1. Garland: De grenzen van de soevereine staat..............................................2
2. Hoge misdaadcijfers als een normaal sociaal feit.........................................3
3. Veranderingen in het officiële discours........................................................3
4. De mythe van soevereine misdaadbestrijding..............................................4
5. Het dilemma van misdaadbestrijding...........................................................4
6. Aanpassingen............................................................................................ 4
7. Ontkenning als reactie op het dilemma........................................................8
8. Criminologieën van de Ander/Criminologieën van het Zelf............................8
9. De Eclips van het Solidariteitsproject..........................................................9
10. Zedner: Te veel beveiliging?....................................................................10
1. De 6 paradoxen........................................................................................10
2. Inleiding..................................................................................................10
3. Is veiligheid een ongekwalificeerd goed? Zes paradoxen van veiligheid......11
4. Scheffler: Is terrorisme moreel onderscheidend?........................................15
1. Inleiding..................................................................................................15
2. De filosoof van angst: Hobbes...................................................................16
3. ‘Standaardgevallen’.................................................................................17
4. Verschillen van standaardgevallen............................................................19
5. Terreur door statelijke actoren: staatsterreur............................................19
6. Kan dit ook andersom, dat niet-statelijke actoren angst zaaien om te
stabiliseren?................................................................................................ 20
7. Conclusie................................................................................................. 21
8. Hannah Arendt.........................................................................................21
1. Inleiding..................................................................................................21
2. Eerste observatie.....................................................................................22
3. Tweede observatie....................................................................................24
4. Luban: Liberalisme, foltering en de tikkende tijdbom.................................27
1. Wreedheid op de eerste plaats..................................................................27
,2
2. De 5 doelen van foltering..........................................................................27
3. De tikkende tijdbom.................................................................................30
4. Foltering als praktijk................................................................................30
5. De constructie van een folteringscultuur de folteringsadvocaten van
Washington..................................................................................................31
1. Garland: De grenzen van de soevereine staat
Garland stelt in de laatmoderniteit op twaalf punten een veranderende
houding ten opzichte van criminaliteit vast:
• De vrije val van (het geloof in) het resocialisatie-ideaal – in de plaats
komt klemtoon op vergelding en risicomanagement
• Een opleving van punitieve sancties en expressief strafrecht ondanks
private afdracht
• Wijzigingen in de emotionele toonzetting van het criminaliteitsbeleid
• Een spectaculaire terugkeer van het slachtoffer en impact op
beleidsontwikkelingen
• De bescherming van het publiek als een dominant thema in het
strafrechtelijk beleid (in plaats van rechtsbescherming) – privacy =
atavisme
• De opkomst van politisering en (strafrechtelijk) populisme in verband
met veiligheid
• De herontdekking van de gevangenis – verschuivende klemtoon op de
onschadelijkmaking van criminelen in plaats van op verbetering en
reïntegratie
• De transformatie van het criminologische weten
• De groeiende infrastructuur van criminaliteitspreventie en lokale
veiligheid (“community safety”, afdracht van veiligheidszorg aan
private actoren)
• De betrokkenheid van de burgersamenleving bij politiedoeleinden en
de commercialisering van criminaliteitsbestrijding
• Nieuwe managementstijlen en werkvormen
• Een permanente crisisstemming rond dingen die verband houden met
justitie en veiligheid
,3
2. Hoge misdaadcijfers als een normaal sociaal feit
Dreiging van misdaad is een routineonderdeel geworden van het moderne
bewustzijn dagelijks risico werd beoordeeld en beheerd op dezelfde
manier als het omgaan met verkeer
3. Veranderingen in het officiële discours
In 1964: een regeringsdocument met de titel The War Against Crime
erkende de toename van misdaad en delinquentie maar zag geen
noodzaak om het kader van actie dat in de voorgaande halve eeuw was
opgebouwd, te herzien – een kader dat elders is beschreven als de
"strafrechtelijke-welvaartsstrategie".
Net als zijn directe voorganger, Penal Practice in a Changing Society
(1959), stelde het Wetboek van 1964 vol vertrouwen dat de strafrechtelijk-
welvaartsstrategie het juiste kader vormde voor actie.
Het betoogde dat strenge politiecontroles en correctieve maatregelen,
ondersteund door onderzoek naar de oorzaken van misdaad en de
effectiviteit van strafmaatregelen, zouden beginnen de toenemende golf
van misdaad na de oorlog te stoppen. Voor zover deze maatregelen leken
te falen, werd dit gezien als een probleem van middelen en kennis, of van
methoden en uitvoering. Er werden plannen gemaakt voor verder
onderzoek, meer financiering en de uitbreiding van jeugdzorgdiensten. Er
was geen twijfel over het vermogen van de staat om het probleem aan te
pakken.
Sinds de jaren zestig: het officiële discours heeft zich geleidelijk verwijderd
van de zelfverzekerde positie zoals uiteengezet in deze documenten.
Tegenwoordig is er veel minder sprake van een "oorlog tegen misdaad", en
ook de betrokkenheid bij het strafrechtelijk-welvaartsmodel is verminderd.
Expliciete erkenning van de noodzaak om het probleem van misdaad en
de strategieën om het te beheersen te heroverwegen.
Officiële rapporten vanaf de jaren zestig begonnen twijfels te
registreren over de effectiviteit van justitiële instellingen.
Jaren tachtig: slogan ‘Nothing Works’ als reactie op een nuchter en
blijvend besef van de huidige beperkingen van het strafrechtsysteem.
Overheidsinstanties zijn niet op zichzelf in staat zijn om misdaad onder
controle te houden
, 4
Bescheiden verbeteringen aan de randen, een beter beheer van risico's
en middelen, vermindering van de angst voor misdaad, het verlagen van
justitiële uitgaven en meer ondersteuning voor slachtoffers van misdrijven.
Heeft geleid tot enkele belangrijke ontwikkelingen: De mythe van
soevereine misdaadbestrijding.
4. De mythe van soevereine misdaadbestrijding
De mythe dat de soevereine staat in staat is om veiligheid, recht en orde,
en misdaadbestrijding binnen zijn territoriale grenzen te waarborgen.
Het idee dat een enkele soevereine macht al het sociale leven zou kunnen
regeren, werd versterkt in het midden van de negentiende eeuw door de
creatie van een sterke staatsstructuur, en in het bijzonder door de
ontwikkeling van een publieke politiemacht, die beschouwd werd, hoewel
vaak onterecht, als een professionele monopoliehouder van de
misdaadbestrijding.
Eind 19e eeuw slaagden nieuwe staatskrachten er in misdaden te
verminderen
Idee van staatssoevereiniteit bleek na een tijd onhoudbaar. Beperkingen
van het vermogen van de staat om sociale leven in al zijn details te
regeren werden duidelijker.
5. Het dilemma van misdaadbestrijding
Vandaag de dag: dilemma voor regeringen – de noodzaak inzien om hun
claim als primaire en effectieve verstrekker van veiligheid en
misdaadbestrijding in te trekken of op zijn minst te nuanceren, maar zij
beseffen ook heel goed dat de politieke kosten van een dergelijke stap
rampzalig zouden kunnen zijn.
Enerzijds nieuwe strategieën te ontwikkelen die aan de realiteit zijn
aangepast, anderzijds terugkerende neiging tot een soort hysterische
ontkenning en een nadrukkelijke herbevestiging van de oude mythe van
de soevereine staat
6. Aanpassingen
Bij het beschrijven van de reacties van de strafstaat op dit dilemma
bespreekt hij enkele ontwikkelingen die hij als relatief nieuw beschouwt.
De nieuwe criminologieën van het dagelijks leven
2. Hoge misdaadcijfers als een normaal sociaal feit.........................................3
3. Veranderingen in het officiële discours........................................................3
4. De mythe van soevereine misdaadbestrijding..............................................4
5. Het dilemma van misdaadbestrijding...........................................................4
6. Aanpassingen............................................................................................ 4
7. Ontkenning als reactie op het dilemma........................................................8
8. Criminologieën van de Ander/Criminologieën van het Zelf............................8
9. De Eclips van het Solidariteitsproject..........................................................9
10. Zedner: Te veel beveiliging?....................................................................10
1. De 6 paradoxen........................................................................................10
2. Inleiding..................................................................................................10
3. Is veiligheid een ongekwalificeerd goed? Zes paradoxen van veiligheid......11
4. Scheffler: Is terrorisme moreel onderscheidend?........................................15
1. Inleiding..................................................................................................15
2. De filosoof van angst: Hobbes...................................................................16
3. ‘Standaardgevallen’.................................................................................17
4. Verschillen van standaardgevallen............................................................19
5. Terreur door statelijke actoren: staatsterreur............................................19
6. Kan dit ook andersom, dat niet-statelijke actoren angst zaaien om te
stabiliseren?................................................................................................ 20
7. Conclusie................................................................................................. 21
8. Hannah Arendt.........................................................................................21
1. Inleiding..................................................................................................21
2. Eerste observatie.....................................................................................22
3. Tweede observatie....................................................................................24
4. Luban: Liberalisme, foltering en de tikkende tijdbom.................................27
1. Wreedheid op de eerste plaats..................................................................27
,2
2. De 5 doelen van foltering..........................................................................27
3. De tikkende tijdbom.................................................................................30
4. Foltering als praktijk................................................................................30
5. De constructie van een folteringscultuur de folteringsadvocaten van
Washington..................................................................................................31
1. Garland: De grenzen van de soevereine staat
Garland stelt in de laatmoderniteit op twaalf punten een veranderende
houding ten opzichte van criminaliteit vast:
• De vrije val van (het geloof in) het resocialisatie-ideaal – in de plaats
komt klemtoon op vergelding en risicomanagement
• Een opleving van punitieve sancties en expressief strafrecht ondanks
private afdracht
• Wijzigingen in de emotionele toonzetting van het criminaliteitsbeleid
• Een spectaculaire terugkeer van het slachtoffer en impact op
beleidsontwikkelingen
• De bescherming van het publiek als een dominant thema in het
strafrechtelijk beleid (in plaats van rechtsbescherming) – privacy =
atavisme
• De opkomst van politisering en (strafrechtelijk) populisme in verband
met veiligheid
• De herontdekking van de gevangenis – verschuivende klemtoon op de
onschadelijkmaking van criminelen in plaats van op verbetering en
reïntegratie
• De transformatie van het criminologische weten
• De groeiende infrastructuur van criminaliteitspreventie en lokale
veiligheid (“community safety”, afdracht van veiligheidszorg aan
private actoren)
• De betrokkenheid van de burgersamenleving bij politiedoeleinden en
de commercialisering van criminaliteitsbestrijding
• Nieuwe managementstijlen en werkvormen
• Een permanente crisisstemming rond dingen die verband houden met
justitie en veiligheid
,3
2. Hoge misdaadcijfers als een normaal sociaal feit
Dreiging van misdaad is een routineonderdeel geworden van het moderne
bewustzijn dagelijks risico werd beoordeeld en beheerd op dezelfde
manier als het omgaan met verkeer
3. Veranderingen in het officiële discours
In 1964: een regeringsdocument met de titel The War Against Crime
erkende de toename van misdaad en delinquentie maar zag geen
noodzaak om het kader van actie dat in de voorgaande halve eeuw was
opgebouwd, te herzien – een kader dat elders is beschreven als de
"strafrechtelijke-welvaartsstrategie".
Net als zijn directe voorganger, Penal Practice in a Changing Society
(1959), stelde het Wetboek van 1964 vol vertrouwen dat de strafrechtelijk-
welvaartsstrategie het juiste kader vormde voor actie.
Het betoogde dat strenge politiecontroles en correctieve maatregelen,
ondersteund door onderzoek naar de oorzaken van misdaad en de
effectiviteit van strafmaatregelen, zouden beginnen de toenemende golf
van misdaad na de oorlog te stoppen. Voor zover deze maatregelen leken
te falen, werd dit gezien als een probleem van middelen en kennis, of van
methoden en uitvoering. Er werden plannen gemaakt voor verder
onderzoek, meer financiering en de uitbreiding van jeugdzorgdiensten. Er
was geen twijfel over het vermogen van de staat om het probleem aan te
pakken.
Sinds de jaren zestig: het officiële discours heeft zich geleidelijk verwijderd
van de zelfverzekerde positie zoals uiteengezet in deze documenten.
Tegenwoordig is er veel minder sprake van een "oorlog tegen misdaad", en
ook de betrokkenheid bij het strafrechtelijk-welvaartsmodel is verminderd.
Expliciete erkenning van de noodzaak om het probleem van misdaad en
de strategieën om het te beheersen te heroverwegen.
Officiële rapporten vanaf de jaren zestig begonnen twijfels te
registreren over de effectiviteit van justitiële instellingen.
Jaren tachtig: slogan ‘Nothing Works’ als reactie op een nuchter en
blijvend besef van de huidige beperkingen van het strafrechtsysteem.
Overheidsinstanties zijn niet op zichzelf in staat zijn om misdaad onder
controle te houden
, 4
Bescheiden verbeteringen aan de randen, een beter beheer van risico's
en middelen, vermindering van de angst voor misdaad, het verlagen van
justitiële uitgaven en meer ondersteuning voor slachtoffers van misdrijven.
Heeft geleid tot enkele belangrijke ontwikkelingen: De mythe van
soevereine misdaadbestrijding.
4. De mythe van soevereine misdaadbestrijding
De mythe dat de soevereine staat in staat is om veiligheid, recht en orde,
en misdaadbestrijding binnen zijn territoriale grenzen te waarborgen.
Het idee dat een enkele soevereine macht al het sociale leven zou kunnen
regeren, werd versterkt in het midden van de negentiende eeuw door de
creatie van een sterke staatsstructuur, en in het bijzonder door de
ontwikkeling van een publieke politiemacht, die beschouwd werd, hoewel
vaak onterecht, als een professionele monopoliehouder van de
misdaadbestrijding.
Eind 19e eeuw slaagden nieuwe staatskrachten er in misdaden te
verminderen
Idee van staatssoevereiniteit bleek na een tijd onhoudbaar. Beperkingen
van het vermogen van de staat om sociale leven in al zijn details te
regeren werden duidelijker.
5. Het dilemma van misdaadbestrijding
Vandaag de dag: dilemma voor regeringen – de noodzaak inzien om hun
claim als primaire en effectieve verstrekker van veiligheid en
misdaadbestrijding in te trekken of op zijn minst te nuanceren, maar zij
beseffen ook heel goed dat de politieke kosten van een dergelijke stap
rampzalig zouden kunnen zijn.
Enerzijds nieuwe strategieën te ontwikkelen die aan de realiteit zijn
aangepast, anderzijds terugkerende neiging tot een soort hysterische
ontkenning en een nadrukkelijke herbevestiging van de oude mythe van
de soevereine staat
6. Aanpassingen
Bij het beschrijven van de reacties van de strafstaat op dit dilemma
bespreekt hij enkele ontwikkelingen die hij als relatief nieuw beschouwt.
De nieuwe criminologieën van het dagelijks leven
