Recht & onderneming
Inleiding
Wat is recht? 1
Indeling van het recht 1
Nationaal recht 1
Privaat recht 2
Publiek recht 2
Relevantie van onderscheid tussen publiek en privaat recht 3
Internationaal recht 4
Internationaal privaat recht 4
Internationaal publiek recht 4
Europees recht 4
Wat is recht?
- Recht =
- Confrontatie
- Onvermijdelijk en fundamenteel → vermijden dat de samenleving geen strijd
van allen tegen allen zou worden
- 3 componenten nodig
- Gedrag ordenen → u moet betalen als u iets koopt
- Afdwingen → kunnen sanctioneren
- Er is geen rechtsregel als deze niet afgedwongen kan worden
- Bestaande regels wijzigen of afschaffen
- Het recht evolueert en past zich aan aan de maatschappij
→ Vb abortus
- Soorten recht
- Objectief recht
- Het recht zoals het bestaat en zoals men het kan vaststellen
- Subjectief recht
- De rechten die u ontleed aan het objectief recht → rechtssubject
- Concretisering of individualisering van objectief recht
- Vb: foto nemen van een persoon → niet online zetten zonder
toestemming → u heeft het recht om naar de rechtbank te stappen, en
een bestaand objectief recht aanhalen (het portretrecht)
Indeling van het recht
Nationaal recht
→ Recht dat voortkomt van nationale wetgevers
1
, Vb: federaal parlement, gemeenteraad
Privaat recht
- Relaties tussen burgers onderling
1. Het burgerlijk recht
- Fundamentele regels voor iedere burger
- Alles wat gekoppeld is aan jou vanaf je geboorte, het overspant heel de leven
→ BW → burgerlijk wetboek: basisboek
- Is volledig herschreven geweest, in stukken (per onderdeel)
- Bestaat uit verschillende boeken (Boek 1, Boek 2, …)
Vb: Boek 6 - aanspraakbaarheid
- Boek 6 is nog niet volledig herschreven geweest → “oud BW”
- Niet alle wetten staan in BW, er zijn ook veel afzonderlijke wetten
2. Het ondernemingsrecht
- Voor ondernemingen die behoefte hebben aan soepeler recht
- Moet soepeler gaan dan in het burgerlijk recht
→ WER: wetboek van economisch recht
- Boek XX (gebruik romeinse cijfers): over faillissement
- Ook een aantal afzonderlijke wetten
→ WVV: wetboek van vennootschappen en verenigingen
- Techniek om handel te drijven → zodat bij faillissement al het
persoonlijk bezit niet wordt aangetast
3. Privaatrechtelijk procesrecht
- Het volstaat niet enkel een recht te hebben, men moet het ook kunnen
effectueren → daarom invoer privaatrechtelijk procesrecht
→ Gerechtelijk wetboek: geeft oa aanwijzingen om burgerlijk recht af te dwingen
→ Ook nog afzonderlijke wetten
- Gerechststructuur → rechtscolleges: welke inrichting en bevoegdheid?
(geven aan naar welke rechter je moet)
- Welke procedures toepassen?
- Procedures kunnen sneller worden toegepast
Publiek recht
- Relaties tussen burgers en de overheid
- Relaties tussen de overheden onderling
1. Grondwettelijk recht
→ Grondwettelijk wetboek + afzonderlijke wetten
- Staatsstructuur (federale overheid, Vlaamse overheid, …)
- Fundamentele beginselen (scheiding der machten)
- Fundamentele rechten (vrijheid van meningsuiting, onderwijs, verenigingen)
2. Bestuursrecht
- Inrichting en werking uitvoerende macht → zij voeren de regels uit
- Vb: vergunningen, stedenbouw, gemeenten en provincies, …
3. Fiscaal recht
→ BTW wetboek, wetboek inkomstenbelastingen, …
2
, - Regelt de staatsinkomsten: inkomstenbelasting, vennootschapsbelasting,
BTW, …
- Overheid heeft middelen nodig → via fiscaal recht
4. Strafrecht
→ SW: strafwetboek + afzonderlijke wetten
- Geheel van normen:
- Worden tot behoud van openbare orde en veiligheid uitgevaardigd
- Bepalen misdrijven en straffen
- Gedragingen die niet op die manier worden gerespecteerd in de maatschappij
- Vb: huur niet betalen
- Afgedwongen door de overheid → vb max. alcoholpercentage tijdens rijden
5. Strafprocesrecht
→ Wetboek van strafvordering
- Stelt de dader tegenover de gemeenschap, vertegenwoordigd door Openbaar
Ministerie
- Andere wijze van procederen dan in procesrecht (privaat recht)
- Voor daden die wèl gesanctioneerd moeten worden
Relevantie van onderscheid tussen publiek en privaat recht
Privaat recht
- Aanvullend / suppletief recht
- Zelf overeenkomst maken, burgers mogen afwijken van regels / zelf bepalen
- Vb: koop en verkoop
- Huwelijksvermogensstelsel (suppletief)→ gemeenschap van aanwinsten, …
- Dwingend recht
- Regels waar je niet van kan afwijken
- Belang veiligstellen van particulieren
- Vb: consument krijgt bedenktijd na aankoop → Zo niet? Beroep doen
- Regels van openbare orde
- Regels waar je niet van kan afwijken
- Welke rechten zijn voor welk geschil bevoegd?
- Als ze geschonden worden, kunnen meerdere mensen beroep doen
Publiek recht
- Regels van openbare orde
1. Onderscheid: relativeren!
a. Ondernemingsrecht
- Economisch recht → publiek recht
- Vb: mededingingsregels: kartels
Microsoft maakt misbruik van machtspositie (door verplicht meerdere
programma's tegelijk te moeten kopen)
- Ondernemingsrecht in de enge zin van het woord → privaat recht
b. Sociaal recht
- Arbeidsrecht
- Individuele arbeidsrecht: relatie werknemer en werkgever → privaat
recht
- Collectief arbeidsrecht: relatie werknemers als groep en werkgever
3
, → publiekrecht: want overheid komt er tussen
- Sociaal zekerheidsrecht: relatie verzekerden en instellingen sociale zekerheid
- Vb: weinig moeten betalen bij dokter door de overheid
2. Overlegging
- Problemen: onderscheid verschillende rechtstakken
- Politieke onderneming: raakt meerdere aspecten van het recht
- Vennootschap / WN / Fiscaliteit / Erfrecht
3. Europees recht
- Maakt geen onderscheid → geen formele indeling, maar focust op reële situatie
4. Overheid
- Privaatrecht
- Vb: Overheid gaat steeds meer grond kopen met contract ipv grond te ontreinigen
met vergoedingen
Internationaal recht
→ Internationale bron: België neemt besluiten met internationale wetgevers
Vb: Europees parlement
Internationaal privaat recht
- Recht dat bepaalt welke wetgeving toegepast moeten worden als u een juridisch
probleem hebt waarin een internationale factor zit
- Regels?
- Wetboek IPR: internationaal Privaat Recht (Belgische wetgeving)
→ Bestaat uit aanknopingspunten om juiste (Belgische of internationale)
wetgeving te bepalen
- Internationale verdragen op Europees vlak: landen spreken dezelfde regels af
Internationaal publiek recht
- Recht dat de relaties bepaald tussen landen en internationale organisaties, landen
tussen landen, en de relaties tussen internationale organisaties onderling
- Regels? → verdagen
- Publiek recht: vb afspraken over defensie
- Privaat recht: vb handelsverdragen
Europees recht
- EU (Europese economische gemeenschap)
1. Bevoegdheden overdragen (aan supranationale instellingen → EU)
2. Primauteit / voorrang van Europees recht
→ Is er iets strijdig? Europees recht heeft voorrang op nationaal recht
3. Directe werking van Europees recht
→ Creëert rechtstreeks rechten en plichten, maar de lidstaten of burgers
kunnen erop beroep doen!
→ Als je naar rechter gaat moet je een juridische grond hebben
(reden waarom je aanklaagt en waarop je je baseert)
4
Inleiding
Wat is recht? 1
Indeling van het recht 1
Nationaal recht 1
Privaat recht 2
Publiek recht 2
Relevantie van onderscheid tussen publiek en privaat recht 3
Internationaal recht 4
Internationaal privaat recht 4
Internationaal publiek recht 4
Europees recht 4
Wat is recht?
- Recht =
- Confrontatie
- Onvermijdelijk en fundamenteel → vermijden dat de samenleving geen strijd
van allen tegen allen zou worden
- 3 componenten nodig
- Gedrag ordenen → u moet betalen als u iets koopt
- Afdwingen → kunnen sanctioneren
- Er is geen rechtsregel als deze niet afgedwongen kan worden
- Bestaande regels wijzigen of afschaffen
- Het recht evolueert en past zich aan aan de maatschappij
→ Vb abortus
- Soorten recht
- Objectief recht
- Het recht zoals het bestaat en zoals men het kan vaststellen
- Subjectief recht
- De rechten die u ontleed aan het objectief recht → rechtssubject
- Concretisering of individualisering van objectief recht
- Vb: foto nemen van een persoon → niet online zetten zonder
toestemming → u heeft het recht om naar de rechtbank te stappen, en
een bestaand objectief recht aanhalen (het portretrecht)
Indeling van het recht
Nationaal recht
→ Recht dat voortkomt van nationale wetgevers
1
, Vb: federaal parlement, gemeenteraad
Privaat recht
- Relaties tussen burgers onderling
1. Het burgerlijk recht
- Fundamentele regels voor iedere burger
- Alles wat gekoppeld is aan jou vanaf je geboorte, het overspant heel de leven
→ BW → burgerlijk wetboek: basisboek
- Is volledig herschreven geweest, in stukken (per onderdeel)
- Bestaat uit verschillende boeken (Boek 1, Boek 2, …)
Vb: Boek 6 - aanspraakbaarheid
- Boek 6 is nog niet volledig herschreven geweest → “oud BW”
- Niet alle wetten staan in BW, er zijn ook veel afzonderlijke wetten
2. Het ondernemingsrecht
- Voor ondernemingen die behoefte hebben aan soepeler recht
- Moet soepeler gaan dan in het burgerlijk recht
→ WER: wetboek van economisch recht
- Boek XX (gebruik romeinse cijfers): over faillissement
- Ook een aantal afzonderlijke wetten
→ WVV: wetboek van vennootschappen en verenigingen
- Techniek om handel te drijven → zodat bij faillissement al het
persoonlijk bezit niet wordt aangetast
3. Privaatrechtelijk procesrecht
- Het volstaat niet enkel een recht te hebben, men moet het ook kunnen
effectueren → daarom invoer privaatrechtelijk procesrecht
→ Gerechtelijk wetboek: geeft oa aanwijzingen om burgerlijk recht af te dwingen
→ Ook nog afzonderlijke wetten
- Gerechststructuur → rechtscolleges: welke inrichting en bevoegdheid?
(geven aan naar welke rechter je moet)
- Welke procedures toepassen?
- Procedures kunnen sneller worden toegepast
Publiek recht
- Relaties tussen burgers en de overheid
- Relaties tussen de overheden onderling
1. Grondwettelijk recht
→ Grondwettelijk wetboek + afzonderlijke wetten
- Staatsstructuur (federale overheid, Vlaamse overheid, …)
- Fundamentele beginselen (scheiding der machten)
- Fundamentele rechten (vrijheid van meningsuiting, onderwijs, verenigingen)
2. Bestuursrecht
- Inrichting en werking uitvoerende macht → zij voeren de regels uit
- Vb: vergunningen, stedenbouw, gemeenten en provincies, …
3. Fiscaal recht
→ BTW wetboek, wetboek inkomstenbelastingen, …
2
, - Regelt de staatsinkomsten: inkomstenbelasting, vennootschapsbelasting,
BTW, …
- Overheid heeft middelen nodig → via fiscaal recht
4. Strafrecht
→ SW: strafwetboek + afzonderlijke wetten
- Geheel van normen:
- Worden tot behoud van openbare orde en veiligheid uitgevaardigd
- Bepalen misdrijven en straffen
- Gedragingen die niet op die manier worden gerespecteerd in de maatschappij
- Vb: huur niet betalen
- Afgedwongen door de overheid → vb max. alcoholpercentage tijdens rijden
5. Strafprocesrecht
→ Wetboek van strafvordering
- Stelt de dader tegenover de gemeenschap, vertegenwoordigd door Openbaar
Ministerie
- Andere wijze van procederen dan in procesrecht (privaat recht)
- Voor daden die wèl gesanctioneerd moeten worden
Relevantie van onderscheid tussen publiek en privaat recht
Privaat recht
- Aanvullend / suppletief recht
- Zelf overeenkomst maken, burgers mogen afwijken van regels / zelf bepalen
- Vb: koop en verkoop
- Huwelijksvermogensstelsel (suppletief)→ gemeenschap van aanwinsten, …
- Dwingend recht
- Regels waar je niet van kan afwijken
- Belang veiligstellen van particulieren
- Vb: consument krijgt bedenktijd na aankoop → Zo niet? Beroep doen
- Regels van openbare orde
- Regels waar je niet van kan afwijken
- Welke rechten zijn voor welk geschil bevoegd?
- Als ze geschonden worden, kunnen meerdere mensen beroep doen
Publiek recht
- Regels van openbare orde
1. Onderscheid: relativeren!
a. Ondernemingsrecht
- Economisch recht → publiek recht
- Vb: mededingingsregels: kartels
Microsoft maakt misbruik van machtspositie (door verplicht meerdere
programma's tegelijk te moeten kopen)
- Ondernemingsrecht in de enge zin van het woord → privaat recht
b. Sociaal recht
- Arbeidsrecht
- Individuele arbeidsrecht: relatie werknemer en werkgever → privaat
recht
- Collectief arbeidsrecht: relatie werknemers als groep en werkgever
3
, → publiekrecht: want overheid komt er tussen
- Sociaal zekerheidsrecht: relatie verzekerden en instellingen sociale zekerheid
- Vb: weinig moeten betalen bij dokter door de overheid
2. Overlegging
- Problemen: onderscheid verschillende rechtstakken
- Politieke onderneming: raakt meerdere aspecten van het recht
- Vennootschap / WN / Fiscaliteit / Erfrecht
3. Europees recht
- Maakt geen onderscheid → geen formele indeling, maar focust op reële situatie
4. Overheid
- Privaatrecht
- Vb: Overheid gaat steeds meer grond kopen met contract ipv grond te ontreinigen
met vergoedingen
Internationaal recht
→ Internationale bron: België neemt besluiten met internationale wetgevers
Vb: Europees parlement
Internationaal privaat recht
- Recht dat bepaalt welke wetgeving toegepast moeten worden als u een juridisch
probleem hebt waarin een internationale factor zit
- Regels?
- Wetboek IPR: internationaal Privaat Recht (Belgische wetgeving)
→ Bestaat uit aanknopingspunten om juiste (Belgische of internationale)
wetgeving te bepalen
- Internationale verdragen op Europees vlak: landen spreken dezelfde regels af
Internationaal publiek recht
- Recht dat de relaties bepaald tussen landen en internationale organisaties, landen
tussen landen, en de relaties tussen internationale organisaties onderling
- Regels? → verdagen
- Publiek recht: vb afspraken over defensie
- Privaat recht: vb handelsverdragen
Europees recht
- EU (Europese economische gemeenschap)
1. Bevoegdheden overdragen (aan supranationale instellingen → EU)
2. Primauteit / voorrang van Europees recht
→ Is er iets strijdig? Europees recht heeft voorrang op nationaal recht
3. Directe werking van Europees recht
→ Creëert rechtstreeks rechten en plichten, maar de lidstaten of burgers
kunnen erop beroep doen!
→ Als je naar rechter gaat moet je een juridische grond hebben
(reden waarom je aanklaagt en waarop je je baseert)
4
