Theorie psychopathologie
Bijeenkomst 1
Leerdoelen:
de visies op afwijkend gedrag: biologische-, psychologische en sociaal-cultureel
perspectief
Psychische stoornis het geheel van afwijkende emoties, gedachten of
gedragspatronen dat wordt gekenmerkt door onder andere een storing in het
functioneren en (persoonlijk) lijden.
Criteria om aan afwijkend gedrag te voldoen:
1. Uitzonderlijk of sociaal afwijkt van de bepaalde norm
2. Foute perceptie of interpretatie van de realiteit (hallucinaties of wanen)
3. Emotioneel lijden (angst of depressie) of ongepast gedrag
4. Gevaar vormt voor zichzelf of zijn omgeving
Het zenuwstelsel is opgebouwd uit neuronen, die met elkaar communiceren door
chemische boodschappers neurotransmitters. Deze transporteren de zenuwimpuls
van het ene naar het andere neuron door de synaps, de smalle spleet tussen de
neuronen.
Bestaat uit 2 belangrijke onderdelen het zenuwstelsel
1. Het centrale zenuwstelsel: hersenen en ruggenmerg
2. Perifere zenuwstelsel: dit bestaat uit twee onderdelen:
A. Het somatische zenuwstelsel: informatiestroom tussen het centrale
zenuwstelsel en de zintuigen en de spieren verzorgt
B. Het autonome zenuwstelsel dat de gewoonlijke onbewuste
lichaamsprocessen aanstuurt:
Sympathisch en parasympathisch
Oorzaken van het ontstaan van stoornissen:
A. Biologisch perspectief: aanleg, erfelijkheid, stress bij de moeder tijdens de
zwangerschap, lichamelijke ziekte, voeding of algehele conditie
B. Sociaal-cultureel perspectief: Culturele verschillen, fenomenen als armoede,
emotionele verwaarlozing tijdens de jeugd, conflicten met anderen, eenzaamheid
C. Psychologische perspectieven: perfectionisme, onzekerheid, behoefte aan
bevestiging van buitenaf
1. Psychodynamica (Freud) Onbewust conflicten die zijn terug te voeren uit de
kindertijd.
2. Behaviorisme (Pavlov) angststoornis verkeerd of ongeleerd ongepast
gedrag
3. Sociaal-cognitief (Bandura) Leren door modelling
4. Cognitief (Ellis) Verkeerd denken als oorzaak van afwijkend gedrag
5. Humanisme (Maslow) Afwijkend gedrag is het gevolg van een verstoord
concept van het zelf.
, Biopsychsociaal persectief De combinatie van biologische aanleg (nature) en de
omgevingsfactoren (nurture)
de geschiedenis van de pathologie en psychiatrie
Middeleeuwen Geloof in bovennatuurlijke krachten Bezetenheid/ heksen/
exorxisme
Rond 1600: Gekkenhuizen: Dolhuys Haarlen of St. Mary’s Hospital in Londen
Rond 1800: Morele therapie: psychiatrische patiënten moeten ‘menselijk’ worden
behandeld.
Rond 1950: Medicijnengebruik werd ontdekt voor psychische stoornissen zoals
antidepressiva en antipsychotica
behandelmethoden en soorten hulpverlening
1. Psychodynamische therapie:
- Wat: Met technieken zoals vrije associatie en droomanalyse helpen psychoanalytici
hun patiënt bij het verwerven van inzicht in diens onbewuste conflicten en het
doorwerken daarvan op volwassen niveau
- Wie: Sigmund Freud
- Wanneer: ontstaan vanuit de psychoanalyse
- Heden en nu: Duurt korter dan psychoanalyse en de therapeut is directer in zijn
exploratie van de afweren en overdrachtsrelaties van de patiënt
2. Humanistische therapie:
- Wat: Concentratie op subjectieve, bewuste ervaringen van de cliënt in het hier en nu.
Gericht op bewustwording en acceptatie van de innerlijke gevoelens van de cliënt.
- Wie: Carl Rogers
- Therapeut: onvoorwaardelijke positieve waardering, empathie, oprechtheid en
congruentie.
3. Gedragstherapeutische technieken:
- Systematische desensitisatie
- Geleidelijke blootstelling
- Modeling
- Operante conditionering en sociale vaardigheidstraining
4. Cognitieve gedragstherapie: is een bredere vorm van gedragstherapie die
behandeltechnieken uit de cognitieve en gedragstherapie integreert.
Rationeel emotieve gedragstherapie (RET)
- Wat: Irrationele opvattingen en gedragingen die emotionele distress veroorzaken ter
discussie en tracht ze te vervangen door gepastere opvattingen en gedragingen.
- Wie: Albert Ellis
, - Wat: Helpt de patiënt bij het identificeren, uitdagen en vervangen van verstoorde
cognities, zoals de neiging om negatieve gebeurtenissen te vergroten en persoonlijke
prestaties te bagatelliseren.
- Wie: Aaron Beck
- De drie belangrijkste psychofarma:
A. Anxiolytica: valium (kunnen op korte termijn verlichting brengen, maar helpen
mensen niet direct bij het oplossen of het omgaan met stress.
B. Antidepressiva: Prozac of Zoloft (depressie verlichten, maar brengen geen genezing
en kunnen bijwerkingen hebben
C. Antipsychotica: helpen de ernstige psychotische symptomen te onderdrukken, maar
regelmatig gebruik van deze middelen brengt het risico van bijwerkingen met zich
mee.
D. Elektroconvulsieve therapie (ECT) bestaat uit het toedienen van een reeks
elektrische schokken aan de hersenen en kan een spectaculaire verlichting geven bij
ernstige depressie, zelfs bij mensen die op andere behandeling niet reageren. Het
effect kan wel zijn dat je geheugenverlies of een heftige terugval krijgt Dit
stabiliseert de stemmingswisselingen bij bipolaire stoornis en houden hallucinaties en
wanen onder controle bij mensen met schizofrenie.
- Klinisch interview: algemene gegevens, probleemanalyse, psychosociale
geschiedenis, medische/psychiatrische geschiedenis, somatische
problemen/medicijnengebruik
- Psychologische test:
A. Intelligentietesten geheugen (korte termijn/lange termijn),
concentratievermogen, aandacht en taal
B. Persoonlijkheidstesten karaktereigenschappen
C. Neuropsychologische testen hersenfuncties onderzoeken waar mogelijk
defect in kan zitten
D. Zelfbeoordelingsvragenlijsten Aangeven in hoeverre je last hebt van
bepaalde klachten
classificatie en kenmerken DSM5
DSM 5 De ordening van psychische stoornissen.
Er is sprake van een stoornis al:
1. Emotioneel lijden
2. Ernstige belemmering in het functioneren (school/werk en relaties)
3. Persoonlijk lijden (pijn/zelfverminking/zelfmoord)
4. Belemmering houdt langere tijd aan en past niet bij een normale reactie binnen
een bepaalde context
Bijeenkomst 1
Leerdoelen:
de visies op afwijkend gedrag: biologische-, psychologische en sociaal-cultureel
perspectief
Psychische stoornis het geheel van afwijkende emoties, gedachten of
gedragspatronen dat wordt gekenmerkt door onder andere een storing in het
functioneren en (persoonlijk) lijden.
Criteria om aan afwijkend gedrag te voldoen:
1. Uitzonderlijk of sociaal afwijkt van de bepaalde norm
2. Foute perceptie of interpretatie van de realiteit (hallucinaties of wanen)
3. Emotioneel lijden (angst of depressie) of ongepast gedrag
4. Gevaar vormt voor zichzelf of zijn omgeving
Het zenuwstelsel is opgebouwd uit neuronen, die met elkaar communiceren door
chemische boodschappers neurotransmitters. Deze transporteren de zenuwimpuls
van het ene naar het andere neuron door de synaps, de smalle spleet tussen de
neuronen.
Bestaat uit 2 belangrijke onderdelen het zenuwstelsel
1. Het centrale zenuwstelsel: hersenen en ruggenmerg
2. Perifere zenuwstelsel: dit bestaat uit twee onderdelen:
A. Het somatische zenuwstelsel: informatiestroom tussen het centrale
zenuwstelsel en de zintuigen en de spieren verzorgt
B. Het autonome zenuwstelsel dat de gewoonlijke onbewuste
lichaamsprocessen aanstuurt:
Sympathisch en parasympathisch
Oorzaken van het ontstaan van stoornissen:
A. Biologisch perspectief: aanleg, erfelijkheid, stress bij de moeder tijdens de
zwangerschap, lichamelijke ziekte, voeding of algehele conditie
B. Sociaal-cultureel perspectief: Culturele verschillen, fenomenen als armoede,
emotionele verwaarlozing tijdens de jeugd, conflicten met anderen, eenzaamheid
C. Psychologische perspectieven: perfectionisme, onzekerheid, behoefte aan
bevestiging van buitenaf
1. Psychodynamica (Freud) Onbewust conflicten die zijn terug te voeren uit de
kindertijd.
2. Behaviorisme (Pavlov) angststoornis verkeerd of ongeleerd ongepast
gedrag
3. Sociaal-cognitief (Bandura) Leren door modelling
4. Cognitief (Ellis) Verkeerd denken als oorzaak van afwijkend gedrag
5. Humanisme (Maslow) Afwijkend gedrag is het gevolg van een verstoord
concept van het zelf.
, Biopsychsociaal persectief De combinatie van biologische aanleg (nature) en de
omgevingsfactoren (nurture)
de geschiedenis van de pathologie en psychiatrie
Middeleeuwen Geloof in bovennatuurlijke krachten Bezetenheid/ heksen/
exorxisme
Rond 1600: Gekkenhuizen: Dolhuys Haarlen of St. Mary’s Hospital in Londen
Rond 1800: Morele therapie: psychiatrische patiënten moeten ‘menselijk’ worden
behandeld.
Rond 1950: Medicijnengebruik werd ontdekt voor psychische stoornissen zoals
antidepressiva en antipsychotica
behandelmethoden en soorten hulpverlening
1. Psychodynamische therapie:
- Wat: Met technieken zoals vrije associatie en droomanalyse helpen psychoanalytici
hun patiënt bij het verwerven van inzicht in diens onbewuste conflicten en het
doorwerken daarvan op volwassen niveau
- Wie: Sigmund Freud
- Wanneer: ontstaan vanuit de psychoanalyse
- Heden en nu: Duurt korter dan psychoanalyse en de therapeut is directer in zijn
exploratie van de afweren en overdrachtsrelaties van de patiënt
2. Humanistische therapie:
- Wat: Concentratie op subjectieve, bewuste ervaringen van de cliënt in het hier en nu.
Gericht op bewustwording en acceptatie van de innerlijke gevoelens van de cliënt.
- Wie: Carl Rogers
- Therapeut: onvoorwaardelijke positieve waardering, empathie, oprechtheid en
congruentie.
3. Gedragstherapeutische technieken:
- Systematische desensitisatie
- Geleidelijke blootstelling
- Modeling
- Operante conditionering en sociale vaardigheidstraining
4. Cognitieve gedragstherapie: is een bredere vorm van gedragstherapie die
behandeltechnieken uit de cognitieve en gedragstherapie integreert.
Rationeel emotieve gedragstherapie (RET)
- Wat: Irrationele opvattingen en gedragingen die emotionele distress veroorzaken ter
discussie en tracht ze te vervangen door gepastere opvattingen en gedragingen.
- Wie: Albert Ellis
, - Wat: Helpt de patiënt bij het identificeren, uitdagen en vervangen van verstoorde
cognities, zoals de neiging om negatieve gebeurtenissen te vergroten en persoonlijke
prestaties te bagatelliseren.
- Wie: Aaron Beck
- De drie belangrijkste psychofarma:
A. Anxiolytica: valium (kunnen op korte termijn verlichting brengen, maar helpen
mensen niet direct bij het oplossen of het omgaan met stress.
B. Antidepressiva: Prozac of Zoloft (depressie verlichten, maar brengen geen genezing
en kunnen bijwerkingen hebben
C. Antipsychotica: helpen de ernstige psychotische symptomen te onderdrukken, maar
regelmatig gebruik van deze middelen brengt het risico van bijwerkingen met zich
mee.
D. Elektroconvulsieve therapie (ECT) bestaat uit het toedienen van een reeks
elektrische schokken aan de hersenen en kan een spectaculaire verlichting geven bij
ernstige depressie, zelfs bij mensen die op andere behandeling niet reageren. Het
effect kan wel zijn dat je geheugenverlies of een heftige terugval krijgt Dit
stabiliseert de stemmingswisselingen bij bipolaire stoornis en houden hallucinaties en
wanen onder controle bij mensen met schizofrenie.
- Klinisch interview: algemene gegevens, probleemanalyse, psychosociale
geschiedenis, medische/psychiatrische geschiedenis, somatische
problemen/medicijnengebruik
- Psychologische test:
A. Intelligentietesten geheugen (korte termijn/lange termijn),
concentratievermogen, aandacht en taal
B. Persoonlijkheidstesten karaktereigenschappen
C. Neuropsychologische testen hersenfuncties onderzoeken waar mogelijk
defect in kan zitten
D. Zelfbeoordelingsvragenlijsten Aangeven in hoeverre je last hebt van
bepaalde klachten
classificatie en kenmerken DSM5
DSM 5 De ordening van psychische stoornissen.
Er is sprake van een stoornis al:
1. Emotioneel lijden
2. Ernstige belemmering in het functioneren (school/werk en relaties)
3. Persoonlijk lijden (pijn/zelfverminking/zelfmoord)
4. Belemmering houdt langere tijd aan en past niet bij een normale reactie binnen
een bepaalde context
