Visie op begeleiden
Hfdst 3: Ter Horst – Pedagogisch concept
DEEL 2 - Pedagogisch concept
Deel 2
Pedagogisch concept
Een pedagogische kijk van Ter Horst
1/ Model
2/ Opvoedingsverantwoordelijkheden
Een postmodern verhaal over opvoeding
1/ Wat is postmodernisme
2/ Van éénvormigheid naar veelvormigheid
3/ Postmoderne invloeden op het gezin
1/ Een pedagogische kijk van Ter Horst
1/ Inleiding
Wat we eerder schreven over Ter Horst zijn ontologische-antropologische visie is perfect terug te vinden
in zijn visie op opvoeding.
Een centrale categorie in zijn opvoedingsvisie is dialoog.
Zijn visie op opvoeding wordt weergegeven door onderstaand model.
Schema van de totaal-dialoog van de mens met de werkelijkheid
Pagina 1 van 21
, Visie op begeleiden
Hfdst 3: Ter Horst – Pedagogisch concept
Kern
Ter Horst kijk op de opvoedingssituatie
o Bepaald door ontologische en antropologische opvattingen.
o Ter Horst vertrekt van een bepaald kader hoe hij de wereld en mens opvat.
o Opvoeden is geen gebeuren dat losstaat van het menselijk leven.
“Wie van binnenuit begint met het verschijnsel opvoeding of opvoedingsleed te verhelderen, stoot voortdurend
op het gemis aan woorden die de samenhang van de opvoeding met andere verbanden moeten verduidelijken.”
Opvoedingssituatie
Situatie is een geheel van onderling afhankelijke factoren
o De mens is gesitueerd. (cfr. Dialoog)
o De mens heeft een situatie. (cfr. Dialoog)
De mens is geen afzonderlijke identiteit met daaromheen een situatie. De mens staat er niet los van
Op een verantwoordelijke wijze omgaan met de situatie die ons gegeven is
Opvoedingssituatie (OS)
Definitie:
Dit is een ingewikkeld geheel van onderling afhankelijke factoren die invloed uitoefenen op de wording
van het kind als persoon.
2/ Model
Kern
Opvoeding
o Niet alles wat we in ons leven doen, kan omschreven worden als opvoeding.
o Een bepaalde periode uit het leven wordt als opvoedingsperiode ‘ervaren’.
o Ongeveer de eerste twintig jaar van het leven van de persoon (“in wording”) wordt de
opvoedingsperiode genoemd en zodanig ervaren.
Visie op opvoeding
Totaal dialoog
Pagina 2 van 21
, Visie op begeleiden
Hfdst 3: Ter Horst – Pedagogisch concept
1/ Het Kind
In de eerste plaats is er de kinderlijke hulpbehoevendheid, die kwalitatief anders is dan de eventuele
hulpbehoevendheid van een volwassene.
Het kind is nog niet (helemaal) in staat op eigen verantwoordelijkheid verder te gaan, zich te
realiseren (in dialoog met de volle werkelijkheid) en bovendien is het nog niet (helemaal)
verantwoordelijk voor de hulp die het daarbij zal aanvaarden.
Kern
o Kinderlijke hulpbehoevendheid is wezenlijk anders dan die van volwassenen.
o Nog niet (helemaal) in staat om op eigen verantwoordelijkheid (openheid en intentionaliteit)
verder te leven, zichzelf te realiseren (dialoog met de volle werkelijkheid)
o Nog niet (helemaal) verantwoordelijk voor de hulp die het daarbij moet aanvaarden.
o Behoefte aan zelfstandigheid. De emancipatie-behoefte.
o Wanneer we als opvoeder goed kijken (openheid opvoeder) maakt het kind ons duidelijk waar het
heen wil en wat het dus van ons verwacht (intentionaliteit).
o Het kind vraagt om door opvoeders op zijn voeten gezet te worden: zelfstandig en zelf
verantwoordelijk te zijn
2/ De opvoeders
Hulpbehoevendheid:
De opvoeders staan aan de kind-zijde, zij zijn er verantwoordelijk voor.
Zij dienen met het kind verder te gaan in een richting die hen als de juiste voorkomt.
Zelfstandigheidsbehoefte:
Eveneens typisch voor de fase 'kind' is de behoefte om zelf iemand te zijn, zelfstandig en
zelfverantwoordelijk.
Het kind maakt aan de volwassene duidelijk (als deze zich openstelt en daar op ingaat) wat het
van hem verwacht.
Opvoeden is evenwel geen eenzijdig gebeuren, maar een dialogisch gebeuren tussen opvoeder en kind
waardoor beiden veranderen. Ze zijn beiden in wording dialogisch aan elkaar.
o Wie kind zegt, zegt opvoeders die het moeten helpen groot worden.
o De opvoeders staan aan de kind-zijde, zij zijn er verantwoordelijk voor.
o Zij dienen met het kind verder te gaan in een richting die hen als de juiste voorkomt (ethische
inslag)
o Relatie tussen kind en opvoeder is dialogisch (zie pijlen)
Pagina 3 van 21
Hfdst 3: Ter Horst – Pedagogisch concept
DEEL 2 - Pedagogisch concept
Deel 2
Pedagogisch concept
Een pedagogische kijk van Ter Horst
1/ Model
2/ Opvoedingsverantwoordelijkheden
Een postmodern verhaal over opvoeding
1/ Wat is postmodernisme
2/ Van éénvormigheid naar veelvormigheid
3/ Postmoderne invloeden op het gezin
1/ Een pedagogische kijk van Ter Horst
1/ Inleiding
Wat we eerder schreven over Ter Horst zijn ontologische-antropologische visie is perfect terug te vinden
in zijn visie op opvoeding.
Een centrale categorie in zijn opvoedingsvisie is dialoog.
Zijn visie op opvoeding wordt weergegeven door onderstaand model.
Schema van de totaal-dialoog van de mens met de werkelijkheid
Pagina 1 van 21
, Visie op begeleiden
Hfdst 3: Ter Horst – Pedagogisch concept
Kern
Ter Horst kijk op de opvoedingssituatie
o Bepaald door ontologische en antropologische opvattingen.
o Ter Horst vertrekt van een bepaald kader hoe hij de wereld en mens opvat.
o Opvoeden is geen gebeuren dat losstaat van het menselijk leven.
“Wie van binnenuit begint met het verschijnsel opvoeding of opvoedingsleed te verhelderen, stoot voortdurend
op het gemis aan woorden die de samenhang van de opvoeding met andere verbanden moeten verduidelijken.”
Opvoedingssituatie
Situatie is een geheel van onderling afhankelijke factoren
o De mens is gesitueerd. (cfr. Dialoog)
o De mens heeft een situatie. (cfr. Dialoog)
De mens is geen afzonderlijke identiteit met daaromheen een situatie. De mens staat er niet los van
Op een verantwoordelijke wijze omgaan met de situatie die ons gegeven is
Opvoedingssituatie (OS)
Definitie:
Dit is een ingewikkeld geheel van onderling afhankelijke factoren die invloed uitoefenen op de wording
van het kind als persoon.
2/ Model
Kern
Opvoeding
o Niet alles wat we in ons leven doen, kan omschreven worden als opvoeding.
o Een bepaalde periode uit het leven wordt als opvoedingsperiode ‘ervaren’.
o Ongeveer de eerste twintig jaar van het leven van de persoon (“in wording”) wordt de
opvoedingsperiode genoemd en zodanig ervaren.
Visie op opvoeding
Totaal dialoog
Pagina 2 van 21
, Visie op begeleiden
Hfdst 3: Ter Horst – Pedagogisch concept
1/ Het Kind
In de eerste plaats is er de kinderlijke hulpbehoevendheid, die kwalitatief anders is dan de eventuele
hulpbehoevendheid van een volwassene.
Het kind is nog niet (helemaal) in staat op eigen verantwoordelijkheid verder te gaan, zich te
realiseren (in dialoog met de volle werkelijkheid) en bovendien is het nog niet (helemaal)
verantwoordelijk voor de hulp die het daarbij zal aanvaarden.
Kern
o Kinderlijke hulpbehoevendheid is wezenlijk anders dan die van volwassenen.
o Nog niet (helemaal) in staat om op eigen verantwoordelijkheid (openheid en intentionaliteit)
verder te leven, zichzelf te realiseren (dialoog met de volle werkelijkheid)
o Nog niet (helemaal) verantwoordelijk voor de hulp die het daarbij moet aanvaarden.
o Behoefte aan zelfstandigheid. De emancipatie-behoefte.
o Wanneer we als opvoeder goed kijken (openheid opvoeder) maakt het kind ons duidelijk waar het
heen wil en wat het dus van ons verwacht (intentionaliteit).
o Het kind vraagt om door opvoeders op zijn voeten gezet te worden: zelfstandig en zelf
verantwoordelijk te zijn
2/ De opvoeders
Hulpbehoevendheid:
De opvoeders staan aan de kind-zijde, zij zijn er verantwoordelijk voor.
Zij dienen met het kind verder te gaan in een richting die hen als de juiste voorkomt.
Zelfstandigheidsbehoefte:
Eveneens typisch voor de fase 'kind' is de behoefte om zelf iemand te zijn, zelfstandig en
zelfverantwoordelijk.
Het kind maakt aan de volwassene duidelijk (als deze zich openstelt en daar op ingaat) wat het
van hem verwacht.
Opvoeden is evenwel geen eenzijdig gebeuren, maar een dialogisch gebeuren tussen opvoeder en kind
waardoor beiden veranderen. Ze zijn beiden in wording dialogisch aan elkaar.
o Wie kind zegt, zegt opvoeders die het moeten helpen groot worden.
o De opvoeders staan aan de kind-zijde, zij zijn er verantwoordelijk voor.
o Zij dienen met het kind verder te gaan in een richting die hen als de juiste voorkomt (ethische
inslag)
o Relatie tussen kind en opvoeder is dialogisch (zie pijlen)
Pagina 3 van 21
