Samenvatting
Risicomanagem
ent
Strategie Nationale Veiligheid (2007)
Met de strategie nationale veiligheid legt de overheid verschillende typen rampen of
crises langs eenzelfde meetlat. Zij kijkt daarbij naar de waarschijnlijkheid dat een
bepaalde crisis zich zal voordoen, hoe groot de impact van de crisis is als deze zich
voordoet en wat daaraan te doen is. In andere woorden: “wat
komt er op Nederland af, hoe erg is dat en wat kunnen we daaraan doen?”.
De strategie nationale veiligheid is het instrument waarmee de overheid aan
risicomanagement doet.
Doel
Het doel van de strategie nationale veiligheid is om integraal, systematisch en
periodiek na te gaan welke rampen of crises zich kunnen voordoen en welke impact
ze kunnen hebben op de maatschappij.
Waarom Strategie Nationale Veiligheid?
1. Het kabinet wil voorkomen dat de Nederlandse maatschappij ontwricht raakt als
gevolg van een ramp of crisis.
2. Wanneer een ramp of crisis zich voordoet dat wij daar zo goed mogelijk op
kunnen reageren.
3. Vanwege de integrale opzet krijgt de overheid goed zicht op de
waarschijnlijkheid en de ernst van de dreigingen ten opzichte van elkaar.
4. De uitkomsten van de strategie stellen ons in staat om prioriteiten te stellen in
de aanpak van dreigingen.
Opdrachtgever van de uitwerking
1. Opdrachtgever: Het kabinet.
2. Advies: De ministerraad krijgt jaarlijks een overzicht van de risico’s die
Nederland bedreigen en geven hierop een advies met eventuele maatregelen.
3. Verantwoordelijk voor de uitvoering: de minister van Binnenlandse Zaken en
Koninklijke relaties
, 4. De uitvoering: gebeurt in samenwerking met andere ministeries, decentrale
overheden, het bedrijfsleven, kennisinstituten en planbureaus.
Uitwerking Strategie Nationale Veiligheid
1. Mogelijk uit te werken scenario’s geïdentificeerd en wordt in de
interdepartementale Stuurgroep Nationale Veiligheid beslist welke risico’s
daadwerkelijk worden uitgewerkt.
2. Risico’s worden uitgewerkt en beoordeeld door een werkgroep van experts, wat
leidt tot nationale risicobeoordeling. De werkgroep wordt voorgezeten door een
vertegenwoordiger van het meest betrokken vakdepartement.
3. Op basis van de risicobeoordeling wordt een capaciteitenanalyse doorlopen
door een werkgroep van experts. In die capaciteitenanalyse wordt gekeken of
we beschikken over voldoende capaciteiten (mensen, materieel, kennis,
vaardigheden en afspraken) om de dreiging het hoofd te bieden en welke
capaciteiten versterking nodig hebben.
4. Er wordt een rapportage opgesteld ten behoeve van de ministerraad, waarin de
risicobeoordelingen uitgewerkt zijn en capaciteiten versterkt worden.
SNV-onderzoek in 4 stappen
1. Identificeren en beschrijven (mogelijke) dreigingen (a.d.h.v. scenario’s).
2. Vergelijken van risico’s (waarschijnlijkheden en gevolgen, Zie NRB).
3. Bepalen aanpak (preventie, preparatie, respons).
4. Uitvoeren prioritaire maatregelen.
Methodiek strategie Nationale Veiligheid
Werken met scenario’s, risicobeoordeling en capaciteiten. Het beschrijft de manier
waarop binnen de strategie de scenario-ontwikkeling, nationale risicobeoordeling en
capaciteitenanalyse wordt ingevuld.
De methode biedt een handvat voor een uniforme risicobeoordeling, waarbij het risico
wordt bepaald door zowel de waarschijnlijkheid dat het scenario binnen een periode
van vijf jaar plaatsvindt als het effect op 5 vitale belangen. Daarnaast biedt de
methode een handvat voor de aansluitende capaciteitenanalyse en agendering.
5 vitale belangen
1. Aantasting van de integriteit van het grondgebied
Territoriale veiligheid 2. Aantasting van de integriteit van de internationale
positie van Nederland
1. Doden
Fysieke veiligheid 2. Ernstig gewonden en chronisch zieken
3. Lichamelijk lijden (gebrek aan primaire levensbehoeften)
Economische veiligheid 1. Kosten en aantasting economie
Ecologische veiligheid 1. Langdurige aantasting van het milieu en natuur (flora en
fauna)
1. Verstoring van het dagelijks leven
Sociale en politieke stabiliteit 2. Aantasting van de democratische rechtsstaat
3. Sociaalpsychologische impact en maatschappelijke onrust
,Voortgangsbrief Nationale Veiligheid 2015
Strategieën voor waarborging veiligheid
- Strategie Nationale Veiligheid
- De contraterrorisme-Strategie
- De Cyber Security Strategie
De Strategie Nationale Veiligheid stoelt op 3 pijlers
1. Het analyseren van dreigingen en risico’s
2. Het sturen op te versterken capaciteiten
3. Het waarborgen van de continuïteit van de vitale infrastructuur
Nationale Veiligheidsprofiel
Zal een overkoepelende analyse bieden van de belangrijkste (all hazard) risico’s en
dreigingen voor de nationale veiligheid, en ook een overzicht van relevante
technologische en maatschappelijke ontwikkelingen. Op basis van het Nationale
Veiligheidsprofiel moet, met een separate capaciteitenanalyse, kunnen worden
bepaald of en in hoeverre Nederland voldoende is voorbereid op verschillende
dreigingen voor de nationale veiligheid.
Capaciteitenprogramma
Capaciteitenanalyses, evaluaties uit crisisoefeningen en lessen uit incidenten in
binnen- en buitenland. Ook technologieverkenningen vormen input voor het
capaciteitenprogramma, wanneer zij leiden tot kansen om taken beter of goedkoper
uit te voeren.
Vitaliteitsbeoordeling
- De beoordeling of een proces vitaal is, wordt gemaakt wanneer
maatschappelijke ontwikkelingen daar aanleiding toe geven.
- Wordt gemaakt op basis van de opgestelde impactcriteria, zoals economische
schade en fysieke gevolgen.
Bij de beoordeling zijn er twee categorieën:
Categorie A Categorie B
In deze categorie staat de infrastructuur In deze categorie staat de infrastructuur
die bij verstoring, aantasting of uitval de die bij verstoring, aantasting of uitval de
ondergrenzen van minstens een van de ondergrenzen van minstens een van de
vier impactcriteria voor categorie A drie impactcriteria voor categorie B
raakt: raakt:
1. Economische gevolgen 1. Economische gevolgen
Meer dan ca. 50 miljard euro schade of Meer dan ca. 5 miljard euro schade of
ca. 5.0% daling reëel inkomen ca. 1.0% daling reëel inkomen
2. Fysieke gevolgen 2. Fysieke gevolgen
Meer dan 10.000 personen dood, ernstig Meer dan 1.000 personen dood, ernstig
gewond of chronisch ziek gewond of chronisch ziek
3. Sociaal maatschappelijke 3. Sociaal maatschappelijke
gevolgen gevolgen
Meer dan 1 miljoen personen Meer dan 100.000 personen
ondervinden emotionele problemen of ondervinden emotionele problemen of
ernstig maatschappelijke ernstig maatschappelijke
overlevingsproblemen overlevingsproblemen
4. Cascade (proces dat in
stappen verloopt) gevolgen
, 8 thema’s
Vallen onder het Nationaal Veiligheidsprofiel.
8 thema’s met 33 scenario’s
1. Natuurrampen
2. Bedreigingen voor gezondheid en milieu
3. Zware ongevallen
4. Verstoring vitale infrastructuur
5. Cyberdreigingen
6. Ondermijning, extremisme en terrorisme
7. Geopolitieke dreigingen (de invloed van geografische factoren op politieke
vraagstukken), de strijd om de beheersing van land, zee en luchtruim ter
afbakening van grenzen en invloedsferen
8. Financieel-economische bedreigingen
Vitale Infrastructuur
Vitale Sectoren
We spreken van een vitale sector als het gaat om producten, diensten en de
onderliggende processen die, als zij uitvallen, maatschappelijke ontwrichting kunnen
veroorzaken (veel slachtoffers, grote economische schade, lang herstel zonder reële
alternatieven).
Voorbeelden: Keren en Beheren oppervlaktewater, Openbare Orde en Veiligheid
(brandweer, politie en geneeskundige hulpverlening bij rampen en crises).
Risicomanagem
ent
Strategie Nationale Veiligheid (2007)
Met de strategie nationale veiligheid legt de overheid verschillende typen rampen of
crises langs eenzelfde meetlat. Zij kijkt daarbij naar de waarschijnlijkheid dat een
bepaalde crisis zich zal voordoen, hoe groot de impact van de crisis is als deze zich
voordoet en wat daaraan te doen is. In andere woorden: “wat
komt er op Nederland af, hoe erg is dat en wat kunnen we daaraan doen?”.
De strategie nationale veiligheid is het instrument waarmee de overheid aan
risicomanagement doet.
Doel
Het doel van de strategie nationale veiligheid is om integraal, systematisch en
periodiek na te gaan welke rampen of crises zich kunnen voordoen en welke impact
ze kunnen hebben op de maatschappij.
Waarom Strategie Nationale Veiligheid?
1. Het kabinet wil voorkomen dat de Nederlandse maatschappij ontwricht raakt als
gevolg van een ramp of crisis.
2. Wanneer een ramp of crisis zich voordoet dat wij daar zo goed mogelijk op
kunnen reageren.
3. Vanwege de integrale opzet krijgt de overheid goed zicht op de
waarschijnlijkheid en de ernst van de dreigingen ten opzichte van elkaar.
4. De uitkomsten van de strategie stellen ons in staat om prioriteiten te stellen in
de aanpak van dreigingen.
Opdrachtgever van de uitwerking
1. Opdrachtgever: Het kabinet.
2. Advies: De ministerraad krijgt jaarlijks een overzicht van de risico’s die
Nederland bedreigen en geven hierop een advies met eventuele maatregelen.
3. Verantwoordelijk voor de uitvoering: de minister van Binnenlandse Zaken en
Koninklijke relaties
, 4. De uitvoering: gebeurt in samenwerking met andere ministeries, decentrale
overheden, het bedrijfsleven, kennisinstituten en planbureaus.
Uitwerking Strategie Nationale Veiligheid
1. Mogelijk uit te werken scenario’s geïdentificeerd en wordt in de
interdepartementale Stuurgroep Nationale Veiligheid beslist welke risico’s
daadwerkelijk worden uitgewerkt.
2. Risico’s worden uitgewerkt en beoordeeld door een werkgroep van experts, wat
leidt tot nationale risicobeoordeling. De werkgroep wordt voorgezeten door een
vertegenwoordiger van het meest betrokken vakdepartement.
3. Op basis van de risicobeoordeling wordt een capaciteitenanalyse doorlopen
door een werkgroep van experts. In die capaciteitenanalyse wordt gekeken of
we beschikken over voldoende capaciteiten (mensen, materieel, kennis,
vaardigheden en afspraken) om de dreiging het hoofd te bieden en welke
capaciteiten versterking nodig hebben.
4. Er wordt een rapportage opgesteld ten behoeve van de ministerraad, waarin de
risicobeoordelingen uitgewerkt zijn en capaciteiten versterkt worden.
SNV-onderzoek in 4 stappen
1. Identificeren en beschrijven (mogelijke) dreigingen (a.d.h.v. scenario’s).
2. Vergelijken van risico’s (waarschijnlijkheden en gevolgen, Zie NRB).
3. Bepalen aanpak (preventie, preparatie, respons).
4. Uitvoeren prioritaire maatregelen.
Methodiek strategie Nationale Veiligheid
Werken met scenario’s, risicobeoordeling en capaciteiten. Het beschrijft de manier
waarop binnen de strategie de scenario-ontwikkeling, nationale risicobeoordeling en
capaciteitenanalyse wordt ingevuld.
De methode biedt een handvat voor een uniforme risicobeoordeling, waarbij het risico
wordt bepaald door zowel de waarschijnlijkheid dat het scenario binnen een periode
van vijf jaar plaatsvindt als het effect op 5 vitale belangen. Daarnaast biedt de
methode een handvat voor de aansluitende capaciteitenanalyse en agendering.
5 vitale belangen
1. Aantasting van de integriteit van het grondgebied
Territoriale veiligheid 2. Aantasting van de integriteit van de internationale
positie van Nederland
1. Doden
Fysieke veiligheid 2. Ernstig gewonden en chronisch zieken
3. Lichamelijk lijden (gebrek aan primaire levensbehoeften)
Economische veiligheid 1. Kosten en aantasting economie
Ecologische veiligheid 1. Langdurige aantasting van het milieu en natuur (flora en
fauna)
1. Verstoring van het dagelijks leven
Sociale en politieke stabiliteit 2. Aantasting van de democratische rechtsstaat
3. Sociaalpsychologische impact en maatschappelijke onrust
,Voortgangsbrief Nationale Veiligheid 2015
Strategieën voor waarborging veiligheid
- Strategie Nationale Veiligheid
- De contraterrorisme-Strategie
- De Cyber Security Strategie
De Strategie Nationale Veiligheid stoelt op 3 pijlers
1. Het analyseren van dreigingen en risico’s
2. Het sturen op te versterken capaciteiten
3. Het waarborgen van de continuïteit van de vitale infrastructuur
Nationale Veiligheidsprofiel
Zal een overkoepelende analyse bieden van de belangrijkste (all hazard) risico’s en
dreigingen voor de nationale veiligheid, en ook een overzicht van relevante
technologische en maatschappelijke ontwikkelingen. Op basis van het Nationale
Veiligheidsprofiel moet, met een separate capaciteitenanalyse, kunnen worden
bepaald of en in hoeverre Nederland voldoende is voorbereid op verschillende
dreigingen voor de nationale veiligheid.
Capaciteitenprogramma
Capaciteitenanalyses, evaluaties uit crisisoefeningen en lessen uit incidenten in
binnen- en buitenland. Ook technologieverkenningen vormen input voor het
capaciteitenprogramma, wanneer zij leiden tot kansen om taken beter of goedkoper
uit te voeren.
Vitaliteitsbeoordeling
- De beoordeling of een proces vitaal is, wordt gemaakt wanneer
maatschappelijke ontwikkelingen daar aanleiding toe geven.
- Wordt gemaakt op basis van de opgestelde impactcriteria, zoals economische
schade en fysieke gevolgen.
Bij de beoordeling zijn er twee categorieën:
Categorie A Categorie B
In deze categorie staat de infrastructuur In deze categorie staat de infrastructuur
die bij verstoring, aantasting of uitval de die bij verstoring, aantasting of uitval de
ondergrenzen van minstens een van de ondergrenzen van minstens een van de
vier impactcriteria voor categorie A drie impactcriteria voor categorie B
raakt: raakt:
1. Economische gevolgen 1. Economische gevolgen
Meer dan ca. 50 miljard euro schade of Meer dan ca. 5 miljard euro schade of
ca. 5.0% daling reëel inkomen ca. 1.0% daling reëel inkomen
2. Fysieke gevolgen 2. Fysieke gevolgen
Meer dan 10.000 personen dood, ernstig Meer dan 1.000 personen dood, ernstig
gewond of chronisch ziek gewond of chronisch ziek
3. Sociaal maatschappelijke 3. Sociaal maatschappelijke
gevolgen gevolgen
Meer dan 1 miljoen personen Meer dan 100.000 personen
ondervinden emotionele problemen of ondervinden emotionele problemen of
ernstig maatschappelijke ernstig maatschappelijke
overlevingsproblemen overlevingsproblemen
4. Cascade (proces dat in
stappen verloopt) gevolgen
, 8 thema’s
Vallen onder het Nationaal Veiligheidsprofiel.
8 thema’s met 33 scenario’s
1. Natuurrampen
2. Bedreigingen voor gezondheid en milieu
3. Zware ongevallen
4. Verstoring vitale infrastructuur
5. Cyberdreigingen
6. Ondermijning, extremisme en terrorisme
7. Geopolitieke dreigingen (de invloed van geografische factoren op politieke
vraagstukken), de strijd om de beheersing van land, zee en luchtruim ter
afbakening van grenzen en invloedsferen
8. Financieel-economische bedreigingen
Vitale Infrastructuur
Vitale Sectoren
We spreken van een vitale sector als het gaat om producten, diensten en de
onderliggende processen die, als zij uitvallen, maatschappelijke ontwrichting kunnen
veroorzaken (veel slachtoffers, grote economische schade, lang herstel zonder reële
alternatieven).
Voorbeelden: Keren en Beheren oppervlaktewater, Openbare Orde en Veiligheid
(brandweer, politie en geneeskundige hulpverlening bij rampen en crises).
