Algemene pathologie – GNS100115
Marieke Roos
SUMMA 1 – 2023-2024
,Hoorcollege 1 Ziekte en cel adapta2e
Introduc+e; wat is pathologie
Wat is pathologie
Pathos (= ziekte) en logos (= leer)
Weefselonderzoek, cytologisch onderzoek, postmortaal onderzoek (obduc+e).
Uitsluiten gene+sche aandoening.
Proces vooraf aan een diagnose
Aangeleverd materiaal: Biopt, huid.
¯
Macroscopisch onderzoek: buitenkant van het materiaal omschrijven, visualiseren.
¯
Microscopisch onderzoek: HE-niveau, is het benigne of maligne. Schrijven diagnose verslag.
¯
Besproken in Mul+Disciplinair Overleg (MDO): met behandelend arts, behandelplan opstellen.
Bij spoed/orgaandona+e: Weefsel invriezen. Binnen half uur benigne of maligne, geen aanvullende
onderzoeken mogelijk.
Proces pathologie
- Anatomie van biopt: elke zijde kleuren met inkt.
o Craniaal rich+ng schedel
o Caudaal rich+ng staart
o Dorsaal Rugzijde Zwart
o Ventraal Buikzijde Blauw
- Kleur elke zijde met inkt → weefsel in plakjes → Stukjes → weefsel in casseVe embedden →
sec+es snijden tot µm → H&E kleuring → Coupes inscannen.
- Beschrijven: wat voor tumor, hoe groot, waar, volledig verwijdert.
Technieken
- Lichtmicroscopie: H&E kleuring standaard
Verschillende aanvullende kleuringen, waar is de tumor gevoelig voor?
Staining voor targets van therapie.
- Fluorescen+emicroscopie
- Elektronenmicroscopie: alleen bij bepaalde ziektebeelden.
Kenmerken van ziekte: E+ologie of oorzaak
Intrinsiek Gene+sch
Erfelijk: via de genen op het nageslacht overdraagbaar.
Iets gene+sch is niet al+jd erfelijk, iets erfelijks is wel al+jd gene+sch.
Voorbeelden
Manfran: Trisomie 21:
- Autosomaal-dominant - Meio+sche non-disjunc+e.
- Muta+e in FBN1 gen (fibrillin) - Downsyndroom
- Aandoening van bindweefsel
- VergrooVe aorta
2
, Verworven Infec+eus
Helicobacter pylori: Bacterie op de maag. Infec+e aandoening.
Auto-immuun
Immuunreac+e specifiek voor eigen an+geen of weefsel.
Reac+e mag niet secundair zijn aan weefselschade.
Afwezigheid van een goed gedefinieerde oorzaak van ziekte.
2 categorieën:
- Orgaan specifiek Bijv.: Auto-immuun hepa++s.
- Systemisch Bijv.: Reumatoïde arthri+s.
Chemisch Alcohol, bijtende stoffen, gieige stoffen.
Fysisch Trauma of straling.
Voeding Deficiën+es of overvloed.
Iatrogeen Schade door arts.
Idiopathisch Zonder bekende oorzaak.
Kenmerken van ziekte: Pathogenese
Pathogenese is het stapsgewijze ontstaan, ontwikkelen en verloop van een aandoening/ziekte.
Ontsteking Type: Acuut of chronisch
Oorzaak:
- Micro-organisme
- Avitaal weefsel
- Vreemd lichaamsmateriaal
Ischemie Verminderde bloedvoorziening naar orgaan of weefsel.
Gevolg: tekort aan zuurstof en voedingsstoffen.
Carcinogenese Oorzaken:
- Chemisch Roken, cytosta+ca
- Fysisch Straling
- Viraal HIV, HBV, HPV, EBV
- Bacterieel Helicobacter pylori
Neoplasie:
- Benigne Blije op de plek van origine, kan meestal geopereerd worden.
- Maligne Invasie en destruc+e van lokale structuren.
Kunnen metastaseren.
Immuun Hypersensi+viteit:
- Type I: Immediate: Anafyla+sche reac+e, allergie
- Type II: An+body-mediated: produc+e IgG, IgM
- Type III: Complement ac+va+e, leukocyten
- Type IV: Geac+veerde T-lymfocyten, contact derma++s
3
Marieke Roos
SUMMA 1 – 2023-2024
,Hoorcollege 1 Ziekte en cel adapta2e
Introduc+e; wat is pathologie
Wat is pathologie
Pathos (= ziekte) en logos (= leer)
Weefselonderzoek, cytologisch onderzoek, postmortaal onderzoek (obduc+e).
Uitsluiten gene+sche aandoening.
Proces vooraf aan een diagnose
Aangeleverd materiaal: Biopt, huid.
¯
Macroscopisch onderzoek: buitenkant van het materiaal omschrijven, visualiseren.
¯
Microscopisch onderzoek: HE-niveau, is het benigne of maligne. Schrijven diagnose verslag.
¯
Besproken in Mul+Disciplinair Overleg (MDO): met behandelend arts, behandelplan opstellen.
Bij spoed/orgaandona+e: Weefsel invriezen. Binnen half uur benigne of maligne, geen aanvullende
onderzoeken mogelijk.
Proces pathologie
- Anatomie van biopt: elke zijde kleuren met inkt.
o Craniaal rich+ng schedel
o Caudaal rich+ng staart
o Dorsaal Rugzijde Zwart
o Ventraal Buikzijde Blauw
- Kleur elke zijde met inkt → weefsel in plakjes → Stukjes → weefsel in casseVe embedden →
sec+es snijden tot µm → H&E kleuring → Coupes inscannen.
- Beschrijven: wat voor tumor, hoe groot, waar, volledig verwijdert.
Technieken
- Lichtmicroscopie: H&E kleuring standaard
Verschillende aanvullende kleuringen, waar is de tumor gevoelig voor?
Staining voor targets van therapie.
- Fluorescen+emicroscopie
- Elektronenmicroscopie: alleen bij bepaalde ziektebeelden.
Kenmerken van ziekte: E+ologie of oorzaak
Intrinsiek Gene+sch
Erfelijk: via de genen op het nageslacht overdraagbaar.
Iets gene+sch is niet al+jd erfelijk, iets erfelijks is wel al+jd gene+sch.
Voorbeelden
Manfran: Trisomie 21:
- Autosomaal-dominant - Meio+sche non-disjunc+e.
- Muta+e in FBN1 gen (fibrillin) - Downsyndroom
- Aandoening van bindweefsel
- VergrooVe aorta
2
, Verworven Infec+eus
Helicobacter pylori: Bacterie op de maag. Infec+e aandoening.
Auto-immuun
Immuunreac+e specifiek voor eigen an+geen of weefsel.
Reac+e mag niet secundair zijn aan weefselschade.
Afwezigheid van een goed gedefinieerde oorzaak van ziekte.
2 categorieën:
- Orgaan specifiek Bijv.: Auto-immuun hepa++s.
- Systemisch Bijv.: Reumatoïde arthri+s.
Chemisch Alcohol, bijtende stoffen, gieige stoffen.
Fysisch Trauma of straling.
Voeding Deficiën+es of overvloed.
Iatrogeen Schade door arts.
Idiopathisch Zonder bekende oorzaak.
Kenmerken van ziekte: Pathogenese
Pathogenese is het stapsgewijze ontstaan, ontwikkelen en verloop van een aandoening/ziekte.
Ontsteking Type: Acuut of chronisch
Oorzaak:
- Micro-organisme
- Avitaal weefsel
- Vreemd lichaamsmateriaal
Ischemie Verminderde bloedvoorziening naar orgaan of weefsel.
Gevolg: tekort aan zuurstof en voedingsstoffen.
Carcinogenese Oorzaken:
- Chemisch Roken, cytosta+ca
- Fysisch Straling
- Viraal HIV, HBV, HPV, EBV
- Bacterieel Helicobacter pylori
Neoplasie:
- Benigne Blije op de plek van origine, kan meestal geopereerd worden.
- Maligne Invasie en destruc+e van lokale structuren.
Kunnen metastaseren.
Immuun Hypersensi+viteit:
- Type I: Immediate: Anafyla+sche reac+e, allergie
- Type II: An+body-mediated: produc+e IgG, IgM
- Type III: Complement ac+va+e, leukocyten
- Type IV: Geac+veerde T-lymfocyten, contact derma++s
3
