samenvatting vraagstukken: gedrag en emotie. ap hoge school

Samenvatting vraagstukken
Les 1: gedrag en emotie

Emoties
Het belang van emoties

 Evolutionair noodzakelijke bijdrage aan overleving
 Verbinding met het motivationele systeem
 Snelle beoordeling van een situatie
 Zet aan tot actie

Vb: Brandalarm gaat af

Emotie? angst
Beoordeling van de situatie? Gevaarlijk
Behoefte? veiligheid
Actie? Weglopen

 Emoties zetten aan tot gedrag
 Zonder emotie zouden wij niet overleven



Neurologie

 Meeste verbindingen tussen gebieden verbonden met emotieverwerking, verbonden met
oordelen, het nemen van beslissingen en het geheugen.
 Alle zintuigelijke informatie passeert de ‘emotionele’ gebieden in onze hersenen.



Emotieschema’s

 Leerprocessen zorgen ervoor dat situaties, personen, plaatsen of sferen een emotionele
kleur krijgen. -> emotieschema’s
 Emotionele reacties kunnen dus ook meer samenhangen met de persoonlijke geschieden dan
met de actuele situatie.
 Adaptief(meer levenskwaliteit beiden) vs maladaptief (gedrag dat slecht is aangepast aan
bepaalde situaties)
 Gebruik/misbruik van onze plooibare emoties: bvb. reclame

Emotionele intelligentie?

 de waardevolle informatie (helpend of niet-helpend) die besloten ligt in emoties, goed weten
herkennen en aanwenden
 Opmerken en waarnemen, Toelaten
 Reguleren: zelf kunnen beslissen wanneer je emotie wel of niet toe laat en in welke mate.




Mentaliseren

,Binnen- en buitenkant
Buitenkant: Binnenkant:
- gedrag - gedachten
- gelaatsuitdrukking - gevoelens
- wat men zeg - intenties
- hoe men iets zegt - dromen
- kleding - ....
- lichaamshouding
- .....

Mentaliseren: = je eigen gedrag en het gedrag van anderen begrijpen vanuit onderliggende
gevoelens, gedachten, bedoelingen en verlangens (mentale toestanden)
 Dit is het fundament van sociale relaties.


Intentie en effect
 Gedrag drukt iets uit, heeft een bedoeling, een intentie. = onzichtbaar
 Gedrag heeft effect op onszelf en anderen.= zichtbaar
Je kan iets heel goed bedoelen maar het kan een negatief effect hebben: je wilt knuffel
geven aan kind maar borst uit in tranen. Effect.
.jIh
lik
e
v
o
rd
a
m
Cyclus in interacties




Mentaliseren:

 is dus naar jezelf kijken én verschillende hypotheses openlaten over waarom de
ander iets al dan niet doet.
 zonder onzekerheden kan je niet mentaliseren




Verschillende dimensies:

,  Impliciet: zonder dat we er ons echt van bewust zijn, dagdagelijks.
 Expliciet: je denkproces vertragen om echt stil te staan bij wat je voelt en denkt en
wat de ander zou kunnen voelen en denken

 over jezelf: eigen gevoelens, gedachten, behoeftes, teleurstellingen, verwachtingen,
 over de ander: wat de ander zou kunnen denken, voelen, nodig hebben, ....
 vanuit jezelf: vanuit je eigen perspectief
 vanuit de ander: in extremis vervloeiend met anderen

 Intern: gericht op de binnenwereld
 Extern: gericht op externe signalen

 Cognitief: gericht op gedachten (redenen, verklaringen, ...)
 Affectief: gericht op gevoelens (meevoelen, meeleven, ...)


Mentaliserende basishouding
 Bescheiden
 Nieuwsgierig
 Open en flexibel
Prementaliserende modi
 Psychisch equivalente modus
 Teleologische modus
 Alsofmodus
Psychische equivalentie

 ontbreken van onzekerheid
 automatisch aannames van onszelf en anderen
 “wat ik voel of denk is de waarheid” en “ik weet wat jij denkt of voelt”

Equivalentie: Mensen moeilijk kunnen omgaan met verandering



Teleologische modus

 ontbreken van vertrouwen in (niet zichtbare) liefde en betrokkenheid
 “eerst zien en dan geloven”
 schijnduidelijkheid: de rechtvaardiging van niet-zichtbare mentale toestanden wordt gezicht
in zichtbare dingen en acties




Alsof modus

 woorden en gevoelens zijn ontkoppeld

,  praten over ipv vanuit zichzelf
 geen contact met de eigen gevoelswereld

mensen hebben weinig toegang tot hun eigen gevoel



Prementaliserende modi

 komen bij iedereen voor
 meestal een voorkeursmodus.



10 tips om mentaliseren te bevorderen

 belang in de hulpverlening
 kunnen mentaliseren is noodzakelijk om emoties te kunnen reguleren

Tip 1: Merk op wanneer jij zelf of iemand anders minder goed mentaliseert.

Komt bij iedereen voor.

 psychische equivalentiemodus: absolute uitspraken, zwart-wit denken, oplopende spanning
 teleologische modus: dwingende behoefte aan fysieke acties
 alsofmodus: leegte in jezelf, te rationele analyses, ...

Tip 2: Herstel je eigen mentaliseren.

 Wees eerlijk met jezelf., Je kan anderen niet goed begeleiden als je zelf niet goed
mentaliseert. , Mogelijkheden: even uit de situatie gaan, bewust stilstaan, contact maken
met je eigen emoties. Zoek indien nodig hulp hierbij.

Tip 3: Mentaliseer hardop

 Goed mentaliseren werkt besmettelijk, In de eerste plaats over je eigen binnenwereld, dan
ook over die van de ander.

Tip 4: Begrens ineffectief mentaliseren op empatische wijze.

 Soms moet je gedrag eerst stoppen voor je naar de betekentis kan kijken.
-> empathisch begrenzen: laat merken dat je wil dat gedrag stopt maar dat je ook begrijpt
dat dit gedrag er niet zomaar is.

Tip 5: Benader anderen vanuit een mentaliserende basishoudig.

 Bescheiden, Nieuwsgierig, Open en flexibel




Tip 6: Biedt anderen emotionele steun.