Samenvatting sociale ongelijkheid
Bachelor Sociologie Radboud universiteit
Doelen van de cursus:
- definieer kernconcepten met betrekking tot sociale ongelijkheid;
- de mate van ongelijkheid in uitkomsten berekenen en meten met oa de GINI-index;
- de mate van ongelijkheid in kansen berekenen en meten met oa de odds-ratio;
- trends in sociale ongelijkheid beschrijven;
- regionale variatie in sociale ongelijkheid beschrijven;
- de oorzaken en gevolgen van sociale ongelijkheid uitleggen met verschillende theorieën
kaders die uitgaan van methodisch individualisme en waarin middelen (bv. sociaal, cultureel,
economisch, menselijk kapitaal) en regels en normen van instellingen spelen een centrale rol;
- constructief deelnemen aan de actuele (beleids)debatten over sociale ongelijkheid, met
speciale aandacht voor discriminatie en percepties van rechtvaardigheid;
- conceptuele modellen uitleggen en tekenen met betrekking tot sociale ongelijkheid die
onechte, gemedieerde en gemodereerde relaties.
Inhoud
Doelen van de cursus:............................................................................................................................1
Defining the problem.............................................................................................................................3
Measuring social inequality....................................................................................................................4
(Trends in) economische ongelijkheid....................................................................................................5
Measuring social inequality part 2..........................................................................................................7
Verandering van ongelijkheid.................................................................................................................9
Armoede en gevolgen..........................................................................................................................12
Conceptuele modellen.........................................................................................................................16
General theoretical framework............................................................................................................18
Status attainment model......................................................................................................................21
Health inequality..................................................................................................................................24
Health inequality (part 2).....................................................................................................................28
Gender inequality.................................................................................................................................31
Gender inequality (deel 2)....................................................................................................................37
Political inequality................................................................................................................................39
Politieke ongelijkheid deel 2.................................................................................................................43
Social policy..........................................................................................................................................45
Congres: Symposium ongelijkheid en educatie....................................................................................48
Samenvatting van verplicht bijbehorende literatuur............................................................................50
, Economische ongelijkheid: Facundo Alvaredo, F., Chancel, L., Piketty, T., Saez, E., & Zucman, G.
(2018). World inequality report 2018 Executive Summary (2018)...................................................50
Economische ongelijkheid: Abhijit V. Banerjee & Esther Duflo, How Poverty Ends: The Many Paths
to Progress - And Why They Might Not Continue, 99 Foreign Aff. 22 (2020)....................................50
Economische ongelijkheid: Wilkinson, R. G., & Pickett, K. E. (2009). Inkomensongelijkheid en
sociale disfunctie. Jaaroverzicht sociologie, 35, 493-511..................................................................50
Economische ongelijkheid: Stiglitz, J. E. (2015). De prijs van ongelijkheid: hoe de verdeelde
samenleving van vandaag onze toekomst in gevaar brengt. In Sustainable Humanity, Sustainable
Nature: Our Responsibility (pp. 379-399).........................................................................................51
Ongelijkheid op werk/onderwijs: - Tolsma, J., & Wolbers, M. H. (2014). Sociale afkomst en
beroepssucces bij het betreden van de arbeidsmarkt in Nederland, 1931-80. Acta Sociologica,
57(3), 253-269..................................................................................................................................52
Ongelijkheid op werk/onderwijs: Erikson, R. (2020). Ongelijkheid van onderwijskansen - De rol van
prestaties en keuze. Europese Review, 28(S1), S44-S55. DOI: 10.1017/S1062798720000897.........52
Ongelijkheid werk/onderwijs: Van de Werfhorst, H. G., & Hofstede, S. (2007). Cultureel kapitaal of
relatieve risicoaversie? Twee mechanismen voor onderwijsongelijkheid vergeleken. The British
Journal of Sociology, 58, 391-415.....................................................................................................53
Gezondheidsongelijkheid: - Braveman, P., Egerter, S., & Williams, D.R. (2011). De sociale
determinanten van gezondheid: volwassen worden. Jaaroverzicht volksgezondheid, 32, 381-398.54
Gezondheidsongelijkheid: Benach, J., Muntaner, C., Chung, H., & Benavides, F. (2010).
Immigration, Employment Relations, and Health: Developing a Research Agenda. American journal
of industrial medicine.......................................................................................................................55
Gezondheidsongelijkheid: Woolf, S. & Braveman, P. (2011). Where Health Disparities Begin: The
Role Of Social And Economic Determinants—And Why Current Policies May Make Matters Worse.
Health affairs....................................................................................................................................55
Politieke ongelijkheid: Lindh, A., & McCall, L. (2020). Klassenpositie en politieke mening in rijke
democratieën. Jaaroverzicht van de sociologie, 46..........................................................................56
Politieke ongelijkheid: Ford, R., & Jennings, W. (2020). De veranderende splitsingspolitiek van
West-Europa. Jaaroverzicht politicologie, 23(1), 295-314................................................................57
Gender ongelijkheid: Charles, M., & Bradley, K. (2009). Indulging Our Gendered Selves? Sex
Segregation by Field of Study in 44 Countries. University of Chicago...............................................59
Genderongelijkheid: blau, F., & Kahn, L., (2017). The Gender Wage Gap: Extent, Trends, and
Explanations. Journal of economic literature. 789-865....................................................................59
Genderongelijkheid: Klasen, S., & Lamanna, F., (2009). The Impact of Gender Inequality in
Education and Employment on Economic Growth: New Evidence for a Panel of Countries. Feminist
Economics.........................................................................................................................................61
Sociaal beleid: Stiglitz, J. E. (2015). De oorsprong van ongelijkheid, en beleid om die in te dammen.
National Tax Journal, 68 (2), 425-448...............................................................................................62
Sociaal beleid: Katikireddi SV, Lal S, Carrol ED, et al. Ongelijke impact van de COVID-19-crisis op
etnische minderheidsgroepen: een kader voor het begrijpen en aanpakken van ongelijkheden. J
Epidemiol Community Health 2021;75: 970-974..............................................................................63
Defining the problem..............................................................................................................................3
,Measuring social inequality....................................................................................................................3
(Trends in) economische ongelijkheid....................................................................................................3
Measuring social inequality part 2..........................................................................................................5
Verandering van ongelijkheid................................................................................................................7
Armoede en gevolgen...........................................................................................................................10
Conceptuele modellen..........................................................................................................................14
General theoretical framework.............................................................................................................16
Status attainment model.......................................................................................................................18
Health inequality..................................................................................................................................22
Health inequality (part 2)......................................................................................................................25
Gender inequality.................................................................................................................................29
Gender inequality (deel 2)....................................................................................................................35
Political inequality................................................................................................................................36
Politieke ongelijkheid deel 2................................................................................................................39
Social policy.........................................................................................................................................41
Congres: Symposium ongelijkheid en educatie....................................................................................43
Samenvatting van verplicht bijbehorende literatuur.............................................................................46
Defining the problem
Ongelijkheid als sociaal probleem
- Ongelijkheid is niet een kenmerk van een individu, je hebt meerdere mensen nodig
- Ongelijkheid kan alleen geobserveerd worden tussen 2 of meer individuen
- Het is een sociaal fenomeen; het is een kenmerk van een groep. Het is geen individueel
kenmerk
- Veel mensen (politici, wetenschappers en normale mensen) zijn bezorgd over ongelijkheid
o Omdat ze sterke normatieve ideeën hebben over de eerlijke mate van ongelijkheid
For some there may be too little inequality
For some there may be too much inequality
o Het is een sociaal probleem Omdat (te weinig en teveel) ongelijkheid wordt
beschouwd als een grote impact op het functioneren en het welzijn van groepen. En de
sociale agenten die de groepen maken.
Ongelijkheid: De ongelijke verdeling van hulpbronnen, rechten, macht en kansen (voor het verkrijgen
van hulpbronnen, rechten en macht)
Er zijn twee typen van ongelijkheid:
- Het probleem van sociale stratificatie: ongelijkheid van uitkomsten
o = de ongelijke verdeling van goederen, rechten en macht. Het gaat niet alleen over
geld.
- Het probleem van sociale mobiliteit: ongelijkheid van kansen
, o = causale relaties tussen een kenmerk van een individu (of land etc.) en een uitkomst
in een ander levensdomein
Bv je geslacht kan gevolgen hebben op je banenkansen.
Het beïnvloedt verschillende levensdomeinen en sociale dimensies:
1. Economisch domein
2. Educatieve carrières
3. Gezondheid
4. Sociale relaties
5. Politieke macht
6. Residentiële carrières
7. Etc.
Ongelijke uitkomsten in een aspect leiden weer tot ongelijke uitkomsten in een ander aspect.
Bv: mensen met heel veel spaargeld kunnen ervoor kiezen
om het geld te investeren om vervolgens nog meer spaargeld
te hebben. Dus de kanswinsten/dividend krijgen zijn
ongelijk verdeeld, en daarom worden de uitkomsten in
ongelijkheid spaargeld versterkt.
Om een goede onderzoeksvraag te formuleren is het belangrijk om de ‘wat?’ Te formuleren.
Namelijk welk type ongelijkheid? (kansen of uitkomsten). En welke sociale dimensie? (economisch,
cultureel, sociaal, educatief etc).
Wie vergelijken we?
- Sociale agenten: individuen, instituties, landen?
- Specifieke subgroepen: mannen/vrouwen, rijk/arm?
Wanneer? Welke tijdsperiode?
Waar? Welke sociale context?
Measuring social inequality
Hierbij wordt gekeken naar het probleem van sociale stratificatie: ongelijkheid in uitkomsten. Dit is de
ongelijkheid in uitkomsten, de ongelijke verdeling van bronnen, rechten en macht.
Om ongelijkheid te berekenen, kan er als eerste gekeken worden naar de vermogensratio van een
samenleving. Deze formule ziet er als volgt uit:
Vermogensratio: % rijkste groep / % armste groep =
Stel dat er als antwoord 1,5 uit komt, dan betekent dit dat de rijkste groep
anderhalf keer zoveel verdient als de arme groep.
Om de werkelijke ongelijkheid te bereken wordt de lorenzcurve
gebruikt: werkelijke ongelijkheid (het buikje van de lijn) delen door de
maximale ongelijkheid (Rechtsonder diagonaal)
Bachelor Sociologie Radboud universiteit
Doelen van de cursus:
- definieer kernconcepten met betrekking tot sociale ongelijkheid;
- de mate van ongelijkheid in uitkomsten berekenen en meten met oa de GINI-index;
- de mate van ongelijkheid in kansen berekenen en meten met oa de odds-ratio;
- trends in sociale ongelijkheid beschrijven;
- regionale variatie in sociale ongelijkheid beschrijven;
- de oorzaken en gevolgen van sociale ongelijkheid uitleggen met verschillende theorieën
kaders die uitgaan van methodisch individualisme en waarin middelen (bv. sociaal, cultureel,
economisch, menselijk kapitaal) en regels en normen van instellingen spelen een centrale rol;
- constructief deelnemen aan de actuele (beleids)debatten over sociale ongelijkheid, met
speciale aandacht voor discriminatie en percepties van rechtvaardigheid;
- conceptuele modellen uitleggen en tekenen met betrekking tot sociale ongelijkheid die
onechte, gemedieerde en gemodereerde relaties.
Inhoud
Doelen van de cursus:............................................................................................................................1
Defining the problem.............................................................................................................................3
Measuring social inequality....................................................................................................................4
(Trends in) economische ongelijkheid....................................................................................................5
Measuring social inequality part 2..........................................................................................................7
Verandering van ongelijkheid.................................................................................................................9
Armoede en gevolgen..........................................................................................................................12
Conceptuele modellen.........................................................................................................................16
General theoretical framework............................................................................................................18
Status attainment model......................................................................................................................21
Health inequality..................................................................................................................................24
Health inequality (part 2).....................................................................................................................28
Gender inequality.................................................................................................................................31
Gender inequality (deel 2)....................................................................................................................37
Political inequality................................................................................................................................39
Politieke ongelijkheid deel 2.................................................................................................................43
Social policy..........................................................................................................................................45
Congres: Symposium ongelijkheid en educatie....................................................................................48
Samenvatting van verplicht bijbehorende literatuur............................................................................50
, Economische ongelijkheid: Facundo Alvaredo, F., Chancel, L., Piketty, T., Saez, E., & Zucman, G.
(2018). World inequality report 2018 Executive Summary (2018)...................................................50
Economische ongelijkheid: Abhijit V. Banerjee & Esther Duflo, How Poverty Ends: The Many Paths
to Progress - And Why They Might Not Continue, 99 Foreign Aff. 22 (2020)....................................50
Economische ongelijkheid: Wilkinson, R. G., & Pickett, K. E. (2009). Inkomensongelijkheid en
sociale disfunctie. Jaaroverzicht sociologie, 35, 493-511..................................................................50
Economische ongelijkheid: Stiglitz, J. E. (2015). De prijs van ongelijkheid: hoe de verdeelde
samenleving van vandaag onze toekomst in gevaar brengt. In Sustainable Humanity, Sustainable
Nature: Our Responsibility (pp. 379-399).........................................................................................51
Ongelijkheid op werk/onderwijs: - Tolsma, J., & Wolbers, M. H. (2014). Sociale afkomst en
beroepssucces bij het betreden van de arbeidsmarkt in Nederland, 1931-80. Acta Sociologica,
57(3), 253-269..................................................................................................................................52
Ongelijkheid op werk/onderwijs: Erikson, R. (2020). Ongelijkheid van onderwijskansen - De rol van
prestaties en keuze. Europese Review, 28(S1), S44-S55. DOI: 10.1017/S1062798720000897.........52
Ongelijkheid werk/onderwijs: Van de Werfhorst, H. G., & Hofstede, S. (2007). Cultureel kapitaal of
relatieve risicoaversie? Twee mechanismen voor onderwijsongelijkheid vergeleken. The British
Journal of Sociology, 58, 391-415.....................................................................................................53
Gezondheidsongelijkheid: - Braveman, P., Egerter, S., & Williams, D.R. (2011). De sociale
determinanten van gezondheid: volwassen worden. Jaaroverzicht volksgezondheid, 32, 381-398.54
Gezondheidsongelijkheid: Benach, J., Muntaner, C., Chung, H., & Benavides, F. (2010).
Immigration, Employment Relations, and Health: Developing a Research Agenda. American journal
of industrial medicine.......................................................................................................................55
Gezondheidsongelijkheid: Woolf, S. & Braveman, P. (2011). Where Health Disparities Begin: The
Role Of Social And Economic Determinants—And Why Current Policies May Make Matters Worse.
Health affairs....................................................................................................................................55
Politieke ongelijkheid: Lindh, A., & McCall, L. (2020). Klassenpositie en politieke mening in rijke
democratieën. Jaaroverzicht van de sociologie, 46..........................................................................56
Politieke ongelijkheid: Ford, R., & Jennings, W. (2020). De veranderende splitsingspolitiek van
West-Europa. Jaaroverzicht politicologie, 23(1), 295-314................................................................57
Gender ongelijkheid: Charles, M., & Bradley, K. (2009). Indulging Our Gendered Selves? Sex
Segregation by Field of Study in 44 Countries. University of Chicago...............................................59
Genderongelijkheid: blau, F., & Kahn, L., (2017). The Gender Wage Gap: Extent, Trends, and
Explanations. Journal of economic literature. 789-865....................................................................59
Genderongelijkheid: Klasen, S., & Lamanna, F., (2009). The Impact of Gender Inequality in
Education and Employment on Economic Growth: New Evidence for a Panel of Countries. Feminist
Economics.........................................................................................................................................61
Sociaal beleid: Stiglitz, J. E. (2015). De oorsprong van ongelijkheid, en beleid om die in te dammen.
National Tax Journal, 68 (2), 425-448...............................................................................................62
Sociaal beleid: Katikireddi SV, Lal S, Carrol ED, et al. Ongelijke impact van de COVID-19-crisis op
etnische minderheidsgroepen: een kader voor het begrijpen en aanpakken van ongelijkheden. J
Epidemiol Community Health 2021;75: 970-974..............................................................................63
Defining the problem..............................................................................................................................3
,Measuring social inequality....................................................................................................................3
(Trends in) economische ongelijkheid....................................................................................................3
Measuring social inequality part 2..........................................................................................................5
Verandering van ongelijkheid................................................................................................................7
Armoede en gevolgen...........................................................................................................................10
Conceptuele modellen..........................................................................................................................14
General theoretical framework.............................................................................................................16
Status attainment model.......................................................................................................................18
Health inequality..................................................................................................................................22
Health inequality (part 2)......................................................................................................................25
Gender inequality.................................................................................................................................29
Gender inequality (deel 2)....................................................................................................................35
Political inequality................................................................................................................................36
Politieke ongelijkheid deel 2................................................................................................................39
Social policy.........................................................................................................................................41
Congres: Symposium ongelijkheid en educatie....................................................................................43
Samenvatting van verplicht bijbehorende literatuur.............................................................................46
Defining the problem
Ongelijkheid als sociaal probleem
- Ongelijkheid is niet een kenmerk van een individu, je hebt meerdere mensen nodig
- Ongelijkheid kan alleen geobserveerd worden tussen 2 of meer individuen
- Het is een sociaal fenomeen; het is een kenmerk van een groep. Het is geen individueel
kenmerk
- Veel mensen (politici, wetenschappers en normale mensen) zijn bezorgd over ongelijkheid
o Omdat ze sterke normatieve ideeën hebben over de eerlijke mate van ongelijkheid
For some there may be too little inequality
For some there may be too much inequality
o Het is een sociaal probleem Omdat (te weinig en teveel) ongelijkheid wordt
beschouwd als een grote impact op het functioneren en het welzijn van groepen. En de
sociale agenten die de groepen maken.
Ongelijkheid: De ongelijke verdeling van hulpbronnen, rechten, macht en kansen (voor het verkrijgen
van hulpbronnen, rechten en macht)
Er zijn twee typen van ongelijkheid:
- Het probleem van sociale stratificatie: ongelijkheid van uitkomsten
o = de ongelijke verdeling van goederen, rechten en macht. Het gaat niet alleen over
geld.
- Het probleem van sociale mobiliteit: ongelijkheid van kansen
, o = causale relaties tussen een kenmerk van een individu (of land etc.) en een uitkomst
in een ander levensdomein
Bv je geslacht kan gevolgen hebben op je banenkansen.
Het beïnvloedt verschillende levensdomeinen en sociale dimensies:
1. Economisch domein
2. Educatieve carrières
3. Gezondheid
4. Sociale relaties
5. Politieke macht
6. Residentiële carrières
7. Etc.
Ongelijke uitkomsten in een aspect leiden weer tot ongelijke uitkomsten in een ander aspect.
Bv: mensen met heel veel spaargeld kunnen ervoor kiezen
om het geld te investeren om vervolgens nog meer spaargeld
te hebben. Dus de kanswinsten/dividend krijgen zijn
ongelijk verdeeld, en daarom worden de uitkomsten in
ongelijkheid spaargeld versterkt.
Om een goede onderzoeksvraag te formuleren is het belangrijk om de ‘wat?’ Te formuleren.
Namelijk welk type ongelijkheid? (kansen of uitkomsten). En welke sociale dimensie? (economisch,
cultureel, sociaal, educatief etc).
Wie vergelijken we?
- Sociale agenten: individuen, instituties, landen?
- Specifieke subgroepen: mannen/vrouwen, rijk/arm?
Wanneer? Welke tijdsperiode?
Waar? Welke sociale context?
Measuring social inequality
Hierbij wordt gekeken naar het probleem van sociale stratificatie: ongelijkheid in uitkomsten. Dit is de
ongelijkheid in uitkomsten, de ongelijke verdeling van bronnen, rechten en macht.
Om ongelijkheid te berekenen, kan er als eerste gekeken worden naar de vermogensratio van een
samenleving. Deze formule ziet er als volgt uit:
Vermogensratio: % rijkste groep / % armste groep =
Stel dat er als antwoord 1,5 uit komt, dan betekent dit dat de rijkste groep
anderhalf keer zoveel verdient als de arme groep.
Om de werkelijke ongelijkheid te bereken wordt de lorenzcurve
gebruikt: werkelijke ongelijkheid (het buikje van de lijn) delen door de
maximale ongelijkheid (Rechtsonder diagonaal)
