Kunnen verschillend van aard zijn
- Levensgebeurtenissen (live-events): psychisch, relationeel, financieel, verslaving,…
o Deze zullen de genen die inactief zijn gaan activeren
o Of dit effectief gebeurt hangt af van persoonlijkheid van iemand
En die zijn coping skills: worden in kinderjaren gevormd
Coping skills: manier van omgaan met dingen
- Je hebt een stressweerstand
o Maar na enkele depressieve periodes zal die weerstand gaan verminderen
o = Risico op herval (recurrence) is groter na verschillende depressieve episodes
Hersenen
Bij stress of emoties: activatie van amygdala (limbisch systeem, zorgt voor emoties)
- Deze onderdrukt prefrontale cortex
, - Stimuleert hypothalamus
o Hypothalamus geeft meer CRH af en zorgt voor sterke werking van hypofyse
Hypofyse produceert meer ACTH (adrenocorticotroop hormoon)
ACTH zet bijnierschors aan tot grotere productie van cortisol = stresshormoon
- Hierbij maken we ons lichaam klaar voor actie
Bij ‘gezonde’ personen
Remmen de prefrontale cortex en hippocampus (geheugen) de amygdala
- Angst en emoties verminderen
- Door negatief feedbackmechanisme zullen hypothalamus en hypofyse
o Minder CRF en ACTH produceren
o = Normaliseren van cortisolspiegel
Depressieve personen
De homeostase die er is bij ‘gezonde’ personen is er hier niet
- Activiteit van amygdala is hier enorm
o Waardoor sterke stijging van cortisol
o Negatieve feedbacksysteem werkt niet meer
Daardoor steeds meer cortisol productie
En deze hoge concentratie is toxisch voor hersenen
Groeifactor BDNF die zorgt voor ontstaan en ontwikkeling van neuronen
- Zodanig onderdrukt hierdoor dat de neuronen in de prefrontale cortex en hippocampus
afsterven = neurodegeneratie
- De prefrontale cortex is hierdoor minder actief en dit kan ook op beelden gezien worden in
de hersenen
- Hoe langer depressie duurt, hoe groter cortisolspiegel
o Hoe minder volume in de hippocampus
Door die overactiviteit van amygdala en verminderde activiteit in prefrontale cortex
- Grote bewustwording van negatieve elementen van een stimuli
o Voornamelijk negatieve zaken in het leven zien = gaze shift
o Ook geheugen gaat voornamelijk negatieve zaken gaan onthouden
- Zelfwaardering en zelfbeeld worden beïnvloeden
- = Beleven van depressieve symptomen
Farmacotherapie: definities en cijfers
Farmacologische behandeling van depressie: met antidepressiva
, - Hoe erger de depressie, hoe beter de medicatie zal werken
Remissie = Remission
- Wanneer een pt voor 4-9 weken symptoomvrij is
- Dit bereikt: moet therapie voldoende lang aangehouden worden
- Pt komt niet altijd tot deze fase: aantal symptomen die dit in weg staan
Recovery = Herstel
- Wanneer een pt symptoomvrij is voor meer dan 12 maanden
- Vanaf deze fase kan de behandeling afgebouwd worden
- Bij ernstige depressie kan het wel dat behandeling langer duurt
Respons Als er al 50% verbetering is: te meten op de depressieschaal
- Vroeger was men hier al tevreden mee
- Nu streven naar remissie en recovery
Elke episode verhoogt de kans op een volgende depressieve episode
- Door die erfelijke factoren
- En door de schade die hersenen oplopen bij elke nieuwe episode
- En het blijvend voorkomen van bepaalde stressoren
Therapie met antidepressiva
Heeft tijdje nodig tegen dat het werkt: enkele weken
- Eerst stijgt het energieniveau, motoriek en het denken wordt actiever
Dit kan dan wel aanleiding geven tot verhoogde suïcidegedachten en pogingen
- Bij jongeren is die kans er vooral
- Maar uiteindelijk zorgt die antidepressiva wel voor het afnemen van aantal suïcides
o Maar in het begin van inname moet men wel waakzaam zijn
Behandeling
In slechts 33% van de personen met depressie is de behandeling succesvol
- Er zijn viertal behandelingen nodig om 66% hierbij succesvol te ‘herstellen’
- Het kan ook zijn dat de pt therapieresistent wordt
o Andere benadelingen aanbrengen
o ECT: Electro convulsie therapie
o TMS: transcraniële magnetische stimulatie
Farmacotherapie: werkingsmechanisme
Stressoren (life events) zorgen voor verhoging van cortisol
- Ook verhoging van serotonine en noradrenaline
- Cortisol te hoog blijven: synthese neurotransmitters verminderen (containment)
o Aantal receptoren gaat hierdoor verhogen = upregulatie
Middelen bij depressie
Diagnostiek
Gebruik van antidepressiva vereist goede diagnostiek
- Basis voor die diagnose: depressieve episode
Depressieve episode
Aanwezigheid van vijf of meer symptomen gedurende twee weken
- Depressieve stemming
- Verlies in interesse of plezier
- Gewichtsvermindering of toename
- Slapeloosheid of juist veel slapen
- Verlies van energie
- Gevoelens van waardeloosheid
- Verminderd vermogen tot nadenken
Maar de diagnose is complexer
- Daardoor blijven vele mensen met depressie on-gediagnosticeerd
- Slechts een klein deel zoekt hulp bij depressie
o En een deel van deze mensen krijgt zelf geen correcte behandeling
Pathologie
Ontstaan van depressie
- Genetisch en het voorkomen van stressoren
o Geen kwetsbare genen en wel stressoren: geen depressie ontwikkelen
o Hoe groter aantal kwetsbare genen en hoe zwaarder stressor: meer kans
Stressoren
Kunnen verschillend van aard zijn
- Levensgebeurtenissen (live-events): psychisch, relationeel, financieel, verslaving,…
o Deze zullen de genen die inactief zijn gaan activeren
o Of dit effectief gebeurt hangt af van persoonlijkheid van iemand
En die zijn coping skills: worden in kinderjaren gevormd
Coping skills: manier van omgaan met dingen
- Je hebt een stressweerstand
o Maar na enkele depressieve periodes zal die weerstand gaan verminderen
o = Risico op herval (recurrence) is groter na verschillende depressieve episodes
Hersenen
Bij stress of emoties: activatie van amygdala (limbisch systeem, zorgt voor emoties)
- Deze onderdrukt prefrontale cortex
, - Stimuleert hypothalamus
o Hypothalamus geeft meer CRH af en zorgt voor sterke werking van hypofyse
Hypofyse produceert meer ACTH (adrenocorticotroop hormoon)
ACTH zet bijnierschors aan tot grotere productie van cortisol = stresshormoon
- Hierbij maken we ons lichaam klaar voor actie
Bij ‘gezonde’ personen
Remmen de prefrontale cortex en hippocampus (geheugen) de amygdala
- Angst en emoties verminderen
- Door negatief feedbackmechanisme zullen hypothalamus en hypofyse
o Minder CRF en ACTH produceren
o = Normaliseren van cortisolspiegel
Depressieve personen
De homeostase die er is bij ‘gezonde’ personen is er hier niet
- Activiteit van amygdala is hier enorm
o Waardoor sterke stijging van cortisol
o Negatieve feedbacksysteem werkt niet meer
Daardoor steeds meer cortisol productie
En deze hoge concentratie is toxisch voor hersenen
Groeifactor BDNF die zorgt voor ontstaan en ontwikkeling van neuronen
- Zodanig onderdrukt hierdoor dat de neuronen in de prefrontale cortex en hippocampus
afsterven = neurodegeneratie
- De prefrontale cortex is hierdoor minder actief en dit kan ook op beelden gezien worden in
de hersenen
- Hoe langer depressie duurt, hoe groter cortisolspiegel
o Hoe minder volume in de hippocampus
Door die overactiviteit van amygdala en verminderde activiteit in prefrontale cortex
- Grote bewustwording van negatieve elementen van een stimuli
o Voornamelijk negatieve zaken in het leven zien = gaze shift
o Ook geheugen gaat voornamelijk negatieve zaken gaan onthouden
- Zelfwaardering en zelfbeeld worden beïnvloeden
- = Beleven van depressieve symptomen
Farmacotherapie: definities en cijfers
Farmacologische behandeling van depressie: met antidepressiva
, - Hoe erger de depressie, hoe beter de medicatie zal werken
Remissie = Remission
- Wanneer een pt voor 4-9 weken symptoomvrij is
- Dit bereikt: moet therapie voldoende lang aangehouden worden
- Pt komt niet altijd tot deze fase: aantal symptomen die dit in weg staan
Recovery = Herstel
- Wanneer een pt symptoomvrij is voor meer dan 12 maanden
- Vanaf deze fase kan de behandeling afgebouwd worden
- Bij ernstige depressie kan het wel dat behandeling langer duurt
Respons Als er al 50% verbetering is: te meten op de depressieschaal
- Vroeger was men hier al tevreden mee
- Nu streven naar remissie en recovery
Elke episode verhoogt de kans op een volgende depressieve episode
- Door die erfelijke factoren
- En door de schade die hersenen oplopen bij elke nieuwe episode
- En het blijvend voorkomen van bepaalde stressoren
Therapie met antidepressiva
Heeft tijdje nodig tegen dat het werkt: enkele weken
- Eerst stijgt het energieniveau, motoriek en het denken wordt actiever
Dit kan dan wel aanleiding geven tot verhoogde suïcidegedachten en pogingen
- Bij jongeren is die kans er vooral
- Maar uiteindelijk zorgt die antidepressiva wel voor het afnemen van aantal suïcides
o Maar in het begin van inname moet men wel waakzaam zijn
Behandeling
In slechts 33% van de personen met depressie is de behandeling succesvol
- Er zijn viertal behandelingen nodig om 66% hierbij succesvol te ‘herstellen’
- Het kan ook zijn dat de pt therapieresistent wordt
o Andere benadelingen aanbrengen
o ECT: Electro convulsie therapie
o TMS: transcraniële magnetische stimulatie
Farmacotherapie: werkingsmechanisme
Stressoren (life events) zorgen voor verhoging van cortisol
- Ook verhoging van serotonine en noradrenaline
- Cortisol te hoog blijven: synthese neurotransmitters verminderen (containment)
o Aantal receptoren gaat hierdoor verhogen = upregulatie
