29.4 ERFELIJKE STOFWISSELINGSZIEKTEN
- Berusten op een genetisch defect -> hierdoor enzymfunctiestoornis
o Ontbreken van normale enzymatisch functie -> accumulatie van metabolieten voor het
enzymatisch ‘blok’ in de biochemische route of een tekort aan stoffen verderop in de
route.
o Ziektemechanismen:
§ Intoxicatie
§ Stapeling
§ Deficiëntie
o Ook ziekten gezien die ontstaan op basis van problemen in opbouw van cellen of
transport van stoffen van en naar het ZS
o Aparte categorie = mitochondriële energiehuishouding
- Pure hersen – of spierziekten: het ontbrekende enzym heeft dan een essentiële rol
o Of juist een aandoening van een ander orgaan met enkel secundaire betrokkenheid vh ZS
§ Vb. optreden van hypoglycemie
o Tussengroep: mulitsysteemaandoeningen: meerdere organen betrokken bij het primaire
ziekteproces
- Grijze en witte stofziekten
o Grijze stof (cortex en basale kernen):
§ Cognitieve achteruitgang
§ Visusstoornissen door afwijkingen vh netvlies
§ Epilepsie
§ Weinig uitgesproken stoornissen in de motoriek (in het begin) met een accent op
extrapiramidale stoornissen
o Witte stof:
§ Motorische verschijnselen (ataxie en spasticiteit) - dit vooral
§ Cognitieve beschadiging
§ Epilepsie
- Meeste zijn autosomaal recessief
o Maar ook AD, X gebonden en mitochondriel komt voor
o Diagnostiek: verbeterd door de NGS – zo mogelijk maken om het DNA op een
gedetailleerde maner in 1x te bestuderen
o Genetische diagnostiek heeft een diminantere plaats gekregen!
§ Klassieke ‘metabolietenonderzoek’ minder
INTOXICATIEZIEKTEN
- Fenylketonurie (PKU) = deficiëntie van fenylalaninehydroxylase: fenylalanine niet omgezet in
tyorosine
o Maar in plaats daarvan als fenylalanine en fenylketon in urine uitgescheiden
§ Schimmelachtige urinegeur
o Overmaat van fenylalanine + metabolieten – die in het bloed blijven – zorgen voor
cerebrale schade
o Onbehandeld: schade vanaf de 3e maand manifest
o Aspecifieke extracerebrale verschijnselen:
§ Kinderen: pigmentarm + eczeem
o Neonatale screening
o Behandeling: dieet
- Berusten op een genetisch defect -> hierdoor enzymfunctiestoornis
o Ontbreken van normale enzymatisch functie -> accumulatie van metabolieten voor het
enzymatisch ‘blok’ in de biochemische route of een tekort aan stoffen verderop in de
route.
o Ziektemechanismen:
§ Intoxicatie
§ Stapeling
§ Deficiëntie
o Ook ziekten gezien die ontstaan op basis van problemen in opbouw van cellen of
transport van stoffen van en naar het ZS
o Aparte categorie = mitochondriële energiehuishouding
- Pure hersen – of spierziekten: het ontbrekende enzym heeft dan een essentiële rol
o Of juist een aandoening van een ander orgaan met enkel secundaire betrokkenheid vh ZS
§ Vb. optreden van hypoglycemie
o Tussengroep: mulitsysteemaandoeningen: meerdere organen betrokken bij het primaire
ziekteproces
- Grijze en witte stofziekten
o Grijze stof (cortex en basale kernen):
§ Cognitieve achteruitgang
§ Visusstoornissen door afwijkingen vh netvlies
§ Epilepsie
§ Weinig uitgesproken stoornissen in de motoriek (in het begin) met een accent op
extrapiramidale stoornissen
o Witte stof:
§ Motorische verschijnselen (ataxie en spasticiteit) - dit vooral
§ Cognitieve beschadiging
§ Epilepsie
- Meeste zijn autosomaal recessief
o Maar ook AD, X gebonden en mitochondriel komt voor
o Diagnostiek: verbeterd door de NGS – zo mogelijk maken om het DNA op een
gedetailleerde maner in 1x te bestuderen
o Genetische diagnostiek heeft een diminantere plaats gekregen!
§ Klassieke ‘metabolietenonderzoek’ minder
INTOXICATIEZIEKTEN
- Fenylketonurie (PKU) = deficiëntie van fenylalaninehydroxylase: fenylalanine niet omgezet in
tyorosine
o Maar in plaats daarvan als fenylalanine en fenylketon in urine uitgescheiden
§ Schimmelachtige urinegeur
o Overmaat van fenylalanine + metabolieten – die in het bloed blijven – zorgen voor
cerebrale schade
o Onbehandeld: schade vanaf de 3e maand manifest
o Aspecifieke extracerebrale verschijnselen:
§ Kinderen: pigmentarm + eczeem
o Neonatale screening
o Behandeling: dieet
