Management Control for A&C
Tentamen – Artikelen
,Inhoud
Merchant & Otley.................................................................................................................................... 3
A review on literature on control and accountability............................................................................3
Het domein van management beheersingssystemen......................................................................3
Overlap met andere vakgebieden.................................................................................................... 3
Beheersingsconcepten en raamwerken..........................................................................................4
Belangrijke onderzoeksvragen en alternatieve onderzoeksmethoden.............................................4
Wat hebben we geleerd over verantwoordinggeoriënteerde beheersingssystemen?......................5
Ferreira & Otley...................................................................................................................................... 8
The design and use of performance management systems................................................................8
Het prestatiemanagementraamwerk van Otley................................................................................8
Het hefbomen van beheersing raamwerk van Simons....................................................................8
Het prestatiemanagementsysteemraamwerk..................................................................................8
Ouchi.................................................................................................................................................... 10
A conceptual framework for the design of organizational control mechanisms.................................10
De sociale en informatie voorwaarden voor beheersing................................................................10
Beheersingsmechanismen ontwerpen...........................................................................................11
Losse koppeling en de clan als manier van beheersing.................................................................11
Moers.................................................................................................................................................... 12
Performance measure properties and delegation.............................................................................12
Introductie...................................................................................................................................... 12
Theorie.......................................................................................................................................... 12
Conclusie....................................................................................................................................... 12
Simons.................................................................................................................................................. 13
Designing high-performance jobs...................................................................................................... 13
De vier spanwijdtes van baanontwerp........................................................................................... 13
Evenwicht bereiken....................................................................................................................... 14
Niet afgestemde spanwijdtes......................................................................................................... 15
,Merchant & Otley
A review on literature on control and accountability
Het domein van management beheersingssystemen
Beheersing (control) houdt in dat managers zekerstellen dat hun organisaties goed presteren. Een
management beheersingssysteem (management control system) wordt ontworpen om organisaties te
helpen bij het aanpassen aan de omgeving en om zeker te stellen dat de belangrijkste resultaten
vereist door stakeholders bereikt worden. Managers implementeren beheersmaatregelen (controls)
om hun doelen te kunnen behalen en om organisaties te beschermen tegen factoren die goede
prestaties bedreigen.
Het algemene managementproces bestaat uit:
Doelen stellen;
Strategieën bepalen om deze doelen te kunnen bereiken;
Strategieën implementeren;
Zekerstellen dat er niets verkeerd gaat.
Managers moeten bepalen welke van deze processen ze meenemen in hun beheersingssysteem. Ze
implementeren beheersingsmaatregelen om hun organisatie volgens plan te laten verlopen. Er zijn
verschillende soorten beheersingsmaatregelen geïdentificeerd in eerdere literatuur.
Overlap met andere vakgebieden
De literatuur op het gebied van managementbeheersing heeft veel overlap met andere vakgebieden.
Bijvoorbeeld in het vakgebied van cybernetica. Cybernetica (cybernetics) houdt zich bezig met
communicatie- en beheersingsprocessen in machines, levende dingen en sociale systemen.
Thermostaten zijn een voorbeeld van een eenvoudig cybernetisch model in een machine setting.
Planning is een manier van beheersing waarbij een wenselijke toekomstige staat bereikt geprobeerd
te worden. Twee praktische managementvoorbeelden van cybernetische principes zijn prestatie-
variatieanalyses en management-by-exception. Een ander belangrijk cybernetisch principe in
managementbeheersing is het feit dat mensen hun eigen gedrag beheersen. Mensen die door middel
van het management beheersingssysteem beheerst worden, kunnen ook zichzelf beheersen en
reageren daarom vaak niet zoals voorspeld. Deze inzichten zijn verder uitgebreid met de holistische
benadering in de literatuur met betrekking tot de algemene systeemtheorie en de zachte systemen
benadering. De systeemtheorie heeft een meer expliciet open perspectief en benadrukt het belang
van opkomende eigenschappen in dergelijke systemen.
Een andere overlappend vakgebied is de literatuur over de agentschapstheorie (agency theory). In de
literatuur met betrekking tot de agentschapstheorie wordt een organisatie gezien als een contract
tussen principalen die diensten delegeren en agenten die de diensten uitvoeren. Er moeten
beheersmaatregelen ontworpen worden die het werk van agenten in de gaten houden en zekerstellen
dat agenten de juiste moeite stoppen in hun activiteiten.
Een ander vakgebied is de literatuur over interne beheersing (internal control). Interne beheersing
bevat een aantal beheersmaatregelen die fouten en onregelmatigheden in transacties voorkomen en
opsporen. Interne beheersing zorgt ervoor dat activiteiten effectief en efficiënt zijn, dat de financiële
verslaggeving betrouwbaar is en dat de regel- en wetgeving nageleefd wordt.
Het vakgebied van risicomanagement (risk management) is ook gerelateerd aan het vakgebied van
management beheersingssystemen. Het doel van risicomanagement is het managen van risico’s.
Verschillende beheersingsmaatregelen kunnen risico’s verminderen. Managers kunnen
organisatierisico’s beter beoordelen en er beter op inspelen. De risicomanagement literatuur richt zich
zowel op het algemene bedrijfsrisico als op specifieke risico’s. Risicomanagement is één belangrijk
aspect van het algehele ontwerp van beheersingssystemen.
, Een laatste vakgebied is de contingentietheorie (contingency theory). Geen enkel management
beheersingssysteem is optimaal in alle situaties, omdat de beheersmaatregelen afhankelijk zijn van
een aantal situationele factoren. De belangrijkste situationele factoren zijn organisatiegrootte,
strategie, technologie, concurrentie, organisatiestructuur en omgevingsonzekerheid.
Bovenstaande literatuur heeft zich grotendeels onafhankelijk van elkaar ontwikkeld. Vergelijkbare
concepten worden daardoor in iedere theorie weer anders genoemd. Dit maakt het moeilijk de
verschillende bevindingen met elkaar te integreren.
Beheersingsconcepten en raamwerken
Beheersing is één van de kernfuncties van management. Dit is bijvoorbeeld bevestigd door Fayol die
vier managementfuncties identificeerde: plannen, organiseren, coördineren en beheersen. Na Fayol
kwam er een reeks theorieën die geen focus op beheersing hadden. Anthony was de eerste die
managementbeheersing als een apart onderwerp van wetenschappelijke studies zag. Hij splitste
beheersing op in drie processen:
Strategische planning (strategic planning): het opstellen van strategieën en plannen die
geïmplementeerd worden;
Managementbeheersing (management control): zekerstellen dat middelen verkregen worden
en effectief en efficiënt gebruikt worden om de organisatiedoelen te bereiken. Deze processen
zijn sterk afhankelijk van boekhoudkundige maatstaven van prestatie en financiële
verantwoording;
Operationele beheersing (operational control): deze processen zijn sterk afhankelijk van de
situatie en van niet-financiële maatstaven van prestatie.
Er zijn verschillende auteurs die een belangrijke bijdrage hebben geleverd het vakgebied beheersing:
Ouchi (1979): hij ontwikkelde een beheersingsraamwerk waarin hij drie vormen van
beheersing identificeerde: gedragsbeheersing, uitkomstbeheersing en clanbeheersing. Het
gebruik van deze vormen van beheersing is afhankelijk van twee factoren, namelijk de kennis
over welke gedragingen wenselijk zijn en de mogelijkheid om uitkomsten te meten;
Merchant (1985): hij ontwikkelde het raamwerk van het voorwerp van beheersing verder. Hij
gebruikte meer nauwkeurige terminologie en hernoemde de verschillende soorten beheersing
actie-, resultaten- en persoonlijke/culturele beheersingsmaatregelen;
Simons (1995): hij ontwikkelde het niveaus van beheersing raamwerk. Hogere managers
moeten bepalen hoeveel van elk type beheersingsmaatregel ze wensen. De vier typen
beheersing zijn:
- Overtuigingensystemen (belief systems): deze systemen bepalen de kernwaarden van de
organisatie. Ze zijn heel algemeen en functioneren door middelen van bijvoorbeeld
missies en bedrijfsstrategieën;
- Grenssystemen (boundary systems): deze systemen zijn het tegenovergestelde van
overtuigingensystemen. Ze duiden gebieden van activiteiten en soorten gedrag aan die
als ongepast worden beschouwd;
- Interactieve beheersmaatregelen (interactive controls): een beheersingsmaatregel die
gebruikt wordt om strategisch falen te onderscheiden van ontoereikende strategische
implementatie. De beheersingsmaatregel geeft een waarschuwing dat een bepaalde
strategie niet langer gepast is.
- Diagnostische beheersmaatregelen (diagnostic controls): een beheersingsmaatregel die
het normale soort variatieboekhouding en verslaggeving van management-by-exception
vertegenwoordigd.
Otley (1999): hij stelt dat het waarschijnlijk is dat veel verschillende beheersingssystemen tot
goede resultaten leiden. Het ene beheersingssysteem in lagere mate gebruiken kan
gecompenseerd worden door een hogere mate van een ander beheersingssysteem. Hij
ontwikkelde een raamwerk met vijf vragen als basis. Dit raamwerk paste hij toe in drie
belangrijke beheersingssystemen.
Belangrijke onderzoeksvragen en alternatieve onderzoeksmethoden
Over het algemeen is het doel van onderzoek naar managementbeheersing om een beter begrip te
creëren van hoe en waarom beheersingssystemen in verschillende situaties werken en wat er gedaan
Tentamen – Artikelen
,Inhoud
Merchant & Otley.................................................................................................................................... 3
A review on literature on control and accountability............................................................................3
Het domein van management beheersingssystemen......................................................................3
Overlap met andere vakgebieden.................................................................................................... 3
Beheersingsconcepten en raamwerken..........................................................................................4
Belangrijke onderzoeksvragen en alternatieve onderzoeksmethoden.............................................4
Wat hebben we geleerd over verantwoordinggeoriënteerde beheersingssystemen?......................5
Ferreira & Otley...................................................................................................................................... 8
The design and use of performance management systems................................................................8
Het prestatiemanagementraamwerk van Otley................................................................................8
Het hefbomen van beheersing raamwerk van Simons....................................................................8
Het prestatiemanagementsysteemraamwerk..................................................................................8
Ouchi.................................................................................................................................................... 10
A conceptual framework for the design of organizational control mechanisms.................................10
De sociale en informatie voorwaarden voor beheersing................................................................10
Beheersingsmechanismen ontwerpen...........................................................................................11
Losse koppeling en de clan als manier van beheersing.................................................................11
Moers.................................................................................................................................................... 12
Performance measure properties and delegation.............................................................................12
Introductie...................................................................................................................................... 12
Theorie.......................................................................................................................................... 12
Conclusie....................................................................................................................................... 12
Simons.................................................................................................................................................. 13
Designing high-performance jobs...................................................................................................... 13
De vier spanwijdtes van baanontwerp........................................................................................... 13
Evenwicht bereiken....................................................................................................................... 14
Niet afgestemde spanwijdtes......................................................................................................... 15
,Merchant & Otley
A review on literature on control and accountability
Het domein van management beheersingssystemen
Beheersing (control) houdt in dat managers zekerstellen dat hun organisaties goed presteren. Een
management beheersingssysteem (management control system) wordt ontworpen om organisaties te
helpen bij het aanpassen aan de omgeving en om zeker te stellen dat de belangrijkste resultaten
vereist door stakeholders bereikt worden. Managers implementeren beheersmaatregelen (controls)
om hun doelen te kunnen behalen en om organisaties te beschermen tegen factoren die goede
prestaties bedreigen.
Het algemene managementproces bestaat uit:
Doelen stellen;
Strategieën bepalen om deze doelen te kunnen bereiken;
Strategieën implementeren;
Zekerstellen dat er niets verkeerd gaat.
Managers moeten bepalen welke van deze processen ze meenemen in hun beheersingssysteem. Ze
implementeren beheersingsmaatregelen om hun organisatie volgens plan te laten verlopen. Er zijn
verschillende soorten beheersingsmaatregelen geïdentificeerd in eerdere literatuur.
Overlap met andere vakgebieden
De literatuur op het gebied van managementbeheersing heeft veel overlap met andere vakgebieden.
Bijvoorbeeld in het vakgebied van cybernetica. Cybernetica (cybernetics) houdt zich bezig met
communicatie- en beheersingsprocessen in machines, levende dingen en sociale systemen.
Thermostaten zijn een voorbeeld van een eenvoudig cybernetisch model in een machine setting.
Planning is een manier van beheersing waarbij een wenselijke toekomstige staat bereikt geprobeerd
te worden. Twee praktische managementvoorbeelden van cybernetische principes zijn prestatie-
variatieanalyses en management-by-exception. Een ander belangrijk cybernetisch principe in
managementbeheersing is het feit dat mensen hun eigen gedrag beheersen. Mensen die door middel
van het management beheersingssysteem beheerst worden, kunnen ook zichzelf beheersen en
reageren daarom vaak niet zoals voorspeld. Deze inzichten zijn verder uitgebreid met de holistische
benadering in de literatuur met betrekking tot de algemene systeemtheorie en de zachte systemen
benadering. De systeemtheorie heeft een meer expliciet open perspectief en benadrukt het belang
van opkomende eigenschappen in dergelijke systemen.
Een andere overlappend vakgebied is de literatuur over de agentschapstheorie (agency theory). In de
literatuur met betrekking tot de agentschapstheorie wordt een organisatie gezien als een contract
tussen principalen die diensten delegeren en agenten die de diensten uitvoeren. Er moeten
beheersmaatregelen ontworpen worden die het werk van agenten in de gaten houden en zekerstellen
dat agenten de juiste moeite stoppen in hun activiteiten.
Een ander vakgebied is de literatuur over interne beheersing (internal control). Interne beheersing
bevat een aantal beheersmaatregelen die fouten en onregelmatigheden in transacties voorkomen en
opsporen. Interne beheersing zorgt ervoor dat activiteiten effectief en efficiënt zijn, dat de financiële
verslaggeving betrouwbaar is en dat de regel- en wetgeving nageleefd wordt.
Het vakgebied van risicomanagement (risk management) is ook gerelateerd aan het vakgebied van
management beheersingssystemen. Het doel van risicomanagement is het managen van risico’s.
Verschillende beheersingsmaatregelen kunnen risico’s verminderen. Managers kunnen
organisatierisico’s beter beoordelen en er beter op inspelen. De risicomanagement literatuur richt zich
zowel op het algemene bedrijfsrisico als op specifieke risico’s. Risicomanagement is één belangrijk
aspect van het algehele ontwerp van beheersingssystemen.
, Een laatste vakgebied is de contingentietheorie (contingency theory). Geen enkel management
beheersingssysteem is optimaal in alle situaties, omdat de beheersmaatregelen afhankelijk zijn van
een aantal situationele factoren. De belangrijkste situationele factoren zijn organisatiegrootte,
strategie, technologie, concurrentie, organisatiestructuur en omgevingsonzekerheid.
Bovenstaande literatuur heeft zich grotendeels onafhankelijk van elkaar ontwikkeld. Vergelijkbare
concepten worden daardoor in iedere theorie weer anders genoemd. Dit maakt het moeilijk de
verschillende bevindingen met elkaar te integreren.
Beheersingsconcepten en raamwerken
Beheersing is één van de kernfuncties van management. Dit is bijvoorbeeld bevestigd door Fayol die
vier managementfuncties identificeerde: plannen, organiseren, coördineren en beheersen. Na Fayol
kwam er een reeks theorieën die geen focus op beheersing hadden. Anthony was de eerste die
managementbeheersing als een apart onderwerp van wetenschappelijke studies zag. Hij splitste
beheersing op in drie processen:
Strategische planning (strategic planning): het opstellen van strategieën en plannen die
geïmplementeerd worden;
Managementbeheersing (management control): zekerstellen dat middelen verkregen worden
en effectief en efficiënt gebruikt worden om de organisatiedoelen te bereiken. Deze processen
zijn sterk afhankelijk van boekhoudkundige maatstaven van prestatie en financiële
verantwoording;
Operationele beheersing (operational control): deze processen zijn sterk afhankelijk van de
situatie en van niet-financiële maatstaven van prestatie.
Er zijn verschillende auteurs die een belangrijke bijdrage hebben geleverd het vakgebied beheersing:
Ouchi (1979): hij ontwikkelde een beheersingsraamwerk waarin hij drie vormen van
beheersing identificeerde: gedragsbeheersing, uitkomstbeheersing en clanbeheersing. Het
gebruik van deze vormen van beheersing is afhankelijk van twee factoren, namelijk de kennis
over welke gedragingen wenselijk zijn en de mogelijkheid om uitkomsten te meten;
Merchant (1985): hij ontwikkelde het raamwerk van het voorwerp van beheersing verder. Hij
gebruikte meer nauwkeurige terminologie en hernoemde de verschillende soorten beheersing
actie-, resultaten- en persoonlijke/culturele beheersingsmaatregelen;
Simons (1995): hij ontwikkelde het niveaus van beheersing raamwerk. Hogere managers
moeten bepalen hoeveel van elk type beheersingsmaatregel ze wensen. De vier typen
beheersing zijn:
- Overtuigingensystemen (belief systems): deze systemen bepalen de kernwaarden van de
organisatie. Ze zijn heel algemeen en functioneren door middelen van bijvoorbeeld
missies en bedrijfsstrategieën;
- Grenssystemen (boundary systems): deze systemen zijn het tegenovergestelde van
overtuigingensystemen. Ze duiden gebieden van activiteiten en soorten gedrag aan die
als ongepast worden beschouwd;
- Interactieve beheersmaatregelen (interactive controls): een beheersingsmaatregel die
gebruikt wordt om strategisch falen te onderscheiden van ontoereikende strategische
implementatie. De beheersingsmaatregel geeft een waarschuwing dat een bepaalde
strategie niet langer gepast is.
- Diagnostische beheersmaatregelen (diagnostic controls): een beheersingsmaatregel die
het normale soort variatieboekhouding en verslaggeving van management-by-exception
vertegenwoordigd.
Otley (1999): hij stelt dat het waarschijnlijk is dat veel verschillende beheersingssystemen tot
goede resultaten leiden. Het ene beheersingssysteem in lagere mate gebruiken kan
gecompenseerd worden door een hogere mate van een ander beheersingssysteem. Hij
ontwikkelde een raamwerk met vijf vragen als basis. Dit raamwerk paste hij toe in drie
belangrijke beheersingssystemen.
Belangrijke onderzoeksvragen en alternatieve onderzoeksmethoden
Over het algemeen is het doel van onderzoek naar managementbeheersing om een beter begrip te
creëren van hoe en waarom beheersingssystemen in verschillende situaties werken en wat er gedaan
