Historische context: China
§1. Chinees keizerrijk begin de 19de eeuw ernstig
verzwakt
De keizers regeren als absolute vorsten
In de 19e eeuw regeerde in China de keizerlijke Qing-dynastie (ook wel een serie heersers uit
1 familie). Keizers regeerde als absolute vorsten en ze gingen uit van het hemelse mandaat.
Het rijk was verdeeld in provincies prefecturen districten. Aan het hoofd van elk
stonden ambtenaren benoemd door de keizer. De hoogste waren mandarijnen. Daarnaast
waren er ambtenaren die toezicht hielden op andere ambtenaren. Om te slagen moest je
een ambtenarenexamen afleggen (heel moeilijk en kon alleen gehaald worden door
betrouwbare ambtenaren die hetzelfde dachten.
Het centrale gezag was gebaseerd op het confucianisme
Het confucianisme was een officiële leer en een aanvulling op het bestaande geloof in
hemelse en aardse orde. Ontworpen door Koeng Foe-tsoe (Confucius).
Belangrijkste kenmerken zijn:
- Nadruk op persoonlijke gedrag
- Vijf menselijke relatie (juiste betrekkingen tussen heerser en onderdanen)
- Hoger geplaatsten werd welwillendheid en vriendelijkheid verwacht
Lager geplaatsten werd toewijding en gehoorzaamheid verwacht
- Talrijke rituelen en omgangsvormen om ervoor te zorgen dat iedereen juist gedroeg.
Ook de keizer moest zich aan deze rituelen houden.
Problemen voor Qing-dynastie eind 18de, begin 19de eeuw
Het bestaansniveau voor de Chinese bevolking daalde overal in China waardoor de Qing-
dynastie problemen kreeg. Oorzaken hiervoor waren:
- Corruptie: De corruptie in keizerrijk China nam toe
- Politieke crises: Opstand van de Witte Lotus (1796-1805) leidde tot
migratieproblemen en ontstonden spanningen, conflicten tussen bevolkingsgroepen
en opstanden.
- Hongersnoden: Ontstonden als gevolg van natuurrampen, uitbuiting van de overheid
en door overbevolking. Ondanks dat de bevolking toenam bleef landbouwmethode
hetzelfde
,§2. De eerste Opiumoorlog (1839-1842): China doet
concessies
Zowel China als het Westen beschouwt zich als superieur
China beschouwt zich als het middelpunt van de wereld (rijk van de wereld)
China was volgens hen het centrum en voorbeeld voor de rest van de wereld. Ze
vonden dat ze omringd warendoor volken die minderwaardig waren. Daardoor
hadden ze het gevoel dat ze een eiland in een cultuur van barbaren waren. De Qing
hadden weinig betrekkingen met het buitenland. De Chinese regering wou ook niet
met westerse landen onderhandelen omdat dit erkenning van gelijkheid zal
betekenen
Het Westen wil de rest van de wereld veroveren en beschaven
Het Westen beschouwd zich als beter dan de rest van de wereld. Politieke
overheersing en economische uitbuitingen gingen gepaard met: “the white man’s
burden”: taak om de rest van de wereld te beschaven.
o China en het Westen weigerden zich aan te passen aan politieke en juridische
gebruiken van een ander. Engeland was bereid om geweld te gebruiken en China
daardoor te dwingen tot concessies en onderhandelingen.
Voor China schadelijke gevolgen van de Opiumhandel
Britten gingen meer Opium vervoeren wat zeer schadelijk was voor China:
- Opium moest door veel Chinees zilver worden betaald schade aan Chinese
economie. Situatie verergerde doordat Britse regering onder druk een einde maakte
aan EIC. Iedereen kon vanaf dit moment handeldrijven met China
- De sociale ontwrichting door de opiumverslaving in de kuststreken was groot.
- Chinese handel verbood deze handel vergeefs. Veel Chinese handelaren bleken
omkoopbaar waardoor de illegale opiumhandel sterk bleef groeien.
Aanleiding (meest directe oorzaak) van de Opiumoorlog
De maatregelen om opiumhandel te verbieden en koningin Victoria niet inging op een
Chinees verzoek om opiumhandel te verbieden, liet de keizer van China zijn
vertegenwoordiger in kanton anderhalf miljoen ingenomen Opium vernietigen Britten
stuurden vloot en leger.
De Britten overwinnen dankzij militaire overmacht
De Qing werd heel overtuigend verslagen mede door de voorsprong van de Britten door de
Industriële Revolutie. Ze hadden bijvoorbeeld door stoom aangedreven oorlogsschepen.
China wordt gedwongen tot vernederd vredesverdrag: verdrag van Nanking
- Vijf havens, o.a. Kanton en Shanghai, als verdragshavens open te stellen voor Britse
kooplieden
- Hongkong afstaan aan Britten
- Britse kooplieden die zich in verdragshaven vestigden vallen niet onder Chinese
rechtspraak.
- Zes miljoen dollar betalen als schadevergoeding voor vernietigde Opium
- Verdrag mocht periodiek worden herzien
, §3. Nieuwe Chinese concessies na Tweede Opiumoorlog
(1856-1860)
Nieuwe ongelijke verdragen
De aan China opgelegde verdragen waren veel gunstiger voor de Westerse mogendheden.
Vandaar dat dit de ongelijke verdragen werden genoemd. Dit had als gevolg dat:
- China verlies aan zeggenschap van het grondgebied verloor
- China inkomsten verloor uit economische centra die in handen kwamen van
buitenlandse mogendheden
Na nieuwe gewapende conflicten kwamen grote delen van het rijk direct in handen van
Japan, Frankrijk en Rusland. Deze landen namen sommige overheidstaken over.
De Tweede Opiumoorlog (1856-1860)
Toen na enige jaren de periodieke herzieningen aan de orde kwam, weigerde China meer
concessies te doen. Groot-Brittannië en Frankrijk besloten een nieuwe oorlog om concessies
af te dwingen. China had opnieuw geen kans. Bij de vredesonderhandelingen deden ook VS
en Rusland mee. Verdrag van Tianjin leidde tot de volgende concessies.
- Eng, Fr, VS, Rusland mochten in Peking ambassades vestigen
- 10 nieuwe verdragshavens
- Westerse mogendheden kregen soevereiniteit (exterritoriale rechten) binnen China
- Opiumhandel werd weer toegestaan
- Christendom mocht overal in China worden verkondigd
- Buitenlanders mochten door heel China reizen
- Importheffingen werden in het voordeel van de buitenlandse mogendheden geregeld
- China moest enorme schadevergoeding betalen aan Groot-Brittannië en Frankrijk
+ Rusland sloot een verdrag waarbij China gebied langs de Amour (Noord-China) afstonden
Toen Chinese regering niet wou meewerken werd de oorlog hervat. Nadat het
zomerpaleis bij Peking was vernietigd, aanvaardde de Chinese regering het verdrag
alsnog.
De Chinees-Japanse Oorlog (1894-1895)
China was onder invloed van Zelfversterkingsbeweging begonnen aan modernisering van het
leger. Japan was ook gemoderniseerd, maar had te kampen met overbevolking en een tekort
aan grondstoffen. Daarom wilde het Korea veroveren, maar Korea werd door China
beschouwd als hun vazalstaat. In 1894 brak er een oorlog uit. De chinezen bleken niet
opgewassen tegen de Japanse ‘dwergbarbaren’ die hun leger volledig gemoderniseerd
hadden. Ook de Chinese vloot maakte geen schijn van kans. Daarnaast waren de Japanse
militairen veel strijdbaarder dan de Chinezen.
Vrede van Shimonoseki
- Erkenning van onafhankelijkheid van Korea
- Afstaan van gebieden aan Japan: Taiwan, Pescadores, en het schiereiland Liadong (dat
ze echter wel weer moesten teruggeven).
- Toestaan aan Japan fabrieken te bouwen bij elke verdragshaven (andere landen ook)
- Betalen van een grote schadevergoeding
- Afstaan van gebieden aan Rusland, Fr, Du
§1. Chinees keizerrijk begin de 19de eeuw ernstig
verzwakt
De keizers regeren als absolute vorsten
In de 19e eeuw regeerde in China de keizerlijke Qing-dynastie (ook wel een serie heersers uit
1 familie). Keizers regeerde als absolute vorsten en ze gingen uit van het hemelse mandaat.
Het rijk was verdeeld in provincies prefecturen districten. Aan het hoofd van elk
stonden ambtenaren benoemd door de keizer. De hoogste waren mandarijnen. Daarnaast
waren er ambtenaren die toezicht hielden op andere ambtenaren. Om te slagen moest je
een ambtenarenexamen afleggen (heel moeilijk en kon alleen gehaald worden door
betrouwbare ambtenaren die hetzelfde dachten.
Het centrale gezag was gebaseerd op het confucianisme
Het confucianisme was een officiële leer en een aanvulling op het bestaande geloof in
hemelse en aardse orde. Ontworpen door Koeng Foe-tsoe (Confucius).
Belangrijkste kenmerken zijn:
- Nadruk op persoonlijke gedrag
- Vijf menselijke relatie (juiste betrekkingen tussen heerser en onderdanen)
- Hoger geplaatsten werd welwillendheid en vriendelijkheid verwacht
Lager geplaatsten werd toewijding en gehoorzaamheid verwacht
- Talrijke rituelen en omgangsvormen om ervoor te zorgen dat iedereen juist gedroeg.
Ook de keizer moest zich aan deze rituelen houden.
Problemen voor Qing-dynastie eind 18de, begin 19de eeuw
Het bestaansniveau voor de Chinese bevolking daalde overal in China waardoor de Qing-
dynastie problemen kreeg. Oorzaken hiervoor waren:
- Corruptie: De corruptie in keizerrijk China nam toe
- Politieke crises: Opstand van de Witte Lotus (1796-1805) leidde tot
migratieproblemen en ontstonden spanningen, conflicten tussen bevolkingsgroepen
en opstanden.
- Hongersnoden: Ontstonden als gevolg van natuurrampen, uitbuiting van de overheid
en door overbevolking. Ondanks dat de bevolking toenam bleef landbouwmethode
hetzelfde
,§2. De eerste Opiumoorlog (1839-1842): China doet
concessies
Zowel China als het Westen beschouwt zich als superieur
China beschouwt zich als het middelpunt van de wereld (rijk van de wereld)
China was volgens hen het centrum en voorbeeld voor de rest van de wereld. Ze
vonden dat ze omringd warendoor volken die minderwaardig waren. Daardoor
hadden ze het gevoel dat ze een eiland in een cultuur van barbaren waren. De Qing
hadden weinig betrekkingen met het buitenland. De Chinese regering wou ook niet
met westerse landen onderhandelen omdat dit erkenning van gelijkheid zal
betekenen
Het Westen wil de rest van de wereld veroveren en beschaven
Het Westen beschouwd zich als beter dan de rest van de wereld. Politieke
overheersing en economische uitbuitingen gingen gepaard met: “the white man’s
burden”: taak om de rest van de wereld te beschaven.
o China en het Westen weigerden zich aan te passen aan politieke en juridische
gebruiken van een ander. Engeland was bereid om geweld te gebruiken en China
daardoor te dwingen tot concessies en onderhandelingen.
Voor China schadelijke gevolgen van de Opiumhandel
Britten gingen meer Opium vervoeren wat zeer schadelijk was voor China:
- Opium moest door veel Chinees zilver worden betaald schade aan Chinese
economie. Situatie verergerde doordat Britse regering onder druk een einde maakte
aan EIC. Iedereen kon vanaf dit moment handeldrijven met China
- De sociale ontwrichting door de opiumverslaving in de kuststreken was groot.
- Chinese handel verbood deze handel vergeefs. Veel Chinese handelaren bleken
omkoopbaar waardoor de illegale opiumhandel sterk bleef groeien.
Aanleiding (meest directe oorzaak) van de Opiumoorlog
De maatregelen om opiumhandel te verbieden en koningin Victoria niet inging op een
Chinees verzoek om opiumhandel te verbieden, liet de keizer van China zijn
vertegenwoordiger in kanton anderhalf miljoen ingenomen Opium vernietigen Britten
stuurden vloot en leger.
De Britten overwinnen dankzij militaire overmacht
De Qing werd heel overtuigend verslagen mede door de voorsprong van de Britten door de
Industriële Revolutie. Ze hadden bijvoorbeeld door stoom aangedreven oorlogsschepen.
China wordt gedwongen tot vernederd vredesverdrag: verdrag van Nanking
- Vijf havens, o.a. Kanton en Shanghai, als verdragshavens open te stellen voor Britse
kooplieden
- Hongkong afstaan aan Britten
- Britse kooplieden die zich in verdragshaven vestigden vallen niet onder Chinese
rechtspraak.
- Zes miljoen dollar betalen als schadevergoeding voor vernietigde Opium
- Verdrag mocht periodiek worden herzien
, §3. Nieuwe Chinese concessies na Tweede Opiumoorlog
(1856-1860)
Nieuwe ongelijke verdragen
De aan China opgelegde verdragen waren veel gunstiger voor de Westerse mogendheden.
Vandaar dat dit de ongelijke verdragen werden genoemd. Dit had als gevolg dat:
- China verlies aan zeggenschap van het grondgebied verloor
- China inkomsten verloor uit economische centra die in handen kwamen van
buitenlandse mogendheden
Na nieuwe gewapende conflicten kwamen grote delen van het rijk direct in handen van
Japan, Frankrijk en Rusland. Deze landen namen sommige overheidstaken over.
De Tweede Opiumoorlog (1856-1860)
Toen na enige jaren de periodieke herzieningen aan de orde kwam, weigerde China meer
concessies te doen. Groot-Brittannië en Frankrijk besloten een nieuwe oorlog om concessies
af te dwingen. China had opnieuw geen kans. Bij de vredesonderhandelingen deden ook VS
en Rusland mee. Verdrag van Tianjin leidde tot de volgende concessies.
- Eng, Fr, VS, Rusland mochten in Peking ambassades vestigen
- 10 nieuwe verdragshavens
- Westerse mogendheden kregen soevereiniteit (exterritoriale rechten) binnen China
- Opiumhandel werd weer toegestaan
- Christendom mocht overal in China worden verkondigd
- Buitenlanders mochten door heel China reizen
- Importheffingen werden in het voordeel van de buitenlandse mogendheden geregeld
- China moest enorme schadevergoeding betalen aan Groot-Brittannië en Frankrijk
+ Rusland sloot een verdrag waarbij China gebied langs de Amour (Noord-China) afstonden
Toen Chinese regering niet wou meewerken werd de oorlog hervat. Nadat het
zomerpaleis bij Peking was vernietigd, aanvaardde de Chinese regering het verdrag
alsnog.
De Chinees-Japanse Oorlog (1894-1895)
China was onder invloed van Zelfversterkingsbeweging begonnen aan modernisering van het
leger. Japan was ook gemoderniseerd, maar had te kampen met overbevolking en een tekort
aan grondstoffen. Daarom wilde het Korea veroveren, maar Korea werd door China
beschouwd als hun vazalstaat. In 1894 brak er een oorlog uit. De chinezen bleken niet
opgewassen tegen de Japanse ‘dwergbarbaren’ die hun leger volledig gemoderniseerd
hadden. Ook de Chinese vloot maakte geen schijn van kans. Daarnaast waren de Japanse
militairen veel strijdbaarder dan de Chinezen.
Vrede van Shimonoseki
- Erkenning van onafhankelijkheid van Korea
- Afstaan van gebieden aan Japan: Taiwan, Pescadores, en het schiereiland Liadong (dat
ze echter wel weer moesten teruggeven).
- Toestaan aan Japan fabrieken te bouwen bij elke verdragshaven (andere landen ook)
- Betalen van een grote schadevergoeding
- Afstaan van gebieden aan Rusland, Fr, Du
