Politicologie
Hoofdstuk 13: Internationale politiek
Internationale politiek speelt de dag van vandaag zich af in een turbulente wereld. We maken nieuwe crisissen,
nieuwe oorlogen mee.
Wereldpolitiek ook binnenkomt in ons leven. Nu meer dan nooit. Daarom moet de internationale politiek
belangrijker worden en is ook belangrijker geworden de dag van vandaag
1 De actoren van de internationale politiek
Internationale politiek gaat over dingen die groter zijn dan wat er binnen één land gebeurt. Het gaat vooral
over hoe landen met elkaar omgaan. Daarom noemen we het ook wel de studie van internationale
betrekkingen. Het gaat om de interacties en relaties tussen verschillende landen op de wereld.
Wereldpolitiek betekent dat we niet alleen naar landen kijken, maar ook naar andere dingen die over grenzen
gaan, zoals grote bedrijven of organisaties die zich bezighouden met internationale mensenrechten. Het is een
breder idee dan alleen maar kijken naar wat landen doen.
Actoren: politieke ‘wezens’ met handelingsautonomie (regeringen, leiders, niet-gouvernementele organisaties
enzo.) Ze hebben de capaciteit om zelf een beslissing te nemen.
Actoren hebben belangen en macht.
Wat zij kunnen
Wat zij willen doen tegenover
anderen
Bij belangen heb je materiele: veiligheid en ook immateriële: prestige, idealen
Bij macht heb je ook machtsbronnen nodig
- Materiële machtsbronnen: wapens, economie
- Immateriële machtsbronnen: aantrekkelijkheid van de ideeën van actoren. We zitten in de richting
van soft power. Als een staat legitiem wordt en andere staten willen lijk die staat worden. Bv. durf van
een land ook dat verhoogt hun macht
Machtsverhoudingen = hoeveel macht verschillende mensen of groepen hebben & dat hangt af van hun
machtsbronnen. Actoren samen met hun macht zitten ten opzichte van elkaar in machtsverhoudingen.
Instituties = in internationale politiek hanteren wij een brede sociologisch definitie van institutie. Gaat dus niet
enkel over een instelling (Europese unie) maar instituties kunnen ook de vorm aannemen van internationale
normen of spelregels.
Instituties?
- Diplomatie het onderhouden van vriendschappelijke relaties tussen landen, waarbij
vertegenwoordigers van verschillende regeringen samenwerken om gemeenschappelijke doelen te
bereiken en conflicten op vreedzame wijze op te lossen. Diplomatie is ook een institutie, het vormt
een soort ‘spelregelboek’ dat landen volgen wanneer ze diplomatieke activiteiten ontplooien
- Internationaal humanitair recht/ oorlogsrecht = als een oorlog plaatst vindt heeft de internationale
politiek toch een manier gezocht om dat op een beschaafde manier te laten verlopen. Door deze, met
1
, regels over hoe ga je om met de bevolking? Reis gevangen? Het is ook een institutie. Ze proberen de
gedrag tijdens een gewapend conflict te reguleren.
- Internationaal recht: set regels en afspraken die landen moeten volgen. Het richt zich op dingen zoals
vrede, mensenrechten.. in het algemeen
- Internationale gouvernementele organisatie = een samenwerking tussen verschillende landen die
zich hebben verenigd om gezamenlijke doelen te bereiken
Instituties staan tussen de actoren (met hun belangen en machtsverhoudingen) en de feitelijke uitkomsten
(wat er gebeurt in de realiteit.
Jij kunt een beetje vergelijken met voetbal. Actoren = spelers, belangen = winnen machtsbronnen = geld,
kwaliteit, instituties = spelregels die tussen de actoren staatn, stel als je die insituties niet hebt is drama
Staten en hun soevereiniteit
Staten zijn de belangrijkste actoren in onze samenleving.
Staat is een abstract ‘wezen , het is een optelsom van individuen en organen binnen de staat. Maar toch wordt
de staat als een actor beschouwd, want de staat wordt vertegenwoordigd door een regering en die regering
formuleert een buitenlandsbeleid, dus handelingsautonomie.
Staten hebben international rechterlijk soevereiniteit. Ze worden juridisch beschouwd als soeverein.
Soevereiniteit is ook een institutie, het is een internationale norm. Hier hangen verschillende aspecten aan
vast:
- Intern dimensie: staat heeft exclusieve zeggenschap over haar hele territorium
- Externe dimensie: staat heeft duidelijke grenzen en die moeten door andere staten gerespecteerd
worden.
In de internationale recht heb je ook soevereine gelijkheid: Staten hebben in principe evenveel rechten.
Maar in realiteit en de mate van soevereniteit en gelijkheid echt kan geoefent worden, dat is fictie
Feitelijk: Jij hebt meer en mindere machtige staten, maar ook staten die hun soevereniteit worden beschaadigt
( soeveriteit van Ukraine wordt beschadigt door rusland)
Politieke realiteit is dus anders dan de internationaal rechterlijk principes.
Soevereiniteit versus universele waarden
Ontwikkeling van internationale normen die beginnen te klagen aan de soevereiniteit. Een groot deel van
gemeenschap zo gewild heeft -> ze vinden het goet dat er een aantal beperkingen zijn aan de soevereiniteit
van staten.
In VN hebben ze de principe afgesproken van Responsibility to Protect (2005)
- Dat betekent dat er in wel bepaalde gevallen, oorlogsmisdaden/ genocide.. , het mogelijk is dat
waanneer de staat in kwestie waar deze dingen gebeuren daar niet in optreedt. Dat dan de VN de
andere landen van de VN kan mandateren om daar desnoods militaire te optreden.
- Vaak is de dader de staat zelf
2
Hoofdstuk 13: Internationale politiek
Internationale politiek speelt de dag van vandaag zich af in een turbulente wereld. We maken nieuwe crisissen,
nieuwe oorlogen mee.
Wereldpolitiek ook binnenkomt in ons leven. Nu meer dan nooit. Daarom moet de internationale politiek
belangrijker worden en is ook belangrijker geworden de dag van vandaag
1 De actoren van de internationale politiek
Internationale politiek gaat over dingen die groter zijn dan wat er binnen één land gebeurt. Het gaat vooral
over hoe landen met elkaar omgaan. Daarom noemen we het ook wel de studie van internationale
betrekkingen. Het gaat om de interacties en relaties tussen verschillende landen op de wereld.
Wereldpolitiek betekent dat we niet alleen naar landen kijken, maar ook naar andere dingen die over grenzen
gaan, zoals grote bedrijven of organisaties die zich bezighouden met internationale mensenrechten. Het is een
breder idee dan alleen maar kijken naar wat landen doen.
Actoren: politieke ‘wezens’ met handelingsautonomie (regeringen, leiders, niet-gouvernementele organisaties
enzo.) Ze hebben de capaciteit om zelf een beslissing te nemen.
Actoren hebben belangen en macht.
Wat zij kunnen
Wat zij willen doen tegenover
anderen
Bij belangen heb je materiele: veiligheid en ook immateriële: prestige, idealen
Bij macht heb je ook machtsbronnen nodig
- Materiële machtsbronnen: wapens, economie
- Immateriële machtsbronnen: aantrekkelijkheid van de ideeën van actoren. We zitten in de richting
van soft power. Als een staat legitiem wordt en andere staten willen lijk die staat worden. Bv. durf van
een land ook dat verhoogt hun macht
Machtsverhoudingen = hoeveel macht verschillende mensen of groepen hebben & dat hangt af van hun
machtsbronnen. Actoren samen met hun macht zitten ten opzichte van elkaar in machtsverhoudingen.
Instituties = in internationale politiek hanteren wij een brede sociologisch definitie van institutie. Gaat dus niet
enkel over een instelling (Europese unie) maar instituties kunnen ook de vorm aannemen van internationale
normen of spelregels.
Instituties?
- Diplomatie het onderhouden van vriendschappelijke relaties tussen landen, waarbij
vertegenwoordigers van verschillende regeringen samenwerken om gemeenschappelijke doelen te
bereiken en conflicten op vreedzame wijze op te lossen. Diplomatie is ook een institutie, het vormt
een soort ‘spelregelboek’ dat landen volgen wanneer ze diplomatieke activiteiten ontplooien
- Internationaal humanitair recht/ oorlogsrecht = als een oorlog plaatst vindt heeft de internationale
politiek toch een manier gezocht om dat op een beschaafde manier te laten verlopen. Door deze, met
1
, regels over hoe ga je om met de bevolking? Reis gevangen? Het is ook een institutie. Ze proberen de
gedrag tijdens een gewapend conflict te reguleren.
- Internationaal recht: set regels en afspraken die landen moeten volgen. Het richt zich op dingen zoals
vrede, mensenrechten.. in het algemeen
- Internationale gouvernementele organisatie = een samenwerking tussen verschillende landen die
zich hebben verenigd om gezamenlijke doelen te bereiken
Instituties staan tussen de actoren (met hun belangen en machtsverhoudingen) en de feitelijke uitkomsten
(wat er gebeurt in de realiteit.
Jij kunt een beetje vergelijken met voetbal. Actoren = spelers, belangen = winnen machtsbronnen = geld,
kwaliteit, instituties = spelregels die tussen de actoren staatn, stel als je die insituties niet hebt is drama
Staten en hun soevereiniteit
Staten zijn de belangrijkste actoren in onze samenleving.
Staat is een abstract ‘wezen , het is een optelsom van individuen en organen binnen de staat. Maar toch wordt
de staat als een actor beschouwd, want de staat wordt vertegenwoordigd door een regering en die regering
formuleert een buitenlandsbeleid, dus handelingsautonomie.
Staten hebben international rechterlijk soevereiniteit. Ze worden juridisch beschouwd als soeverein.
Soevereiniteit is ook een institutie, het is een internationale norm. Hier hangen verschillende aspecten aan
vast:
- Intern dimensie: staat heeft exclusieve zeggenschap over haar hele territorium
- Externe dimensie: staat heeft duidelijke grenzen en die moeten door andere staten gerespecteerd
worden.
In de internationale recht heb je ook soevereine gelijkheid: Staten hebben in principe evenveel rechten.
Maar in realiteit en de mate van soevereniteit en gelijkheid echt kan geoefent worden, dat is fictie
Feitelijk: Jij hebt meer en mindere machtige staten, maar ook staten die hun soevereniteit worden beschaadigt
( soeveriteit van Ukraine wordt beschadigt door rusland)
Politieke realiteit is dus anders dan de internationaal rechterlijk principes.
Soevereiniteit versus universele waarden
Ontwikkeling van internationale normen die beginnen te klagen aan de soevereiniteit. Een groot deel van
gemeenschap zo gewild heeft -> ze vinden het goet dat er een aantal beperkingen zijn aan de soevereiniteit
van staten.
In VN hebben ze de principe afgesproken van Responsibility to Protect (2005)
- Dat betekent dat er in wel bepaalde gevallen, oorlogsmisdaden/ genocide.. , het mogelijk is dat
waanneer de staat in kwestie waar deze dingen gebeuren daar niet in optreedt. Dat dan de VN de
andere landen van de VN kan mandateren om daar desnoods militaire te optreden.
- Vaak is de dader de staat zelf
2
