Samenvatting Theorie verstandelijke beperking bij volwassen en ouderen.

Ergotherapie ontwikkelingsstoornissen: volwassenen met een verstandelijke
beperking
Hoofdstuk 1: hulpverlening aan mensen met een verstandelijke beperking
Doel van het hoofdstuk:
o Een zicht geven op:
- Invulling maatschappijbeeld / hulpverlening / ondersteuning
▪ vroeger en nu

= hoe een maatschappij kijkt naar mensen met een verstandelijke beperking

= en wat de invloed hierop is op de ondersteuning en de zorg die aan hen geboden wordt

= belangrijk om te weten hoe dit in de tijd geëvolueerd is


- Huidig beleidskader


1.1 inleiding
Nederlandse wetgeving: niet kennen


1.2 hulpverlening
o De invulling van de hulpverlening / ondersteuning aan volwassen met een verstandelijke
beperking is afhankelijk van hun ondersteuningsvraag

o Ondersteuningsvraag → hulpverlening
- Ernst
Bv: de ondersteuningsvraag van iemand met een ernstige verstandelijke beperking is anders dan
iemand met een licht verstandelijke beperking


- Leeftijdsfase
Bv: iemand van 20 of iemand van 60


- Wensen naar kansrijk leven
→ de cliënt vraagt om ondersteuning zodat hij een zo normaal mogelijk en kansrijk leven kan
leiden
Bv: voor iedereen is een kansrijk leven anders


- Mogelijkheden
→ hangt een deel samen met de ernst van de beperking maar ook met andere zaken zoals:
▪ Financiën

▪ Fysieke mogelijkheden

▪ …




1

,1.2.1 een normaal leven
= sluit sterk aan bij de vorige slide

= het mensbeeld van de begeleider is essentieel in de ondersteuning die geboden wordt

o Als begeleider in het werken met mensen met een verstandelijke beperking heb je zelf een
‘normaal leven’ (je bent opgegroeid in een gezin, je bent naar school gegaan, je hebt werk of
studie,…)

o Mensen met een verstandelijke beperking zullen, zeker als ze geen extra hulp krijgen, een
leven moeten leiden dat sterk afwijkt van dit normale leven

o Hulpverlening is erop gericht om mensen met een verstandelijke beperking en hun familie
een zo normaal en kansrijk leven te bieden


o Mensen met een verstandelijke beperking: vraag tot ondersteuning
- Normaal en kansrijk leven

- Voor iedereen anders


o Ondersteuning:
- Heel divers: methodieken,…

- Hulpverlening afhankelijk van: mensbeeld van de begeleider / samenleving
▪ Dat beeld is gedurende honderden jaren ontwikkeld
Bv: soms sprak men van een straf van God, soms van een ziekte

Licht verstandelijke beperking Ernstige verstandelijke beperking

- Training en het scheppen van de - Hebben vaak levenslang hulp nodig
juiste voorwaarden kunnen hen op allerlei gebieden
versterken zodat ze goed mee kunnen
in de samenleving en zo een normaal
leven kunnen leiden


 De hulpverlening aan mensen met een verstandelijke beperking is dus divers



Een normaal leven
= bestaat uit opvoeding in een gezin, scholing, contacten, werk en vrijetijdsactiviteiten




2

,1.2.2 visie ontwikkeling, van afwijkend naar gewoon
o Mensen met een beperking:
- Lang geleden: weinig kans tot overleven
▪ Voedselschaarste

▪ Slechte gezondheid

▪ Hadden de groep nodig om gevaren te overleven

▪ Mensen met beperkingen met een goede lichamelijke gezondheid hadden meer
kansen

▪ Maar mensen met beperkingen hadden vaak ook gezondheidsproblemen en daarom
bleven de aantallen laag
Bv: bij infecties, voedselschaarste,… waren zij de eerste slachtoffers


- Rond 1900: ontstaan van de zorg voor ‘zwakzinnigen’


- Benamingen: evolutie
▪ Na de Tweede Wereldoorlog was er een wereldwijd offensief om oorzaken van
oorlog, armoede en ongelijkheid in te zien en uit te schakelen

▪ De universele verklaring van de rechten van de mens (1948) gaf daarvoor de aanzet

▪ Voor mensen met een handicap is dat in drie stappen gegaan:
1971 De Verenigde Naties stelde de Verklaring van de
rechten van geestelijk gehandicapten vast

1993 De Standaardregels voor gelijke berechtiging
van mensen met een handicap

2007 Het Verdrag inzake de rechten van personen
met een handicap


 De kijk die men heeft op mensen met een verstandelijke beperking is heel sterk
geëvolueerd doorheen de geschiedenis

 Hoe moeilijker een maatschappij het heeft, hoe meer dat men mensen die niet
kunnen bijdragen aan die maatschappij zal uitsluiten en dit is bij mensen met een
verstandelijke beperking niet anders geweest

= PARADIGMAVERSCHUIVING




3

,  Er is veel veranderd sinds de na oorlogse situatie met de universele verklaring van de
rechten van de mens en vanaf 2007 ook het verdrag inzake de rechten van personen
met een handicap

1900 Segregatie
- ‘abnormale individuen’ =
waardeloos

Nazi regime - Letterlijk: ‘zalig de armen der geest,
aan hen behoort het rijk der
hemelen’

1948 - Universele verklaring rechten van
de mens

2007 - Verdrag inzake de rechten van
personen met een handicap


- In handboek: samenvatting van het VN gedrag inzake de rechten van personen met een
handicap

- Zeker eens nalezen maar niet gekend zijn voor het examen




1.3 ontwikkelingen in hulpverlening
o Paradigmaverschuivingen
- Opvattingen over mensen met een handicap zijn niet statisch

- Hierdoor zijn de geboden zorg en ondersteuning ook aan verandering onderhevig

- Er is een ontwikkeling van ‘zorgen voor’ (weinig of geen eigen rol van de persoon met de
handicap) naar de situatie waarin de persoon met een handicap eigen rechten en
zeggenschap heeft


o Praktijk versus theorie
- Omdat het proces van verandering nog gaande is, ga je als begeleider ook in stages en
banen op werkplekken terechtkomen die vaak mengvormen vertonen of een
ontwikkeling laten zien tussen verzorging en ondersteuning

- Als begeleider heb je zowel basisinformatie nodig als informatie over de huidige en
gewenste ondersteuning



1.3.1 handicap en beperkingen
Achtergrondinfo




4