Rechtssociologie is een bijzondere specialisatie binnen het recht. Sociologie is de kennis van de
samenleving, de kennis van het leven van mensen in groepsverband. Het gaat op het bestuderen van
regelmatigheden die voortvloeien uit het feit dat mensen deel uitmaken van groepen.
Het bottom-up perspectief staat centraal, dus niet zozeer het officiële perspectief van de overheid staat
centraal, maar het recht wordt bekeken vanuit de burger. T-shaped lawyers: zijn mensen die wel kennis
hebben van het recht, maar ook kennis hebben van andere disciplines die ze hieraan kunnen koppelen.
Een rol is een specifieke positie in het netwerk van sociale verhoudingen die bepaalde verwachtingen
ten aanzien van diegene die deze positie inneemt met zich meebrengt. Worden verwachtingen niet
beantwoord en vallen mensen uit hun rol dan zullen diegenen die deze verwachtingen koesterden
doorgaans corrigerend optreden.
Institutie heeft betrekking op het ordelijke karakter van de sociale verhoudingen. Waar het begrip rol
betrekking heeft op de sociale positie van individuen, verwijst institutie naar een samenspel van rollen
die onderling door geschreven en ongeschreven regels geordend zijn.
Er is sprake van een organisatie wanneer rollen opgenomen worden in een samenhangend verband dat
gericht is op het bereiken van bepaalde doeleinden.
De rechtssociologie vertaalt elk juridisch verschijnsel in termen van sociaal bepaalde
handelingspatronen als rollen, instituties of organisaties. Anders dan juristen die gelijk gezaghebbende
tekst opzoeken is de eerste impuls om menselijk handelen te gaan observeren. Dit wordt door Pound
beschreven als law in the books vs law in action. Binnen rechtssociologisch denken kunnen 2
benaderingen worden onderscheiden: sociale genese/ productie van recht (de belangstelling gaat uit
naar het verklaren van recht als uitkomst van sociale verhoudingen) en sociale werking van recht (de
invloed van het recht op menselijk handelen).
- Sociale genese/ productie van recht: rechtssociologen onderscheiden 4 verschillende
maatschappelijke bronnen van recht.
o De politiek: rechtsvorming wordt gevormd door de bestaande politieke
machtsverhoudingen in een land.
o Economisch-technologische ontwikkelingen: zijn sterk bepalend voor de inrichting van
het rechtssysteem.
o Juridische professionals: het is belangrijk om te weten hoe de rechterlijke macht
functioneert, hoe deze is samengesteld en hoe haar werkzaamheden zijn georganiseerd.
o Rechtsopvattingen van burgers: zijn van belang voor de rechtsvorming.
Durkheim zegt dat sociale feiten, feiten zijn die niet tot individuele handelingen herleid zouden kunnen
worden. De kracht van sociale cohesie, of de mate waarin individuen gebonden zijn aan hun omgeving,
is bepalend voor het aantal zelfmoorden.
− Mechanische solidariteit: solidariteit bestaat doordat mensen dezelfde handelingen en
denkbeelden hebben. De waarde van het normovertredende individu wordt volledig
overschaduwd door de schok die de verstoring van de religieus vereerde orde teweegbrengt.