H11: geneesmiddelen
Inleiding
Rationele farmacotherapie: geneesmiddelen met wetenschappelijk bewezen effect
Farmacotherapie = een van de pijlers van behandeling patiënt
Staat te veel op de eerste plaats: mensen grijpen te snel naar medicatie ipv een
dieet of andere levensstijl…
Elk GM heeft zijn bijwerkingen
Andere:
- Dieet
- Fysiotherapie: kine, bewegen, lichaamshouding…
- Aanpassing levensstijl
- …
Verpleegkundige als spilfiguur in het team: VPK heeft veelvuldig cc met
zorgvrager (arts, apotheker… minder) + betrokken bij medicatietherapie
Taken:
- Uitdelen
- Toedienen
- Gerichte observatie zv
- Feedback arts (optimalisatie therapie)
- Educatie ivm geneesmiddelengebruik
Kennis is belangrijk om deze taken uit te voeren
Voorwaarde: VPK moeten over de nodige wetenschappelijke info, vakkennis en
vaardigheden beschikken
Veiligheid vergroten
- Medicatie niet in drukke ruimte klaarmaken (hogere concentratie) of vestje met
niet storen
- Werken met medicatiedoosjes
- Medicatie op rol
- Patiëntenidentificatie: polsbandje controleren, aanspreken
Ontwikkeling geneesmiddelen
,1. Synthese nieuw chemische stoffen
Welke stoffen zijn interessant om een kiem te bestrijden?
Uit planten, dierlijke weefsels, m.o., menselijke cellen…
Uit 10000 nieuwe formules komt 1 bruikbare formule
2. Preklinisch onderzoek
Biochemische- farmacologische onderzoeken (labo)
Dierproeven (muizen, slachtafval…)
o Gewenste werking/farmacokinetiek = processen die een stof aan
het lichaam toegediend, ondergaat:
Absorptie (toedieningswegen)
Distributie of verdeling
Metabolisme
Excretie of uitscheiding (nieren, huid, lever, longen)
o Toxische werkingen
Bij acuut en chronisch gebruik
Mutageniciteit (= goed voor zwangere vrouw maar slecht voor
baby), carcinogeniciteit (= geneesmiddel werkzaam voor
ziekte, maar kanker vergroten), teratogeniciteit (=
genmutaties meebrengen)
3. Klinisch onderzoek
Verschillende fases
o Fase 1: kleine groep gezonde vrijwilligers: medicijnen toedienen
om effecten te zien
Samenhang dosis-werking
Veiligheid
o Fase 2: dubbelblinde proef: persoon krijgt niet altijd actieve stof =
placebo (toediener en patiënt mogen het niet weten)
Doeltreffendheid GM
Dubbelblind, gerandomiseerde proeven met controlegroep
Controlegroep en testgroep
Eventueel testgroep placebo (inactieve stof)
o Fase 3: testen bij grotere patiëntengroep
Werking, bijwerkingen GM
Vergelijking met standaardbehandeling
4. Administratie
Registratie: overheid erkent GM en geeft toelating ter beschikking van de
PT
o Firma dient dossier in met alle resultaten van analytische,
toxicologische, farmacologische en klinische proeven
o Minister van volksgezondheid
, o Federaal agentschap voor geneesmiddelen en
gezondheidsproducten (FAGG)
o Geneesmiddelencommissie
o Ook Europese registratie
Prijsbepaling
o Prijsdossier
o Ministerie van economische zaken
Terugbetalingsproces
o Commissie Tegemoetkoming Geneesmiddelen van RIZIV
o Ministerie van sociale zaken (30 dagen)
o Inspectie van financiën
o Minister van begroting
o Publicatie Belgisch staatsblad
5. Farmacovigilantie
Opvolging GM nadat ze op markt gebracht zijn =
geneesmiddelenbewaking
Verzamelen gegevens over veiligheid GM, nevenwerkingen
Uitvoeren van maatregelen op basis van gegevens
FAGG: federaal agentschap voor geneesmiddelen en
gezondheidsproducten
Na octrooiperiode (GM op de markt voor 8j) mogen andere bedrijven daar een kopie
van maken -> ze moeten voor die periode dat hebben terugverdient
Duurt 12 jaar om geneesmiddel op de markt te zetten
Inleiding
Rationele farmacotherapie: geneesmiddelen met wetenschappelijk bewezen effect
Farmacotherapie = een van de pijlers van behandeling patiënt
Staat te veel op de eerste plaats: mensen grijpen te snel naar medicatie ipv een
dieet of andere levensstijl…
Elk GM heeft zijn bijwerkingen
Andere:
- Dieet
- Fysiotherapie: kine, bewegen, lichaamshouding…
- Aanpassing levensstijl
- …
Verpleegkundige als spilfiguur in het team: VPK heeft veelvuldig cc met
zorgvrager (arts, apotheker… minder) + betrokken bij medicatietherapie
Taken:
- Uitdelen
- Toedienen
- Gerichte observatie zv
- Feedback arts (optimalisatie therapie)
- Educatie ivm geneesmiddelengebruik
Kennis is belangrijk om deze taken uit te voeren
Voorwaarde: VPK moeten over de nodige wetenschappelijke info, vakkennis en
vaardigheden beschikken
Veiligheid vergroten
- Medicatie niet in drukke ruimte klaarmaken (hogere concentratie) of vestje met
niet storen
- Werken met medicatiedoosjes
- Medicatie op rol
- Patiëntenidentificatie: polsbandje controleren, aanspreken
Ontwikkeling geneesmiddelen
,1. Synthese nieuw chemische stoffen
Welke stoffen zijn interessant om een kiem te bestrijden?
Uit planten, dierlijke weefsels, m.o., menselijke cellen…
Uit 10000 nieuwe formules komt 1 bruikbare formule
2. Preklinisch onderzoek
Biochemische- farmacologische onderzoeken (labo)
Dierproeven (muizen, slachtafval…)
o Gewenste werking/farmacokinetiek = processen die een stof aan
het lichaam toegediend, ondergaat:
Absorptie (toedieningswegen)
Distributie of verdeling
Metabolisme
Excretie of uitscheiding (nieren, huid, lever, longen)
o Toxische werkingen
Bij acuut en chronisch gebruik
Mutageniciteit (= goed voor zwangere vrouw maar slecht voor
baby), carcinogeniciteit (= geneesmiddel werkzaam voor
ziekte, maar kanker vergroten), teratogeniciteit (=
genmutaties meebrengen)
3. Klinisch onderzoek
Verschillende fases
o Fase 1: kleine groep gezonde vrijwilligers: medicijnen toedienen
om effecten te zien
Samenhang dosis-werking
Veiligheid
o Fase 2: dubbelblinde proef: persoon krijgt niet altijd actieve stof =
placebo (toediener en patiënt mogen het niet weten)
Doeltreffendheid GM
Dubbelblind, gerandomiseerde proeven met controlegroep
Controlegroep en testgroep
Eventueel testgroep placebo (inactieve stof)
o Fase 3: testen bij grotere patiëntengroep
Werking, bijwerkingen GM
Vergelijking met standaardbehandeling
4. Administratie
Registratie: overheid erkent GM en geeft toelating ter beschikking van de
PT
o Firma dient dossier in met alle resultaten van analytische,
toxicologische, farmacologische en klinische proeven
o Minister van volksgezondheid
, o Federaal agentschap voor geneesmiddelen en
gezondheidsproducten (FAGG)
o Geneesmiddelencommissie
o Ook Europese registratie
Prijsbepaling
o Prijsdossier
o Ministerie van economische zaken
Terugbetalingsproces
o Commissie Tegemoetkoming Geneesmiddelen van RIZIV
o Ministerie van sociale zaken (30 dagen)
o Inspectie van financiën
o Minister van begroting
o Publicatie Belgisch staatsblad
5. Farmacovigilantie
Opvolging GM nadat ze op markt gebracht zijn =
geneesmiddelenbewaking
Verzamelen gegevens over veiligheid GM, nevenwerkingen
Uitvoeren van maatregelen op basis van gegevens
FAGG: federaal agentschap voor geneesmiddelen en
gezondheidsproducten
Na octrooiperiode (GM op de markt voor 8j) mogen andere bedrijven daar een kopie
van maken -> ze moeten voor die periode dat hebben terugverdient
Duurt 12 jaar om geneesmiddel op de markt te zetten