Examen januari
1. Doelen van levensbeschouwelijk leren
Levensbeschouwelijk leren is je persoonlijke kijk op het leven op basis van je ervaringen en welke
betekenis je daaraan geeft.
= proces van bewust ontwikkelen van een eigen persoonlijke levensbeschouwing via ‘learning’ en
‘teaching’
Learning = leren door leerlingen
Teaching = begeleiden van leerproces door leerkracht
= het impliciete (onbewuste) proces van levensbeschouwelijke ontwikkeling expliciet (bewust)
maken.
1.1 Definitie levensbeschouwelijk leren
levensbeschouwing (kleine letter):
Je levensbeschouwing is jouw hoogstpersoonlijke kijk op het leven. Iedereen ontwikkelt een
persoonlijke levensbeschouwing, door wat hij meemaakt en hoe hij daar betekenis aan geeft. In
dat ‘betekenis geven’ onderscheid je wat jou inspireert en wat je de moeite waard vindt.
Levensbeschouwing (grote letter):
Het proces van het bewust ontwikkelen van een eigen persoonlijke levensbeschouwing noemen
we ‘levensbeschouwelijk leren’. We bedoelen met leren in dit kader zowel het leren door de
leerlingen (‘learning’) als het begeleiden van dit leerproces door leerkrachten (‘teaching’).
Proces van levensbeschouwelijk leren is een voortdurende cyclus (steeds opnieuw betekenis
geven aan de interacties in je omgeving).
Binnen levensbeschouwelijk onderwijs kun je het proces van betekenisgeven:
- actief in gang zetten
- specifiek gaan begeleiden
- nieuwe impulsen geven
Je maakt het impliciete proces van levensbeschouwelijke ontwikkeling expliciet.
,1.2 Wat is betekenis geven?
Ophangen van nieuwe indruk aan een bestaand kapstokje = betekenis geven
Of …
wijze waarop wat er van buiten op je afkomt, bij jou binnenkomt en welke waarde je hier aan
toekent.
er ontstaat gaandeweg een proces van betekenisgeving.
Bij betekenisgeven gaat het om de interpretatie van de interactie tussen iets buiten jou en iets
binnen in jou.
Betekenis geven is persoonlijk en subjectief
Soms gedeelde betekenissen in groepscontext
Verschillende contexten beïnvloeden je betekenisgeving
Betekenis is niet in de letterlijke zin, het is gericht op interpretatie (wat betekent het voor jou).
HERMENEUTISCHE communicatie = door interpretatie zoeken naar betekenis
Betekenisgeving gebeurt in interactie met je omgeving. Die omgeving verandert steeds dus jouw
betekenisgeving ook. Het is een proces dat altijd blijft doorgaan.
1.3 Drie doelen van levensbeschouwelijk leren
De meeste mensen hebben uiteindelijk behoefte aan een betekenisvolle manier van leven. Ze weten
en ervaren graag wat ze de moeite waard vinden om voor te leven, wat ze inspireert en wat ze de
weg wijst als je het even niet meer weet.
Iedereen in onze samenleving heeft de vrijheid om zelf te bepalen wat hij betekenisvol vindt. Daarin
bestaan grote verschillen tussen mensen. Zo leren kinderen begrip hebben voor de interpretaties van
anderen en de verschillen tussen elkaars mening.
De drie doelen:
a. Persoonlijke betekenis ontdekken
b. Omgaan met (levensbeschouwelijke) verschillen
c. Thuisraken in Levensbeschouwelijke Verhalen
,Doel A: persoonlijke betekenis ontdekken
Persoonlijke betekenis geven = (bewust) ontwikkelen van een eigen levensbeschouwelijke
identiteit
Antwoorden zoeken op vragen waar je je eigen antwoord op moet vinden/waarop geen
eenduidige antwoorden te geven zijn
Leerlingen vertrouwd maken met ‘levensbeschouwelijk taalgebruik’
Rol als leerkracht:
Thema’s en onderwerpen uitkiezen waarin levensbeschouwelijke betekenissen vervat zitten
(derde graad: Wat maakt mij gelukkig?)
Betekenissen bespreekbaar maken (Wat is geluk? Wat betekent gelukkig zijn voor mij?)
Ruimte laten voor eigen betekenisgeving (niet zelf alles invullen)
Kern van het doel:
Persoonlijke betekenisgeving/bewustwording
Doel B: omgaan met levensbeschouwelijke verschillen
Proces van betekenisgeving in interactie en uitwisseling met anderen (dialoog)
Kinderen ontdekken dat iedereen verschillend tegen de dingen aankijkt = verschillen
ontdekken
Kinderen ontdekken dat de invulling en betekenis van ‘geluk’ verschillend kan zijn en ze
ontdekken ook gelijkenissen.
Rol als leerkracht:
Het uitwisselen over verschillen in goede banen leiden (visies over de betekenis van geluk
laten uitwisselen)
Verschillen als een verrijking/meerwaarde bestempelen (verschillende interpretaties van
‘geluk’ kunnen naast elkaar bestaan)
Leerlingen met elkaar verbinden (het samen nadenken over levensbeschouwelijke thema’s
werkt verbindend)
Kern van het doel:
Interactie met anderen
Doel C: thuisraken in levensbeschouwelijke verhalen
Kinderen ontdekken dat hun levensvragen universeel zijn: generaties voor hen deelden
inzichten in de vorm van Verhalen (verhalen uit levensbeschouwelijke tradities).
De betekenissen die vervat zitten in verhalen koppelen aan de levensvragen/betekenisgeving
van kinderen.
= verdiepen in een verhaal
Het verhaal over de walvis doet leerlingen nadenken over hun visie over ‘geluk’.
, Rol als leerkracht:
Verhalen op maat van kinderen selecteren
Betekenissen in verhalen op het spoor komen en deze via vraagstelling koppelen aan de
(leefwereld van de) leerlingen
Bijbelverhalen symbolisch kunnen interpreteren + er de symbolische betekenissen uithalen
Kern van het doel:
Persoonlijke betekenisgeving verbinden aan Verhalen.
2. Visie op leren en kennis bij levensbeschouwelijk leren
2.1 Visie op leren
Concept ‘betekenis geven’ = sleutelbegrip in onze visie op leren
Kennis blijft pas hangen als deze als ‘zinvol’, ‘betekenisvol’ wordt ervaren
o constructivistische visie op leren
constructivisme gaat ervan uit dan iedereen zijn eigen werkelijkheid
construeert
leerlingen begrijpen informatie anders dan die is aangeboden
info wordt aangeboden, geïnterpreteerd, bewerkt en geassimileerd in
samenhang met aanwezige voorkennis
Kinderen hangen kennis en ervaringen aan ‘kapstokjes’ die reeds aanwezig zijn
o denk goed na over wat er bij het kind al aanwezig is en waar je bij aan kunt ‘haken’
Leren wordt effectief wanneer het niet alleen gaat om weten maar ook om ervaren, beleven,
voelen en waarderen
Zelf iets willen onderzoeken/ zelf willen nadenken over = belangrijke motor voor
levensbeschouwelijk leren
Losse kennis zonder context en betekenis wordt niet opgenomen
Non-formeel leren: leren door concrete ervaringen, echte problemen, hoe volwassenen (als
rolmodellen) er mee omgaan
Wat betekent dit voor mij als leerkracht?
Verhalen niet louter reproduceren (kennis) = begrijpend lezen niveau overstijgen
Naast kennis(doelen) ook procesdoelen (vaardigheden en ontwikkeling van attitudes)
opnemen
1. Doelen van levensbeschouwelijk leren
Levensbeschouwelijk leren is je persoonlijke kijk op het leven op basis van je ervaringen en welke
betekenis je daaraan geeft.
= proces van bewust ontwikkelen van een eigen persoonlijke levensbeschouwing via ‘learning’ en
‘teaching’
Learning = leren door leerlingen
Teaching = begeleiden van leerproces door leerkracht
= het impliciete (onbewuste) proces van levensbeschouwelijke ontwikkeling expliciet (bewust)
maken.
1.1 Definitie levensbeschouwelijk leren
levensbeschouwing (kleine letter):
Je levensbeschouwing is jouw hoogstpersoonlijke kijk op het leven. Iedereen ontwikkelt een
persoonlijke levensbeschouwing, door wat hij meemaakt en hoe hij daar betekenis aan geeft. In
dat ‘betekenis geven’ onderscheid je wat jou inspireert en wat je de moeite waard vindt.
Levensbeschouwing (grote letter):
Het proces van het bewust ontwikkelen van een eigen persoonlijke levensbeschouwing noemen
we ‘levensbeschouwelijk leren’. We bedoelen met leren in dit kader zowel het leren door de
leerlingen (‘learning’) als het begeleiden van dit leerproces door leerkrachten (‘teaching’).
Proces van levensbeschouwelijk leren is een voortdurende cyclus (steeds opnieuw betekenis
geven aan de interacties in je omgeving).
Binnen levensbeschouwelijk onderwijs kun je het proces van betekenisgeven:
- actief in gang zetten
- specifiek gaan begeleiden
- nieuwe impulsen geven
Je maakt het impliciete proces van levensbeschouwelijke ontwikkeling expliciet.
,1.2 Wat is betekenis geven?
Ophangen van nieuwe indruk aan een bestaand kapstokje = betekenis geven
Of …
wijze waarop wat er van buiten op je afkomt, bij jou binnenkomt en welke waarde je hier aan
toekent.
er ontstaat gaandeweg een proces van betekenisgeving.
Bij betekenisgeven gaat het om de interpretatie van de interactie tussen iets buiten jou en iets
binnen in jou.
Betekenis geven is persoonlijk en subjectief
Soms gedeelde betekenissen in groepscontext
Verschillende contexten beïnvloeden je betekenisgeving
Betekenis is niet in de letterlijke zin, het is gericht op interpretatie (wat betekent het voor jou).
HERMENEUTISCHE communicatie = door interpretatie zoeken naar betekenis
Betekenisgeving gebeurt in interactie met je omgeving. Die omgeving verandert steeds dus jouw
betekenisgeving ook. Het is een proces dat altijd blijft doorgaan.
1.3 Drie doelen van levensbeschouwelijk leren
De meeste mensen hebben uiteindelijk behoefte aan een betekenisvolle manier van leven. Ze weten
en ervaren graag wat ze de moeite waard vinden om voor te leven, wat ze inspireert en wat ze de
weg wijst als je het even niet meer weet.
Iedereen in onze samenleving heeft de vrijheid om zelf te bepalen wat hij betekenisvol vindt. Daarin
bestaan grote verschillen tussen mensen. Zo leren kinderen begrip hebben voor de interpretaties van
anderen en de verschillen tussen elkaars mening.
De drie doelen:
a. Persoonlijke betekenis ontdekken
b. Omgaan met (levensbeschouwelijke) verschillen
c. Thuisraken in Levensbeschouwelijke Verhalen
,Doel A: persoonlijke betekenis ontdekken
Persoonlijke betekenis geven = (bewust) ontwikkelen van een eigen levensbeschouwelijke
identiteit
Antwoorden zoeken op vragen waar je je eigen antwoord op moet vinden/waarop geen
eenduidige antwoorden te geven zijn
Leerlingen vertrouwd maken met ‘levensbeschouwelijk taalgebruik’
Rol als leerkracht:
Thema’s en onderwerpen uitkiezen waarin levensbeschouwelijke betekenissen vervat zitten
(derde graad: Wat maakt mij gelukkig?)
Betekenissen bespreekbaar maken (Wat is geluk? Wat betekent gelukkig zijn voor mij?)
Ruimte laten voor eigen betekenisgeving (niet zelf alles invullen)
Kern van het doel:
Persoonlijke betekenisgeving/bewustwording
Doel B: omgaan met levensbeschouwelijke verschillen
Proces van betekenisgeving in interactie en uitwisseling met anderen (dialoog)
Kinderen ontdekken dat iedereen verschillend tegen de dingen aankijkt = verschillen
ontdekken
Kinderen ontdekken dat de invulling en betekenis van ‘geluk’ verschillend kan zijn en ze
ontdekken ook gelijkenissen.
Rol als leerkracht:
Het uitwisselen over verschillen in goede banen leiden (visies over de betekenis van geluk
laten uitwisselen)
Verschillen als een verrijking/meerwaarde bestempelen (verschillende interpretaties van
‘geluk’ kunnen naast elkaar bestaan)
Leerlingen met elkaar verbinden (het samen nadenken over levensbeschouwelijke thema’s
werkt verbindend)
Kern van het doel:
Interactie met anderen
Doel C: thuisraken in levensbeschouwelijke verhalen
Kinderen ontdekken dat hun levensvragen universeel zijn: generaties voor hen deelden
inzichten in de vorm van Verhalen (verhalen uit levensbeschouwelijke tradities).
De betekenissen die vervat zitten in verhalen koppelen aan de levensvragen/betekenisgeving
van kinderen.
= verdiepen in een verhaal
Het verhaal over de walvis doet leerlingen nadenken over hun visie over ‘geluk’.
, Rol als leerkracht:
Verhalen op maat van kinderen selecteren
Betekenissen in verhalen op het spoor komen en deze via vraagstelling koppelen aan de
(leefwereld van de) leerlingen
Bijbelverhalen symbolisch kunnen interpreteren + er de symbolische betekenissen uithalen
Kern van het doel:
Persoonlijke betekenisgeving verbinden aan Verhalen.
2. Visie op leren en kennis bij levensbeschouwelijk leren
2.1 Visie op leren
Concept ‘betekenis geven’ = sleutelbegrip in onze visie op leren
Kennis blijft pas hangen als deze als ‘zinvol’, ‘betekenisvol’ wordt ervaren
o constructivistische visie op leren
constructivisme gaat ervan uit dan iedereen zijn eigen werkelijkheid
construeert
leerlingen begrijpen informatie anders dan die is aangeboden
info wordt aangeboden, geïnterpreteerd, bewerkt en geassimileerd in
samenhang met aanwezige voorkennis
Kinderen hangen kennis en ervaringen aan ‘kapstokjes’ die reeds aanwezig zijn
o denk goed na over wat er bij het kind al aanwezig is en waar je bij aan kunt ‘haken’
Leren wordt effectief wanneer het niet alleen gaat om weten maar ook om ervaren, beleven,
voelen en waarderen
Zelf iets willen onderzoeken/ zelf willen nadenken over = belangrijke motor voor
levensbeschouwelijk leren
Losse kennis zonder context en betekenis wordt niet opgenomen
Non-formeel leren: leren door concrete ervaringen, echte problemen, hoe volwassenen (als
rolmodellen) er mee omgaan
Wat betekent dit voor mij als leerkracht?
Verhalen niet louter reproduceren (kennis) = begrijpend lezen niveau overstijgen
Naast kennis(doelen) ook procesdoelen (vaardigheden en ontwikkeling van attitudes)
opnemen
