Samenvatting Taal en meertaligheid

TAAL & MEERTALIGHEID

,Hoofdstuk 1 & 2 => krachtlijnen meertaligheid
Hoofdstuk 3 & 4 & 5 & 6 => krachtlijnen talendidactiek
Hoofdstuk 7 & 8 => krachtlijnen bouwstenen van talen

1. Meertaligheid op school

1.1 Wat is meertaligheid?
Individuen worden meertalig genoemd als je meer dan 1 taal kan begrijpen en
produceren of als zij van meerdere talen gebruikmaken
Voorbeelden :
 Min spreekt met haar beide ouders Nederlands. Met de kinderen uit de buurt
spreekt ze enkele woorden Gents.
 Jabran spreekt met zijn beide ouders Urdu. Op school drukt hij zich uit in een
mengeling van Nederlands en Urdu
 Dieter spreekt met zijn papa Nederlands en met zijn mama Duits. Tot zijn 6de
woonde ij in Antwerpen en sinds kort woont hij in West-Vlaanderen
 Michael groeit op in Franstalig deel in Zwitserland. Papa is een Engelsman en
mama is een Roemeense. Hij sprak vanaf de geboorte 3 talen: Roemeens door
mama, Engels door vader en in de opvang hoorde hij Frans. Hij spreekt de 3 talen
vloeiend wanneer. Na zijn 8ste verhuizen ze naar België waar hij nog een nieuwe
taal leert. Hij drukt zich nu uit in een mengeling van talen

,Taal is voortdurend in ontwikkeling en de mensen ook.
Volgens de actieve visie op mens en taal kunnen we nooit zeggen dat we een taal
volledig kennen omdat we nooit stoppen met leren hoe we 1 of meerdere talen kunnen
gebruiken.

We ontwikkelen onze talen volgens contexten waarin we terecht komen, kansen die we
krijgen of situaties die hun noodzaken om taal/talen te ontwikkelen


Meerwaarde van meertaligheid
 Economische meerwaarde
 Sociale meerwaarde
 Cognitieve meerwaarde
 Mensen die een 2de taal spreken, leren makkelijker een nieuwe taal
 Een positieve invloed op metalinguïstisch bewustzijn
 Beter kunnen verdelen, richten en vasthouden van aandacht
 Minder hersenactiviteit nodig
 Vertragen aanvang van dementie
 Weten beter dat er willekeurige labels zijn
Meerwaarde: meertaligheid helpt reeds aanwezige talenkennis de verwerving van nieuwe
talen vooruit
Brein legt heel wat verbindingen aan tussen verschillende talen waarmee we in aanraking
komen.
Mensen die al eerder een taal kennen zullen dus heel wat kennis, vaardigheden en
attitudes van die taal inzetten wanneer ze een nieuwe taal leren

1.1.1 Factoren die invloed hebben op onze taalontwikkeling
Persoonlijke factoren : karakter, leeftijd, cognitieve ontwikkeling, taalaanleg, motivatie,
leerstijl
Omgevingsfactoren: kwantiteit van taalaanbod (rijk), kwaliteit van interactie, veiligheid,
motivatie
Soort taal: verschillen in structuur van taal, hoe groter verschil 1ste en 2de taal =>
moeilijker nog een taal te leren




1.1.2 De belangrijkheid aan de moedertaal
Tweetalige kinderen zullen soms meer moeite moeten doen om tot een woord te komen,
omdat ze 2 of meerdere taalsystemen in het hoofd hebben. Deze systemen zijn niet van
elkaar gescheiden enInterdependentietheorie
overlappen gedeeltelijk

De 2 ijsbergen verbeelden de talen waarmee een 2talig kind
opgroeit. Dit kunnen ook meerdere ijsbergen zijn afhankelijk van
met hoeveel talen je opgroeit.
Niet alle toppen zijn automatisch even hoog of groot, ze blijven in
het leven van taalgebruiken ook niet altijd even groot. Het is
afhankelijk van het leren en gebruik.
Centraal kennisreservoir: de input van talen komen tercht in
gemeenschappelijk kennisreservoir.
Bij aanleren 2de taal zal je verder bouwen op de fundamenten van
1ste taal die aanwezig is in kennisreservoir
Dit reservoir vormt ook de basis voor andere complexe cognitieve
vaardigheden die we uitvoeren in een taal

, 1.1.3. Problematische taalverwerving
Sommige zaken lijken in eerste instantie vaak problematisch maar zijn normale
verschijnselen bij taalverwerving.
Tempo van spraakontwikkeling ligt lager : kinderen met 2de taal kennen in begin
minder woorden per taal dan 1talig kind. Ze moeten voor ieder woord een dubbel eticket
voorzien wat extra tijd kost
Stille periode: leerlingen zeggen 1ste periode vaak niet in 2de taal omdat ze eerst willen
begrijpen en nadien produceren
Vreemde accenten: vermogen om klanken aan te leren en uitspraak over te nemen
neemt af met leeftijd
Talen onbewust door elkaar gebruiken:
 Negatieve transfer/ interferentie: foute constructies, gebeurt bij punten waarop
taal verschilt
 Positieve transfer: wanneer het leidt tot juiste constructie, louter toevallig
Talen bewust door elkaar gebruiken / codewisseling: we nemen woorden op van de
andere taal in onze taal, we gebruiken een woord in een andere taal als je het niet kent in
je eigen taal
Jongeren en foute taal : jongeren gebruiken bewust verkeerde woorden maar dit
vraagt een goede taalkundige kennis

1.1.4 Taalvaardigheid breed evalueren
Je bekijkt de leerling in het geheel door te kijken naar sterktes, zwaktes, mogelijkheden
en talenten
Je hanteert verschillende evaluatie-instrumenten in verschillende situaties
Het evalueren is geen taak van de leerkracht alleen: het is ingebed in visie van school en
het is een samenwerking met ouders en leerlingen
Waarom is breed evalueren zo belangrijk?
 We krijgen zicht op wat leerlingen al kunnen en waar ze nog aan moeten werken.
Je kan hierdoor taalontwikkeling voor elk kind optimaliseren
 Klassieke toetsen kijken enkel naar spelling & grammatica. We kijken hierdoor ook
naar sociale, leer en zelfsturende competenties
 Het kan dienen als knipperlicht voor taalzwakke leerlingen. Het geeft signaal dat
extra inspanningen nodig zijn om taalontwikkeling te versterken
 Scholen stellen de onderwijspraktijk in vraag waardoor ze talenbeleid kunnen
optimaliseren
Wat als we ons zorgen maken over de taalontwikkeling van meertalige leerlingen
 Meertalige diagnostiek
 Taalverschil : enkele tekorten in tweede taal waarbij leerkracht en school extra
ondersteuning moeten bieden
 Taalstoornis: duidelijke moeilijkheden met talen, waarbij specifieke expertise nodig
is



1.1.5 Meertalige taalverwerving
Fasen bij aanleren 1ste taal: