INSOLVENTIERECHT
Voorwoord ........................................................................................................................................ 22
Eindcompetenties .......................................................................................................................... 22
1. Kennis: wat moet je kennen? ............................................................................................. 22
2. Inzicht: wat moet je begrijpen? .......................................................................................... 22
3. Toepassen: wat moet je kunnen?....................................................................................... 22
Examen ......................................................................................................................................... 22
Blended leren – in de praktijk ........................................................................................................... 24
Insolventierecht ontdekken ............................................................................................................. 25
Kennismaking insolventieprocedures .............................................................................................. 26
1. beslag .............................................................................................................................. 26
1.1. Wie is de doelgroep? (SA) .......................................................................................... 26
1.2. Wie is erbij betrokken? (SE) ....................................................................................... 26
1.3. Wat gebeurt er? ........................................................................................................ 26
1.4. Wie is de ‘bewindvoerder’? ........................................................................................ 26
1.5. Waar vinden we de regels? ........................................................................................ 27
2. Collectieve schuldenregeling ............................................................................................ 27
2.1. Wie is de doelgroep? (SA) .......................................................................................... 27
2.2. Wie is erbij betrokken? (SE) ....................................................................................... 27
2.3. Wat gebeurt er? ........................................................................................................ 27
2.4. Wie is de ‘bewindvoerder’? ........................................................................................ 28
2.5. Waar vinden we de regels? ........................................................................................ 28
3. Gerechtelijke reorganisatie ............................................................................................... 28
3.1. Wie is de doelgroep? (SA) .......................................................................................... 28
3.2. Wie is erbij betrokken? (SE) ....................................................................................... 28
3.3. Wat gebeurt er? ........................................................................................................ 29
3.4. Wie is de ‘bewindvoerder’? ........................................................................................ 29
3.5. Waar vinden we de regels? ........................................................................................ 29
4. Overdracht onder gerechtelijk gezag .................................................................................. 29
4.1. Wie is de doelgroep? (SA) .......................................................................................... 30
4.2. Wie is erbij betrokken? (SE) ....................................................................................... 30
4.3. Wat gebeurt er? ........................................................................................................ 30
4.4. Wie is de ‘bewindvoerder’? ........................................................................................ 30
4.5. Waar vinden we de regels? ........................................................................................ 30
5. Faillissement ................................................................................................................... 30
1
, 5.1. Wie is de doelgroep? (SA) .......................................................................................... 30
5.2. Wie is erbij betrokken? (SE) ....................................................................................... 30
5.3. Wat gebeurt er? ........................................................................................................ 30
5.4. Wie is de ‘bewindvoerder’? ........................................................................................ 31
5.5. Waar vinden we de regels? ........................................................................................ 31
6. Ontbinding en vereffening ................................................................................................. 31
6.1. Wie is de doelgroep? (SA) .......................................................................................... 31
6.2. Wie is erbij betrokken? (SE) ....................................................................................... 31
6.3. Wat gebeurt er? ........................................................................................................ 31
6.4. Wie is de ‘bewindvoerder’? ........................................................................................ 31
6.5. Waar vinden we de regels? ........................................................................................ 32
7. Samengevat: indeling insolventieprocedures naargelang… ................................................. 32
Inleiding - kernbegrippen .................................................................................................................... 33
1. Vermogen ........................................................................................................................ 33
2. Samenloop – concursus ................................................................................................... 33
3. Zekerheidsrechten ........................................................................................................... 33
Deel 1: Het vermogen en zijn vereffening ............................................................................................. 35
Hoofdstuk 1: Het vermogen............................................................................................................. 35
1. Basisprincipes betreffende het vermogen .......................................................................... 35
1.1. Definitie en situering ................................................................................................. 35
1.2. Overdracht van vermogen ......................................................................................... 37
1.3. Het bestuur van het vermogen door een bewindvoerder .............................................. 37
2. Het vermogen als verhaalsobject....................................................................................... 39
2.1. Wettelijke grondslag (art. 3.36 BW) ............................................................................ 39
2.2. Het verband tussen goederen en verbintenissen ......................................................... 39
2.3. Het verhaalsrecht van de schuldeisers ....................................................................... 40
2.4. Beschermende maatregelen door de schuldeisers ..................................................... 43
2.4.1. Preventieve vs. curatieve maatregelen ................................................................... 43
1) Preventieve maatregelen ........................................................................................... 43
2) Curatieve maatregelen .............................................................................................. 43
2.4.2. Zijdelingse vordering vs. derdenbeslag ................................................................... 43
1) Zijdelingse vordering ................................................................................................. 43
2) Derdenbeslag ........................................................................................................... 44
2.4.3. Pauliaanse vordering (actio pauliana) .................................................................... 44
2.5. Misbruik bij uitoefening van verhaalsrecht .................................................................. 45
2.5.1. In de verhouding tot de schuldenaar ...................................................................... 45
2.5.2. In verhouding tot derden ....................................................................................... 45
2
, 3. Overdracht van goederen en publiciteit.............................................................................. 45
3.1. De overdracht van lichamelijk roerende goederen....................................................... 46
3.2. De overdracht van schuldvorderingen ........................................................................ 46
3.2.1. Uitgangspunt ........................................................................................................ 46
3.2.2. Tegenstelbaarheid van cessie aan de gecedeerde schuldenaar (art. 5.179, 2e lid BW)
46
3.2.3. Tegenstelbaarheid van cessie aan bepaalde derden met een concurrent recht op de
schuldvordering ................................................................................................................... 46
3.3. De overdracht van onroerende goederen .................................................................... 48
Hoofdstuk 2: Samenloop ................................................................................................................ 49
1. Begrip en gevolgen............................................................................................................ 49
1.1. Het begrip samenloop ............................................................................................... 49
1.2. De basisprincipes van samenloop ............................................................................. 49
1.2.1. Gelijkheidsbeginsel – paritas creditorum................................................................ 49
1.2.2. Fixatiebeginsel ..................................................................................................... 50
2. Soorten samenloop .......................................................................................................... 50
2.1. Feitelijke samenloop vs. van rechtswege samenloop .................................................. 50
2.2. Kleine samenloop vs. grote samenloop ...................................................................... 51
3. Samenloop bij insolventieprocedures ................................................................................ 51
3.1. Beslag ...................................................................................................................... 52
3.1.1. Wat ...................................................................................................................... 52
3.1.2. Wie ...................................................................................................................... 52
3.1.3. Vermogen ............................................................................................................ 52
3.1.4. Kenmerken ........................................................................................................... 52
3.2. Collectieve schuldenregeling .................................................................................... 53
3.2.1. Wat ...................................................................................................................... 53
3.2.2. Wie ...................................................................................................................... 53
3.2.3. Vermogen ............................................................................................................ 53
3.2.4. Kenmerken ........................................................................................................... 53
3.3. De procedure van gerechtelijke reorganisatie ............................................................. 53
3.3.1. Wat ...................................................................................................................... 53
3.3.2. Wie ...................................................................................................................... 54
3.3.3. Vermogen ............................................................................................................ 55
3.3.4. Kenmerken ........................................................................................................... 55
3.4. De overdracht onder gerechtelijk gezag .................................................................. 55
3.4.1. Wat ...................................................................................................................... 55
3.4.2. Wie ...................................................................................................................... 56
3
, 3.4.3. Vermogen ............................................................................................................ 56
3.4.4. Kenmerken ........................................................................................................... 56
3.5. Faillissement ............................................................................................................ 57
3.5.1. Wat ...................................................................................................................... 57
3.5.2. Wie ...................................................................................................................... 57
3.5.3. Vermogen ............................................................................................................ 58
3.5.4. Kenmerken ........................................................................................................... 58
3.6. Ontbinding en vereffening van vennootschappen ........................................................ 58
3.6.1. Wat ...................................................................................................................... 58
3.6.2. Wie ...................................................................................................................... 59
3.6.3. Vermogen ............................................................................................................ 59
3.6.4. Kenmerken ........................................................................................................... 59
4. Opeenvolgende situaties van samenloop ........................................................................... 59
4.1. Kleine samenloop gevolg door grote samenloop ......................................................... 60
4.2. Grote samenloop gevolgd door grote samenloop ........................................................ 60
Deel 2: Zekerheidsrechten.................................................................................................................. 60
Hoofdstuk 1: Het begrip zekerheidsrechten ..................................................................................... 60
1. Definitie en doel ............................................................................................................... 61
1.1. Definitie ................................................................................................................... 61
1.2. Doel ......................................................................................................................... 61
2. Verschillende types van zekerheden .................................................................................. 61
2.1. Inleiding – indeling cursus ......................................................................................... 61
2.2. Wettelijke zekerheden vs. zekerheidsovereenkomsten ................................................ 61
2.3. Persoonlijke zekerheden vs. zakelijke zekerheden ...................................................... 62
2.3.1. Persoonlijke zekerheden ....................................................................................... 63
2.3.2. Zakelijke zekerheden ............................................................................................ 64
2.4. Focus op voorrechten: algemene vs. bijzondere voorrechten....................................... 64
2.5. De financiële zekerheidsovereenkomst: een buitenbeentje? ....................................... 66
2.6. Historiek en systematiek van de zakelijke zekerheden ................................................. 66
Hoofdstuk 2: De persoonlijke zekerheidsrechten.............................................................................. 68
1. Persoonlijke zekerheden naar gemeen recht ...................................................................... 70
1.1. Persoonlijke zekerheid: begrip en gemeenschappelijke regels ..................................... 70
1.2. Borgtocht ................................................................................................................. 73
1.2.1. Begrip, kenmerken en soorten ............................................................................... 74
1.2.2. Geldigheid van de borgtocht .................................................................................. 76
1.2.3. Totstandkoming van de borgtocht .......................................................................... 77
1.2.4. Tegenstelbaarheid en bewijs van de borgtocht ....................................................... 77
4
, 1.2.5. Tenietgaan van de borgtocht ................................................................................. 77
1.2.6. Rechten van de verschillende partijen – gevolgen ................................................... 77
1) Verhouding borg – schuldeiser ................................................................................... 78
2) Verhouding borg – schuldenaar.................................................................................. 79
3) Verhouding borgen onderling (meerdere borgen) ........................................................ 80
1.2.7. De borg bij insolventieprocedures.......................................................................... 82
1.3. Autonome garantie ................................................................................................... 83
1.3.1. Begrip – art. 9.1.2, 3° BW: “autonome persoonlijke zekerheid” of “autonome garantie”
83
1.3.2. Wettelijk kader ..................................................................................................... 83
1.3.3. Kenmerken van de garantieovereenkomst .............................................................. 84
1.3.4. Hoe onderscheid maken tussen borgtocht en garantie? .......................................... 84
1.3.5. Totstandkoming.................................................................................................... 85
1.3.6. Duur – termijn – art. 9.1.39 BW............................................................................... 85
1.3.7. Geen overdracht – art. 9.1.40 BW........................................................................... 85
1.3.8. Gevolgen tussen schuldeiser en garantsteller ........................................................ 85
1.3.9. Gevolgen tussen schuldenaar en garantsteller ....................................................... 86
1.3.10. Onderscheid tussen persoonlijke zekerheid, borgtocht en autonome garantie ......... 86
1.4. Hoofdelijkheid als zekerheid ...................................................................................... 87
1.4.1. Begrip .................................................................................................................. 87
1.4.2. Toepassingsgebied ............................................................................................... 87
1.4.3. Verhaalsrecht van de hoofdelijke medeschuldenaar (zekerheidssteller) .................. 87
1.5. Sterkmaking tot uitvoering ......................................................................................... 88
1.5.1. Begrip (art. 5.106 BW) ........................................................................................... 88
1.6. Patronaatsverklaring ................................................................................................. 88
1.6.1. Begrip .................................................................................................................. 89
1.6.2. Onderscheid tussen hoofdelijkheid als zekerheid, sterkmaking tot uitvoering en
patronaatsverklaring ............................................................................................................ 89
2. Persoonlijke zekerheid gesteld door consument ................................................................. 89
2.1. Begrip ...................................................................................................................... 90
2.1.1. Consument als aanknopingspunt (art. 9.1.42 BW) .................................................. 91
2.1.2. Weerlegbaar vermoeden persoonlijke zekerheidssteller = consument (art. 9.1.43 BW)
92
2.1.3. Bescherming beperkt tot borgtocht (art. 9.1.43 BW) ................................................ 92
2.1.4. Geen autonome regeling, maar combinatie (art. 9.1.43 BW) .................................... 92
2.1.5. Dwingende bepalingen! (art. 9.1.43 BW) ................................................................. 93
2.1.6. Gemeen recht vs. consumentenbescherming ........................................................ 93
5
,2.2. Geldigheid ................................................................................................................ 93
2.2.1. Solvabiliteit van de borg (art. 9.1.47 BW) ................................................................ 93
2.2.2. Voorwerp, plafond en dekking (art. 9.1.46 BW) ....................................................... 94
2.2.3. Alle-sommen-borgtocht gesteld door een consument ............................................ 94
2.2.4. Duur .................................................................................................................... 95
2.3. Totstandkoming ........................................................................................................ 95
2.3.1. Precontractuele informatieplicht (art. 9.1.44 BW) ................................................... 95
2.3.2. Vormvereiste/formaliteiten (art. 9.1.45 BW) ........................................................... 96
2.4. Tegenstelbaarheid en bewijs ..................................................................................... 96
2.5. Tenietgaan ............................................................................................................... 96
2.6. Rechten van de verschillende partijen ........................................................................ 96
2.6.1. Informatieplicht door schuldeiser (art. 9.1.48-49 BW) ............................................. 96
2.6.2. Overlijden consumentenborg (art. 9.1.50 BW) ........................................................ 97
2.7. De consument-persoonlijke zekerheidssteller bij insolventieprocedures ..................... 98
2.7.1. Situering en voorgeschiedenis ............................................................................... 98
2.7.2. Bevrijding binnen de verschillende regimes ............................................................ 99
1) Bevrijding van de consument-persoonlijke zekerheidssteller in het faillissement .......... 99
(1) Principes .......................................................................................................... 99
(2) Toepassingsgebied ......................................................................................... 100
Zekerheidssteller = natuurlijke persoon ................................................................ 100
Persoonlijke zekerheid ........................................................................................ 100
Zekerheid gesteld voor 1 januari 2026 .................................................................. 100
Zekerheid gesteld na 1 januari 2026 ..................................................................... 100
(3) Procedure ...................................................................................................... 100
Aangifte door de hoofdschuldenaar ..................................................................... 100
Aangifte door de schuldeiser ............................................................................... 100
Verzoekschrift vanwege de persoonlijke zekerheidssteller ..................................... 100
(4) Beslissing rechter ........................................................................................... 101
2) Bevrijding van de consument-persoonlijke zekerheidssteller in de collectieve
schuldenregeling ............................................................................................................ 101
(1) Principes ........................................................................................................ 101
(2) Toepassingsgebied ......................................................................................... 101
Zekerheidssteller = natuurlijke persoon ................................................................ 101
Persoonlijke zekerheid ........................................................................................ 101
Kosteloze persoonlijke zekerheid/consument in de zin van art. 9.1.42 BW .............. 102
(3) Procedure ...................................................................................................... 102
Aangifte door hoofdschuldenaar (art. 1675/4, 9° Ger.W.) ....................................... 102
6
, Géén aangifte door schuldeiser ........................................................................... 102
Verzoekschrift door persoonlijke zekerheidssteller met stavingstukken (art. 1675bis, §2
en 3 Ger.W.) ........................................................................................................ 102
(4) Beslissing rechter ........................................................................................... 102
3) Opschorting ten voordele van de consument-persoonlijke zekerheidssteller in de
gerechtelijke reorganisatie of overdracht onder gerechtelijk gezag .................................... 102
(1) Principes ........................................................................................................ 103
(2) Toepassingsgebied ......................................................................................... 103
Zekerheidssteller = natuurlijke persoon ................................................................ 103
Persoonlijke zekerheid ........................................................................................ 103
Kosteloze persoonlijke zekerheid/consument in de zin van art. 9.1.42 BW .............. 103
(3) Procedure ...................................................................................................... 103
Verzoekschrift van persoonlijke zekerheidssteller neergelegd in het register – art.
XX.54, §3 WER .................................................................................................... 103
(4) Beslissing rechter ........................................................................................... 103
2.8. Oefening persoonlijke zekerheid gesteld door consument ......................................... 104
Hoofdstuk 3: Zakelijke zekerheden op onroerende goederen........................................................... 105
1. Hypotheek ..................................................................................................................... 105
1.1. Begrip, kenmerken en soorten ................................................................................. 105
1.1.1. Begrip ................................................................................................................ 105
1.1.2. Kenmerken ......................................................................................................... 105
1.1.3. Soorten .............................................................................................................. 106
1.2. Geldigheid van de hypotheek ................................................................................... 106
1.2.1. Bekwaamheid: art. 73 Hyp.W. ............................................................................. 106
1.2.2. Voorwerp: gehypothekeerd goed (art. 45 e.v. Hyp.W.) ........................................... 106
1.2.3. Oorzaak: gewaarborgde schuld ........................................................................... 107
1.3. Totstandkoming van de hypotheek ........................................................................... 107
1.3.1. Hypotheekcontract ............................................................................................. 108
1.3.2. Hypothecair mandaat ......................................................................................... 108
1.3.3. Hypothecaire belofte .......................................................................................... 109
1.4. Tegenstelbaarheid en bewijs van de hypotheek ........................................................ 109
1.5. Tenietgaan van de hypotheek (art. 108 Hyp.W.) ......................................................... 109
1.6. Rechten van de hypotheekhouder ............................................................................ 110
1.6.1. Volgrecht ........................................................................................................... 110
1.6.2. Ondeelbaarheid ................................................................................................. 110
1.6.3. Uitwinning van de hypotheek ............................................................................... 110
1.7. De hypotheek bij insolventieprocedures ................................................................... 110
7
, 1.7.1. Faillissement...................................................................................................... 111
1.7.2. Gerechtelijke reorganisatie/overdracht onder gerechtelijk gezag ........................... 112
1) Algemene principes ................................................................................................ 112
2) Positie bij GRP ........................................................................................................ 113
3) Positie bij overdracht onder gerechtelijk gezag.......................................................... 113
1.7.3. Vereffening ......................................................................................................... 113
1.7.4. Beslag ................................................................................................................ 113
1.7.5. Collectieve schuldenregeling (CSR) ..................................................................... 114
2. Onroerende voorrechten................................................................................................. 114
2.1. Begrip en kenmerken .............................................................................................. 114
2.1.1. Begrip ................................................................................................................ 114
2.1.2. Kenmerken ......................................................................................................... 114
2.2. Het voorrecht van de niet-betaalde verkoper van een onroerend goed........................ 115
2.2.1. Begrip en omvang ............................................................................................... 115
2.2.2. Voorwaarden ...................................................................................................... 115
2.2.3. Plaats van het voorrecht...................................................................................... 115
2.3. Andere onroerende voorrechten uit art. 27 Hyp.W. .................................................... 117
2.4. Onroerende voorrechten bij insolventieprocedures .................................................. 117
2.4.1. Faillissement...................................................................................................... 118
1) Tegenstelbaarheid van onroerend voorrecht ............................................................. 118
2) Bevoorrechte schuldeiser in faillissement ................................................................ 118
2.4.2. Gerechtelijke reorganisatie/overdracht onder gerechtelijk gezag ........................... 118
1) Algemene principes ................................................................................................ 118
(1) Bevoorrechte schuldeisers.............................................................................. 118
(2) Inschrijving voorrecht mogelijk want geen samenloop....................................... 118
2) Positie bij GRP ........................................................................................................ 118
3) Positie bij overdracht onder gerechtelijk gezag.......................................................... 119
2.4.3. Vereffening ......................................................................................................... 119
2.4.4. Beslag ................................................................................................................ 119
2.4.5. Collectieve schuldenregeling (CSR) ..................................................................... 120
Hoofdstuk 4: De zakelijke zekerheidsrechten op lichamelijk roerende goederen .............................. 120
1. Het pand ........................................................................................................................ 120
1.1. Begrip, kenmerken en soorten ................................................................................. 120
1.1.1. Begrip ................................................................................................................ 120
1.1.2. Kenmerken ......................................................................................................... 122
1.1.3. Soorten .............................................................................................................. 122
1.2. Geldigheid van de pandovereenkomst ..................................................................... 122
8
, 1.3. Totstandkoming van de pandovereenkomst ............................................................. 124
1.4. Tegenstelbaarheid en bewijs van de pandovereenkomst ........................................... 124
1.4.1. Tegenstelbaarheid .............................................................................................. 124
1.4.2. Bewijs ................................................................................................................ 124
1.5. Tenietgaan van pandrecht ....................................................................................... 124
1.6. Rechten van de pandhouder .................................................................................... 125
1.6.1. “Bezit” van het pand ........................................................................................... 125
1) Registerpand (= bezit blijft bij pandgever) ................................................................. 125
2) Vuistpand (= bezit gaat naar pandhouder) ................................................................ 126
3) Voor elk pand geldt ook ........................................................................................... 126
1.6.2. Retentierecht met betrekking tot het pand............................................................ 127
1.6.3. Uitwinning van het pand ...................................................................................... 127
1) Pandgever-consument: art. 46 ZZRG ........................................................................ 127
2) Pandgever niet-consument: art. 47 e.v. ZZRG ........................................................... 127
1.6.4. Voorrangsrecht/voorrecht pandhouder ................................................................ 128
1.7. De Pandhouder bij insolventieprocedure .................................................................. 128
1.7.1. Faillissement...................................................................................................... 128
1) Tegenstelbaarheid van pandrecht ............................................................................ 128
2) Pandhoudende schuldeiser in faillissement ............................................................. 129
1.7.2. Gerechtelijke reorganisatie/overdracht onder gerechtelijk gezag ........................... 129
1) Algemene principes ................................................................................................ 129
2) Positie bij GRP ........................................................................................................ 129
3) Positie bij overdracht onder gerechtelijk gezag.......................................................... 129
1.7.3. Vereffening ......................................................................................................... 130
1.7.4. Beslag ................................................................................................................ 130
1.7.5. Collectieve schuldenregeling (CSR) ..................................................................... 130
1.8. Pand kernprincipes – kort samengevat ..................................................................... 130
2. Het retentierecht ............................................................................................................ 130
2.1. Begrip en kenmerken van het retentierecht............................................................... 131
2.1.1. Begrip ................................................................................................................ 131
2.1.2. Kenmerken ......................................................................................................... 131
2.2. Geldigheid van het retentierecht .............................................................................. 132
2.3. Totstandkoming van het retentierecht ...................................................................... 132
2.4. Tegenstelbaarheid van het retentierecht .................................................................. 133
2.5. Tenietgaan van het retentierecht .............................................................................. 134
2.6. De rechten van de retentor ...................................................................................... 134
2.6.1. Bezit .................................................................................................................. 135
9
, 2.6.2. Retentie ............................................................................................................. 135
2.6.3. (Geen) uitwinning van teruggehouden goed .......................................................... 135
2.6.4. Voorrang van retentor ......................................................................................... 135
2.7. Het retentierecht bij insolventieprocedures .............................................................. 136
2.7.1. Faillissement...................................................................................................... 136
2.7.2. Gerechtelijke reorganisatie/overdracht onder gerechtelijk gezag ........................... 136
2.7.3. Vereffening ......................................................................................................... 137
2.7.4. Beslag ................................................................................................................ 137
2.7.5. Collectieve schuldenregeling (CSR) ..................................................................... 137
3. Bijzondere voorrechten op roerende goederen ................................................................. 137
3.1. Begrip en kenmerken .............................................................................................. 137
3.1.1. Begrip ................................................................................................................ 137
3.1.2. Kenmerken ......................................................................................................... 138
3.2. Voorrecht m.b.t. kosten tot behoud van de zaak ....................................................... 138
3.2.1. Begrip en omvang ............................................................................................... 139
3.2.2. Voorwaarden ...................................................................................................... 139
1) Gewaarborgde schuldvordering ............................................................................... 140
2) Waarop heeft het voorrecht betrekking? ................................................................... 140
3) Uitoefening van het voorrecht .................................................................................. 141
3.2.3. Plaats van het voorrecht...................................................................................... 141
3.3. Voorrecht van de niet-betaalde verhuurder/verpachter ............................................. 142
3.3.1. Begrip en omvang ............................................................................................... 142
3.3.2. Voorwaarden ...................................................................................................... 142
1) Gewaarborgde schuldvordering ............................................................................... 143
2) Waarop heeft het voorrecht betrekking? ................................................................... 143
3) Uitoefening van het voorrecht .................................................................................. 143
(1) Pandbeslag .................................................................................................... 143
(2) Beslag tot terugvordering ................................................................................ 143
3.3.3. Plaats van het voorrecht...................................................................................... 144
3.4. Voorrecht van de vervoerder .................................................................................... 145
3.4.1. Begrip en omvang ............................................................................................... 145
3.4.2. Voorwaarden ...................................................................................................... 145
1) Gewaarborgde schuldvordering ............................................................................... 145
2) Waarop heeft het voorrecht betrekking? ................................................................... 146
3) Uitoefening van het voorrecht .................................................................................. 146
3.4.3. Plaats van het voorrecht...................................................................................... 146
3.5. Voorrecht en bescherming van de niet-betaalde verkoper ......................................... 147
10
Voorwoord ........................................................................................................................................ 22
Eindcompetenties .......................................................................................................................... 22
1. Kennis: wat moet je kennen? ............................................................................................. 22
2. Inzicht: wat moet je begrijpen? .......................................................................................... 22
3. Toepassen: wat moet je kunnen?....................................................................................... 22
Examen ......................................................................................................................................... 22
Blended leren – in de praktijk ........................................................................................................... 24
Insolventierecht ontdekken ............................................................................................................. 25
Kennismaking insolventieprocedures .............................................................................................. 26
1. beslag .............................................................................................................................. 26
1.1. Wie is de doelgroep? (SA) .......................................................................................... 26
1.2. Wie is erbij betrokken? (SE) ....................................................................................... 26
1.3. Wat gebeurt er? ........................................................................................................ 26
1.4. Wie is de ‘bewindvoerder’? ........................................................................................ 26
1.5. Waar vinden we de regels? ........................................................................................ 27
2. Collectieve schuldenregeling ............................................................................................ 27
2.1. Wie is de doelgroep? (SA) .......................................................................................... 27
2.2. Wie is erbij betrokken? (SE) ....................................................................................... 27
2.3. Wat gebeurt er? ........................................................................................................ 27
2.4. Wie is de ‘bewindvoerder’? ........................................................................................ 28
2.5. Waar vinden we de regels? ........................................................................................ 28
3. Gerechtelijke reorganisatie ............................................................................................... 28
3.1. Wie is de doelgroep? (SA) .......................................................................................... 28
3.2. Wie is erbij betrokken? (SE) ....................................................................................... 28
3.3. Wat gebeurt er? ........................................................................................................ 29
3.4. Wie is de ‘bewindvoerder’? ........................................................................................ 29
3.5. Waar vinden we de regels? ........................................................................................ 29
4. Overdracht onder gerechtelijk gezag .................................................................................. 29
4.1. Wie is de doelgroep? (SA) .......................................................................................... 30
4.2. Wie is erbij betrokken? (SE) ....................................................................................... 30
4.3. Wat gebeurt er? ........................................................................................................ 30
4.4. Wie is de ‘bewindvoerder’? ........................................................................................ 30
4.5. Waar vinden we de regels? ........................................................................................ 30
5. Faillissement ................................................................................................................... 30
1
, 5.1. Wie is de doelgroep? (SA) .......................................................................................... 30
5.2. Wie is erbij betrokken? (SE) ....................................................................................... 30
5.3. Wat gebeurt er? ........................................................................................................ 30
5.4. Wie is de ‘bewindvoerder’? ........................................................................................ 31
5.5. Waar vinden we de regels? ........................................................................................ 31
6. Ontbinding en vereffening ................................................................................................. 31
6.1. Wie is de doelgroep? (SA) .......................................................................................... 31
6.2. Wie is erbij betrokken? (SE) ....................................................................................... 31
6.3. Wat gebeurt er? ........................................................................................................ 31
6.4. Wie is de ‘bewindvoerder’? ........................................................................................ 31
6.5. Waar vinden we de regels? ........................................................................................ 32
7. Samengevat: indeling insolventieprocedures naargelang… ................................................. 32
Inleiding - kernbegrippen .................................................................................................................... 33
1. Vermogen ........................................................................................................................ 33
2. Samenloop – concursus ................................................................................................... 33
3. Zekerheidsrechten ........................................................................................................... 33
Deel 1: Het vermogen en zijn vereffening ............................................................................................. 35
Hoofdstuk 1: Het vermogen............................................................................................................. 35
1. Basisprincipes betreffende het vermogen .......................................................................... 35
1.1. Definitie en situering ................................................................................................. 35
1.2. Overdracht van vermogen ......................................................................................... 37
1.3. Het bestuur van het vermogen door een bewindvoerder .............................................. 37
2. Het vermogen als verhaalsobject....................................................................................... 39
2.1. Wettelijke grondslag (art. 3.36 BW) ............................................................................ 39
2.2. Het verband tussen goederen en verbintenissen ......................................................... 39
2.3. Het verhaalsrecht van de schuldeisers ....................................................................... 40
2.4. Beschermende maatregelen door de schuldeisers ..................................................... 43
2.4.1. Preventieve vs. curatieve maatregelen ................................................................... 43
1) Preventieve maatregelen ........................................................................................... 43
2) Curatieve maatregelen .............................................................................................. 43
2.4.2. Zijdelingse vordering vs. derdenbeslag ................................................................... 43
1) Zijdelingse vordering ................................................................................................. 43
2) Derdenbeslag ........................................................................................................... 44
2.4.3. Pauliaanse vordering (actio pauliana) .................................................................... 44
2.5. Misbruik bij uitoefening van verhaalsrecht .................................................................. 45
2.5.1. In de verhouding tot de schuldenaar ...................................................................... 45
2.5.2. In verhouding tot derden ....................................................................................... 45
2
, 3. Overdracht van goederen en publiciteit.............................................................................. 45
3.1. De overdracht van lichamelijk roerende goederen....................................................... 46
3.2. De overdracht van schuldvorderingen ........................................................................ 46
3.2.1. Uitgangspunt ........................................................................................................ 46
3.2.2. Tegenstelbaarheid van cessie aan de gecedeerde schuldenaar (art. 5.179, 2e lid BW)
46
3.2.3. Tegenstelbaarheid van cessie aan bepaalde derden met een concurrent recht op de
schuldvordering ................................................................................................................... 46
3.3. De overdracht van onroerende goederen .................................................................... 48
Hoofdstuk 2: Samenloop ................................................................................................................ 49
1. Begrip en gevolgen............................................................................................................ 49
1.1. Het begrip samenloop ............................................................................................... 49
1.2. De basisprincipes van samenloop ............................................................................. 49
1.2.1. Gelijkheidsbeginsel – paritas creditorum................................................................ 49
1.2.2. Fixatiebeginsel ..................................................................................................... 50
2. Soorten samenloop .......................................................................................................... 50
2.1. Feitelijke samenloop vs. van rechtswege samenloop .................................................. 50
2.2. Kleine samenloop vs. grote samenloop ...................................................................... 51
3. Samenloop bij insolventieprocedures ................................................................................ 51
3.1. Beslag ...................................................................................................................... 52
3.1.1. Wat ...................................................................................................................... 52
3.1.2. Wie ...................................................................................................................... 52
3.1.3. Vermogen ............................................................................................................ 52
3.1.4. Kenmerken ........................................................................................................... 52
3.2. Collectieve schuldenregeling .................................................................................... 53
3.2.1. Wat ...................................................................................................................... 53
3.2.2. Wie ...................................................................................................................... 53
3.2.3. Vermogen ............................................................................................................ 53
3.2.4. Kenmerken ........................................................................................................... 53
3.3. De procedure van gerechtelijke reorganisatie ............................................................. 53
3.3.1. Wat ...................................................................................................................... 53
3.3.2. Wie ...................................................................................................................... 54
3.3.3. Vermogen ............................................................................................................ 55
3.3.4. Kenmerken ........................................................................................................... 55
3.4. De overdracht onder gerechtelijk gezag .................................................................. 55
3.4.1. Wat ...................................................................................................................... 55
3.4.2. Wie ...................................................................................................................... 56
3
, 3.4.3. Vermogen ............................................................................................................ 56
3.4.4. Kenmerken ........................................................................................................... 56
3.5. Faillissement ............................................................................................................ 57
3.5.1. Wat ...................................................................................................................... 57
3.5.2. Wie ...................................................................................................................... 57
3.5.3. Vermogen ............................................................................................................ 58
3.5.4. Kenmerken ........................................................................................................... 58
3.6. Ontbinding en vereffening van vennootschappen ........................................................ 58
3.6.1. Wat ...................................................................................................................... 58
3.6.2. Wie ...................................................................................................................... 59
3.6.3. Vermogen ............................................................................................................ 59
3.6.4. Kenmerken ........................................................................................................... 59
4. Opeenvolgende situaties van samenloop ........................................................................... 59
4.1. Kleine samenloop gevolg door grote samenloop ......................................................... 60
4.2. Grote samenloop gevolgd door grote samenloop ........................................................ 60
Deel 2: Zekerheidsrechten.................................................................................................................. 60
Hoofdstuk 1: Het begrip zekerheidsrechten ..................................................................................... 60
1. Definitie en doel ............................................................................................................... 61
1.1. Definitie ................................................................................................................... 61
1.2. Doel ......................................................................................................................... 61
2. Verschillende types van zekerheden .................................................................................. 61
2.1. Inleiding – indeling cursus ......................................................................................... 61
2.2. Wettelijke zekerheden vs. zekerheidsovereenkomsten ................................................ 61
2.3. Persoonlijke zekerheden vs. zakelijke zekerheden ...................................................... 62
2.3.1. Persoonlijke zekerheden ....................................................................................... 63
2.3.2. Zakelijke zekerheden ............................................................................................ 64
2.4. Focus op voorrechten: algemene vs. bijzondere voorrechten....................................... 64
2.5. De financiële zekerheidsovereenkomst: een buitenbeentje? ....................................... 66
2.6. Historiek en systematiek van de zakelijke zekerheden ................................................. 66
Hoofdstuk 2: De persoonlijke zekerheidsrechten.............................................................................. 68
1. Persoonlijke zekerheden naar gemeen recht ...................................................................... 70
1.1. Persoonlijke zekerheid: begrip en gemeenschappelijke regels ..................................... 70
1.2. Borgtocht ................................................................................................................. 73
1.2.1. Begrip, kenmerken en soorten ............................................................................... 74
1.2.2. Geldigheid van de borgtocht .................................................................................. 76
1.2.3. Totstandkoming van de borgtocht .......................................................................... 77
1.2.4. Tegenstelbaarheid en bewijs van de borgtocht ....................................................... 77
4
, 1.2.5. Tenietgaan van de borgtocht ................................................................................. 77
1.2.6. Rechten van de verschillende partijen – gevolgen ................................................... 77
1) Verhouding borg – schuldeiser ................................................................................... 78
2) Verhouding borg – schuldenaar.................................................................................. 79
3) Verhouding borgen onderling (meerdere borgen) ........................................................ 80
1.2.7. De borg bij insolventieprocedures.......................................................................... 82
1.3. Autonome garantie ................................................................................................... 83
1.3.1. Begrip – art. 9.1.2, 3° BW: “autonome persoonlijke zekerheid” of “autonome garantie”
83
1.3.2. Wettelijk kader ..................................................................................................... 83
1.3.3. Kenmerken van de garantieovereenkomst .............................................................. 84
1.3.4. Hoe onderscheid maken tussen borgtocht en garantie? .......................................... 84
1.3.5. Totstandkoming.................................................................................................... 85
1.3.6. Duur – termijn – art. 9.1.39 BW............................................................................... 85
1.3.7. Geen overdracht – art. 9.1.40 BW........................................................................... 85
1.3.8. Gevolgen tussen schuldeiser en garantsteller ........................................................ 85
1.3.9. Gevolgen tussen schuldenaar en garantsteller ....................................................... 86
1.3.10. Onderscheid tussen persoonlijke zekerheid, borgtocht en autonome garantie ......... 86
1.4. Hoofdelijkheid als zekerheid ...................................................................................... 87
1.4.1. Begrip .................................................................................................................. 87
1.4.2. Toepassingsgebied ............................................................................................... 87
1.4.3. Verhaalsrecht van de hoofdelijke medeschuldenaar (zekerheidssteller) .................. 87
1.5. Sterkmaking tot uitvoering ......................................................................................... 88
1.5.1. Begrip (art. 5.106 BW) ........................................................................................... 88
1.6. Patronaatsverklaring ................................................................................................. 88
1.6.1. Begrip .................................................................................................................. 89
1.6.2. Onderscheid tussen hoofdelijkheid als zekerheid, sterkmaking tot uitvoering en
patronaatsverklaring ............................................................................................................ 89
2. Persoonlijke zekerheid gesteld door consument ................................................................. 89
2.1. Begrip ...................................................................................................................... 90
2.1.1. Consument als aanknopingspunt (art. 9.1.42 BW) .................................................. 91
2.1.2. Weerlegbaar vermoeden persoonlijke zekerheidssteller = consument (art. 9.1.43 BW)
92
2.1.3. Bescherming beperkt tot borgtocht (art. 9.1.43 BW) ................................................ 92
2.1.4. Geen autonome regeling, maar combinatie (art. 9.1.43 BW) .................................... 92
2.1.5. Dwingende bepalingen! (art. 9.1.43 BW) ................................................................. 93
2.1.6. Gemeen recht vs. consumentenbescherming ........................................................ 93
5
,2.2. Geldigheid ................................................................................................................ 93
2.2.1. Solvabiliteit van de borg (art. 9.1.47 BW) ................................................................ 93
2.2.2. Voorwerp, plafond en dekking (art. 9.1.46 BW) ....................................................... 94
2.2.3. Alle-sommen-borgtocht gesteld door een consument ............................................ 94
2.2.4. Duur .................................................................................................................... 95
2.3. Totstandkoming ........................................................................................................ 95
2.3.1. Precontractuele informatieplicht (art. 9.1.44 BW) ................................................... 95
2.3.2. Vormvereiste/formaliteiten (art. 9.1.45 BW) ........................................................... 96
2.4. Tegenstelbaarheid en bewijs ..................................................................................... 96
2.5. Tenietgaan ............................................................................................................... 96
2.6. Rechten van de verschillende partijen ........................................................................ 96
2.6.1. Informatieplicht door schuldeiser (art. 9.1.48-49 BW) ............................................. 96
2.6.2. Overlijden consumentenborg (art. 9.1.50 BW) ........................................................ 97
2.7. De consument-persoonlijke zekerheidssteller bij insolventieprocedures ..................... 98
2.7.1. Situering en voorgeschiedenis ............................................................................... 98
2.7.2. Bevrijding binnen de verschillende regimes ............................................................ 99
1) Bevrijding van de consument-persoonlijke zekerheidssteller in het faillissement .......... 99
(1) Principes .......................................................................................................... 99
(2) Toepassingsgebied ......................................................................................... 100
Zekerheidssteller = natuurlijke persoon ................................................................ 100
Persoonlijke zekerheid ........................................................................................ 100
Zekerheid gesteld voor 1 januari 2026 .................................................................. 100
Zekerheid gesteld na 1 januari 2026 ..................................................................... 100
(3) Procedure ...................................................................................................... 100
Aangifte door de hoofdschuldenaar ..................................................................... 100
Aangifte door de schuldeiser ............................................................................... 100
Verzoekschrift vanwege de persoonlijke zekerheidssteller ..................................... 100
(4) Beslissing rechter ........................................................................................... 101
2) Bevrijding van de consument-persoonlijke zekerheidssteller in de collectieve
schuldenregeling ............................................................................................................ 101
(1) Principes ........................................................................................................ 101
(2) Toepassingsgebied ......................................................................................... 101
Zekerheidssteller = natuurlijke persoon ................................................................ 101
Persoonlijke zekerheid ........................................................................................ 101
Kosteloze persoonlijke zekerheid/consument in de zin van art. 9.1.42 BW .............. 102
(3) Procedure ...................................................................................................... 102
Aangifte door hoofdschuldenaar (art. 1675/4, 9° Ger.W.) ....................................... 102
6
, Géén aangifte door schuldeiser ........................................................................... 102
Verzoekschrift door persoonlijke zekerheidssteller met stavingstukken (art. 1675bis, §2
en 3 Ger.W.) ........................................................................................................ 102
(4) Beslissing rechter ........................................................................................... 102
3) Opschorting ten voordele van de consument-persoonlijke zekerheidssteller in de
gerechtelijke reorganisatie of overdracht onder gerechtelijk gezag .................................... 102
(1) Principes ........................................................................................................ 103
(2) Toepassingsgebied ......................................................................................... 103
Zekerheidssteller = natuurlijke persoon ................................................................ 103
Persoonlijke zekerheid ........................................................................................ 103
Kosteloze persoonlijke zekerheid/consument in de zin van art. 9.1.42 BW .............. 103
(3) Procedure ...................................................................................................... 103
Verzoekschrift van persoonlijke zekerheidssteller neergelegd in het register – art.
XX.54, §3 WER .................................................................................................... 103
(4) Beslissing rechter ........................................................................................... 103
2.8. Oefening persoonlijke zekerheid gesteld door consument ......................................... 104
Hoofdstuk 3: Zakelijke zekerheden op onroerende goederen........................................................... 105
1. Hypotheek ..................................................................................................................... 105
1.1. Begrip, kenmerken en soorten ................................................................................. 105
1.1.1. Begrip ................................................................................................................ 105
1.1.2. Kenmerken ......................................................................................................... 105
1.1.3. Soorten .............................................................................................................. 106
1.2. Geldigheid van de hypotheek ................................................................................... 106
1.2.1. Bekwaamheid: art. 73 Hyp.W. ............................................................................. 106
1.2.2. Voorwerp: gehypothekeerd goed (art. 45 e.v. Hyp.W.) ........................................... 106
1.2.3. Oorzaak: gewaarborgde schuld ........................................................................... 107
1.3. Totstandkoming van de hypotheek ........................................................................... 107
1.3.1. Hypotheekcontract ............................................................................................. 108
1.3.2. Hypothecair mandaat ......................................................................................... 108
1.3.3. Hypothecaire belofte .......................................................................................... 109
1.4. Tegenstelbaarheid en bewijs van de hypotheek ........................................................ 109
1.5. Tenietgaan van de hypotheek (art. 108 Hyp.W.) ......................................................... 109
1.6. Rechten van de hypotheekhouder ............................................................................ 110
1.6.1. Volgrecht ........................................................................................................... 110
1.6.2. Ondeelbaarheid ................................................................................................. 110
1.6.3. Uitwinning van de hypotheek ............................................................................... 110
1.7. De hypotheek bij insolventieprocedures ................................................................... 110
7
, 1.7.1. Faillissement...................................................................................................... 111
1.7.2. Gerechtelijke reorganisatie/overdracht onder gerechtelijk gezag ........................... 112
1) Algemene principes ................................................................................................ 112
2) Positie bij GRP ........................................................................................................ 113
3) Positie bij overdracht onder gerechtelijk gezag.......................................................... 113
1.7.3. Vereffening ......................................................................................................... 113
1.7.4. Beslag ................................................................................................................ 113
1.7.5. Collectieve schuldenregeling (CSR) ..................................................................... 114
2. Onroerende voorrechten................................................................................................. 114
2.1. Begrip en kenmerken .............................................................................................. 114
2.1.1. Begrip ................................................................................................................ 114
2.1.2. Kenmerken ......................................................................................................... 114
2.2. Het voorrecht van de niet-betaalde verkoper van een onroerend goed........................ 115
2.2.1. Begrip en omvang ............................................................................................... 115
2.2.2. Voorwaarden ...................................................................................................... 115
2.2.3. Plaats van het voorrecht...................................................................................... 115
2.3. Andere onroerende voorrechten uit art. 27 Hyp.W. .................................................... 117
2.4. Onroerende voorrechten bij insolventieprocedures .................................................. 117
2.4.1. Faillissement...................................................................................................... 118
1) Tegenstelbaarheid van onroerend voorrecht ............................................................. 118
2) Bevoorrechte schuldeiser in faillissement ................................................................ 118
2.4.2. Gerechtelijke reorganisatie/overdracht onder gerechtelijk gezag ........................... 118
1) Algemene principes ................................................................................................ 118
(1) Bevoorrechte schuldeisers.............................................................................. 118
(2) Inschrijving voorrecht mogelijk want geen samenloop....................................... 118
2) Positie bij GRP ........................................................................................................ 118
3) Positie bij overdracht onder gerechtelijk gezag.......................................................... 119
2.4.3. Vereffening ......................................................................................................... 119
2.4.4. Beslag ................................................................................................................ 119
2.4.5. Collectieve schuldenregeling (CSR) ..................................................................... 120
Hoofdstuk 4: De zakelijke zekerheidsrechten op lichamelijk roerende goederen .............................. 120
1. Het pand ........................................................................................................................ 120
1.1. Begrip, kenmerken en soorten ................................................................................. 120
1.1.1. Begrip ................................................................................................................ 120
1.1.2. Kenmerken ......................................................................................................... 122
1.1.3. Soorten .............................................................................................................. 122
1.2. Geldigheid van de pandovereenkomst ..................................................................... 122
8
, 1.3. Totstandkoming van de pandovereenkomst ............................................................. 124
1.4. Tegenstelbaarheid en bewijs van de pandovereenkomst ........................................... 124
1.4.1. Tegenstelbaarheid .............................................................................................. 124
1.4.2. Bewijs ................................................................................................................ 124
1.5. Tenietgaan van pandrecht ....................................................................................... 124
1.6. Rechten van de pandhouder .................................................................................... 125
1.6.1. “Bezit” van het pand ........................................................................................... 125
1) Registerpand (= bezit blijft bij pandgever) ................................................................. 125
2) Vuistpand (= bezit gaat naar pandhouder) ................................................................ 126
3) Voor elk pand geldt ook ........................................................................................... 126
1.6.2. Retentierecht met betrekking tot het pand............................................................ 127
1.6.3. Uitwinning van het pand ...................................................................................... 127
1) Pandgever-consument: art. 46 ZZRG ........................................................................ 127
2) Pandgever niet-consument: art. 47 e.v. ZZRG ........................................................... 127
1.6.4. Voorrangsrecht/voorrecht pandhouder ................................................................ 128
1.7. De Pandhouder bij insolventieprocedure .................................................................. 128
1.7.1. Faillissement...................................................................................................... 128
1) Tegenstelbaarheid van pandrecht ............................................................................ 128
2) Pandhoudende schuldeiser in faillissement ............................................................. 129
1.7.2. Gerechtelijke reorganisatie/overdracht onder gerechtelijk gezag ........................... 129
1) Algemene principes ................................................................................................ 129
2) Positie bij GRP ........................................................................................................ 129
3) Positie bij overdracht onder gerechtelijk gezag.......................................................... 129
1.7.3. Vereffening ......................................................................................................... 130
1.7.4. Beslag ................................................................................................................ 130
1.7.5. Collectieve schuldenregeling (CSR) ..................................................................... 130
1.8. Pand kernprincipes – kort samengevat ..................................................................... 130
2. Het retentierecht ............................................................................................................ 130
2.1. Begrip en kenmerken van het retentierecht............................................................... 131
2.1.1. Begrip ................................................................................................................ 131
2.1.2. Kenmerken ......................................................................................................... 131
2.2. Geldigheid van het retentierecht .............................................................................. 132
2.3. Totstandkoming van het retentierecht ...................................................................... 132
2.4. Tegenstelbaarheid van het retentierecht .................................................................. 133
2.5. Tenietgaan van het retentierecht .............................................................................. 134
2.6. De rechten van de retentor ...................................................................................... 134
2.6.1. Bezit .................................................................................................................. 135
9
, 2.6.2. Retentie ............................................................................................................. 135
2.6.3. (Geen) uitwinning van teruggehouden goed .......................................................... 135
2.6.4. Voorrang van retentor ......................................................................................... 135
2.7. Het retentierecht bij insolventieprocedures .............................................................. 136
2.7.1. Faillissement...................................................................................................... 136
2.7.2. Gerechtelijke reorganisatie/overdracht onder gerechtelijk gezag ........................... 136
2.7.3. Vereffening ......................................................................................................... 137
2.7.4. Beslag ................................................................................................................ 137
2.7.5. Collectieve schuldenregeling (CSR) ..................................................................... 137
3. Bijzondere voorrechten op roerende goederen ................................................................. 137
3.1. Begrip en kenmerken .............................................................................................. 137
3.1.1. Begrip ................................................................................................................ 137
3.1.2. Kenmerken ......................................................................................................... 138
3.2. Voorrecht m.b.t. kosten tot behoud van de zaak ....................................................... 138
3.2.1. Begrip en omvang ............................................................................................... 139
3.2.2. Voorwaarden ...................................................................................................... 139
1) Gewaarborgde schuldvordering ............................................................................... 140
2) Waarop heeft het voorrecht betrekking? ................................................................... 140
3) Uitoefening van het voorrecht .................................................................................. 141
3.2.3. Plaats van het voorrecht...................................................................................... 141
3.3. Voorrecht van de niet-betaalde verhuurder/verpachter ............................................. 142
3.3.1. Begrip en omvang ............................................................................................... 142
3.3.2. Voorwaarden ...................................................................................................... 142
1) Gewaarborgde schuldvordering ............................................................................... 143
2) Waarop heeft het voorrecht betrekking? ................................................................... 143
3) Uitoefening van het voorrecht .................................................................................. 143
(1) Pandbeslag .................................................................................................... 143
(2) Beslag tot terugvordering ................................................................................ 143
3.3.3. Plaats van het voorrecht...................................................................................... 144
3.4. Voorrecht van de vervoerder .................................................................................... 145
3.4.1. Begrip en omvang ............................................................................................... 145
3.4.2. Voorwaarden ...................................................................................................... 145
1) Gewaarborgde schuldvordering ............................................................................... 145
2) Waarop heeft het voorrecht betrekking? ................................................................... 146
3) Uitoefening van het voorrecht .................................................................................. 146
3.4.3. Plaats van het voorrecht...................................................................................... 146
3.5. Voorrecht en bescherming van de niet-betaalde verkoper ......................................... 147
10