Inhoudsopgave
1 Hoofdstuk 1: eerste hulp ................................................................................................................. 5
1.1 Basisprincipes eerste hulp ....................................................................................................... 5
1.2 Vier stappen in eerste hulp ..................................................................................................... 5
2 Hoofdstuk 2: De A van ademhaling ................................................................................................. 5
2.1 Ademhalingscentrum .............................................................................................................. 5
2.2 Ademhalingsstelsel .................................................................................................................. 6
2.3 Gaswisseling ............................................................................................................................ 6
2.4 Bovenste ademhalingswegen .................................................................................................. 7
2.6 Onderste ademhalingswegen.................................................................................................. 8
2.7 Problemen met de ademhaling ............................................................................................... 9
3 Hoofdstuk 3: de B van bewustzijn ................................................................................................. 10
3.1 Het centraal zenuwstelsel ..................................................................................................... 10
3.2 Het perifere zenuwstelsel...................................................................................................... 15
3.3 Het autonome zenuwstelsel .................................................................................................. 15
3.4 Somatische zenuwstelsel....................................................................................................... 15
4 Hoofdstuk 4: de C van (bloed)circulatie ........................................................................................ 16
4.1 Cardiovasculair stelsel ........................................................................................................... 19
4.1.1 Bloeddrukmeting en vasculaire onderzoeken: .............................................................. 20
4.3 Problemen in de bloedcirculatie ........................................................................................... 21
4.3.1 Hypertensie ................................................................................................................... 21
4.3.2 Hypotensie..................................................................................................................... 21
4.4 Het bloed ............................................................................................................................... 21
4.4.1 Bloedsamenstelling ....................................................................................................... 21
4.4.2 Functies van bloed......................................................................................................... 22
4.4.3 Problemen met bloedverlies ......................................................................................... 22
5 Hoofdstuk 5: de temperatuur ....................................................................................................... 22
5.1 Lichaamstemperatuur ........................................................................................................... 22
5.2 Lichaamstemperatuur ........................................................................................................... 22
5.2.1 Temperatuurschommelingen ........................................................................................ 22
5.2.2 Temperatuurregulatie ................................................................................................... 22
6 Hoofdstuk 6: Het sensorisch stelsel .............................................................................................. 23
6.1 Het gehoor............................................................................................................................. 23
6.2 Het oog .................................................................................................................................. 25
7 Hoofdstuk 7 : immuniteit en kinderziekten .................................................................................. 27
, 7.1 Infectie of ontsteking ............................................................................................................ 27
7.1.1 Aanmaak witte bloedcellen ........................................................................................... 27
7.1.2 Niet specifieke afweer ................................................................................................... 28
7.1.3 Specifieke afweer .......................................................................................................... 28
7.1.4 Het lymfestelsel en -knopen .......................................................................................... 29
7.2 Immunisatie ........................................................................................................................... 29
7.3 Immunodeficiëntie ................................................................................................................ 29
7.4 Een infectieziekte .................................................................................................................. 29
7.4.1 Chronische of acute infectieziekte ................................................................................ 30
7.4.2 Dragers van ziekteverwekkers....................................................................................... 30
7.4.3 Overdracht van pathogene micro-organismen ............................................................. 30
7.4.4 Allergie (Help!)............................................................................................................... 31
7.5 Infectieziekten, kinderziekten en vaccinaties ....................................................................... 32
7.5.1 Algemeen voorkomende infectieziekten ...................................................................... 32
9 Hoofdstuk 8: kinderziekten ........................................................................................................... 35
10 Hoofdstuk 9: pijn ....................................................................................................................... 43
10.1 Pijnverwerking ....................................................................................................................... 43
10.2 Zenuwgeleiding ..................................................................................................................... 44
10.3 Acute vs. chronische pijn ....................................................................................................... 45
10.3.1 Acute pijn....................................................................................................................... 45
10.3.2 Chronische pijn .............................................................................................................. 45
10.4 Pijn en pijngedrag .................................................................................................................. 49
10.4.1 Conversiestoornis .......................................................................................................... 49
10.4.2 Hypochondrie ................................................................................................................ 49
10.5 Kwaliteit van leven ................................................................................................................ 49
10.6 Pijn bij mensen met een beperking ....................................................................................... 49
10.6.1 Congenitale analgesie.................................................................................................... 49
10.6.2 Pijnonverschilligheid...................................................................................................... 50
10.6.3 Mentale beperking ........................................................................................................ 50
10.6.4 Communicatie ............................................................................................................... 50
10.6.5 Aandachtpunten bij pijnsignalisatie .............................................................................. 50
10.6.6 Gecombineerde problemen .......................................................................................... 50
10.7 Pijn behandelen en bestrijden .............................................................................................. 51
11 Hoofdstuk 10: het skelet ........................................................................................................... 51
11.1 Anatomie ............................................................................................................................... 51
11.2 Wervelkolom (ruggengraat) .................................................................................................. 51
, 11.2.1 De wervels ..................................................................................................................... 52
11.2.2 De discus intervertebralis (tussenwervelschijf)............................................................. 52
12 Hoofdstuk 11 : jeugdgezondheidszorg ...................................................................................... 53
12.1 Enkele aandachtspunten met betrekking van nul tot zesjarigen .......................................... 53
12.1.1 Prematuur...................................................................................................................... 53
12.1.2 Geelzucht (ICTERUS) ...................................................................................................... 53
12.1.3 Regulatieproblemen van de lichaamstemperatuur ...................................................... 53
12.1.4 Scheef hoofdje ............................................................................................................... 54
12.1.5 Wiegendood (Sudden Infant Death Syndrome) ............................................................ 54
12.1.6 Shaken baby syndroom ................................................................................................. 54
12.1.7 Darmproblemen ............................................................................................................ 54
12.1.8 Pijn bij tanddoorbraak ................................................................................................... 56
12.1.9 Niet-ingedaalde zaadballen ........................................................................................... 56
12.2 Aandachtspunten van zes tot twaalfjarigen .......................................................................... 57
12.2.1 Schoolmyopie (bijziendheid) ......................................................................................... 57
12.2.2 Hypermetropie (Verziendheid)...................................................................................... 57
12.2.3 Lui oog (Amblyopie)....................................................................................................... 58
12.2.4 Scheel zien (Strabisme) ................................................................................................. 58
12.2.5 Cariës (Tandbederf) ....................................................................................................... 58
12.2.6 Hoofdluizen ................................................................................................................... 58
12.2.7 Manken.......................................................................................................................... 58
12.2.8 Platvoeten (pedes plani)................................................................................................ 59
12.2.9 Wratten ......................................................................................................................... 59
12.2.10 Toediening van herhalingsvaccins ............................................................................. 59
12.2.11 Leerachterstand of leerstoornis ................................................................................ 59
12.3 Enkele aandachtspunten 12 tot 19 jaar ................................................................................ 60
12.3.1 Ongelijke lengtegroei van de onderste ledematen ...................................................... 60
12.3.2 Slechte lichaamshouding ............................................................................................... 60
12.3.3 Scoliose .......................................................................................................................... 60
12.3.4 Acné ............................................................................................................................... 60
12.3.5 Voetschimmel ................................................................................................................ 60
12.3.6 Epilepsie......................................................................................................................... 60
12.3.7 Tinnitus .......................................................................................................................... 62
12.3.8 Zelfverwonding (automutilatie) .................................................................................... 63
12.3.9 Pesten ............................................................................................................................ 63
13 Hoofdstuk 11: mens sana in corpe sano ................................................................................... 64
, 13.1 Voeding en energie ............................................................................................................... 65
13.2 De actieve voedingsdriehoek (‘oude versie’) ........................................................................ 71
13.3 de actieve voedingsdriehoek voor de Marokkaanse gemeenschap ..................................... 74
13.4 De actieve voedingsdriehoek voor personen met diabetes mellitus .................................... 75
13.5 Meetmethoden en -technieken (1) ....................................................................................... 75
13.6 Meetmethoden en -technieken (2) ....................................................................................... 75
13.7 Meetmethoden en -technieken (3) ....................................................................................... 75
13.8 Effecten van onevenwichtige voeding (1) ............................................................................. 76
13.9 Effecten van onevenwichtige voeding (2) ............................................................................. 76
13.10 Effecten van onevenwichtige voeding (3) ......................................................................... 76
13.11 Effecten van onevenwichtige voeding (4) ......................................................................... 77
13.12 effecten van onevenwichtige voeding .............................................................................. 77
13.13 Effecten van onevenwichtige voeding (5) ......................................................................... 77
13.14 effecten van onevenwichtige voeding (5) ......................................................................... 79
13.15 Effecten van onevenwichtige voeding (6) ......................................................................... 79
13.16 Vegetarisme en veganisme ............................................................................................... 80
13.17 Diëten ................................................................................................................................ 80
13.18 Ecologische voeding .......................................................................................................... 80
13.19 Voeding, culturele en godsdienstige verschillen ............................................................... 80
13.20 Hygiëne in de keuken en voedselhygiëne ......................................................................... 80
14 Hoofdstuk 13: Seksueel overdraagbare aandoeningen en voorbehoedsmiddelen .................. 81
,1 Hoofdstuk 1: eerste hulp
1.1 Basisprincipes eerste hulp
• Blijf rustig in een noodsituatie
• Vermijd besmetting
• Handel als eerstehulpverlener
• Zorg voor het comfort van het slachtoffer
• Verleen psychosociale eerste hulp
• Houd rekening met emotionele reacties nadien → adrenaline houdt je recht tijdens het
verlenen van eerste hulp
1.2 Vier stappen in eerste hulp
1. Veiligheid (JOS) = jezelf, omgeving en slachtoffer
2. Toestand = Bewustzijn en ademhaling + circulatie
3. Hulpdiensten = 112 bij ernstig ongeval
4. Eerste hulp = zelf rustig blijven en gepast reageren
A= ademhaling (Ademhalingsstelsel)
B = Bewustzijn (Zenuwstelsel)
C = Circulatie (bloedsomloop)
2 Hoofdstuk 2: De A van ademhaling
2.1 Ademhalingscentrum
Ademhaling wordt geregeld in de hersenstam
- Verlengde merg (medulla oblongata)
- De pons (of brug)
- De middenhersenen (mesencephalon)
,2.2 Ademhalingsstelsel
2 doelen:
1. Longen produceren zuurstof en zorgen voor het functioneren van lichaam en organen
2. Afvalproductie (kooldioxide en waterdamp) uit lichaam
2.3 Gaswisseling
Ingeademde lucht = 78% stikstof (N²) + 20,9% zuurstofgas (O²) + 0,03% koolstofdioxide (CO²)
Uitgeademde lucht = 16% zuurstofgas + 4% koolstofdioxide
Gemiddelde volwassene:
Longinhoud: 3 tot 7 liter
Ademvolume in rust: 0,4 – 0,5 l lucht opnemen/afgeven
Vitale capaciteit:
• Per etmaal 20.000 tal ademhalingen
• 120 liter zuurstof
Luchtresidu:
• Diepe ademhaling 2,5 - 6 l
• Na diepe uitademing 1,2 l
Dode ruimte
Ademhalingsfrequentie:
Pasgeborene 30 – 40 eenheden/minuut
Kinderen tussen 1 – 3 jaar 23 – 35 eenheden/minuut
Kinderen 3 – 6 jaar → 20 - 30 eenheden/minuut
Kinderen 6 – 12 jaar → 18 tot 26 eenheden/minuut
Het duurt 7 seconden om zuurstof vanuit de lucht in de kleine tenen te krijgen.
,2.4 Bovenste ademhalingswegen
2.5
Neusholte:
- links en rechts door neustussenschot
- functie: ingeademde lucht bevochtigen, filteren en verwarmen, geurpartikels waarnemen,
afvoer van traanvocht via slijm en stemvorming
- Sinussen (neusbijholten) situeren zich rond neusholte en ogen en zijn gevuld met lucht
- Trilhaartjes
Mondholte:
- spijsvertering, spraak en ademhaling.
Huig:
- uitloper van zachte gehemelte en sluit keelholte en slokdarm af.
- Rol is bij slikken en articulatie
Keelholte:
- Achteraan mondholte en onder neusholte.
- Naar beneden toe twee openingen nl:
o Strottenhoofd: bestaat uit kraakbeenstukken die door spieren en banden aan elkaar
zitten. Verbinding keelholte en luchtpijp.
o Slokdarm
Strotklepje of epiglottis:
- dun klepje dat lijkt op dekseltje. In normale toestand is klepje naar boven gericht maar bij
slikken wordt open getrokken en naar voorzijde geplaatst.
- Voorkomt dat eten in longen terecht komt. Hier liggen ook stembanden.
,Luchtpijp (trachea):
- gelegen in hals en borstholte. Splitst zich in twee takken (bronchen).
- Wand van de luchtpijp bestaat uit weefsel met trilharen, slijmcellen, bindweefsel, glad
spierweefsel, hoefijzervormige kraakbeencellen.
- Voorbeelden:
o kriebelhoest (irritatie door stof) lijkt op de droge hoest maar is geen productieve
hoest omdat er geen slijm wordt geproduceerd. Het ontstaat door een irritatie in de
keel (keelholte) en is bedoeld om het gevoel van irritatie te verlichten.
o rokershoest is ook hoesten om de afvalstoffen uit te drijven.
o droge hoest bij verkoudheid of griep maar is ook niet productief.
2.6 Onderste ademhalingswegen
Borstholte:
- borstkas, ademhalingsspieren en diafragma, rest van de luchtpijp en de grote luchtpijptakken
(bronchiën) naar kleinere takken (bronchiolen) en eindervertakkingen en uiteindelijk
longblaasjes (alveoli).
, Zodra gehalte kooldioxide is bereikt, krijgt lichaam prikkel om middenrif en borstkasspieren
samen te trekken en in te ademen. Longvliezen worden mee naar buiten gerekt. Onderdruk in de
longen en lucht stroomt naar binnen.
Ontspannen van de ademhalingsspieren en het diafragma veert borstkas weer terug en worden
longen leeg gedrukt.
Ingeademde lucht in bronchen en eindigen in longblaasjes (alveoli) die voor finale
gaswisseling/diffusie (uitwisseling zuurstof en kooldioxide) zorgen.
Longblaasjes:
- geven zuurstof via haarvaatjes (cappilairen) die rond longblaasjes liggen en wordt dan aan
hemoglobine in de rode bloedcellen gebonden.
Diafragma:
- koepelvormige spier die bij inademen opspant en uitademen ontspant.
Luchtpijptakken
2.7 Problemen met de ademhaling
Gasopstapeling
• caissonziekte of decompressieziekte = stikstof onder hoge druk vh water in het bloed
samengeperst). Te snel naar boven? Druk snel naar beneden luchtbellen (colafles)
• Helium
• Lachgas
Koolmonoxidevergiftiging
- Koolmonoxide hecht 240 keer beter aan rode bloedcellen dan zuurstof
- Vanaf 10 – 20% bezet met koolmonoxide klachten
Klaplong (pneumothorax)
1 Hoofdstuk 1: eerste hulp ................................................................................................................. 5
1.1 Basisprincipes eerste hulp ....................................................................................................... 5
1.2 Vier stappen in eerste hulp ..................................................................................................... 5
2 Hoofdstuk 2: De A van ademhaling ................................................................................................. 5
2.1 Ademhalingscentrum .............................................................................................................. 5
2.2 Ademhalingsstelsel .................................................................................................................. 6
2.3 Gaswisseling ............................................................................................................................ 6
2.4 Bovenste ademhalingswegen .................................................................................................. 7
2.6 Onderste ademhalingswegen.................................................................................................. 8
2.7 Problemen met de ademhaling ............................................................................................... 9
3 Hoofdstuk 3: de B van bewustzijn ................................................................................................. 10
3.1 Het centraal zenuwstelsel ..................................................................................................... 10
3.2 Het perifere zenuwstelsel...................................................................................................... 15
3.3 Het autonome zenuwstelsel .................................................................................................. 15
3.4 Somatische zenuwstelsel....................................................................................................... 15
4 Hoofdstuk 4: de C van (bloed)circulatie ........................................................................................ 16
4.1 Cardiovasculair stelsel ........................................................................................................... 19
4.1.1 Bloeddrukmeting en vasculaire onderzoeken: .............................................................. 20
4.3 Problemen in de bloedcirculatie ........................................................................................... 21
4.3.1 Hypertensie ................................................................................................................... 21
4.3.2 Hypotensie..................................................................................................................... 21
4.4 Het bloed ............................................................................................................................... 21
4.4.1 Bloedsamenstelling ....................................................................................................... 21
4.4.2 Functies van bloed......................................................................................................... 22
4.4.3 Problemen met bloedverlies ......................................................................................... 22
5 Hoofdstuk 5: de temperatuur ....................................................................................................... 22
5.1 Lichaamstemperatuur ........................................................................................................... 22
5.2 Lichaamstemperatuur ........................................................................................................... 22
5.2.1 Temperatuurschommelingen ........................................................................................ 22
5.2.2 Temperatuurregulatie ................................................................................................... 22
6 Hoofdstuk 6: Het sensorisch stelsel .............................................................................................. 23
6.1 Het gehoor............................................................................................................................. 23
6.2 Het oog .................................................................................................................................. 25
7 Hoofdstuk 7 : immuniteit en kinderziekten .................................................................................. 27
, 7.1 Infectie of ontsteking ............................................................................................................ 27
7.1.1 Aanmaak witte bloedcellen ........................................................................................... 27
7.1.2 Niet specifieke afweer ................................................................................................... 28
7.1.3 Specifieke afweer .......................................................................................................... 28
7.1.4 Het lymfestelsel en -knopen .......................................................................................... 29
7.2 Immunisatie ........................................................................................................................... 29
7.3 Immunodeficiëntie ................................................................................................................ 29
7.4 Een infectieziekte .................................................................................................................. 29
7.4.1 Chronische of acute infectieziekte ................................................................................ 30
7.4.2 Dragers van ziekteverwekkers....................................................................................... 30
7.4.3 Overdracht van pathogene micro-organismen ............................................................. 30
7.4.4 Allergie (Help!)............................................................................................................... 31
7.5 Infectieziekten, kinderziekten en vaccinaties ....................................................................... 32
7.5.1 Algemeen voorkomende infectieziekten ...................................................................... 32
9 Hoofdstuk 8: kinderziekten ........................................................................................................... 35
10 Hoofdstuk 9: pijn ....................................................................................................................... 43
10.1 Pijnverwerking ....................................................................................................................... 43
10.2 Zenuwgeleiding ..................................................................................................................... 44
10.3 Acute vs. chronische pijn ....................................................................................................... 45
10.3.1 Acute pijn....................................................................................................................... 45
10.3.2 Chronische pijn .............................................................................................................. 45
10.4 Pijn en pijngedrag .................................................................................................................. 49
10.4.1 Conversiestoornis .......................................................................................................... 49
10.4.2 Hypochondrie ................................................................................................................ 49
10.5 Kwaliteit van leven ................................................................................................................ 49
10.6 Pijn bij mensen met een beperking ....................................................................................... 49
10.6.1 Congenitale analgesie.................................................................................................... 49
10.6.2 Pijnonverschilligheid...................................................................................................... 50
10.6.3 Mentale beperking ........................................................................................................ 50
10.6.4 Communicatie ............................................................................................................... 50
10.6.5 Aandachtpunten bij pijnsignalisatie .............................................................................. 50
10.6.6 Gecombineerde problemen .......................................................................................... 50
10.7 Pijn behandelen en bestrijden .............................................................................................. 51
11 Hoofdstuk 10: het skelet ........................................................................................................... 51
11.1 Anatomie ............................................................................................................................... 51
11.2 Wervelkolom (ruggengraat) .................................................................................................. 51
, 11.2.1 De wervels ..................................................................................................................... 52
11.2.2 De discus intervertebralis (tussenwervelschijf)............................................................. 52
12 Hoofdstuk 11 : jeugdgezondheidszorg ...................................................................................... 53
12.1 Enkele aandachtspunten met betrekking van nul tot zesjarigen .......................................... 53
12.1.1 Prematuur...................................................................................................................... 53
12.1.2 Geelzucht (ICTERUS) ...................................................................................................... 53
12.1.3 Regulatieproblemen van de lichaamstemperatuur ...................................................... 53
12.1.4 Scheef hoofdje ............................................................................................................... 54
12.1.5 Wiegendood (Sudden Infant Death Syndrome) ............................................................ 54
12.1.6 Shaken baby syndroom ................................................................................................. 54
12.1.7 Darmproblemen ............................................................................................................ 54
12.1.8 Pijn bij tanddoorbraak ................................................................................................... 56
12.1.9 Niet-ingedaalde zaadballen ........................................................................................... 56
12.2 Aandachtspunten van zes tot twaalfjarigen .......................................................................... 57
12.2.1 Schoolmyopie (bijziendheid) ......................................................................................... 57
12.2.2 Hypermetropie (Verziendheid)...................................................................................... 57
12.2.3 Lui oog (Amblyopie)....................................................................................................... 58
12.2.4 Scheel zien (Strabisme) ................................................................................................. 58
12.2.5 Cariës (Tandbederf) ....................................................................................................... 58
12.2.6 Hoofdluizen ................................................................................................................... 58
12.2.7 Manken.......................................................................................................................... 58
12.2.8 Platvoeten (pedes plani)................................................................................................ 59
12.2.9 Wratten ......................................................................................................................... 59
12.2.10 Toediening van herhalingsvaccins ............................................................................. 59
12.2.11 Leerachterstand of leerstoornis ................................................................................ 59
12.3 Enkele aandachtspunten 12 tot 19 jaar ................................................................................ 60
12.3.1 Ongelijke lengtegroei van de onderste ledematen ...................................................... 60
12.3.2 Slechte lichaamshouding ............................................................................................... 60
12.3.3 Scoliose .......................................................................................................................... 60
12.3.4 Acné ............................................................................................................................... 60
12.3.5 Voetschimmel ................................................................................................................ 60
12.3.6 Epilepsie......................................................................................................................... 60
12.3.7 Tinnitus .......................................................................................................................... 62
12.3.8 Zelfverwonding (automutilatie) .................................................................................... 63
12.3.9 Pesten ............................................................................................................................ 63
13 Hoofdstuk 11: mens sana in corpe sano ................................................................................... 64
, 13.1 Voeding en energie ............................................................................................................... 65
13.2 De actieve voedingsdriehoek (‘oude versie’) ........................................................................ 71
13.3 de actieve voedingsdriehoek voor de Marokkaanse gemeenschap ..................................... 74
13.4 De actieve voedingsdriehoek voor personen met diabetes mellitus .................................... 75
13.5 Meetmethoden en -technieken (1) ....................................................................................... 75
13.6 Meetmethoden en -technieken (2) ....................................................................................... 75
13.7 Meetmethoden en -technieken (3) ....................................................................................... 75
13.8 Effecten van onevenwichtige voeding (1) ............................................................................. 76
13.9 Effecten van onevenwichtige voeding (2) ............................................................................. 76
13.10 Effecten van onevenwichtige voeding (3) ......................................................................... 76
13.11 Effecten van onevenwichtige voeding (4) ......................................................................... 77
13.12 effecten van onevenwichtige voeding .............................................................................. 77
13.13 Effecten van onevenwichtige voeding (5) ......................................................................... 77
13.14 effecten van onevenwichtige voeding (5) ......................................................................... 79
13.15 Effecten van onevenwichtige voeding (6) ......................................................................... 79
13.16 Vegetarisme en veganisme ............................................................................................... 80
13.17 Diëten ................................................................................................................................ 80
13.18 Ecologische voeding .......................................................................................................... 80
13.19 Voeding, culturele en godsdienstige verschillen ............................................................... 80
13.20 Hygiëne in de keuken en voedselhygiëne ......................................................................... 80
14 Hoofdstuk 13: Seksueel overdraagbare aandoeningen en voorbehoedsmiddelen .................. 81
,1 Hoofdstuk 1: eerste hulp
1.1 Basisprincipes eerste hulp
• Blijf rustig in een noodsituatie
• Vermijd besmetting
• Handel als eerstehulpverlener
• Zorg voor het comfort van het slachtoffer
• Verleen psychosociale eerste hulp
• Houd rekening met emotionele reacties nadien → adrenaline houdt je recht tijdens het
verlenen van eerste hulp
1.2 Vier stappen in eerste hulp
1. Veiligheid (JOS) = jezelf, omgeving en slachtoffer
2. Toestand = Bewustzijn en ademhaling + circulatie
3. Hulpdiensten = 112 bij ernstig ongeval
4. Eerste hulp = zelf rustig blijven en gepast reageren
A= ademhaling (Ademhalingsstelsel)
B = Bewustzijn (Zenuwstelsel)
C = Circulatie (bloedsomloop)
2 Hoofdstuk 2: De A van ademhaling
2.1 Ademhalingscentrum
Ademhaling wordt geregeld in de hersenstam
- Verlengde merg (medulla oblongata)
- De pons (of brug)
- De middenhersenen (mesencephalon)
,2.2 Ademhalingsstelsel
2 doelen:
1. Longen produceren zuurstof en zorgen voor het functioneren van lichaam en organen
2. Afvalproductie (kooldioxide en waterdamp) uit lichaam
2.3 Gaswisseling
Ingeademde lucht = 78% stikstof (N²) + 20,9% zuurstofgas (O²) + 0,03% koolstofdioxide (CO²)
Uitgeademde lucht = 16% zuurstofgas + 4% koolstofdioxide
Gemiddelde volwassene:
Longinhoud: 3 tot 7 liter
Ademvolume in rust: 0,4 – 0,5 l lucht opnemen/afgeven
Vitale capaciteit:
• Per etmaal 20.000 tal ademhalingen
• 120 liter zuurstof
Luchtresidu:
• Diepe ademhaling 2,5 - 6 l
• Na diepe uitademing 1,2 l
Dode ruimte
Ademhalingsfrequentie:
Pasgeborene 30 – 40 eenheden/minuut
Kinderen tussen 1 – 3 jaar 23 – 35 eenheden/minuut
Kinderen 3 – 6 jaar → 20 - 30 eenheden/minuut
Kinderen 6 – 12 jaar → 18 tot 26 eenheden/minuut
Het duurt 7 seconden om zuurstof vanuit de lucht in de kleine tenen te krijgen.
,2.4 Bovenste ademhalingswegen
2.5
Neusholte:
- links en rechts door neustussenschot
- functie: ingeademde lucht bevochtigen, filteren en verwarmen, geurpartikels waarnemen,
afvoer van traanvocht via slijm en stemvorming
- Sinussen (neusbijholten) situeren zich rond neusholte en ogen en zijn gevuld met lucht
- Trilhaartjes
Mondholte:
- spijsvertering, spraak en ademhaling.
Huig:
- uitloper van zachte gehemelte en sluit keelholte en slokdarm af.
- Rol is bij slikken en articulatie
Keelholte:
- Achteraan mondholte en onder neusholte.
- Naar beneden toe twee openingen nl:
o Strottenhoofd: bestaat uit kraakbeenstukken die door spieren en banden aan elkaar
zitten. Verbinding keelholte en luchtpijp.
o Slokdarm
Strotklepje of epiglottis:
- dun klepje dat lijkt op dekseltje. In normale toestand is klepje naar boven gericht maar bij
slikken wordt open getrokken en naar voorzijde geplaatst.
- Voorkomt dat eten in longen terecht komt. Hier liggen ook stembanden.
,Luchtpijp (trachea):
- gelegen in hals en borstholte. Splitst zich in twee takken (bronchen).
- Wand van de luchtpijp bestaat uit weefsel met trilharen, slijmcellen, bindweefsel, glad
spierweefsel, hoefijzervormige kraakbeencellen.
- Voorbeelden:
o kriebelhoest (irritatie door stof) lijkt op de droge hoest maar is geen productieve
hoest omdat er geen slijm wordt geproduceerd. Het ontstaat door een irritatie in de
keel (keelholte) en is bedoeld om het gevoel van irritatie te verlichten.
o rokershoest is ook hoesten om de afvalstoffen uit te drijven.
o droge hoest bij verkoudheid of griep maar is ook niet productief.
2.6 Onderste ademhalingswegen
Borstholte:
- borstkas, ademhalingsspieren en diafragma, rest van de luchtpijp en de grote luchtpijptakken
(bronchiën) naar kleinere takken (bronchiolen) en eindervertakkingen en uiteindelijk
longblaasjes (alveoli).
, Zodra gehalte kooldioxide is bereikt, krijgt lichaam prikkel om middenrif en borstkasspieren
samen te trekken en in te ademen. Longvliezen worden mee naar buiten gerekt. Onderdruk in de
longen en lucht stroomt naar binnen.
Ontspannen van de ademhalingsspieren en het diafragma veert borstkas weer terug en worden
longen leeg gedrukt.
Ingeademde lucht in bronchen en eindigen in longblaasjes (alveoli) die voor finale
gaswisseling/diffusie (uitwisseling zuurstof en kooldioxide) zorgen.
Longblaasjes:
- geven zuurstof via haarvaatjes (cappilairen) die rond longblaasjes liggen en wordt dan aan
hemoglobine in de rode bloedcellen gebonden.
Diafragma:
- koepelvormige spier die bij inademen opspant en uitademen ontspant.
Luchtpijptakken
2.7 Problemen met de ademhaling
Gasopstapeling
• caissonziekte of decompressieziekte = stikstof onder hoge druk vh water in het bloed
samengeperst). Te snel naar boven? Druk snel naar beneden luchtbellen (colafles)
• Helium
• Lachgas
Koolmonoxidevergiftiging
- Koolmonoxide hecht 240 keer beter aan rode bloedcellen dan zuurstof
- Vanaf 10 – 20% bezet met koolmonoxide klachten
Klaplong (pneumothorax)
