Examen onderzoeksmethoden
THEMA INLEIDING EN BASISBEGRIPPEN
Definitie van wetenschappelijk onderzoek
Onderzoek is een doelgericht proces waarbij men op een systematische manier op basis van een
onderzoeksontwerp, data verzamelt en analyseert, om op een betrouwbare en geldige wijze
onderzoeksvragen te beantwoorden die deel uitmaken van een probleemstelling.
Doelgericht: onderzoeksvragen beantwoorden -> onderzoeksvragen over een bepaald
onderwerp beantwoorden. Onderwerp is vooraf afgebakend en gedefineerd in een
probleemstelling. (dit maakt het verschillend van journalistiek)
Systematisch proces: een proces met verschillende stappen
betrouwbare en geldige wijze: Nastreven van validiteit en betrouwbaarheid
onderzoeksproces
Onderzoek is een proces, je moet het stap voor stap aanpakken.
Een vraag/probleemstelling naar aanleiding van iets
Dan een literatuuroverzicht maken: dit jaar
Dan onderzoeksontwerp: onderzoeksplan maken in PGO
Dan data verzamelen, analyseren en rapporteren:
bachelorproef
Onderzoeksontwerp -> nadenken hoe je het gaat doen
Probleemstelling bestaat uit inleiding, literatuurstudie en onderzoeksvragen.
Waarom is onderzoek belangrijk voor praktijkgerichte
orthopedagogen?
Dit is een Gauscurve. Als je een groep mensen, een
“populatie” in een curve giet ziet die er ongeveer zo
uit. Voor een bepaald kenmerk, zit de overgrote
meerderheid van populatie in het midden. De
middelste streep is het gemiddelde, gemiddeld
intelligentie. Op de uiteindes zitten de minderheden,
of mensen die laag scoren op een intelligentietest (vb
mensen met een beperking).
Minderheid betekent vaak ook minder stem, minder
macht. Maar er wordt wel vaak over de hoofden van
deze groepen gesproken en beslist. Wij werken met
de linkerkant van de curve -> dit zijn de minder machtige mensen.
,Doctors Kenneth and mamie clark and “the doll test”
Dr. Kenneth Clark onderzocht in deze test de zelfwaarde/zelfbeeld van zwarte kinderen in tijden van
gesegregeerd Amerika.
Ze willen aantonen dat racisme ingebakken is in de samenleving. Zonder dat er expliciet gescholden
wordt, komt racisme naar boven.
De vraag is of dit een ethisch verantwoord onderzoek is (zie later.)
Valkuilen in onderzoek – het belang van een onderzoekende
houding
Voorbeeld: Kohlberg’s onderzoek naar de morele ontwikkeling van kinderen uit 1971
Kohlberg gebruikte een onderzoeksmethode waarbij hij als onderzoeker een verhaal vertelde aan
kinderen. Het verhaal “Heinz-dilemma” bevat een aantal morele dilemma’s: "Mag een man een te
dure medicijn stelen die hij niet legaal kan krijgen om zijn vrouw te redden?“
Kohlberg stelde, na het vertellen van het dilemma, een aantal vragen:
Had Heinz het medicijn moeten stelen?
Zou het iets veranderen als Heinz niet van zijn vrouw hield?
Wat als de persoon die sterft een vreemde was, zou het dan enig verschil maken?
Moet de politie de apotheker arresteren voor moord als de vrouw overlijdt?
Door de antwoorden van kinderen van verschillende leeftijden op deze vragen te bestuderen, hoopte
Kohlberg te ontdekken hoe moreel redeneren ontwikkelt naarmate kinderen ouder werden. De
steekproef bestond uit 72 jongens uit Chicago met een leeftijd tussen 10-16 jaar. 58 van hen werden
om de drie jaar gevolgd gedurende een periode van 20 jaar. Elke jongen kreeg in een interview van 2
uur tien dilemma’s (vragen) voorgeschoteld. Waar Kohlberg vooral in geïnteresseerd was, was niet of
de jongens de actie goed of fout vonden, maar de redenen die ze gaven achter hun beslissingen. Hij
ontdekte dat deze redenen de neiging hadden te veranderen/evolueren naarmate de kinderen ouder
werden.
preconventioneel is bij kleuters. Bv.
bij stage 2: wat krijg ik als ik mijn
bord helemaal opeet?
Stage 3: begin lagere school. Ze
willen goed staan bij de leerkrachten.
Stage 4: einde lagere school en begin
middelbaar
Stage 5: wetten
Stage 6: sommige wetten zijn
belangrijker dan andere wetten
Kohlberg beweerde dat de morele redenering van mannen vaak verder ontwikkelt dan die van
vrouwen. Meisjes bevinden zich vaak in stadium 3 in de theorie van Kohlberg (goede jongen-aardige
meisjesoriëntatie), terwijl jongens vaker in stadium 4 (Trouw aan Wet en Orde) worden gevonden.
Maar er zitten valkuilen in het onderzoek van Kohlberg:
, Heel wat psychologische/pedagogische onderzoeken zijn WEIRD: Western, Educated, Industrialized,
Rich and Democratic context of research.
Onderzoek van Carol Gilligan (1982) als reactie op onderzoek van Kohlberg:
Volgens Gilligan speelt gender een fundamentele rol in ethisch denken. Gilligan verwerpt de theorie
van Kohlberg, als uitsluitend op mannen gericht. Gilligan illustreert hoe vrouwen de nadruk leggen op
het begrip ''zorgzaam‘’ wanneer geconfronteerd met ethische dilemma's, terwijl mannelijke waarden
gericht zijn op een ''rechtvaardigheidsconcept”.
De morele ontwikkeling van mannen zou gebaseerd zijn op individualiteit, terwijl die van vrouwen
gebaseerd is op verbondenheid. Ze beweert dat vrouwen zijn verkeerd gescoord op Kohlberg-
schalen, waardoor vrouwen lagere scores vertonen.
- Kohlberg definieert maar één vorm van morele ontwikkeling en dat op basis van wat de jongens
antwoordden.
- Er zijn meerdere vormen van morele ontwikkeling. Zie Carol Gilligan: vrouwtypisch is zorg en
verantwoordelijkheid, mantypisch is meer rechtvaardigheid
-Kohlberg heeft enkel maar jongens ondervraagt
DUS: de steekproef van Kohlberg matchte niet de hele bevolking.
Soorten onderzoek
Indeling via doelen
Fundamenteel onderzoek (universiteiten)
Pure kennisvermeerdering
Publiceren in vaktijdschriften
Voorbeeld: Newton, I. (1686). Philosophiae Naturalis Principia Mathematica. : Via observatie een
aantal wetten over krachten bedacht. Eerste wet van Newton: Massa is traag (Kan je een tafelkleed
wegtrekken en het servies laten staan?)
Voorbeeld: kohlberg: morele ontwikkeling –> waarneming
Praktijkgericht onderzoek/ toegepast onderzoek
-> werkveld verbeteren door wetenschappelijk onderzoek
Voorbeeld Kraamvrouwenkoorts :
Wie als zwangere vrouw rond 1850 in het ziekenhuis van een kind beviel in een relatief welvarend
land als Oostenrijk, stond een onzekere toekomst te wachten. Circa een op de vier vrouwen overleed
na de bevalling als gevolg van kraamvrouwenkoorts. De symptomen van kraamvrouwenkoorts waren
een stijging van de lichaamstemperatuur, een zwakke pols, sterke dorst en vlekken op de huid. De uit
Hongarije afomstige arts Ignaz Semmelweis (1818-1865) werkte op de kraamafdelingen van het
Allgemeines Krankenhaus in Wenen en werd getroffen door het enorme leed dat
kraamvrouwenkoorts met zich meebracht. Hij wilde onderzoeken wat de oorzaak van dit fenomeen
was en hoe het eventueel aangepakt zou kunnen worden.
Semmelweis introduceerde: handen wassen! Dokters werden gevraagd om hun handen te wassen
voor ze een bevalling begeleidden. Voordien kenden ze nog niets over bacteriën. Aantal overlijdens
na bevalling daalde drastisch na het invoeren van ‘handen wassen’.
THEMA INLEIDING EN BASISBEGRIPPEN
Definitie van wetenschappelijk onderzoek
Onderzoek is een doelgericht proces waarbij men op een systematische manier op basis van een
onderzoeksontwerp, data verzamelt en analyseert, om op een betrouwbare en geldige wijze
onderzoeksvragen te beantwoorden die deel uitmaken van een probleemstelling.
Doelgericht: onderzoeksvragen beantwoorden -> onderzoeksvragen over een bepaald
onderwerp beantwoorden. Onderwerp is vooraf afgebakend en gedefineerd in een
probleemstelling. (dit maakt het verschillend van journalistiek)
Systematisch proces: een proces met verschillende stappen
betrouwbare en geldige wijze: Nastreven van validiteit en betrouwbaarheid
onderzoeksproces
Onderzoek is een proces, je moet het stap voor stap aanpakken.
Een vraag/probleemstelling naar aanleiding van iets
Dan een literatuuroverzicht maken: dit jaar
Dan onderzoeksontwerp: onderzoeksplan maken in PGO
Dan data verzamelen, analyseren en rapporteren:
bachelorproef
Onderzoeksontwerp -> nadenken hoe je het gaat doen
Probleemstelling bestaat uit inleiding, literatuurstudie en onderzoeksvragen.
Waarom is onderzoek belangrijk voor praktijkgerichte
orthopedagogen?
Dit is een Gauscurve. Als je een groep mensen, een
“populatie” in een curve giet ziet die er ongeveer zo
uit. Voor een bepaald kenmerk, zit de overgrote
meerderheid van populatie in het midden. De
middelste streep is het gemiddelde, gemiddeld
intelligentie. Op de uiteindes zitten de minderheden,
of mensen die laag scoren op een intelligentietest (vb
mensen met een beperking).
Minderheid betekent vaak ook minder stem, minder
macht. Maar er wordt wel vaak over de hoofden van
deze groepen gesproken en beslist. Wij werken met
de linkerkant van de curve -> dit zijn de minder machtige mensen.
,Doctors Kenneth and mamie clark and “the doll test”
Dr. Kenneth Clark onderzocht in deze test de zelfwaarde/zelfbeeld van zwarte kinderen in tijden van
gesegregeerd Amerika.
Ze willen aantonen dat racisme ingebakken is in de samenleving. Zonder dat er expliciet gescholden
wordt, komt racisme naar boven.
De vraag is of dit een ethisch verantwoord onderzoek is (zie later.)
Valkuilen in onderzoek – het belang van een onderzoekende
houding
Voorbeeld: Kohlberg’s onderzoek naar de morele ontwikkeling van kinderen uit 1971
Kohlberg gebruikte een onderzoeksmethode waarbij hij als onderzoeker een verhaal vertelde aan
kinderen. Het verhaal “Heinz-dilemma” bevat een aantal morele dilemma’s: "Mag een man een te
dure medicijn stelen die hij niet legaal kan krijgen om zijn vrouw te redden?“
Kohlberg stelde, na het vertellen van het dilemma, een aantal vragen:
Had Heinz het medicijn moeten stelen?
Zou het iets veranderen als Heinz niet van zijn vrouw hield?
Wat als de persoon die sterft een vreemde was, zou het dan enig verschil maken?
Moet de politie de apotheker arresteren voor moord als de vrouw overlijdt?
Door de antwoorden van kinderen van verschillende leeftijden op deze vragen te bestuderen, hoopte
Kohlberg te ontdekken hoe moreel redeneren ontwikkelt naarmate kinderen ouder werden. De
steekproef bestond uit 72 jongens uit Chicago met een leeftijd tussen 10-16 jaar. 58 van hen werden
om de drie jaar gevolgd gedurende een periode van 20 jaar. Elke jongen kreeg in een interview van 2
uur tien dilemma’s (vragen) voorgeschoteld. Waar Kohlberg vooral in geïnteresseerd was, was niet of
de jongens de actie goed of fout vonden, maar de redenen die ze gaven achter hun beslissingen. Hij
ontdekte dat deze redenen de neiging hadden te veranderen/evolueren naarmate de kinderen ouder
werden.
preconventioneel is bij kleuters. Bv.
bij stage 2: wat krijg ik als ik mijn
bord helemaal opeet?
Stage 3: begin lagere school. Ze
willen goed staan bij de leerkrachten.
Stage 4: einde lagere school en begin
middelbaar
Stage 5: wetten
Stage 6: sommige wetten zijn
belangrijker dan andere wetten
Kohlberg beweerde dat de morele redenering van mannen vaak verder ontwikkelt dan die van
vrouwen. Meisjes bevinden zich vaak in stadium 3 in de theorie van Kohlberg (goede jongen-aardige
meisjesoriëntatie), terwijl jongens vaker in stadium 4 (Trouw aan Wet en Orde) worden gevonden.
Maar er zitten valkuilen in het onderzoek van Kohlberg:
, Heel wat psychologische/pedagogische onderzoeken zijn WEIRD: Western, Educated, Industrialized,
Rich and Democratic context of research.
Onderzoek van Carol Gilligan (1982) als reactie op onderzoek van Kohlberg:
Volgens Gilligan speelt gender een fundamentele rol in ethisch denken. Gilligan verwerpt de theorie
van Kohlberg, als uitsluitend op mannen gericht. Gilligan illustreert hoe vrouwen de nadruk leggen op
het begrip ''zorgzaam‘’ wanneer geconfronteerd met ethische dilemma's, terwijl mannelijke waarden
gericht zijn op een ''rechtvaardigheidsconcept”.
De morele ontwikkeling van mannen zou gebaseerd zijn op individualiteit, terwijl die van vrouwen
gebaseerd is op verbondenheid. Ze beweert dat vrouwen zijn verkeerd gescoord op Kohlberg-
schalen, waardoor vrouwen lagere scores vertonen.
- Kohlberg definieert maar één vorm van morele ontwikkeling en dat op basis van wat de jongens
antwoordden.
- Er zijn meerdere vormen van morele ontwikkeling. Zie Carol Gilligan: vrouwtypisch is zorg en
verantwoordelijkheid, mantypisch is meer rechtvaardigheid
-Kohlberg heeft enkel maar jongens ondervraagt
DUS: de steekproef van Kohlberg matchte niet de hele bevolking.
Soorten onderzoek
Indeling via doelen
Fundamenteel onderzoek (universiteiten)
Pure kennisvermeerdering
Publiceren in vaktijdschriften
Voorbeeld: Newton, I. (1686). Philosophiae Naturalis Principia Mathematica. : Via observatie een
aantal wetten over krachten bedacht. Eerste wet van Newton: Massa is traag (Kan je een tafelkleed
wegtrekken en het servies laten staan?)
Voorbeeld: kohlberg: morele ontwikkeling –> waarneming
Praktijkgericht onderzoek/ toegepast onderzoek
-> werkveld verbeteren door wetenschappelijk onderzoek
Voorbeeld Kraamvrouwenkoorts :
Wie als zwangere vrouw rond 1850 in het ziekenhuis van een kind beviel in een relatief welvarend
land als Oostenrijk, stond een onzekere toekomst te wachten. Circa een op de vier vrouwen overleed
na de bevalling als gevolg van kraamvrouwenkoorts. De symptomen van kraamvrouwenkoorts waren
een stijging van de lichaamstemperatuur, een zwakke pols, sterke dorst en vlekken op de huid. De uit
Hongarije afomstige arts Ignaz Semmelweis (1818-1865) werkte op de kraamafdelingen van het
Allgemeines Krankenhaus in Wenen en werd getroffen door het enorme leed dat
kraamvrouwenkoorts met zich meebracht. Hij wilde onderzoeken wat de oorzaak van dit fenomeen
was en hoe het eventueel aangepakt zou kunnen worden.
Semmelweis introduceerde: handen wassen! Dokters werden gevraagd om hun handen te wassen
voor ze een bevalling begeleidden. Voordien kenden ze nog niets over bacteriën. Aantal overlijdens
na bevalling daalde drastisch na het invoeren van ‘handen wassen’.
