Contents
1.definiering (zeer belangrijk)............................................................................................. 3
2.indeling ‘cultureel en natuurlijk erfgoed’ (zeer belangrijk)...............................................4
2.1 Natuurlijk erfgoed...................................................................................................... 4
2.2 Cultureel erfgoed....................................................................................................... 5
2.3 Combinatie natuurlijk en cultureel erfgoed................................................................5
3.Categorisering materieel en immaterieel erfgoed (zeer belangrijk).................................5
3.1 Materieel erfgoed (= tastbaar)..................................................................................5
3.2 Immaterieel erfgoed (= niet tastbaar).......................................................................5
4.Thematische indeling van erfgoed...................................................................................6
1.inleiding........................................................................................................................... 6
1.1 Natuurlijke veroudering vs. Kunstmatige veroudering...............................................6
1.2 tijd............................................................................................................................. 6
1.Verval door toedoen van zgn. vier elementen uit de klassieke oudheid..........................7
1.1 De vier elementen an sich.........................................................................................7
1.2 De vier elementen onder ‘verschillende omstandigheden’........................................8
2.Verval door eucaryotische organismen (belangrijk).........................................................8
2.2 huiszwam (belangrijk)................................................................................................ 9
2.3 kelderzwam............................................................................................................... 9
3.Verval door flora............................................................................................................ 10
3.1 Ongebruikelijke plantengroei...................................................................................10
3.2 klimplanten.............................................................................................................. 10
4.Verval door fauna.......................................................................................................... 10
4.1 Insecten................................................................................................................... 10
4.2 knaagdieren............................................................................................................. 10
4.3 vogels...................................................................................................................... 11
4.4 huisdieren................................................................................................................ 11
5.Verval door mensen (belangrijk)....................................................................................11
5.1 Onopzettelijke schade (belangrijk)...........................................................................11
5.2 opzettelijke schade (belangrijk)...............................................................................11
6.Verval inherent aan het gebouw....................................................................................12
1.inventarissen................................................................................................................. 12
2.beschermen................................................................................................................... 13
2.1 2 lijsten voor het beschermen van erfgoed..............................................................13
2.2 In Vlaanderen kunnen waardevolle onroerende goederen op 5 manieren beschermd
zijn (examen)................................................................................................................. 13
2.3 Repercussies/rechtsgevolgen van ‘het beschermen’...............................................14
1
,3.onderhouden................................................................................................................. 14
4.In stand houden............................................................................................................. 14
5.consolideren.................................................................................................................. 14
6.conserveren (zeer belangrijk)........................................................................................14
7.restaureren (zeer belangrijk)......................................................................................... 15
8.renoveren...................................................................................................................... 15
9.saneren.......................................................................................................................... 15
1.internationaal (belangrijk).............................................................................................. 16
1.1 intercontinentaal..................................................................................................... 16
Verenigde naties (VN)................................................................................................. 16
UNESCO (een vd 14 gespecialiseerde VN-organisaties) zeer belangrijk!!...................17
1.2 Europeees (belangrijk)............................................................................................. 19
Raad van Europa (RvE) 1949......................................................................................19
Europese Unie (EU) 1958............................................................................................ 20
2.Nationaal (zeer belangrijk)............................................................................................. 20
3.gewesten....................................................................................................................... 23
3.1 Vlaams gewest (zeer belangrijk)..............................................................................23
3.2 Brussels Hoofdstedelijk Gewest (gouvernementele instelling).................................25
3.3 Waals Gewest.......................................................................................................... 25
4.cultuurgemeenschappen............................................................................................... 25
1.internationaal................................................................................................................ 25
1.1 International council on monuments and sites (ICOMOS)........................................25
1.2 Europa nostra.......................................................................................................... 29
1.3 docomomo............................................................................................................... 30
2.Nationaal-Belgie............................................................................................................. 30
2.1 Nationale organisaties van eigen bodem.................................................................30
KCML-Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen............................30
2.2 Afdelingen in België van internationale organisaties...............................................30
3.Vlaanderen, Wallonië en Brussel....................................................................................30
3.1 Vlaanderen.............................................................................................................. 30
Monumentenwacht Vlaanderen VZW (belangrijk).......................................................30
Herita vzw.................................................................................................................. 31
IOED-intergemeentelijke onroerend erfgoeddiensten.................................................31
3.2 Vlaanderen en brussel............................................................................................. 31
VVIA – Vlaamse vereniging voor industriele archeologie, vlaanderen en brussel vzw.31
1.Historisch kader-korte geschiedenis van de Nieuwste Tijd (moderne tijd) 1789-1945. . .32
2.abstract (belangrijk)....................................................................................................... 32
2
,3.voorbeelden................................................................................................................... 32
1.Historisch kader-korte geschiedenis van de eigentijdse tijd vanaf 1945 tot heden........39
2.abstract......................................................................................................................... 39
3.voorbeelden (herhaling van eerder behandelde leerstof)..............................................39
DEFINIERING, INDELING EN CATEGORISERING
1.DEFINIERING (ZEER BELANGRIJK)
3
, Erfgoed = term die men gebruikt om datgene aan te duiden, wat men van de voorouders erft. Het belang van
erfgoed word door een maatschappij bepaald en gedragen.
Het is een ‘verzamelbegrip’ voor alles (zowel materieel als immaterieel) wat we overerven – zowel van
natuurlijke als culturele aard – waarmee we ons kunnen identificeren en dat we het bewaren waard vinden
voor toekomstige generaties.
2.INDELING ‘CULTUREEL EN NATUURLIJK ERFGOED’ (ZEER BELANGRIJK)
2.1 NATUURLIJK ERFGOED
= erfgoed dat door de natuur ontstaan is, zonder menselijke interactie
Natuurlijk erfgoed omvat:
1. Waardevol onroerend en roerend materieel natuurlijk erfgoed zoals:
a. Ongerepte natuurlijke landschappen (= onroerend natuurlijk erfgoed) bv. Rivieren, watervallen…
b. Geologische samenstellingen en morfologische en fysio – grafische kenmerken die getuigen vd
ontwikkeling van onze planeet (= roerend natuurlijk erfgoed) bv. Zeldzame gesteenten en
mineralen…
2. Waardevol immaterieel natuurlijk erfgoed zoals fauna en flora – ook ecosystemen genoemd
Ecosysteem = natuurlijk immaterieel systeem, dat bestaat uit de biologische interacties tussen alle
organismen die in een bepaald gebied voorkomen, en de wisselwerking tussen deze biologische
organismen en hun abiotische factoren.
De biologische factoren zijn de biotische factoren = de invloeden die planten, dieren en micro-
organismen in een ecosysteem op elkaar uitoefenen.
Samen: levensgemeenschap
Abiotische invloeden = hoeveelheid neerslag, temperatuur, bodemgesteldheid…
De biosfeer of het systeem aarde bestaat uit alle ecosystemen samen
Voorbeelden onroerend natuurlijk erfgoed als zeldzame ongerepte ‘grote’ landschappen en hun ecosystemen:
- Oceanen en zeeën met inbegrip van koraalriffen
- Natuurpracht vd Seychellen
- Duinlandschappen
- Graslanden
- Rivieren
- Natuurlijke bossen en wouden
- Gebergten met inbegrip van bergmassieven en natuurlijke grotten
- Watervallen
- Woestijnen
Voorbeelden van onroerend natuurlijk erfgoed als zeldzame landschappen en hun (kleine) ecosystemen:
- Individuele bomen
- Dobben
Voorbeelden van roerend natuurlijk erfgoed:
4
1.definiering (zeer belangrijk)............................................................................................. 3
2.indeling ‘cultureel en natuurlijk erfgoed’ (zeer belangrijk)...............................................4
2.1 Natuurlijk erfgoed...................................................................................................... 4
2.2 Cultureel erfgoed....................................................................................................... 5
2.3 Combinatie natuurlijk en cultureel erfgoed................................................................5
3.Categorisering materieel en immaterieel erfgoed (zeer belangrijk).................................5
3.1 Materieel erfgoed (= tastbaar)..................................................................................5
3.2 Immaterieel erfgoed (= niet tastbaar).......................................................................5
4.Thematische indeling van erfgoed...................................................................................6
1.inleiding........................................................................................................................... 6
1.1 Natuurlijke veroudering vs. Kunstmatige veroudering...............................................6
1.2 tijd............................................................................................................................. 6
1.Verval door toedoen van zgn. vier elementen uit de klassieke oudheid..........................7
1.1 De vier elementen an sich.........................................................................................7
1.2 De vier elementen onder ‘verschillende omstandigheden’........................................8
2.Verval door eucaryotische organismen (belangrijk).........................................................8
2.2 huiszwam (belangrijk)................................................................................................ 9
2.3 kelderzwam............................................................................................................... 9
3.Verval door flora............................................................................................................ 10
3.1 Ongebruikelijke plantengroei...................................................................................10
3.2 klimplanten.............................................................................................................. 10
4.Verval door fauna.......................................................................................................... 10
4.1 Insecten................................................................................................................... 10
4.2 knaagdieren............................................................................................................. 10
4.3 vogels...................................................................................................................... 11
4.4 huisdieren................................................................................................................ 11
5.Verval door mensen (belangrijk)....................................................................................11
5.1 Onopzettelijke schade (belangrijk)...........................................................................11
5.2 opzettelijke schade (belangrijk)...............................................................................11
6.Verval inherent aan het gebouw....................................................................................12
1.inventarissen................................................................................................................. 12
2.beschermen................................................................................................................... 13
2.1 2 lijsten voor het beschermen van erfgoed..............................................................13
2.2 In Vlaanderen kunnen waardevolle onroerende goederen op 5 manieren beschermd
zijn (examen)................................................................................................................. 13
2.3 Repercussies/rechtsgevolgen van ‘het beschermen’...............................................14
1
,3.onderhouden................................................................................................................. 14
4.In stand houden............................................................................................................. 14
5.consolideren.................................................................................................................. 14
6.conserveren (zeer belangrijk)........................................................................................14
7.restaureren (zeer belangrijk)......................................................................................... 15
8.renoveren...................................................................................................................... 15
9.saneren.......................................................................................................................... 15
1.internationaal (belangrijk).............................................................................................. 16
1.1 intercontinentaal..................................................................................................... 16
Verenigde naties (VN)................................................................................................. 16
UNESCO (een vd 14 gespecialiseerde VN-organisaties) zeer belangrijk!!...................17
1.2 Europeees (belangrijk)............................................................................................. 19
Raad van Europa (RvE) 1949......................................................................................19
Europese Unie (EU) 1958............................................................................................ 20
2.Nationaal (zeer belangrijk)............................................................................................. 20
3.gewesten....................................................................................................................... 23
3.1 Vlaams gewest (zeer belangrijk)..............................................................................23
3.2 Brussels Hoofdstedelijk Gewest (gouvernementele instelling).................................25
3.3 Waals Gewest.......................................................................................................... 25
4.cultuurgemeenschappen............................................................................................... 25
1.internationaal................................................................................................................ 25
1.1 International council on monuments and sites (ICOMOS)........................................25
1.2 Europa nostra.......................................................................................................... 29
1.3 docomomo............................................................................................................... 30
2.Nationaal-Belgie............................................................................................................. 30
2.1 Nationale organisaties van eigen bodem.................................................................30
KCML-Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen............................30
2.2 Afdelingen in België van internationale organisaties...............................................30
3.Vlaanderen, Wallonië en Brussel....................................................................................30
3.1 Vlaanderen.............................................................................................................. 30
Monumentenwacht Vlaanderen VZW (belangrijk).......................................................30
Herita vzw.................................................................................................................. 31
IOED-intergemeentelijke onroerend erfgoeddiensten.................................................31
3.2 Vlaanderen en brussel............................................................................................. 31
VVIA – Vlaamse vereniging voor industriele archeologie, vlaanderen en brussel vzw.31
1.Historisch kader-korte geschiedenis van de Nieuwste Tijd (moderne tijd) 1789-1945. . .32
2.abstract (belangrijk)....................................................................................................... 32
2
,3.voorbeelden................................................................................................................... 32
1.Historisch kader-korte geschiedenis van de eigentijdse tijd vanaf 1945 tot heden........39
2.abstract......................................................................................................................... 39
3.voorbeelden (herhaling van eerder behandelde leerstof)..............................................39
DEFINIERING, INDELING EN CATEGORISERING
1.DEFINIERING (ZEER BELANGRIJK)
3
, Erfgoed = term die men gebruikt om datgene aan te duiden, wat men van de voorouders erft. Het belang van
erfgoed word door een maatschappij bepaald en gedragen.
Het is een ‘verzamelbegrip’ voor alles (zowel materieel als immaterieel) wat we overerven – zowel van
natuurlijke als culturele aard – waarmee we ons kunnen identificeren en dat we het bewaren waard vinden
voor toekomstige generaties.
2.INDELING ‘CULTUREEL EN NATUURLIJK ERFGOED’ (ZEER BELANGRIJK)
2.1 NATUURLIJK ERFGOED
= erfgoed dat door de natuur ontstaan is, zonder menselijke interactie
Natuurlijk erfgoed omvat:
1. Waardevol onroerend en roerend materieel natuurlijk erfgoed zoals:
a. Ongerepte natuurlijke landschappen (= onroerend natuurlijk erfgoed) bv. Rivieren, watervallen…
b. Geologische samenstellingen en morfologische en fysio – grafische kenmerken die getuigen vd
ontwikkeling van onze planeet (= roerend natuurlijk erfgoed) bv. Zeldzame gesteenten en
mineralen…
2. Waardevol immaterieel natuurlijk erfgoed zoals fauna en flora – ook ecosystemen genoemd
Ecosysteem = natuurlijk immaterieel systeem, dat bestaat uit de biologische interacties tussen alle
organismen die in een bepaald gebied voorkomen, en de wisselwerking tussen deze biologische
organismen en hun abiotische factoren.
De biologische factoren zijn de biotische factoren = de invloeden die planten, dieren en micro-
organismen in een ecosysteem op elkaar uitoefenen.
Samen: levensgemeenschap
Abiotische invloeden = hoeveelheid neerslag, temperatuur, bodemgesteldheid…
De biosfeer of het systeem aarde bestaat uit alle ecosystemen samen
Voorbeelden onroerend natuurlijk erfgoed als zeldzame ongerepte ‘grote’ landschappen en hun ecosystemen:
- Oceanen en zeeën met inbegrip van koraalriffen
- Natuurpracht vd Seychellen
- Duinlandschappen
- Graslanden
- Rivieren
- Natuurlijke bossen en wouden
- Gebergten met inbegrip van bergmassieven en natuurlijke grotten
- Watervallen
- Woestijnen
Voorbeelden van onroerend natuurlijk erfgoed als zeldzame landschappen en hun (kleine) ecosystemen:
- Individuele bomen
- Dobben
Voorbeelden van roerend natuurlijk erfgoed:
4
